3381 Dictee maandag 31-07-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1016) √

Dictee – dictees [3381]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee april 2019 (2), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1016)

Oefendictee april 2019 (2)

1. Ze tillen d'r niet zwaar aan. Ik heb veels te weinig geld. Kale boel: zo'n sterreloze sterrenhemel. Is umwelt [alles wat een mens omgeeft] beperkter dan umfeld [kring, milieu]? Sotto voce is muziek met een zachte, ingehouden stem. Dat vacatiegeld was een welkome aanvulling op het vakantiegeld. De echte valeriaan heet officieel Valeriana officinalis. Een notaris is een verlijder [van akten]. Met *voce*: ad vocem = bij het woord, d.i. zoek of sla op dat woord (a.v.), convoceren (samenroepen), evoceren (voor de geest roepen, ook: evoqueren), in voce (op dat woord, bij dat woord, in alfabetische verzamelingen), mezza voce (muziek met doffe, halfsterke stem – m.v.), provoceren(d), revoceren (juridisch: herroepen), sub voce (onder het woord of artikel (te zoeken, behandeld) – s.v.), Una voce (eenstemmig), verba et voces , praetereaque nihil: woorden en uitspraken, en anders niet, en viva voce = mondeling.

2. Met a.h.v. wordt ad hanc vocem, bij dit woord, bedoeld. In, bij dat woord is i.v. (in voce) Onder of bij dit woord is s.h.v., Latijn: sub hac voce. Een niet veel besparende afkorting van voce is voc. (bij het (genoemde) woord of artikel). Vox angelica (engelenstem) heeft als meervoud voces angelica. Vox clamantis in deserto heeft als mv. voces clamantes in deserto (stem van een roepende in de woestijn, iemand van wie de woorden in de wind geslagen worden). Vox humana (stemregister) heeft als mv. voces humanae. Ook nog gezocht op *vox*: viva vox (gesproken woord, geen mv.), voxel = kleinst adresseerbare volume-element in 3D-beeld of -geheugen, voxpop = de mening van de gewone man in radio- of tv-programma's, ww.: voxpoppen en vox populi (stem des volks, datgene wat het volk beslist of wil).

3. De huidige state of the art (VD) is: Vergilius heeft de Aeneis (Aeneïde) over Aeneas (Eneas) geschreven. Woorden op *dsel (selectie): aanbrandsel (korst pan), afbrandsel (smederij, hamerslag), afsnijdsel (bankvlees – spreektaal: afsnijsel), bindsel (touw), boordsel (bij kledingstuk), brandsel (hoeveelheid koffiebonen), gipswindsel (gipszwachtel), hordsel (fijn grind uit grover grind gehord), inwindsel (wikkelen), leidsel (ook: leisel – paard), uitbeeldsel, verguldsel, ombindsel, omboordsel, rondsel (kleine van twee wielen), voorwendsel (en aanwensel). In NL valt de Openbaarheidsdag op de eerste dinsdag in januari [archiefstukken openbaar]. Ve-tsin [begin zin ...], glutamaat of ajinomoto kan tot het chineserestaurantsyndroom leiden. Jij hebt mooi praten met dat mooipraten van je. Staande naast een vlijtig liesje (kamerbalsemien, waterplantje, sultansbalsemien) genoot Liesje (ze leerde ooit Lotje lopen, langs de lange lindelaan – ook: Leentje) van haar gouden liesje (golden delicious). Vooruit ging het toen met de geit.

4. Er wonen daar veel vrij- en oudkatholieken. Wie heeft mijn madiwodo [agenda] gezien? Het vroegrijpe meisje at een vroeg rijpende appel. Goed, beter, best: VS (very special), VSO (very superior old), VSOP (very superior old pale = VO, very old), VVSOP (very, very superior old pale) en XO (extra old). Vergeet ook de pale ale (Engels bier, bovengistend, amberkleurig) niet. IPA is naast International Phonetic Alphabet ook nog India pale ale (bittere biersoort, pale ale met extra hop). Brandewijn heet ook aquavit, aguardiente, aqua vitae of eau de vie. Wist je dat akkef/vietje van aqua vita(e) komt? Bij 'brandewijn' [brandy] moet je ook nog denken aan: aardappel-, anijs- [arak], citroen-, hout-, inmaak-, kamfer-, kersen- [kirsch], koren- [jenever], melk- [koemis], morellen-, perzik- [persico], pruimen- [prune], rijst- en saffraanbrandewijn. Franse brandewijn = cognac. En welke rol speelt de alantswortel met zijn product inulien of inuline? Noem je dat nou een baksis [ih] (extraatje) of baksjisj [ie] (fooi)? Vaccina [entstof] veroorzaakt vaccinia [koepokken, waterpokken zijn varicellen]. Wat is een golem (kleifiguur in joodse sagen)? Zeg maar kaddisj: zand erover. Gordelroos is zona (BE).

5. Een wie-met-wietje is niet helemaal (of zelfs helemaal niet) een who's who. Met een Wii kun je wiiën en wiiitis krijgen. Het wolmaniseren doe je met wolmanzout (Wolmans zoutmengsel – hout prepareren tegen schimmels en insecten). Met *full*: fullback (voetbal, American football, rugby), full colour + samenstellingen als fullcolourfoto, full dress (galakleding, ook bnw.: in optima forma, groots opgezet), full employment (volledige werkgelegenheid), fullereen (buckyball, voetbalmolecule), full house (bij poker), fullprof, full screen (hele pc-scherm + bv. fullscreenweergave), fullservicebureau (hele pakket rond pr), full speed (met de hoogste snelheid), full swing (znw. bij golf, bw.: met alle middelen), fulltime (bw. – fulltime werken – voltijds, ook in samenstellingen als fulltimedominee, etc.), fulltimer (voltijder), wrongful life(!) – van iemand die beter niet geboren was.

6. Met *ful alleen: penny dreadful (goedkope horrorroman = stuiversroman) en wensdenken (wishful thinking). Met *ful* ook alles met *full* als boven en bovendien: bruta fulmina (ongerichte en onbewezen beschuldigingen), fulfilment (afhandeling bestelling), fulgura fracta (ontzenuwde argumenten), fulguriet (dondersteen), fulminaat (zout van knalzuur), fulminant (bnw., heftig uitvarend), fulmineren (foeteren, heftig uitvaren), fulp (felp, fluweel met lang haar), fulpen (bnw., van fulp, fluweel), fulveen (naam van zekere groep waterstoffen), kwikfulminaat (slagkwik, knalkwik, kwik(-II-)isocyanaat), mindfulness(! – achtzaamheid), scrofuleus (klierachtig), scrofulose (klierziekte, mal de roi, mv. + n/s) en selffulfilling(!) prophecy [zelfvervullende voorspelling]. Wie is jouw (shaolin)kungfulerares? Een fte: fulltime-equivalent. Mooi, zo'n purperrudbeckia [plant]! Daar is-ie weer: de paraskevidekatriafobie [angst voor vrijdag de dertiende]!

7. GB heeft maar negen treffers met *ô* [2023 oké!]: côte [1) bij kansspelen de verhouding tussen inleg en uitkering bij winst, 2) heuvel, m.n. als natuurlijke hindernis in een wielerwedstrijd], prévôt [niveau bij schermen, onder maître], hôtelier [GB ook: hotelier], rhônewijn [côtes du Rhône en châteauneuf-du-pape], côte à l'os [ribstuk met been], grand hôtel [groot, statig, 2 mv. (s) s], table d'hôte [open tafel in hotel], côte de boeuf [= côte à l'os] en maître d'hôtel [= maître d', chef bedienend personeel in hotel of restaurant]. Met *â* maar twee treffers: coup de théâtre en châteauneuf-du-pape [2023 ook: ongenâ]. Met *î* zijn er tien [2023 oké]: gîte [vakantiehuisje], boîte [denk aan: blikje, doos, nachtclub], maître [chef-kok, schermmeester], fraîcheur [frisheid], maître d', maîtresse [extramatrimoniële minnares], crème fraîche [zurige room, BE: slagroom], maître d'hôtel, tambour-maître [tamboer-majoor] en s'il vous plaît [alstublieft].

8. Met *ê* zijn er meer dan 50 (selectie): bête [dom], gêne [verlegenheid], crêpe [stof], frêle [broos, teer], mêlee [krijgsgewoel], bêtise [dwaze streek], gênant [beschamend], depêche [ambtelijke mededeling, telegram, postzak], enquête etc., extrême [znw.: uiterste hoogste – les extrêmes se touchent], fêteren [feestelijk onthalen], mêleren [mengen], rêverie [dromerij, muziekstuk], suprême [supreem, op het supreme, suprême moment, op het moment suprême], crêperie [pannenkoekenhuis], arrêteren [tegenhouden], crêpezool, embêteren [lastig vallen, ambeteren, plagen], enquêteur, gemêleerd, sans gêne, arrêtering, enquêteren, enquêtrice, pêche melba, tête-à-tête, geënquêteerde, peau de pêche, prêt-à-porter, raison d'être, crêpe de Chine, etc. Met *û* 8 [2023 oké!], te weten: flûte [fluit, drinkglas], croûte [knapperig korstje, splitleer, en croûte gebakken], goûter [vieruurtje], skûtsje [oe Friese tjalk], crème brûlée [nagerecht met laagje gekaramelliseerde suiker], skûtsjesilen, champagneflûte en coûte que coûte [koste wat (het) kost].

 

3380 Dictee zondag 30-07-2023 (4) – dictee Oefendictee juli 2023 (1) √

Dictee – dictees [3380]

Oefendictee juli 2023 (1)

1. Het was al een worst (lost) case, maar het eindigde als worstcasescenario. Bij het ohaën ohade hij en hebben zij geohaad. Een absidiool is een kleine abside, een apsis. Wat cerebellair is, betreft het cerebellum, de kleine hersenen. Athymie = geen thymus, athymisme of bewusteloosheid, cyclothymie = een
manisch-depressieve psychose (cyclofrenie), dysthymie = een chronische depressieve stemming (mal américain), euthymie = zich op een natuurlijke manier opgewekt voelen, hypothymie = ziekelijke vrolijkheid, hypothymie = een duurzame depressieve stemming, parathymie is verstoring van het gevoelsleven en schyzothymie = gespletenheid van gemoed.

2. Met ‘*thiemie’ niets gevonden. Met ‘*timie’ alleen atimie = verlies van burgerrechten bij de oude [in VD nooit een O - in GB: Oud-Grieks = heel oud, oud-Grieks = oud] Grieken= eerloosheid. Ook met ‘*timy’ niks gevonden. Hij is zijn mojo [moo-dzjoo] (magische kracht) kwijt. Die Chinese worst, dat is fasyong. Kunnen op een fikhschool [islamitische rechtsschool] ook sikhs zitten [godsdienst Punjab]? Ach, waarom niet? Verwar de ginkgo (Japanse waaierboom) niet met nangka (jackfruit). Een ecart is een koersverschil, een grand écart is een spagaat bij ballet, ecarteren is ecarté spelen [2 personen, 32 kaarten] en écartelé en sautoir [van een schild: gevierendeeld] komt uit de heraldiek. Een myorrhexis [spierscheur] kan moeilijk optreden in een mycorrhiza [zwamwortel]. Porfier en porfirisch slaan op een gesteente, maar porfyrie is een stofwisselingsziekte. De woordvorm ‘kater’ is homoniem [2 betekenissen]. Het euphuïsme is een gekunstelde literaire
[GB ook: tt]  barokstijl.

3. Doe in een dictee één t! Let op ‘ossobuco’ [Ita­li­aans ge­recht, gestoof­de kalfs­schen­kel in een lich­te to­ma­ten­saus]: maar één c! In Indië heb je rawahs [moeras] en sawa’s [nat rijstveld]. Nog maar eens: een sawpaw is een snack [bapao], een powwow een vergadering en een pawpaw een boom. Bij de twirlende majorettes begonnen ze te twerken [op seksueel suggestieve manier dansen]. Met zijn taqiyah [gebedskapje] op ging hij naar de zawiya [islamitisch klooster]. Bestudeert de myiologie [leer, stu­die van de mug­gen en vlie­gen] ook de myiasis [me­disch: pa­ra­si­tis­me van vlie­gen­lar­ven in het men­se­lijk en dier­lijk or­ga­nis­me]? Mogelijk. Iets afkrijgen is dat klaarkrijgen. Je kunt ergens een kluif aan hebben en een goede snee aan hebben
(dronken zijn). Met ‘é*’ geeft GB alleen: éksito, échéance, élégance, éminence grise en écriture automatique. Zou ik mijn jas aan moeten? Wat zou ik daarmee aan moeten? Ga daar maar aan staan. Zou de radio aanstaan? Oggenebbisj [achenebbisj, aggenebbis, genebbisj], wat heeft hij mij vernoggeld [vernacheld]! Op de advocatenborrel waren er ook advocateborrels [vero: advocaat].

4. Het aes alienum is geleend geld, dus zeker geen bezit voor altijd: ktèma eis aei. Een lijfrenteverzekering is een aleatoir contract
(berust op kansrekening). Wat is die taart allemachies [allemachtig] groot, zeg! Een kernwapen is allesvernietigend. In Congo heette de jonge koning Boudewijn Bwana Kitoko (mooie heer). Hij werd gegarrotteerd [wurgen met een touw of garrot, ijzeren band]. Wreken, wreekte, gewroken. Er is van hem een i.m. (in memoriam) verschenen. Met IM wordt instant messaging bedoeld. In NL-straattaal is een barki een biljet van 100 euro. Een steeldrum was ooit een leeg olievat. Na de bogey [golf: score op een hole van één slag bo­ven par] zagen ze een spoorwagen met bogie [draaibaar onderstel] voorbijkomen. Die bolivar [fijn, soms ge­ke­perd fla­nel] moest je met bolivars [Venezuela: de oude was VEF, de nieuwe is VES - soevereine bolivar - 100.000 VEF
= 1 VES] betalen. CW: contante waarde of Curaçao [internet,
ISO-landcode: CW]. Plankenkoorts is bühnenfieber (Duits - NL bühne
+ n/s).

5. Bukkake is groepsseks. Smaakt dat bij een bespeelde cremona [soort viool, uit Cremona]: een cremortart of cremor tartari
[ge­zui­ver­de wijnsteen, over­wijn­steen­zu­re pot­as, een ver­koe­lend, zacht laxe­rend mid­del]? Aan een echel [èh] [bloedzuiger] kun je geen echelles [ee, ‘le’ niet uitspreken] [toonladder] leren. Hij kent veel
im- [buitenlandse werknemer met topfunctie hier] en expats
[idem van hier in buitenland]. Dat valke/falconet [militair licht veldstuk] raakte lelijk verstrikt in een valkennet. Zo’n rijmelaar kan nog veel leren van die feniksdichter [zeldzaam begaafd]. Let op: fil d'Écosse, glansgaren. Bij een achtenzestiger of soixante-huitard mag je aan Parijs en de studenten [opstand, 1968] denken. De blikkendinsdag valt na de koppermaandag, ook wel verloren of verzworen [BE] maandag [ook: kopperfeest, koppertjesmaandag of raasmaandag] geheten. Ik ben langsgeweest, maar hij was toen weggeweest. Een palatine is een bontmanteltje of -kraag voor vrouwen. Het zee-ijs tref je aan in de poolzeeën. Als aardrijkskundige naam schrijf je Noordelijke en Zuidelijke IJszee.

6. Een metist en een metiste handelen conto a metà
[gezamenlijke rekening, gelijk op delen in winst en verlies]. Het oestrum [vrouwen: vruchtbare jaren, dieren: periode dat paring wordt toegelaten], de oestrus, ligt tussen pro-oestrum en metoestrum in. Er heerste ongeloof: blinde maupie [eerst zien, dan geloven]! Een myioloog bestudeert muggen en vliegen, een myoloog spieren en een mycoloog schimmels, zwammen en paddenstoelen. Neien is hinniken [paarden] en nijten is met de hoorns stoten [hoornvee]. Een nuka is een nuchter kalf. Vroeger werden de Nederlandse boeken ingedeeld volgens het NUGI-systeem (Nederlandse Uniforme Genre-indeling). Is dat nou een blu-ray-dvd [blu-ray - optisch schijfje, laserlicht,
dvd = digital versatile of vi­deo disk (cd = compact disc - voor beeld,
ge­luid en da­ta)]? Een pardellynx zoek [Iberische lynx, Spaanse lynx] je op het Iberisch Schiereiland. Wat is het nu: oet [NL, vero: onderwijs in eigen taal], oalt [NL, vero: on­der­wijs in al­loch­to­ne le­ven­de ta­len] of oetc [BE: on­der­wijs in ei­gen taal en cul­tuur]? Een dronkenman [dronkenlap, drinkebroer] kan een snipper ophebben of een snip aan hebben of ophebben. Voor pampus zitten: zijn eten niet op kunnen. Voor pampus liggen: dron­ken zijn; in zwijm lig­gen door de warm­te; niet in staat zijn zich te be­we­gen door over­ma­tig eten.

7. Hij zou zijn lol niet op kunnen. Een parmantje heeft geen respect voor zijn meerderen. Zij draagt altijd pippikousen. Ook met één plaats te kort is er al een plaatstekort. Logisch: een Savooiaard woont in (de) Savoie. Razendsnel is razend vlug. De drum-’n-bass wordt ook wel jungle genoemd. Ik ben lekker bezig, ik rock-’n-rol (en ik baseball). Zijn voorbeeldeloze ijver viel op. De quiet quitting getuigt van een slecht werkethos (alleen wat echt moet …). Een kwartet en kwintet vind je in de muziek (net als een sextet, septet, octet en tentet), een quartet in een natuurkundig spectrum en een quintet nergens. Alleen GB heeft het ww. competen [concurreren - hij competete]. VD heeft bv. competentie = competence = taalvermogen. Ken je de brezjnevdoctrine [alle communistische landen helpen elkaar]?

8. Met four*: four in hands (rijtuig met vier paarden, van de bok gereden), fourire (lachstuip), fourneren (verschaffen, ook van geld), fournisseur (leverancier), fournisseur de la Cour (hofleverancier), fournituren (voor afwerking kleding, als knopen, etc.), fourragères (schouderkwasten), fourreur (bontwerker), fourruremantel (bont), met foer*: foerage, foerageren, foerier (paarden van stro en hooi voorzien) en foertstem (BE, proteststem). Wat is dat coulistje [ie – s niet uitspreken - anders: coulisje!] lekker, zeg! Ken je de drug meowmeow [mie-jou 2x]? Dat is de bijnaam van de designerdrug mephedrone. De MEP [Movimiento Electoral di Pu­e­blo] is een zekere Antilliaanse politieke partij. En meo periculo betekent: op mijn risico. Meso-
[tussen kort en lang] ligt tussen brachy- [kort]  en dolichocefaal [langschedelig]. Een kat miauwt.

 

 

 

 

3379 Dictee zondag 30-07-2023 (3) – dictee Wekelijkse dicteetest 269 RL √

Dictee – dictees [3379]

Wekelijkse dicteetest 269 RL [elke zondag]

Welk van de 3 antwoorden is juist?

Oplossingen: hieronder!

Bron: Oefendictee (oud) 769

1. Wat is het verschil tussen een …………. en een …………...?

a. langoest                                    langoustine

b. langoust                                   langoestine

c. langoust                                   langoustine

2. ………… (smachtend) zei hij: “Hou op met dat ……………

 (langdradige) betoog.”

a. Langoereus                               taedieuze

b. Langoereus                              tedieuze

c. Langoureus                              taedieuze

3. In Georgië betaal je met ………….., ………....

a. lari’s                                   lari'tjes

b. lari’s                                   larietjes

c. laries                                  larietjes

4. Enkele Aziatische bomen leveren …………...

a. lauan

b. lauwan

c. louwan

5. Lavaglas heet ook ………… wel of …………..

a. obsydiaan                               hiealiet

b. obsiediaan                              hyaliet

c. obsidiaan                                hyaliet

6. ………… diende ze hem van …………....

a. Breed lachend                                 repliek

b. Breedlachend                                  repliek

c. Breed lachend                                 replique

7. …………. waren waskommen en in ………… (vazen) zat water.

a. Lebesen                                       pelikes

b. Lebessen                                     pelikes

c. Lebessen                                     pellikes

8. Bij cricket heb je ………….. en ……………...

a. off-                                    lechspinners

b. of-                                     legspinners

c. off-                                    legspinners

9. Deze jongedame is ………. bij het …………...

a. BOA                                 COA

b. boa                                   COA

c. boa                                    coa

10. De ………… is het derde gewas in één zomer, de …………….

a. lekeimed                                           leknamad

b. lekeimet                                            leknamat

c. lekeimed                                           leknamat

Oplossingen [269]: zie hieronder.

--------------------------------------------------------------------

Oplossingen [269]

1a 2c 3b 4a 5c 6b 7a 8c 9b 10a

Contact: leentfaarrein@gmail.com

 

3378 Dictee zondag 30-07-2023 (2) – dictee De Taalstaat 2023 spellingbee zaterdag 22 juli 2023 √

Dictee – dictees [3378]

De Taalstaat 2023 – woorden van de spellingbee

IV zaterdag 22 juli 2023

Dit waren de woorden die de beide kandidaten in de spellingbee hardop moesten spellen.

1. capuchon

2. pijler (van de brug)

3. triatlon

4. adequaat

5. cyclaam

6. bouillon

7. (hij) wendde (zich tot een advocaat)

8. rondte

9. accijns

10. scenario

11. carillon

---------------------------------------------

12. weids (uitzicht)

13. coryfee

14. broccoli

15. acquisitie

16. goulash

17. breedte

18. antraciet

19. cipres

20. (hij) baadde (in weelde)

21. (gezichtsverlies) lijden

22. acryl

23. cacao

24. hardleers

 

3377 Dictee zondag 30-07-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1015) √

Dictee – dictees [3377]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee april 2019 (1), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1015)

Oefendictee april 2019 (1)

1. Zijn writer's blockprobleem(!) liep uit de hand. Hij vluchtte op een oma's-fiets. De transcendente meditatie wordt aangegeven met tm[zonder punt!]. Geloof me maar: Rijnwater is geen rein water. De afkorting a.u.s. staat voor actum ut supra: gedaan (verhandeld) als boven. Een zeker nekletsel (zweepslag) heet whiplash (mv.: -es). Wist je echt dat surf-and-turf een gerecht is (met zeevruchten en rood vlees)? Mijn buurjongen zit op een manabaopleiding (master na bachelor, de master-na-bacheloropleiding). Een manxkat is een Manxe kat. Het 'mate' [ee] [scheidsrechter onderbreekt partij] bij die judopartij was niet meer nodig, de make [ee] [nederlaag] was al een feit. Brooche mag dan wel mazzel zijn, de staande uitdrukking is 'mazzel en broge' [tot ziens en geluk, goede zaken!]. Op de SR-menukaart stonden onder andere moksaleisi en moksimeti [gerechten]. Is dat underdresste kleding of is die overdressed? Hij verwenste me naar Tanganyika.

2. Telomerase is een eeuwigejeugdenzym. Toedeloe, toedeledokie, nou, tot ziens dan, hè. Okido, okidoki, nou, tot befs [bellen, e-mailen, faxen, sms’en – het ww. beffen heeft ook nog twee andere betekenissen ...] dan maar. In 1 en 2 Korintiërs komt het woord 'Korinthisch' waarschijnlijk niet voor. Hij werd de laan uitgestuurd. De Vadsige Koningen, dat zijn les rois fainéants [nietsdoend dus]. Zij is verslaafd aan wordfeuten [uitspraak: E: word + NL: feuten] of wordfeuden [uitspraak: E: word + E: fjoeden]. Een jappie is een jonge, ambitieuze professional: een yup(pie) dus (young urban professional). Een absidiool is een kleine apsis [nis of uitbouw kerkkoor]. Het
aed-apparaat [automatische externe defibrillator, hartstarter] werd in AED [VAE's dirham – Verenigde Arabische Emiraten] betaald. Een alcarraza is een stenen kruik. In het woord 'zweet' zitten een z'je, een w'tje, een t'tje en twee e'tjes. COPD = chronic obstructive pulmonary disease [rokerslongen]. DNA = deoxyribonucleic acid. Met galimatias wordt coq-à-l'âne bedoeld (wartaal, nonsens, gerabbel, gekal, hallucinatie, gebazel, gedaas, ab(r)acadabra). Allebei goed: ontegenzeg(ge)lijk. Maar: gezeglijk en ongezeglijk.

3. Zij gaat meestal in glunge [glamourus ogende modecombinaties] gekleed. Toen we de haven inroeiden, moesten we tegen de stroom in roeien (adverso flumine niti, vergeefse moeite doen). Heerlijk, die radicchio, die rode sla. Hij is in het land van de rijzende zon geboren. De boerenwerkman droeg een schab(be) [blauwe kiel]. Mijn ouders gaan scheên [scheiden]. De boeboelaas [SR: boeman] verdreef de biná's [hier: hert, niet: wijn] met een bodhrán [bau-rahn, Ierse handtrommel]. Vervolgens aten ze buní, tonijn. De godsstad is de stad Gods, Jeruzalem. Dordt: katholicisme en protestantisme [Hoe dichter bij Dordt, ...]. De Niobe [eig.: dochter van Tantalus – al haar kinderen werden door de goden gedood] der natiën is Rome [urbs aeterna, Roma aeterna, het eeuwige Rome], de Eeuwige stad, de Stad der Zeven Heuvelen. [Een niobe is een van smart versteende moeder.]. Sommigen zeggen: jacana [kaa], anderen: jaçana [saa, verschillende uitspraak dus]. Hoeveel kyat [tsjaht – munt van Myanmar – MMK] ben je kwijt bij zo'n motyo [moh-tsjoo – SR: prostituee]? En wat kost een gadotyo [g van goal: gaa-doh-tsjoo – let 3 x op uitspraak! – godsvogeltje]. Doe dat ook bij: lamyai [lahm-jaaj] = longan = een soort lychee [ee/ie]. Parcimonie (c, cent – uitspraak s) is zuinigheid en parsimonie (s, simpel) is eenvoud.

4. De Heilooër (Heilooënaar) en de Heiloose bepleitten bij Heiloos burgemeester om niet de heilloze weg te bewandelen om een bouwvergunning voor een Heiloos huis in deze hei(de)loze streek te weigeren. Quatten is met een quad rijden (GB ook: quadden – VD 2023 ook!), squatten is squats maken (fitness). Venlo's burgemeester liet een Venloos huis onbewoond verklaren. B en W hebben van een copieus dinertje genoten. Het college van B en W heeft lekker gegeten. Burgemeester en schepenen namen het er goed van: ze burgemeesterden [een royaal leven leiden] vrij regelmatig. En soms namen ze een besluit, dat beter galgt dan burgemeestert. Het moet galgen of burgemeesteren: het is erop of eronder. Hij is zo'n flandrien [Vlaamse wielrenner] van: erop en erover. Onderdak vinden, bieden, hebben. Met *gedoe*: gedoen, gedoente (boerenbedrijf), seksgedoe, circus(vertoning), commiezerij, hij heeft gedoelpunt(!), dyugudyugu [gedoe, drukte, ophef], de herejee [het gedoe], janklaassen [potsenmaker], poppenkastvertoning, kokenage [kokerij, ook: gedoe], larie [apekool], spionagedoeleinden, poppenkast(erij), veel vijven en zessen, met veel vieren en vijven, rimram [rompslomp] en zottekesspel [dwaas, zinloos gedoe].

5. Ze gingen op de tropen jagen in Siberië. Eerst Driekoningen, dan koppermaandag (verzworen – ook: verzworen – maandag) en dan blikkendinsdag. Denk ook aan Dolle Dinsdag en de derde dinsdag van september [Prinsjesdag]. Met Pinksteren hebben we eerste pinksterdag, tweede pinksterdag en pinksterdinsdag. De NTU [Nederlandse Taalunie] meldt: originees is (hilarisch) van Chinese makelij. Dat weten we ook weer ... Gebruik ze maar niet, de bastaardvloeken van VD: bijlo (bilo), corpo di bacco (goeie hemel), deksels, doemetoch, donderdag (vooruit, voor den donderdag), (goeie) genadigheid, gadverdamme (gatverdamme), godbewaarme (God beware me, God beware, God bewaar me – di meloria, Deus avertat), goddomme (goddome, gedomme, gedome, gedomie), goddorie (gedorie), godmiljaar, godsamme (gosamme, godsammekrakepitte), gommenikke (gossie, gompie), gos (gossie), gossiemijne, griet (wel grote griet), grote griezel, grut nog an toe, Here (krachtwoord ook: Heer).

6. Ook nog: wel heden [van: Here] mijn tijd, herejee, wel hier en ginder, jandomme (janstramme, janverstramme), jeminee (jeminie, jemenie, jemie, tjeminee, tjeempie), jezusmina, (wel) alle joden, miljaar, miljaardedju, nondeju (nondedju), parbleu (drommels), potdomme, potdorie (potdosie), potje-met-blommen, potver (godver),
sacre-nom-de-Dieu (verkorting: sacredieu), sansodemelatafel, seldrement (drommels), snotver, sodeju, sodemakreel, verdekke, verdikkeme (verdikke, verdikkie), verdju (verdomme, verdraaid) en (god)verdomme. Ook nog gevonden: jesses, jakkes (jak, jakkie), allejezus, in godsherejezusnaam (in godsnaam, in hemelsnaam), jezus (jezus-maria-jozef), jezus christus, in jezusnaam, ajakkes (ajakkie, ajasses), arrejakkes, jasses marante, jee (jees, jeetje), jemig, sjemig (jemig de pemig) en mozes kriebel. Weeg je woorden altijd op een goudschaaltje!

7. Hij was bloedje-enthousiast. Een bijlander, een platboomd vaartuig wordt, zoals je weet, getuigd als een snauw [schip] ... Blijf maar herhalen: COPD = chronic obstructive pulmonary disease [rokerslongen]. Een googol [goo-gohl] (de, m.) is tien tot de honderdste, een een met honderd nullen. Een googolplex (de, m/v) is een een met een googol aan nullen erachter. Hij heeft me honend beledigd, geschokkeerd [vgl. shockeren, choqueren]. Hij spreekt Serenan (Sranan(g)[tongo]). Een serir is een grindwoestijn. In plaats van de siliconenborst kreeg de baby een silicone [van silicon(e) gemaakte] fopspeen. Een sitcom is een situation comedy. Vaak is een slagveld een waar slachtveld. De naam van zo'n grote houten hamer is: slaraak. Ik liet het grootslemto(e)rnooi, het grandslamto(e)rnooi, schieten voor het meeslepende grand-prixgebeuren. Je bent een tuttebel, een slettenbak. Die dieren zijn slibbewoners, sprak hij, en daarna volgde die slippartij. Rij met slicks niet in het slik!

8. Wil jij die tomaat even slijzen [in plakken snijden, van: to slice]? De slobeend vloog op. Ik verheug me op zijn bigsmilereactie. Op red snappers, rode snappers [baarsachtige], wordt veel gevist. Hap en snap [te hooi en te gras, op ongeregelde tijden] namen ze de benen. Hij had nogal gesnibd [snauwen] en gekijfd [ruziën]. Je weet dat zeaxanthien [ook: -ine] in mais [BE: maïs] voorkomt? Een (onbegrijpelijk) dimmetje [dictee-ineenflansmethode]: de bemanning van de snek [Vikingschip] frequenteerde de snèk [Antillen: eettentje langs de weg]. Een spies (spiets) kwam ik tegen bij: de berelekkere berenklauw, een groentebrochette, döner kebab, het middeleeuwse wapen hellebaard, een lans (piek, renspeer), pincho (tapa op een stukje brood), een rozenkrans: benige, knobbelige, ringvormige verdikking tussen spies en rozenstok (bij herten), een speer (lans, spies), spieshout (schacht van een spies), vleeslolly (ook wel naam voor een je-weet-wel) en werpwapen.

 

3376 Dictee zaterdag 29-07-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1014) √

Dictee – dictees [3376]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee maart 2019 (4), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1014)

Oefendictee maart 2019 (4)

1. Een AA-limousine is van het Koninklijk Huis. Je zult maar een goede snee aan hebben. In een abalonenschotel zitten zeeoren. Laten we maar berusten, acquiesceren. Atten doe je met een adje. Je moet mijn woorden niet al te ad litteram nemen. Jazeker: afferent is toevoerend en efferent is afvoerend. Zijn alleenheid maakte hem somber: de aleenheid was ook nog eens zo groot ... Ze schrokken zich het apelazarus, toen ik zei dat ook mijn schoonmoeder zou paraisseren [verschijnen, zich vertonen]: ik moest de boel echt apaiseren [kalmeren, sussen]. Gezocht op *français*: à la Française (op z'n Frans), Comédie-Française (officieel: Théâtre-Français), française (dans, gewone quadrille), Française (= Franse, vgl. Fransman), la clarté française (de helderheid in de Franse uitdrukkingswijze), mal français (syfilis), devies van de Académie française: à l'immortalité en CFP-frank: Comptoirs Français du Pacifique-frank = Franse Kassen van de Pacific-frank (munteenheid van Frans-Polynesië,
Nieuw-Caledonië en Wallis en Futuna).

2. Verder: COCOF: in BE Commission Communautaire Française = Franse Gemeenschapscommissie, Franglais = Frans dat doorspekt is met Engelse termen en zinswendingen, immortels = lid van de Académie française (de onsterfelijken), RF = République Française, de Franse Republiek, RTBF = Radio-Télévision Belge de la Communauté Française (publieke Franstalige Belgische radio- en televisieomroep), SNCF = Société Nationale des Chemins de Fer Français (Franse spoorwegmaatschappij) en de Veertigen (leden van de Académie française). De jaren veertig (40) zijn de jaren '40-'49 van de bedoelde eeuw. Heerlijk, zo'n engelsebol [VD: Engelse bol]. Volgens VD is een cifbeding een cost, insurance, freight-beding. Vergelijk cifc [commission], cific [interest], cif n.a.g. [volgens netto afscheepgewicht], cif n.u.g. [netto uitgeleverd gewicht] en naverzekering.

3. Een consigliere [uitspraak!] is een raadsman (bv. van de maffia). Hij is het padje kwijt [voor een militair ook: patje ...]. In NL is de PEMBA de Wet Premiedifferentiatie en Marktwerking bij Arbeidsongeschiktheidsverzekeringen, op de Antillen is pemba pijpaarde, gebruikt bij wintirituelen. 19/03/2019: er heeft weer een
VD-update plaatsgevonden, nu 383.428 items! De cor [centrale ondernemingsraad] vond dat de directeur weg moest en ieder dronk daar nog een côtes du Rhône op. Is hij nu Rotwelschsprekend of Welshsprekend? Daaraanvolgend is dav., maar d.a.v. is daaraan voorafgaand. En de afkorting d.e.t. staat voor daarentegen. Met GW wordt in NL de dienst Gemeentewerken aangeduid. In het gedicht in
di-jambus kwam een dijader voor. Een doblispiegel is een dode- en blindehoekspiegel. E.p. [E wegens begin zin!] heeft betrekking op en passant slaan, een en-passantslag.

4. Een vampirella is een vrouwelijke vampier. Op de Filipijnen kent men nauwelijks filippica's [hevige strafrede]. Haar uiterlijk: hoezo lelijk? Een overmatige schildklierwerking heet hyperthyreoïdie. Vandaag behandelen we het ijzer-II- en -III-sulfaat. De incontinent moest in continenti naar nummer honderd (100 – numero honderd, het toilet). De Jakobsdag is aan de Heilige (H.) Jakobus gewijd. Dit geeft verwarring: scala caeli, dat is een jakobsladder en Rorate coeli desuper: Dauwt [t: arch.] hemelen, uit den hoge. De jarl [vertrouwensman Zweden, Noorwegen, middeleeuwen] trok eropuit in zijn yawl [NL jol: scheepje met twee masten]. Is jouw kapsel al gelexicaliseerd: beatrixkapsel, fabiolakapsel, maar Jeroen Pauwkapsel. Hé joh, pas op die jodhpurs [mv., rijbroek]! Een action de jouissance [bewijs van deelhebberschap, etc.], is dat jouïsseren [genieten]? Nee, dus. Dat is heel subtiel: kalos k'agathos [uitdr.] = rechtschapen naar lichaam en ziel (substantief = znw. kalokagathia) en (znw.) to kalon k'agathon = het mooie en het goede. Nori = zeewier, norit = actieve, zuivere kool. Een kant-en-klaarmaaltijd bestaat uit kant-en-klare producten. Je kunt de kast in gaan en de kast uit [uit de kast] komen. Let op: KiB [kibibyte = KB, kilobyte] minus kB [kilobyte] = 24 bytes [1024 – 1000].

5. Een koebba is een koepeldak van een moskee. De keizer van China is de Zoon des hemels, een gewone Chinees is zoon van het Hemelse Rijk en China zelf is het Hemelse Rijk. Even herhalen: kaffiya = keffiyeh = kufiyyah =mani [arafatsjaal, palestijnensjaal, Palestijnse sjaal, palestinasjaal]. De kiur [uitgestorven reuzenvogel van Madagaskar] kon niet meer toekijken hoe de judoër (judoka) zijn graad (de kiyu) ontving. Het klassenwerk leverde klassewerk op. De kobmeeuwen [niet: kop-] kliauwden. De kompel [koempel, mijnwerker] kreeg een aanmaningsbrief, een compel. Komaan, kom op! 'Komsa' en 'çomme ça' zijn niet helemaal toetmem [hetzelfde]. Om het simpel te houden: in BE fijn stof en kortgeding, in NL fijnstof en kort geding. Er zijn Laagland- en berg-Schotten (Hooglanders; een Schotse hooglander is een rund). We schrokken ons het lebbes, het leplazarus. Het lauwebrijkookproduct viel niet in de smaak. De mathematicus in zijn langarm-T-shirt wist het: log log tien miljard is een. Het meervoud van Mij. (maatschappij) is Mij^en.

6. VD, ik zou los-en-laadbedrijf [GB niets, VD los- en laadbedrijf] schrijven. Zie ook papa-en-mamabedrijf, cash-and-carrybedrijf en koffie-en-theebedrijf. Bij mobilisatie kregen soldaten een entrée de campagne [speciale toelage bij mobilisatie of dienstneming]. Bij het schermen zit onder niveau maître het niveau prévôt. Wat talen betreft: de Malagassische taal is het Malagasi, het Malayalam is een Dravidische taal in Zuid-India. De metteur en scène gaat over de
mise-en-scène [toneelschikking]. Als nee-stemmer was de neezegger wel consequent. Wat is jullie next best oplossing? De oxymoron 'levend dood' wordt niet veel gebruikt. Het out-of-the-bluedenken is een kwestie van out of the blue denken [ww.]. Als Joodse groet kennen we 'sjalom'. Kijk, de man met de pinokkioneus [GB ook cch]! De princess charming [mooie jonge vrouw; word je gemakkelijk verliefd op] bleek een princesse lointaine [onbereikbare geliefde] te zijn. Het was 30 p.C. (post Christum). De afkortingen van protestants-christelijk zijn p.-c. en prot.-chr. Pyretrine is een insectendodend middel. De Pyrenese en de Goereese hadden een birelatie [biseksueel]. Na het quinoa [plant, m.n. zaden ervan --- > meel] eten quiltte ik een kilt [rok] voor die
berg-Schot.

7. Er was een rachel [smalle plank, tussen tengel en schroot in] te kort: dat was een lelijke raggel [tegenvaller]. Reciprociteit is een reciproque [wederkerige] relatie. Een Kind van Staat wordt vanwege 's rijks kas onderhouden (met name Prins Willem III na 1666). Quizvraagje: waar hebben ze de riyal en waar de rial, in resp. Jemen en Saudi-Arabië [ook: oe] of omgekeerd? SAR en YER. Is die Romeinse acht (VIII) wel goed geschreven? Het woord 'rorschachtest' schrijf ik altijd weer fout. De ene helft van mijn vondsten komt in een Oefendictee, de andere helft wordt genoteerd voor komende dictees: mind you! Hoe heet die souschef in het souterrain ook alweer? In het Italiaans is langzamerhand poco a poco, in SR pokopoko. Heeft een paternosterlift iets te maken met een pornoster? Nee, dus. Ik moet kond doen van het feit dat posterieur ook kont (achterwerk) genoemd wordt. Hoe spreek je 'caduceus' (mercuriusstaf) uit?

8. De term 'struggle for life' (strijd om het bestaan) danken we aan Darwin. Dit dier behoort tot species (soort, afko: sp. of spec. – ook speciën – vele betekenissen, ook geld) dezes. Met het butohspel beelden Japanse dansers leven en dood uit. De jappen gingen in hun japanner naar de japanner alwaar japanner [zeker konijn] op het menu stond. Op de terugweg aten ze jap [drop] en controleerden ze hun rekening op de japanner [rekenmachine, ook auto]. De ellende zou de spuigaten uitlopen en de pan uit rijzen. Ze zouden caelum et terras miscere (hemel en aarde bewegen) om hun zin te krijgen. Een
staakt-het-vuren is gevolg van het bevel 'staak het vuren'. Een suzonnetje is een kleine suçon [insnijding kledingstuk]. Op het supreme (suprême) moment liet hij het afweten. Op grond van soera 87 [t/m 114: hoofdstukken Koran] werd het in surah [zeker weefsel] verpakte medicijn aan het paard met de surraziekte toegediend. Syndikeren doe je bij een syndicaat. Ik vind die tex-mexmuziek mooi. In Ethiopië spreken ze Tigrinya. Een tinus-aan-de-rekstok is schertsend een
jan-an-de-lat [spottend: kruisbeeld]. Ze gebruikte haar tissuutje [halsdoekje] als tissuetje [papieren zakdoekje]. Een voorbeeld van een touche [medisch: betasten met de vinger] is een rectaal toucher [inwendig onderzoek]. Die huizen zijn twee onder een kap, een twee-onder-een-kapper.