3375 Dictee vrijdag 28-07-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1013) √

Dictee - dictees [3375] 

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee maart 2019 (3), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1013)

Oefendictee maart 2019 (3)

1. Ik zocht naar 'peer' en vond de eerste Peer Gyntsuite van Grieg. Maar ik zocht naar een zekere echte peer en die stond er ook bij: de Karmijn de Sonnaville, alleen: het was een appel: kruising tussen cox en jonathan. Ook een 'karmijn' is al een appel, genoemd naar de kweker P. de Sonnaville: de hoofdletters kan ik niet uitleggen, Van Dale wel? Nee: 2023, karmijn (de Sonnaville)! Omdat "De Maas" meestal vooraan (in de zin) staat, vergeet je gauw dat "de Maas" correct is. Heukels (die van de pothoofdplanten) was bloemoloog [niet in wdb.]. In de ranglijst neemt hij de nummereenpositie (beter: nummer 1-positie) in. De popgroep stond op nummer een (1) en scoorde dus een nummereenhit (beter: nummer 1-hit). De mercato (BE) is de transfermarkt. Verwar de Egyptische Ptolemaeus niet met de sterrenkundige Ptolemeus [volgens mij ook ae, internet – 2023 in VD overal ae!]. Zij was het frêlest van de drie. Een nonagonaal is een negenhoek. Met zijn gekrepte [gekroesd] haar zwaaide hij met het gecrêpte papier [crêpepapier].

2. Een lach-of-ik-schietshow begint steevast met: "Lach, of ik schiet!". Geloof het of niet, maar toen at het lam prei [lamprei is jong konijn]. De Nederlandse spelling toont geen ruggengraat door de ruggespraak over 'ruggenwervel' uit de weg te gaan. Joepie, ik sta erin: Reintje, verkleinwoord van Reinaert! Dat stuk bos is dichtbegroeid. Ik moest mijn bed nog dingesen. En, heb je het nu gedingest? Alweer zo'n elitedictee voor de dictee-elite. Mijn nicht, Jutte Peer, is epris van [verzot op] castagnaccio [Italiaanse kastanjetaart] (en ook wel op jutteperen). Wie schrijft er nou arrenbie, r&b, rhythm-and-blues goed? Lemma 'raken': raak niet, smaak niet, roer niet aan – verwijst naar de negatieve levenshouding van sommige christenen met verwijzing naar Bijbelboek Kolossenzen 3:21. Mijn eega-theologe kon er niets mee. Door toevallig googelen op de bedoelde uitdrukking ontdekte ik dat het Kol. 2:21 moest zijn. Zou een andere sterveling zoiets ooit ontdekt hebben? 2020: nog fout! Joepie: 2023 wel 2:21!

3. Geef mij dat blindevinkgerecht maar. Bij 'Okkie Tuinboon' en 'Oranje boven!' [VD ten onrechte B! – 2023: boven] hoort elk een heel verhaal. Een patrijs of patrix, twee patrices. Wat zijn die honden ras [snel, vlug]! Ricine is (vergeet het maar, geschrapt uit VD):
1,2-dihydro-4-methoxy-1-methyl-2-oxonicotinonitril, toch? De reveille werd geblazen, de strijd begon. Het riffie, de Riffijn, speelde een gitaarriffje. Voor mij een glaasje prune [pruimenbrandewijn], graag! Die wielersporters verlagen zich tot pots belges (mix van dopingproducten). De running mate is de kandidaat-vicepresident (in de VS). Tijdens hun leisure – vrijetijdsbesteding – zongen de lange lijzen [lang iemand] korte leizen [leis = middeleeuws godsdienstig lied met refrein (m.n. kerstlied)] [leisen = hondenriemen]. Een limeboom [laajm, limoenboom] geeft zure vruchten. De lesbotaal, die taal ken ik niet. Hij wenste me naar het voorgeborchte van de hel (het limbo). In SR kun je logologo (paling) steken: gebruik daarbij een tuuk, urgel of aalschaar! Met logos wordt het Woord [de Bijbel] bedoeld. Het examen was een abc'tje.

4. We gaan dit jaar naar de Filipijnen. De moksiwatra [iemand van gemengd ras] geniet regelmatig van moksaleisi of moksimeti [beide: SR-gerecht]. Leibniz was een goot denker. Koffie: een baal koffie, koffie branden, malen en planten, een bakkie (bakje, kommetje) koffie, en dan is er koffie! [reclameslogan Douwe Egberts], koffiezetten (GB), koffie toebroek (keteltjeskoffie), koffie verkeerd: warme melk met een scheutje koffie, Limburgse koffie (met dito likeur), koffie schenken, achter de koffie zitten, op de koffie komen, dat is geen zuivere koffie [niet eerlijk], heester van het geslacht Coffea en dat is andere koffie (dan thee), ook: dat is andere thee (dan koffie) = dat is heel wat anders (beters). Met *koffie o.a.: averijkoffie, eikel(tjes)koffie, espressokoffie, gerstekoffie, haag- of paggerkoffie, ijskoffie (frappuccino), loewakkoffie (ratten ...), mokkakoffie, peekoffie, pittokoffie en fairtradekoffie. Met koffie*: koffie-ijs, koffie-uur, koffie-import en koffie-en-theebedrijf [VD]. Een krepis of krepidoma is de buitenrand met trappen van het podium van een Griekse tempel. Kriekrood is kersrood. Hoe schrijf je krill in het Krim-Gotisch?

5. Een potverdommetje of mouche is een klein snorretje. Een myriade is niet zomaar een tigtal, maar een [cijfers] 10.000-tal [tienduizendtal]. Nel mezzo del cammin di nostra vita, op het midden van onze levensweg, kan enige introspectie nooit kwaad. Een netbook is een schoot-pc. In no time [no-time is een bijwoord in GB, maar geschrapt in 2024!] was de heilige hermandad ter plekke. Zelf schatte de Française zichzelf en négligé in, wij beoordeelden haar als in negligé. De noordse volken hebben het niet zo gauw koud. Schattig, zo'n okapi-jong. De onderzeeër voer door de zee-engte. Met zijn organizer is hij een prima organisator. Een orgelpunt is een point d'orgue. Raar dat 'voormalig' geen afkorting heeft (vm. = vollemaan – ook los volgens toelichting GB! – en voormiddag). Herstel: voorm. = voormalig en ook voormiddag. Een ossuarium is een knekelhuis. Ostensief = toonbaar, etc., ostentatief = uitdagend. Mooi dicteewoord: osteopathie. In een oubliëtte (vergeetput) zat men beter niet!

6. Op *igeren: afpeigeren, besteigeren, castigeren (tuchtigen, kuisen), confligeren (conflicteren), corrigeren, dienstweigeren, dirigeren, fatigeren (vermoeien), fumigeren (beroken), instigeren (aansporen), intrigeren, investigeren (onderzoeken), irrigeren, ligeren (afbinden), litigeren (een proces voeren), mitigeren (verlichten), navigeren, negligeren (verwaarlozen), obligeren (aan zich verplichten), opsteigeren, paardvoltigeren (gymnastiek), peigeren (doodgaan), prefigeren (van een prefix = voorvoegsel voorzien), redigeren (redactie voeren), steigeren (paarden, metselaar), stofzuigeren, suffigeren (van een suffix, achtervoegsel, voorzien – ook suffingeren), totaalweigeren, transigeren (schipperen, plooien), vernegligeren (verwaarlozen), vigeren (van kracht zijn, gelden), voltigeren (paardvoltigeren, maar ook: in circus, etc.), weigeren (afwijzen, of bv. de motor) en omsteigeren.

7. Met 'voormalig' kom je van alles tegen ...: Amortisatiesyndicaat (voormalig fonds tot aankoop door het Rijk van uitgestelde Nederlandse schuldbrieven enz.), a.r. = assistent-resident (Indië), a solis ortu usque ad occasum = van zonsopgang tot zonsondergang, a.t.b. = ambtenaar ter beschikking (Indië), cluniacenzer = monnik van de congregatie van Cluny, een voormalig klooster van de benedictijnen in Bourgondië, GB = gouvernementsbesluit (Indië), jappentijd, kampong, kondee = haardracht Indo-Europese vrouwen (Indië), kraton (verblijf vorsten Atjeh), Kremlin (zetel van de voormalige Sovjetregering – RL bij Sovjet-Unie, s bij sovjet = raad van arbeiders – in Moskou), MIR (Mijnindustrieraad), lakh (rekenmunt Brits-Indië), NMVB (BE: Nationale Maatschappij van Buurtspoorwegen), NSR (Nederlandse Studentenraad), Octrooiraad, Oostblokker, Oranje (Orange), para (munt Joegoslavië), repristineren (weer invoeren, terug naar oude toestand) en muntstuk: rijder, gouden rijder, zilveren rijder (dukaton).

8. Ook nog: SEP (Samenwerkende Elektriciteitsproductiebedrijven – Epon, EPZ, EZH en UNA), sokol (turnvereniging met nationalistische strekking in voormalig Tsjecho-Slowakije), naar Spijkerborn gaan = de gevangenis in (Spijkerboor, voormalig fort in Jisp), tombolo (strandwal die een voormalig eiland met het vasteland verbindt), vierlandenpunt (met Moresnet!), de West = West-Indië, en Wieringen (voormalig eiland in de voormalige Zuiderzee, wel erg voormalig dus). Kan een verschoppeling het ver schoppen? Hij is een heel originele
out-of-the-boxdenker (out of the box). Met hem valt geen goed garen te spinnen. Bij een dictee ben ik meestal overdressed. Zij overreedden hem, maar dat was niet gemakkelijk. Een owrukuku [SR –
oo-roe-koe-koe] is een uil of een lanspuntslang. De zuurgraad pH is de pondus of potentia Hydrogenii. Hij was horende doof en ziende blind (oxymorons). Dit jaar hebben we een vroege paas [Pasen]. Het feest werd met een spetterende pagara-estafette [zeker vuurwerk] afgesloten. De paginaopmaak was je van het. Het pagatinusysteem is, zeg maar, een elektriciteitskastjesopwaarderingssysteem [GB, prepaid]. Een palulu is een zekere plant.

 

3374 Dictee donderdag 27-07-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1012) √

Dictee – dictees [3374]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee maart 2019 (2), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1012)

Oefendictee maart 2019 (2)

1. De sekte hare krisjna is door swami [godsdienstonderwijzer bij de hindoes (ook als aanspreekvorm)] Prabhupada gesticht. Een sannyasin of rajneeshie is overigens een volgeling van Bhagwan Shree Rajneesh [verkort: Bhagwan – van de Bhagwan(beweging)]. Zijn volgelingen heten ook oranjehemden en dragen een mala: halsketting met het portret van Bhagwan Shree Rajneesh. Een harpij is een feeks, maar ook een grote vogel uit de familie Harpia harpyja [arenden]. Met een hash(code) kan men het woord 'hashtag' – stel dat dit je wachtwoord is – 'in bitjes hakken' [allemaal: èh]. Hasj is gewoon hasjiesj [allemaal: ah]. En eten doen we vaak met hashi [mv. Japanse eetstokjes – ah]. Kent Nederland havenloze steden? Logisch: headbangen is het hoofd heftig op en neer bewegen bij rockmuziek. Zij is heaoleerlinge. Bij de tweede heat [afzonderlijke race, bv. bij roeien] was het al heel wat warmer dan bij de eerste.

2. Een hemdbloes of hemdblouse is een chemisier. De heffe des volks, is dat de upper ten, de elite, zijn dat de hogere kringen, de gens du monde, is dat de society, de haute volée, de highlife, de high society of de beau monde? Nee, juist het gepeupel! Eremiet (heremiet, kluizenaar) is het antoniem van cenobiet (kloosterling). Een hermafrodiet is een [cijfers] 2-slachtig wezen. Een hoekerker is geen kerker. Als ze de hort op zijn, zijn ze de hort opgegaan. 'Hortsik' roep je tegen een paard, 'hort sik' tegen een geit. Raar. Een geit is trouwens een armeluiskoe en geraakt is 'geït'(!). Met de zieke man (2019) (van Europa) wordt het Ottomaanse Rijk bedoeld. Zij heeft vijf zijtjes papier volgekalkt. Hij is zo goed als doof. Een zomerklimop is een tante mientje (2019). Een handpauk is een handtrom. Een hand-out krijg je bij een lezing.

3. Gezocht op Erasmus: Erasmus was een kosmopolitische geest; nooit heeft Erasmus naar een huwelijk getaald, Aethiopem dealbare = de moriaan wassen, een arend vangt geen vliegen, Bijbels humanisme, canis in praesepi [een hond in de ruif]: een dwarskop die anderen het gebruik van iets wil beletten uit louter boosaardigheid, civilité (lettertype uit de zestiende eeuw dat het zgn. gotische cursieve schrift weergeeft), de alieno liberalis = vrijgevig met het goed van een ander, riemen snijden van andermans leer, de fumo ad flammam = van de regen in de drup, dulce bellum inexpertis = de oorlog schijnt plezierig aan wie er geen ervaring mee heeft, elephantum ex musca facere = van een mug een olifant maken, Erasmusprijs [cultureel, sociaal of sociaalwetenschappelijk terrein], graculus inter musas [kraai onder de muzen], haereticus in grammatica = ketter in de spraakkunst, intelligenti pauca = een goed verstaander heeft maar een half woord nodig, laus stultitiae = lof der zotheid [boek: Laus Stultitiae = Lof der zotheid], lumen mundi (grote geest = Erasmus), post bellum auxilium = mosterd na de maaltijd en de res publica litteraria = de republiek der letteren, de république des lettres.

4. BELANGRIJK! Met *and* [ster!] krijg je ontiegelijk veel te zien: lemma 'aanbranden', voorbeeldzin aanbelang ... zelfstandig naamwoord en sub lemma: 2BE – zelfstandig naamwoord – historisch commerciële tv-zender in Vlaanderen, ook lemma do's-and-don'ts. Met 'and' [apostrof!] krijg je alleen losse woorden and – let op: geen lemma's, wel sub lemma en voorbeeldzinnen. Het lijkt erop dat je ook
do's-and-don'ts krijgt, maar dat is niet zo, dat komt omdat daar sub lemma ook do's and don'ts [met and los!] in voorkomt! Met *kat* krijg je veel (ook: anglokatholicisme en afkatten), met 'kat' krijg je alleen de losse woorden kat in voorbeeldzinnen en sub lemma; daar wel lemma 'katten', maar daarbinnen komt kat voor! Let op: met 'out' niet lemma 'out of the blue' [wel: lemma ww. outen met woordvorm (ik) out], wel voorbeeldzin met 'out of the blue' en sub lemma fifo (first in, first out).

5. Hij zweedt de huiden: bereidt ze voor op ontharing. In 'spot' zit een s'je en een t'tje. Ze was nymphe du pavé [straathoer] en in opleiding bij de naaischool(!). Een nabal is een nors man, geen afterdanceparty (afterdanspartij)(!). Een kodkod is een nachtkat. Hij heeft een goed nachtzien. Een nerdy [wereldvreemd] nerd [blijft sociaal achter] nerdt [monomaan bezig zijn]. Na correctie schreef hij de tekst uit het kladschrift in net schrift over in het netschrift. Als je 'hersenmassa of hersenvolume' wilt schrijven, is hersenmassa of -volume' een prima oplossing, 'hersenmassa/hersenvolume' ook, maar 'hersenmassa/-volume' aanzienlijk minder gewenst en 'hersenmassa/volume' zelfs fout. Bij het klooster liep een nongans [brandgans]. Een oloysiketi is een halsketting (en oloroso een zekere sherry). Ik hechtte aan het pluche, maar ben inmiddels helemaal ontpluchet.

6. Onteriken zijn vuilakken, vuiliken, viezeriken. Opus caementicium is Romeins beton. In één (een) coup d'oeil ontmaskerde hij de
trompe-l'oeil. Met dit oudhollands wordt oud-Hollands papier bedoeld, maar hoe schrijf je dat in het Oudhollands? De kou en de kauw zijn uit de lucht. Met een kanon op een mug schieten is zoiets als met een scudraket op Temmincks strandloper schieten. Als je obees wilt worden, moet je pantagrueleske [overdadig] maaltijden nuttigen. Spreek uit: papaverklaring [belofte om tijd met de kinderen door te brengen niet: papavers reinigen]! Zij is uit haar panty [dak] gegaan. De bosnegers dragen pantjes (lendendoeken). In papaja zit papaïne. Papegaaien zijn Psittacidae. Een bekende film van S. Eisenstein is Pantserkruiser Potemkin. Pantotheenzuur is een verbinding van pantoëzuur en 3-aminopropaanzuur, waarvan het rechtsdraaiende enantiomeer (vitamine B₅, GB: B5 – 2020 VD ook: B5) in de natuur voorkomt.

7. Een hvd is een holographic versatile disc. Ik zal je graag rondleiden in mijn hòfi [tuin]. Ook een ib'er [intern begeleider] moet ib [inkomstenbelasting] betalen. Hij is goed rooms: houdt van veel room in de koffie. De instore reclame kan heel belangrijk zijn. Ik voel me nog jonk. Het jump-inproject mikt op een gezonde levensstijl. Een jump-off is een parachutesprong. Cassiuspurper is goudpurper, purper van Cassius of goudkalk. Een dronkenman is een dronken man (of vrouw; de termen dronkenlui en dronkenlieden passen dan wellicht beter ...). Omdat hij bij het kirren (met een kluitje in het riet sturen) de boot was in gegaan [figuurlijk], kreeg hij een kir-royaltraktatie. Birren? Nee joh, dat komt van 'broek in reet', het bekende broek-in-reetbegrip, een wedgie dus. Mooi in het Papiaments/o is kiut [GB, bnw., vergelijk het maar met cute en cutie]. Klapchi is vuurwerk, denk ik. Met klaroengeschal werd aangekondigd dat de klarunoogst [GB, groente] voltooid was. Een klodde van een meid is zedeloos. Dat was klote van de bok! Koffen en smakken [schepen!] zijn waterbakken [kunnen veel doorstaan]. In ibericoham proef je eikels en gras.

8. Die klezmorim spelen klezmer, traditionele Joodse muziek. Kluizenaars of heremieten kluizen in een kluis, hun bezittingen incluis. De koekenbakker bakte koekebrood. Krijg de kolere [koleire], krijg de klere. Kom op, komaan, we gaan ertegenaan! Een komodovaranenbeet kan dodelijk zijn, in de muziek is comodo spelen: op zijn gemak. Na het ongeluk met de compressor waren er veel kompressen nodig. Die koptische kopten kennen geen Koptisch meer. Hij heeft altijd een koran op zak. Een koredor is een gang, lange smalle ruimte, zeg maar: corridor. Hij miste de kop-van-jut volledig en was de kop van Jut van zijn team. Het politiekordon legde een cordon sanitaire [geen e uitspreken]. Ik was in BE: van het kortverhaal [NL: kort verhaal] werd een kortfilm [NL: korte film] gemaakt. De kostumering voor het cosplay [kostuumspel] werd door een costumière verzorgd, in overeenstemming met de costumen van Brabant [geschreven gewoonterecht].

 

3373 Dictee woensdag 26-07-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1011) √

Dictee – dictees [3373]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee maart 2019 (1), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1011)

Oefendictee maart 2019 (1)

1. Uit de taal Zoeloe van de Zoeloes kennen we de volgende woorden: amaas (alastrim = huidziekte, kafferpokken), impala (soort antilope), kwela (jazzy dansmuziek uit de Zuid-Afrikaanse townships), nyala (soort antilope, koedoe), sangoma (Afrikaanse traditionele genezer en waarzegger), vuvuzela (olifantentrompet) en Zoeloes als bnw. [Zoeloe = 'hemel']. Een decagram (dag) is honderd (100) decigram (dg). De dinar is wijdverspreid: Bahrein (BHD), Algerije (DZD), Irak (IQD), Jordanië (JOD), Koeweit (KWD), Libië (LID), Servië (RSD), Soe/udan (vroeger: SDD), Tunesië (TND) en voormalig Joegoslavië (YUM). "Wat nu?", dixit Pichegru (Pichegru dixit). Wat doet de doodlewebapp [afspraken vastleggen, meerdere personen, soort agenda]? Het zij maar weer eens gezegd: S.P.Q.R. staat voor Senatus Populusque Romanus: senaat en volk van Rome.

2. "Het drentenieren hoeft niet per se in Drenthe plaats te vinden, maar het drenthe(leven)gevoel krijgen wel', zei de Drentenaar (wiens schaapjes nog maar net op het droge stonden) tegen een Drentse die al jarenlang van het zwitserlevengevoel genoot tussen de ericaceeën [heidefamilie; erica = dopheide] in Erica (plaatsje in Drenthe). Gezocht op *bert: camembert (kaas), colbert (jas, kostuum), flobert (tuingeweer), gilbert [Gb – cgs-eenheid van magnetomotorische kracht (thans uitgedrukt in ampères)], lambert [(in Amerika wel gebruikte) eenheid van lichtsterkte overeenkomend met 1 lumen per cm² lichtuitstralend oppervlak (symbool: L, la)], lubbert (sul, sufferd), luibert (ooievaar), robert [witte krodde = een eenjarige plant uit de kruisbloemenfamilie (Thlaspi arvensi), ook: dubbeltjeskruid, schildkruid, waterroos (beter: waterrozen) en zandbes], sportcolbert en herencolbert. En niet vergeten: Schubert, Lucebert, hij liefhebbert, het schip dobbert op de golven, Albert (koning der Belgen), Norbert regelt het, hij versombert nogal, het zeil labbert (slap bewegen).

3. Ome Gevert is dood, ome Hebbert(!) leeft nog: het is beter te ontvangen dan te geven ... Uit de kruisbloemenfamilie [cruciferen – kruisbloemen] verder nog: aubrietia, barbarakruid, boerenkers, bosveldkers, herderstas(je), herik (hederik), judaspenning, onze gebruikelijke koolsoorten, maca [uit de taal Quechua – kèht-sjoe-waa], peper- of mierikswortel, pinksterbloem, priemkruid, raap = knol, raket = rucola, randjesbloem (begijntje), rijzaad, rotsschildzaad, scheefbloem (iberis), scheefkelk, snavelhauwtje, steenraket (wilde dragon), torenkruid, twijgzandkool, varkenskers, veldkers (koekoeksbloem, pinksterbloem), viermachtig, violier, vroegeling, waterkers (cresson), zandkool, zandraket, zeekool, zeeraket en zeeviolier. Een sinksenbloem is een pinksterlelie.

4. Gezocht op *berd: belabberd, bobber(d) [dikkerd], dooramberd (met amberkleur), duimberd [duimshout], geamberd, hebberd(! hebzuchtig persoon), schobber(d) [haveloos, berooid persoon, schobbejak], tabberd [= tabbaard, toga], tobber(d) [stakker, piekeraar, v.: tobster], uitgelubberd [van kleren: vorm verloren hebben], zijberd (treeplank), schrobberd, etc. [iemand die schrobt] en gerubberd. Het parvo(virus) veroorzaakt de vijfde ziekte [rode uitslag, lichte koorts]. Vivere parvo is van weinig leven. Hij schonk me een parvum non parvae amicitiae pignus: een klein bewijs van een allerminst kleine vriendschap. Bedoel je echt eenduizend twee (of: tweeduizend een)? Electro = electroclash en elektro = elektronica. Vooraf kregen we een empaná (GB, borrelhapje), de hoofdmaaltijd was empanada (gevulde deegwaar). De middelmaat, daar kun je makkelijk boven uitsteken. Ik ben erin geluisd. Een editeur moet editeren, editen.

5. De Edison is een Nederlandse onderscheiding. De afkorting van Provinciale Staten is niet PS [Parti Socialiste, postscriptum,
ISO-landcode Palestijnse Gebieden] of P.S. [niet in wdb.] maar Prov. St. D'r op en d'r over staat niet in de wdb., erop en erover wel. Ze wilden erop losgaan en erop los slaan. Het was erop of eronder. Toen ze op vakantie eropuit waren, waren ze erop uit om zo veel mogelijk te genieten! Hij heeft een ervige [erfelijk] ziekte. Kom we gaan op staminee [estaminet, café]. Een gouwe ouwe is wel een evergreen, maar geen plant. Via de kleine kas vinden extracomptabele activiteiten plaats. Op euka*: eukaryoot, etc. en(!) EU-kandidaat. Op euca*: veel afleidingen van eucalyptus (gomboom), zoals eucalyptusolie, eucalyptol = cineol (geneesmiddel, reukstof) en eucapnie [medisch: het doorsnee koolzuurgehalte – doorsneekoolzuurgehalte – in het bloed]. Waren de Tachtigers [letterkundigen, De Nieuwe Gids] met zijn tachtigen? Nee, maar die andere tachtigers misschien wel! Hij riep verontwaardigd: "Ik voel me veronachtzaamd!" Verbeid de tijd, want de tijd verglijdt.

6. Het kan me geen vits schelen of je die scharnierpen (fits) nog terugvindt. Een maria is een Mariabeeld, net zoals een jezus een Jezusbeeld en een boeddha een Boeddhabeeld is. Iemand als ik wordt niet zo gauw opgewonden. De mens is gehuld in een vlezen kleed. In Zeeland klinkt zoiets niet raar: de boer, hij vliedt met zijn vee naar een vliedberg. De drone vloog onder de Vlieg [sterrenbeeld]. 'Vlieg-' en 'haalbijen' zijn synoniemen. Is hij vliegerarts [vliegt niet] of arts-vlieger [vliegt zelf ook; niet in wdb.]? De schubvleugeligen zijn de vlinders (insecten en dus dieren, wetenschappelijke naam: Lepidoptera). Vlinderkundigen zijn lepidopteristen. Hoe bevalt dat opgeknapteachterstandswijkresultaat? De onderhandelingen werden vlot getrokken. Voordezen is vroeger, voor dezen is voor dit tijdstip en met 'voor deze(n)' [n: meervoud] ondertekende men wel een gemandateerde brief. Santiago de Chile is de volledige naam van de hoofdstad van Chili. Santiago de Compostella ligt in Spanje: deze Nederlandse schrijfwijze [NTU] wordt steeds vaker vervangen door de Spaanse (Santiago de Compostela – VD). Een watoessi is een Afrikaans rund.

7. Thans: Duizend-en-een-nacht is een verzameling sprookjes: het zijn de verhalen of vertellingen of sprookjes van 1001 of duizend-en-een nacht, ook verkort tot 1001 nacht: een klassieke, erotisch getinte raamvertelling uit de Arabische wereld. Wham, die botsing zag je aankomen ... Ik werd door een witte jood [niet-Jood met bedrieglijke = à la Joden – handelspraktijken] gepiepeld en besjoecheld. Die wokkok is gespecialiseerd in wadjan(g)gerechten. De dikke bertha was een Kruppproduct. Een bridezilla [aanstaande bruid] vormt een belasting voor haar omgeving. De groom [oe] [stalknecht, livreier] moest het chroom poetsen. Hij moet op voor zijn grootrijbewijs [GB, VD los]. Gropesi [groo-pih-sie – g van goal] is taugé (groeiboontjes). Verder op *pesi: aposiopesis (weglating, bv.: ik zal ze), blakaipesi [SR: de eetbare zaden (boontjes) van Vigna sinensis, wit met een zwarte vlek], campesino (Zuid-Amerikaanse boer), dapes inemptae (niet-gekochte levensmiddelen, d.w.z. van eigen teelt), dyarpesi (lijkt veel op blakaipesi), magnas inter opes inops: arm te midden van grote rijkdommen, spes incerta futuri: de onzekere hoop op de toekomst en herpesinfectie(!).

8. Van de guaveboom plukken we de djamboe bidji (boom; denk ook aan de djamboe monjet, idem). Guiambo = jambo = okrasoep (ook: okersoep). Die guste koe is niet(-)drachtig. Hij deed het met veel gusto, goesting, animo. Hij had de guts niet om ervoor uit te komen. Een gîte [zjiet] is een vakantiehuisje. Een Jantje Contantje en een jan-contant zweren beide bij handje contantje. Nee, dat mag niet in natura, dat moet je in solutum (contanten) [per cassa] betalen! De Jannen: Jan de loodgieter (gewone man), Jan Boezeroen (de arbeider), Jan Grabbel (de kleine burgerman), Jan Langarm (de pomp), voor Jan Lul zitten, Jan Patat (de gewone man), een huishouden van Jan Steen [ook: Kea], jongens van Jan de Witt en: hij is boven Jan.

 

3372 Dictee dinsdag 25-07-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1010) √

Dictee – dictees [3372]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee februari 2019 (2), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1010)

Oefendictee februari 2019 (2)

1. Een temeier is een prostituee (ook: temeie). Een voorbeeld van een meierij is de Meierij van Den Bosch ('s-Hertogenbosch). De HsH is de Hogeschool 's-Hertogenbosch. Een quickie is een tussendoortje [vluggertje]. Pyrimidine is een kristallijne, heterocyclische verbinding. Het antoniem van baskant is discant. Waarom heeft GB alleen stinsenflora [VD ook: z – 2023 GB ook!], terwijl ook daar het mv. van stins stins/zen is? Een blekero is een blikslager. Een blenchi is een kolibrie (en die leggen kolibrie-eieren). Die bloodaard liep bloot. Aan bloatware (met allerlei overbodige en ruimte innemende faciliteiten) heb je vaak niet veel. Een adblocker is een reclamekiller of -wisser [vgl. i-ad, interactieve reclamespot, advertentie]. Een blook [oe] is een blogboek. 'Blub' of 'bloeb' hoor je bij een onderwaterverdwijning. Hij had die hele boekenrij uit die boekerij al gelezen. Boletrihout [2023] is [SR] paardenvleeshout (van de boletriboom). Ruwe bolster, blanke pit!

2. De bernage of bernagie is het komkommerkruid. Te gek, sinds een halfjaar [juli 2018] staat de Bressiaander in de Dikke Van Dale: zelfstandig naamwoord, de, m, mv. Bressiaanders = inwoner van, persoon afkomstig uit Breskens. Dit eindigt er zoal op *tri: altera pars Petri = secunda Petri = verstand (niet de apostel Petrus, maar Franse humanist Petrus Ramus), (boeren)tri = sorteerkast voor de post, boletriboom of -hout, een chattri = een paviljoenachtig Indiaas gebouw, jurare in verba ministri = zweren bij het woord van de meester = in verba magistri jurare, een kankantri is in SR de wilde kapokboom, Patrimonium Petri = het erfgoed van Petrus, d.w.z. van de pausen: het gebied van Vaticaanstad, een santri is in Indië leerling van de Koranschool, tri is trichlooretheen, een tri is een trieerkast, een trieur, een sorteerkast, een tri is ook een trimaran (catamaran – cat, dubbelboot – met drie parallelle rompen) en tri- is ook een voorvoegsel in triatlon, triangel, trichlooretheen en trisacharide, etc.. Met verbi magistri worden 's meesters woorden bedoeld. Ununtrium was radioactief element 113 (Uut) Dat heet tegenwoordig Nihonium (Nh).

3. Metri gratia = ter wille van de maat, metri causa = ter wille van het metrum (beide: letterkunde). Met *louis*: eblouissant (betoverend), louis (d'or) = oude Franse gouden munt, Louis d'Or – toneelonderscheiding (m.), Theo d'Or (idem: v.), louisine (madapolam = katoenen weefsel, de stad heet Madapollam, bij Madras!), Louis XIII, XIV, XV en XVI en het Louis Paul Boongenootschap. Het zwarte schaap wordt vaak aangeduid met verdomde Louistje of verdomde Lowietje [naast een(!) verdomde louis]. Ook: staan kijken, erbij staan als verdomde Louis of lamme Louis. Met Burgerkoning wordt koning Louis-Philippe van Frankrijk (1773-1850) aangeduid. Een rebel without a cause = een opstandige jongere, m.n. van welgestelden huize, zonder idealen, die niet precies weet waartegen hij in opstand moet komen.

4. VD heeft als mv. van pylon pylonnen en pylonen, pGB [papieren] heeft alleen pylonnen, oGB [online] ook pylonen. Het mv. van poortgebouw (pyloon) is alleen maar pylonen. Een gutmensch [goedmens] is policor [politiek correct]. Daarginder komt hij aan. Je vindt het huis gindop. Het gindse huis is het huis daarginder. Weed is marihuana of wiet, wied is onkruid [SR]. Wij gaan in een
nul-op-de-meterhuis wonen [energieneutraal]. Nieuwe update oVD, 16/02/2019: 383149 lemma's (netto: + 110). Het blijft moeilijk om syfilis' (i's achteraan bijeen! – ezelsbruggetje voor de plaats van de y) te schrijven. De sieflijder moest een enorme sisyfusarbeid verrichten. We hebben gedjembeed [djembé, djembeeën] en er waren daar gemacrameede [macramé, macrameeën] producten te koop. Met een bolschup (spade) kun je een bolschub (deel van een bol) afsteken. Een animal scribax kan het schrijven niet laten, mv. animalia scribacia, een animal disputax redetwist om het redetwisten, mv. animalia disputacia. We kijken verder nog naar interessante zaken met *anima*.

5. Bij Jung is anima het vrouwelijke archetype [antoniem: animus]. Een anima candida [blanke ziel] is een zuiver gemoed, zuiver karakter. Een animae dimidium meae [de helft van mijn ziel] is een boezemvriend. De anima naturaliter christiana is de van nature christelijke ziel. Animato is in de muziek: levendig, opgewekt. Cor unum et anima una is: één hart en één ziel (zijnd). In anima vili (in corpore vili) = (medisch, van proeven en experimenten) uitgevoerd op dieren, overledenen en vroeger ook wel op slaven, gevangenen e.d. Omne animal post coitum triste, praeter gallum qui cantat: na de coïtus is elk dier terneergeslagen, behalve de haan, die kraait. Een partyanimal is een feestbeest. Een pastor fidus animarum fidelium is een trouwe herder van de gelovige zielen. Pro salute animae is voor het heil der zielen. Vis animae is geest- of zielskracht. Ik heb een niet-reanimatieverklaring opgesteld.

6. We hebben dat hert buitgemaakt. Dat schrijf je zo: burotica [BE]. Een kassière moet de caisse [kèhs – kassa] bedienen [ook: caissière]. Een calvaria is een schedeldak. Een cashupete is een cashewnotentaart. De afkorting van conform is cfm, die van 'vergelijk' is cf. of cfr. [confer, conferatur]. En een cg is een centigram of een controlerend geneesheer. U wilde *pasta*? Even in de pastabijbel kijken. Nee, geen DNA-pasta. O, u hebt een tandpasta, colgate- of prodentglimlach? Eet dan bombolotti met bolognesesaus, buispasta zoals penne en pipe [pie-puh], cannelloni, capellini, conchiglie (schelpjespasta) met carbonarasaus, ravioli, dulce de leche [Zuid-Amerikaanse karamelpasta], farfalle (strikjespasta), fettuccine, fusilli [spiraalpasta], happen bij de tandarts in een pasta-achtige substantie, krinkelpasta zoals spirelli, lasagnevel (geen nevel!), lemoncurd (cakes, taarten), linguine (linten), lintpasta, macaroni, mezzaluna (halvemaanvormig), miso (van sojabonen), orecchiette (oortjespasta), pappardelle, pastafari(ani)sme is een quasigodsdienst waarin het Vliegende Spaghettimonster wordt vereerd, petis (garnalenpasta) en sesampasta (tahin of tahina).

7. Verder: spaghetti, spätzle [pasta, Zwitserland], surimi [visgehakt of -pasta], gemaakt met de surimitechniek, tagliatelle (lintvormig), taotjo [tau-tsjoh] (in de oosterse keuken pasta van gefermenteerde sojabonen), tapenade, tomtom [SR: ballen van pasta, banaan, pindasoep], tortellini, tortelloni, tortiglioni, trassi, triclosan (in zeep en tandpasta), vermicelli, vindaloo [India, curry van pasta], wasabi (Japanse hete groene mierikswortelpasta), xylitol (in tandpasta) en zwavelpasta (dauwwormbestrijding). Dat klinkt cryptisch: mazzel en broge [tot ziens en veel geluk] is brooche [= mazzel] en broge [zegen]. Een router is een tomtom voor computerverkeer. In Georgië betaalde ik met een paar larietjes [GEL]. De laatste van de actiniden [actinoïden] met atoomnummer 103 en symbool Lr heet lawrencium.

8. Een cheeta is een jachtluipaard. Zuurkool uit de Elzas heet choucroute. Bij de bereiding daarvan is de lactobacil of melkzuurbacterie nodig. Een zeker Pools zuurkoolgerecht heet pierogi. Hoe schrijf je 'chroniqueur'? Levercirrose is een vorm van atrofiëring. Ook dupuytren en de Keltische klauw zijn een vorm van retractie [verschrompeling]. Heeft een coleider [medeaanvoerder, GB – colijder niet in wdb.] medelijden? Is een haatzaaicampagne zoiets als een
zaai-haatcampagne? Een amfora mag je ook amfoor noemen: een buikige vaas of kruik met twee oren. Weer wat geleerd: we spreken papier-maché gewoon uit als (ons) 'papier' [+ maa-sjee], Vlamingen zeggen ook wel 'paa-pjee'. Het cortenstaal heeft een bruine roestlaag. Dat beslotenkliekgedrag van die coterie hangt me mijlenver de keel uit. Couche [koest], Fikkie en Mops! Georven (ww. erven) is [VD] informeel, maar 'gedorven' bij het ww. 'derven' [tv, ondertiteling hedenavond] is dus echt fout: de gederfde inkomsten. Lucrum cessans is juridisch de gederfde winst of winstderving.

 

 

3371 Dictee maandag 24-07-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1009) √

Dictee – dictees [3371]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee februari 2019 (1), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1009)

Oefendictee

1. Boche (scheldnaam Duitser – B wegens begin zin!) kwam in het vorige Oefendictee voor; buche = gebak in de vorm van een boomstronk (ook: boomstam, kerststronk). Zou 'velo' een verkorting van 'vélocipède' zijn? Ja. De aanduiding van
(N-N-)di-ethylmetatolueenamide is DEET (insectenwerend stof). Geeft pGB [papieren] alleen GPRS, oGB [online] geeft ook nog:
GPRS-cameratelefoon, GPRS-dienst, GPRS-dienstnetwerk,
GPRS-dienstnetwerkcapaciteit, GPRS-diensttechnologie en
GPRS-diensttoestel [GPRS = general packet radio service (technologie die mobiel dataverkeer mogelijk maakt)). De OGPOe [voluit: vergeten maar!] was (1923-’34) de voorloper van de KGB. De GPOe [voluit: vergeten maar!] zat daar nog weer voor *. Met GevMins worden gevolmachtigde ministers (GB) aangeduid. Het (kiezerskorps of) kiezerskoor(! – niet in wdb.!) regeert! Die kattekliek [katholiek] was verdwaald op de kattenbak [catechisatie – protestants godsdienstonderwijs – hij zit op cat, afkorting]. Ik vind dat godgeklaagd en tenhemelschreiend. Een clamshell moet je als telefoon openklappen voor gebruik. Kneeing is een overtreding bij ijshockey.

* Na de KGB kwam de GROe.

2. De koebba is de koepel van een koepelmoskee. Ze heeft een koefje [couveusekindje] gebaard. Niet voor consumptie: koeienpannenkoeken en -vlaaien, wel voor consumptie: een koekeboterham, een bo[terham] van koekebrood. Een lamyai is een longan (soort lychee [ee/ie]). Een beetje korsettenwinkel heeft een corsetière in dienst. Een kroepoekoor: je kunt ermee luisteren en er misschien ook wel in(!) zingen [dan met kk]. Die sloot is gekroosd [van kroos gezuiverd], met de Kroos- of Sargassozee [een wierzee] gaat dat niet zo gemakkelijk. Hij keek vanuit zijn kruidhof, hoe de molenaar zijn molen verkruide. Kruimeldeeg is pâte brisée. Op de kruiplank [= loper, de kruiwagens rijden erover] lag een kruipplant [kruiper]. Ze waren al blij met hun kruip-innen [ook: kruip-uiten]. Een kruittouw gebruik je in de strijd, een kruitouw bij de molen. Een ksar is een versterkt woestijndorp van de Imazighen (ook Amazighen – dat heeft wel een enkelvoud, I… niet, Berbers) met voorraadschuren met vierkante verdedigingstorens (tighremts of agadirs). Een kwakkuil is een fijnmazig, zakvormig net [kan niet vliegen – uil ...]. Hij is naar Kuilenburg (nu: Culemborg) gegaan [bankroet, dood]. De Kuip is het Feyenoordstadion in Rotterdam-Zuid (wijk Feijenoord). Een kümbet is een vrijstaand islamitisch grafmonument.

3. Ik ben islamiet, woon bij de moskee (masjid, mesdjid, mesigit – met sahn = binnenplaats) met het bijgebouwencomplex [külliye], baad in de hamam, eet in de imaret [Turkse gaarkeuken] en volg college in de dershane (collegezaal) van de medresse (= madrassa = islamitische juridisch-theologische hogeschool). Cabotage is kusthandel, geen kunsthandel! Een (goud)renet [mv. renetten] mag je ook (goud)reinette [mv. + n/s] noemen (althans, van VD). Een sater of satyr is een halfgod. Hij is SCEN-arts (steun en consultatie bij euthanasie in Nederland), maar maakt geen scans. Noorwegen en Zweden vormen tezamen het Scandinavische Schiereiland. Daar wonen ook mensen die schathemeltjerijk zijn. Die echtelieden gaan scheên. Scheeliet is een zeker mineraal. Overigens zijn Mozes en Aäron staat en kerk. Het Belgische Staatsblad is vergelijkbaar met de Nederlandse Staatscourant (Stct.). Hij reedt [reden, reder, rederij] mee aan dat schip. Van GB mag je voor 'Keniaans' ook 'Kenyaans' schrijven [2023: niet meer!].

4. Het shogi is het Japanse schaakspel (9x9, veertig stukken). Hebben ze in Sierra Leone ook siërra's (gebergte)? Ja. Dat zeilschip heeft een mooie sierra(!). In een siësta-economie maken ze zich niet druk. Het sint-philippuskruis is naar de apostel [ook: jongensnaam, Flip] Filippus genoemd. De verkoop van dat chalet is sjalet gezet (staat op losse schroeven). Hebben de Noord-Polen en de Zuid-Polen echt een andere cultuur? De oude eenheid atmosfeer (atm) is vervangen door pascal (Pa), waarbij 1 atm = 101.325 Pa [geen komma, maar duizendtallen]. In Japan zijn we naar het notheater [vgl. nospel] geweest. Taalunie [febr 2019]: naast het buitenbeentje 'soedanrood' zal 'sudanrood' worden toegevoegd [2020: OK]! Zo'n Indische lijfmeid [vr. bediende voor meesteres] weet vast niet wat een (kas)spintmijt is.

5. Hij lijkt sprekend(!) op zijn logopedist. De ademwortel van een plant is een pneumatofoor. Een aed is een automatische externe defibrillator, een hartstarter(!). Het was een show met veel glitter en glamour, met veel glamour en glitter, een uitgekiende glitter- en glamour- oftewel glamour- en glittershow [en met een beetje goede wil:
glitter-en-glamourshow of – minder correct – glamour-en-glittershow]. Met een glas racemus [uitgeperste sap van rijpe druiven] in de hand keken we naar de illegale racemuswedstrijden(!). Dat was een mooie prestatie, chapeau (bas) [hoedje, petje af]! De highlife is de haute volée [upper ten, voorname, hoge kringen]. De (de) Verwoeste Stad is een beeld van Ossip Zadkini in Rotterdam n.a.v. het bombardement op Rotterdam, 14 mei 1940, 'ons' begin van WO II en staat ook bekend als "Jan Gat", "Stad zonder Hart", "Zadkini" en "Jan met de Handjes" of "Jan met de Jatjes" [de laatste 4 niet in wdb.]. Jan zonder handjes [niet in wdb.] is een lul, een penis. En je wist, dat de potus de 'president of the United States' is ... Enne ... fusilli (spiraalpasta, spirelli) is een spiraalvormige pasta.

6. Een aki is een overweg [over de spoorweg] met een automatische knipperlichtinstallatie. Het symbool voor alfanumeriek is A/N. Een alto is een alternatieveling. "Geen woorden maar daden" is een anthem [lied met symbolische betekenis] voor de Feyenoordsupporters. Een aspidistra is een blarenplant. De australopithecus [zuidelijke aap, tussen 2 en 4 miljoen jaar geleden] is een hominide en een uitgestorven geslacht van mensachtigen [Hominidae]. De awasa is een feestelijke dans van de bosnegers. In het Antilliaans-Nederlands zeggen en schrijven ze: awèl [GB, NL gewoon: awel]. Ze doen daar veel aan business-to-business, b2b. De ba [GB, afkorting] is de bacheloropleiding, daarmee word je bv. BA [bie-ee], bachelor of arts [geesteswetenschappen]. Bij kraamtranen of de babyblues wordt verwezen naar pas bevallen [GB, VD; VD mogelijk aaneen – analogie van pasgehuwd en pasgetrouwd] vrouwen. Een batting of badding is een meskant [meskantig, mesvierkant] bezaagde balk [niks meer te zien van de originele buitenkant van de boom]. Bagatelliseren betreft een bagatel [kleinigheidje]. Een bagatelle is een muziekstuk.

7. Een baisait [baaj-saajt] is op de Antillen een maîtresse [bijzit, concubine]. Een bakra is een blanke (Nederlander), een bakru is een kleine, boosaardige bosgeest. Als titel staat op een academisch proefschrift: Academisch Proefschrift, op gezag van de rector magnificus in het openbaar te verdedigen. De rechtspersoon Provincie Utrecht bestiert de provincie Utrecht. De ggz [geestelijke gezondheidszorg] zal toch wel vaak in een gaaz [geriatrische afdeling van een algemeen ziekenhuis] komen? Een kalmaar is een calamaris, een pijlinktvis. Je pakket komt eraan, maar zorg wel dat er niets aan komt. Zorg voor een continu goede uitstraling! Jij bent mama's kindje, wees maar niet bang, hoor [wel: een mama's-kindje!]! Zeventienhonderdduizend is 1.700.000 [één miljoen zevenhonderdduizend]. De mooizittende [ww. mooizitten] hond kreeg een complimentje. Arabieren dragen dishdasha's [lang, wit, traditioneel mannengewaad].

8. Met BC geven we before Christ aan, met bc. baccalaureus en met b.c. basso continuo, doorgaande bas. Alto's zijn altoos alternatievelingen. Het mdo is het multidisciplinair(e) overleg. Op *cini alleen: cantuccini [tsj] = knapperige, tweemaal gebakken Toscaanse bitterzoete amandelkoekjes = biscotti di Prato. Op *cine: adriamycine (antibioticum), aureomycine (idem, oraal), bleomycine (kankercellen remmen), brucine (giftig alkaloïde uit braaknoot), capsaïcine of capsicine (smaakgevend bestanddeel paprika), coccine (rode teerverfstof), erytromycine (antibioticum tegen veteranenziekte), fascine (takkenbos), fettuccine [tsj] (lintpasta), garancine (rode verfstof uit meekrap), glycine [aminozuur (G, Gly)], isoleucine (aminozuur), leucine (idem, L of Leu), mucine (slijmstof), natamycine (schimmeldodend, = primaricine), niacine (nicotinezuur), oxytocine [(knuffel)hormoon], piscine (vijver voor visteelt), plasticine [voor boetseren, ook: plastiline], psilocine (hallucinogene stof paddenstoelen), rapamycine [tegen afstoten transplanten, = sirolimus], resorcine (= resorcinol, grondstof kunststoffen), ricine (giftig eiwit, dodelijk), streptomycine (bacteriëndodend), terramycine (sterkwerkend antibioticum), vaccine (= vaccina, koepokstof), vancomycine (krachtig antibioticum) en viomycine (antibioticum tegen tbc).