2987 Dictee donderdag 27-10-2022 (5) – dictee Quiz los, aaneen, koppelteken Onze Taal √ x

Dictee – dictees [2987]

Quiz los, aaneen, koppelteken Onze Taal

Groen is correct, rood is fout.

1. Een commissie in de Tweede Kamer is een …

Tweede Kamer-commissie – Tweede Kamercommissie – 

Tweedekamercommissie

2. Iemand die je leert een auto te besturen is een …

rijinstructeur – rij-instructeur – rij instructeur

3. Iemand die snel beledigd is, is een …

kruidje roer me niet – kruidje-roermeniet – kruidje-roer-me-niet

4. Een restaurant waar je à la carte kunt bestellen is een ..,

à-la-carte-restaurant – à-la-carte restaurant – à-la-carterestaurant

5. Een polikliniek voor mensen die een seksueel overdraagbare

aandoening hebben, is een …

soa poli – soa-poli – soapoli

6. Een winkel waar je échte mode kunt kopen, is een …

hautecouturewinkel – haute-couture winkel – haute-couturewinkel – 

haute-couture-winkel

7. Als je succesvol examen hebt gedaan voor het hoger algemeen 

vormend onderwijs, krijg je een …

havo-diploma – havodiploma – havo diploma

8. Een losbol/levensgenieter is een …

bonvivant – bon-vivant – bon vivant

9. Als er een reden is om een medicijn niet voor te schrijven, is er een …

contraïndicatie – contraindicatie – contra-indicatie – contra indicatie

10. Een bekend spelletje om de tijd te doden, is …

boter-kaas-en-eieren – boterkaaseneieren – boter, kaas en eieren

11. Als iemand héél slecht is, is hij …

door en door slecht – door-en-doorslecht – door- en doorslecht

NB De eerste mogelijkheid kan ook met de klemtoon op slecht.

Zie lemma ‘door’ 4 in VD.

12. Een vlucht zonder tussenstop is een …

nonstopvlucht – non-stopvlucht – non-stop vlucht

13. Een bekend gerecht met kip en Spaanse pepers is …

piri piri – piripiri – piri-piri

14. Een grote agenda voor zakelijke afspraken is een …

bureau agenda – bureau-agenda – bureauagenda

15. Een attractie van de Efteling is een …

Efteling-attractie – Efteling attractie – Eftelingattractie

16. Als mensen gaan trouwen, geven ze elkaar het …

ja woord – jawoord – ja-woord

17. Een stem waarmee je aangeeft dat je ergens tegen bent, is een …

nee stem – nee-stem – neestem

18. Als iets overduidelijk is, is het …

klip en klaar – klip-en-klaar – klipenklaar

19. Als iets heel interessant is, is het …

kei-interessant – keiinteressant – kei interessant

20. Je sociaal-fiscale nummer is je …

sofi nummer – sofinummer – sofi-nummer

21. Een eigenaar van een café is een …

café eigenaar – caféeigenaar – café-eigenaar

22. Vaak wordt je aangeraden te leven in het …

hier en nu – hier-en-nu – hierennu

Opm. Zo in GB – VD heeft het hier en nu

23. Een ander woord voor ‘andersheid’ is …

anders zijn – anderszijn – anders-zijn

24. Een ander woord voor ‘in alle richtingen’ is …

kris kras – kriskras – kris-kras

25. Als je iets opzettelijk en bewust doet, doe je het …

willens en wetens – willesenwetens – willens-en-wetens

26. Iemand die luid zijn afkeuring laat blijken, is een …

boeroeper – boe roeper – boe-roeper

27. Iemand die samen met een andere persoon een tekst heeft 

geschreven, is een …

co auteur – co-auteur – coauteur

28. Een andere uitdrukking voor ‘volkomen, helemaal’ is …

op-en-top – opentop – op en top

29. Een ander woord voor gelegenheidsoplossing is …

ad-hocoplossing – ad-hoc oplossing – adhoc oplossing – 

adhocoplossing

30. Als ieder de helft krijgt, doe je …

fifty fifty – fifty-fifty – fiftyfifty

 

 

 

2986 Dictee donderdag 27-20-2022 (4) – dictee Quiz streepje of tussen-n Onze Taal √ x

Dictee – dictees [2986]

Quiz streepje of tussen-n n Onze Taal

Groen is correct, rood is fout.

1. Een prik in je rug is een:

ruggenprik – ruggeprik

2. Een heel goed idee is een …

reuzenidee – reuze-idee

3. Een ondiep (deel van een) zwembad noemen we ook wel een …

pierenbadje – pierebadje

4. Een ander woord voor zwam is …

paddestoel – paddenstoel

5. Als het slecht weer is, spreken we van …

hondenweer – hondeweer

6. De stralen van de maan zijn …

manenstralen – manestralen

7. Een gezin uit de middenklasse is een: …

middenklassegezin – middenklassengezin

8. Een ander woord voor ‘psychiater’ is …

zielenknijper – zieleknijper

9. Een ander woord voor ‘dronkaard’ is …

dronkelap – dronkenlap

10. Een tuttig persoon is een …

tuttebel – tuttenbel

11. Een stroom van gedachten is een …

gedachtenstroom – gedachtestroom

12. Een ander woord voor ‘overleg’ is …

ruggespraak – ruggenspraak

13. Een grote wens is een …

hartewens – hartenwens

14. Een kattig persoon is een …

kattenkop – kattekop

15. De naam van een bepaalde gebonden kippensoep is …

koninginnesoep – koniginnensoep

16. Een lijm die na tien seconden al hecht, noemen we …

tiensecondelijm – tiensecondenlijm

17. De zwaarste en mooiste etappe van een ronde is de …

koninginnerit – koninginnenrit

18. Het woord voor ‘gedurende enkele seconden’ is …

secondelang – secondenlang

19. Een nek van een giraf is een …

giraffenek – giraffennek

NB giraf + fen is gebruikelijker dan giraffe + n/s. 

20. Een ander woord voor ‘aan de zwier zijn, feestvieren’ is …

pierewaaien – pierenwaaien

21. Een vaste uitdrukking die ‘zoveel je maar wilt’ betekent is …

naar hartenlust – naar hartelust

22. De naam voor een bepaalde schermbloemige is: …

reuzenberenklauw – reuzenbereklauw – reuzeberenklauw – 

reuzebereklauw

23. Een speler uit de hoofdklasse is een …

hoofdklassespeler – hoofdklassenspeler

24. Van 1949 tot 2013 vierden we in Nederland op 30 april: …

Koninginnedag – Koninginnendag

25. Een andere naam voor ‘pinda’ is …

apenootje – apennootje

26. Een ander woord voor ‘symbool’ is …

zinnenbeeld – zinnebeeld

27. Een slordig handschrift noemen we ook wel: …

hanenpoten – hanepoten

28. Een biefstuk van de lende is een …

lendebiefstuk – lendenbiefstuk

29. Als je een hele periode geen punt haalt, is die periode …

punteloos – puntenloos

30. Neptranen noemen we ook wel: …

krokodilletranen – krokodillentranen

31. Een sullige slapjanus noemen we ook wel een …

lulletje rozenwater – lulletje rozewater

32. Een ander woord voor ‘de hele boel, alles bij elkaar’ is: …

santekraam – santenkraam

33. Een ander woord voor ‘een klein eindje’ is een …

kippeneindje – kippe-eindje

34. Een ander woord voor ‘een aantal bladzijden doorgaand’ is: …

bladzijdenlang – bladzijdelang

35. Een uiting waaruit iemands zorgen of moeilijkheden blijken,

is een …

hartenkreet – hartekreet

36. Een rijke landbouwer die als een heer leeft, is een …

hereboer – herenboer

37. Als we mopperen op het weer, noemen we het vaak …

pokkenweer – pokkeweer

38. De poort van de hel is de …

hellenpoort – hellepoort

39. Een gemakkelijk baantje is een …

luizenbaantje – luizebaantje

40. Het elftal, waarin de jonge talenten spelen, is het …

beloftenelftal – belofte-elftal

 

 

 

2985 Dictee donderdag 27-10-2022 (3) – dictee Quiz ei ij Onze Taal √ x

Dictee – dictees [2985]

Quiz ei ij Onze Taal

Groen is correct, rood is fout.

1. Als je eigenwijs je eigen gang gaat, ben je …

eigengereid – eigengerijd

2. Een ander woord voor ‘steunpilaar’ is …

peiler – pijler

3. Carnaval – dat betekent inhaken en …

meedijnen – meedeinen

4. Een ander woord voor ‘geboefte, gespuis’ is …

geteisem – getijsem

5. Als iets zeker wél het geval is, zeg je: …

het leidt geen twijfel – het lijdt geen twijfel

6. Een dief weet het verschil niet tussen …

het mijn en het dijn – het mein en het dijn

7. Een ander woord voor ‘geruzie’ is …

gebakkelij – gebakkelei

8. Een ander woord voor ‘tomeloos, teugelloos’ is …

ongebreideld – ongebrijdeld

9. Een ander woord voor ‘pap’ is …

brij – brei

10. Een ander woord voor ‘groots, ruim’ is …

wijds – weids

11. Als je iemand telkens complimenten maakt, ben je hem/haar

aan het …

vleien – vlijen

12. Een bladerdeeggebakje dat vaak met ragout wordt gevuld,

heet een …

pastijtje – pasteitje

13. Iemand die opinieonderzoek verricht, is een …

opiniepeiler – opiniepijler

14. Als je je zuchtend op een stoel laat vallen, spreken we van …

neerzeigen – neerzijgen

15. Als je aardig doet tegen anderen, omdat je bij hen in de smaak

wilt vallen, dan probeer je …

in het gevlij te komen – in het gevlei te komen

 

 

 

2984 Dictee donderdag 27-10-2022 (2) – dictee Quiz au ou Onze Taal √ x

Dictee – dictees [2984]

Quiz au ou Onze Taal

Groen is correct, rood is fout.

1. Onzinnig/vervelend gepraat is …

gewauwel – gewouwel

2. Een ander woord voor ‘opeten, verwerken’ is …

verstauwen – verstouwen

3. Een ander woord voor ‘veelgeprezen’ is …

gelauwerd – gelouwerd

4. Gezellig ‘praten, babbelen’ noemen we ook wel: …

kauten – kouten

5. Een ander woord voor iemand die de keteltrom bespeelt, is …

paukenist – poukenist

6. Een bekende zeevis behoort tot de onderorde van de keelvinnigen: …

kabeljauw – kabeljouw

7. Een behendige, doortrapte dief is een …

gouwdief – gauwdief

8. Iemand die erg van zoetigheid houdt, is een …

zoetekauw – zoetekouw

9. Een ander woord voor ‘klap, oplawaai’ is: …

watjekauw – watjekouw

10. Een ander woord voor ‘verbluft’ is: …

verbouwereerd – verbauwereerd

11. Als je iemands woorden op spottende toon herhaalt, ben je

hem/haar aan het …

nabouwen – nabauwen

12. Een pittige tante (met haar op de tanden) is een …

kenau – kenou

13. Een dun wit baksel van ongerezen bloem noemen we een …

auwel – ouwel

14. Iemand die uit principe alleen onbereid voedsel eet, noemen we …

rauwariër – rouwariër

15. Een ander woord voor ‘stoutmoedig, onvervaard’ is …

bout – boud

16. Als het ergens een enorme bende is, noem je dat een …

augiasstal – ougiasstal

17. Een menspaard (of paardmens) is een …

centaur – centour [ook: kentaur!]

18. Een zwarte vogel die je heel vaak ziet, is een …

kouw – kauw

19. Een bepaald type rijtuig met vier wielen noemen we een …

landauer – landouer

20. Deze uitdrukking betekent ‘niet gelukt, mis’: …

lau loene – lou loene

21. Een ander woord voor ‘structuurbehang’ is …

rauhfaser – rouhfaser

22. Een ander woord voor ‘klimmen’ is …

klouteren – klauteren

23. Een ander woord voor ‘fakkel, toorts’ is: …

flambouw – flambauw

24. Als je door ervaring en tegenslagen gegroeid bent, ben je …

gelauterd – gelouterd

25. Een ander woord voor ‘landloper, schelm’ is …

rabauw – rabouw

26. Een ander woord voor ‘januari’ is …

lauwmaand – louwmaand

27. Een dubbele muur met daartussen een smalle ruimte is een …

spouwmuur – spauwmuur

28. Een ander woord voor ‘tamme waterbuffel’ is …

karbauw – karbouw

29. Erts waaruit aluminium wordt gewonnen is …

bauxiet – bouxiet

30. De inspectie van de oorlogsvloot noemen we de …

vlootschauw – vlootschouw

 

 

 

 

2983 Dictee donderdag 27-10-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (739) √ x

Dictee – dictees [2983]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 118, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (739)

De saucisse de Boulogne, de symfyse, de schaar van Stephenson en de Divina Commedia

1. Waarom heten sassefrasjes gewestelijk ook wel knolsteenbreek? Het was vroeger letterlijk een niersteen brekend kruid, een niersteenbreker [niersteenvergruizer].

2. Je kunt iemand van de troon stoten en God van de troon bidden, maar de Tronen is het derde van de negen engelenkoren. Een satiricus en een satirica zijn beiden hekel- oftewel satiredichter.

3. Bij de Satisfactie van Amsterdam erkende deze stad het gezag der Staten van Holland.

4. Satyriasis oftewel donjuanisme [stelselmatig verleider spelen] is de tegenhanger van nymfomanie (andromanie, metromanie – onverzadigbare geslachtsdrift bij vrouwen).

5. Een paar saucisses de Boulogne [dikke gerookte worst in schijfjes] kunnen je opvrolijken bij een saudade, een als typisch Portugees beschouwd, melancholisch en nostalgisch getint onbestemd verlangen, zoals dat tot uiting komt in de fado.

6. Saunaën doe je in een sauna-inrichting. Na afloop laat je je de saupiquet [pittige saus, ragout] goed smaken.

7. Doe er dan ook nog hollandaisesaus (Hollandse saus – met eieren gebonden warme botersaus) bij! Thixotrope lijm is dikvloeibaar.

8. Curasausjes zijn uit Curaçao afkomstige olienoten. Op een sauterie [danspartijtje aan huis] kun je een sauternes [ook enkelvoud zo – fruitige wijn] drinken en in een sauteuse [pan met lage randen] vlees sauteren [snel bruin braden]. De Savooiaard komt uit [de Franse] Savoie. De scat [betekenisloze reeks lettergrepen] brengt bijvoorbeeld klanken als 'heybaberiebah' voort. Scenerie [sèh-nuh-rie] en scenery [sie-nuh-rie] betreffen beide de scenische toneelopbouw.

9. Een uitzonderlijk drieletterige ISO-landcode [International Standardization Organization] is vooralsnog SCG (niet meer in VD), die van Servië en Montenegro. De overige codes zijn immers tweeletterig.

10. Het is nu welletjes, satis superque [genoeg en meer dan genoeg]! De symfyse is de verbinding van de schaambeenderen, de schaambeenvoeg.

11. De welbekende schaar van Stephenson is de koppelaar van de stangen van twee excentrieken.

12. Schaatsenrijders, een groep van langbenige roofwantsen, kunnen het zonder ijs of vorst af.

13. Wants komt trouwens van wandluis. Een schab(be) is een coupon stof, je kunt gewestelijk op je schabbernak krijgen [een pak slaag], maar ook iemand erin pakken [iemand in de schabbernak pakken = bij de kladden, bij de vodden pakken]. Zo'n schabbernak kan ook een kavalje, een oud schip, zijn.

14. Proost, neem er op het diepliggende schabelletje [laag terras voor een café] nog extatisch [als in extase] een schaapmannetje [borreltje, glas jenever] op.

15. De schadecommissaris [militaire oefeningen] zorgt voor het schadeloosstellen van onder anderen de boeren.

16. Het chiné-effect is een schaduwpatroon. Wat betekent: een weefsel in S- of Z-twist gebruiken [geen betekenis gevonden - 2025 zie lemma schaduwpatroon!]?

17. Een hendel [GB ook: handel] is een beweegbaar handvat, een IC kan een geïntegreerd circuit [integrated circuit] zijn, maar ook een intercity. Ten slotte kan ic ook nog staan voor intensive care op een
ic-afdeling.

18. Synapsen (synapses, enkelvoud: synaps) zijn schakelplaatsen voor zenuwcellen met axonen oftewel neurieten (tgov. = t.o. dendrieten) nabij elkaar.

19. Een schakelrijm in bijvoorbeeld een terza rima is aba bcb cdc, de vorm waarin Dantes Divina Commedia geschreven is. De hypothalamus is een schakelstation in de hersenen.

20. In het zeewezen is schaken opgijnen. Opgeilen [seksueel prikkelen] en opleuken [leuker maken, opvrolijken] zijn iets anders. Schoten (zeilvaart, zeker touw = toppenant, toppenend, dirk) kun je schaken
[= vieren, laten gaan].

21. Als je onder je toppenend staat, ben je als zeeman op zijn zondags, op zijn paasbest, uitgedost.

22. Het rijkgeschakeerde bloemencorso vertoonde ook yucca's [sierplant], die zijn wel xerofyt [kan in droge omgeving groeien], maar niet succulent [sappig, vochtrijk]. Denk aan de yuccamot. Yuca is maniok.

23. Het meervoud van fama clamosa is famae clamosae. Dat zijn ordinaire schandaaltjes, luidruchtige geruchten.

24. De Deense eilandengroep Schapeneilanden wordt ook wel Faeröer genoemd.

25. Een Dordtenaar zelf en een Dordtse lekkernij worden beide schapenkop (schaapskop) genoemd.

26. Schatrijk (schathemel(tje)rijk) is bovenmatig schat- en schatrijk.

27. Walvissen produceren het balein [veerkrachtig stof uit de walvisbaard]; schardijnen [haringachtig visje] en tonijnen [makreelachtige zeevis], zwemmend rond galeien, doen dat niet.

28. Scheeliet is een mineraal dat voornamelijk bestaat uit calciumwolframaat. Er wordt wolfra(a)m uit bereid.

29. Wie scheelziet, lijdt aan scheelzien [scheel kijken], is een scheeloog, en zal met zijn schele ogen scheelogen [schuin, sluiks kijken].

30. Zorg voor de scheepsvictualie [scheepsvoorraad], zet die tegen de scheepswand, maar klim niet in het scheepswant [touwwerk].

31. We hebben te kort gewandeld, hebben een tekort aan beweging en zijn dus tekortgeschoten (en hebben bij korfbal te kort geschoten).

32. Je kunt scheep gaan en dan scheeps zijn. In het scheepje van
Sint-Petrus [dat is de rooms-katholieke kerk] ben je veilig.

33. Een scheldejol is opgetuigd met houarituig [oe] [soort van sloeptuig]. Dansen wij de polka-mazurka, de veleta [ballroomdans in driekwartsmaat] of de rigaudon [Provençaalse dans in alla-brevemaat met 1/4 opmaat], die verwant is aan de bourree [oude, snelle rondedans uit Auvergne]?

34. Crag is schelpgrind, maar crack is heroïne. De geliefkoosde drank van Vlaardingse vissers heet schelvispekel [merknaam: kruidenbitter van brandewijn, kaneel, nootmuskaat en suiker]. De Schedelberg (Schedelplaats, Schedelveld) is Golgotha.

 

 

2982 Dictee woensdag 26-10-2022 (4) – dictee 50 geniepige dicteewoorden Onze Taal √ x

Dictee – dictees [2987]

50 geniepige dicteewoorden Onze Taal

De goede zijn groen, de foute rood.

1. Een elektrische auto moet geregeld naar een …

oplaadpunt – oplaatpunt

2. Een ander woord voor ‘tomeloos, onbeperkt’ is …

ongebrijdeld – ongebreideld

3. Beste bezoeker, ... u in goede gezondheid?

verkeert – verkeerd

4. Als je niet vatbaar bent voor een infectieziekte ben je …

imuun immuun

5. Als iets er écht niet uitziet, is het geen …

porem – porum

6. Een ander woord voor ‘verrukkelijk’ is …

ravisant – ravissant

7. Een ander woord voor ‘verdwaasd’ is …

wezenloos – wezeloos

8. Mijn lievelingsijs is …

straciatella – stracciatella

9. Als iets van iets anders afhankelijk is, dan …

hangt het ervan af – hangt het ervanaf

10. Een ander woord voor ‘kibbelen’ is …

bakkelijen – bakkeleien

11. Een waterontharder is een apparaat dat water …

onthardt – onthard

12. De naam van een bepaalde heester is …

kornouille – kornoelje

13. Confectiekleding die ontworpen is naar het model van de 

modeontwerper noemen we …

prêt-à-porter – prêt-à-porté

14. Een schakelaar die bedoeld is om iets aan en uit te zetten is een …

aan/uitschakelaar – aan-uitschakelaar

15. Een ander woord voor een complex van steden en voorsteden

heet …

agglomeratie – aglomeratie

16. De naam voor tekeningen op muren, treinen, enz. is …

graffitti – graffiti

17. Een ander woord voor ‘plotseling’ is …

abrupt – abrubt

18. Een scheldwoord voor een vervelende kerel is …

kloteklapper – klotenklapper

19. Ik heb me daar altijd …

thuis gevoeld – thuisgevoeld

20. Een ander woord voor ‘te weten komen’ is …

gewaarworden – gewaar worden

21. Als je jezelf heel belangrijk vindt, vind je jezelf een …

hele Piet – hele piet

22. Iedereen deed verbaasd, maar ik vond het nogal …

voor de hand liggend – voordehandliggend

23. 1982 was het jaar van de invoering van de …

tweefasenstrucuur – tweefasestructuur

24. Een ijsveld in het hooggebergte is een …

gletsjer – gletscher

25. Een ander woord voor ‘aanstellerij’ is …

aanstelleritus – aanstelleritis

26. Een uitdrukking voor ‘niet je best doen’ is …

je ergens met een Jantje van Leiden van afmaken – jantje-van-leiden

27. Jongens, nu ophouden met dat …

welles-nietesspelletje wellesnietesspelletje

28. Het tegengestelde van een utopie is een …

distopie – dystopie

29. Stof verven met de batiktechniek is …

batikken – batiken

30. Een dunne, ronde koek van luchtig deeg, gebakken met room en hartige ingrediënten heet …

flammkuchen – flamkuchen

31. Een ander woord voor ‘ongedaan maken’ is …

te niet doen – tenietdoen

32. Een rubberen zakje dat je op kunt blazen, is een …

ballon – balon

33. Ik weet een lekker recept met …

sint-jacobsschelpen – sint-jakobsschelpen

34. Het werd haar ineens allemaal …

te veel – teveel

35. ‘De appel valt niet ver van de boom’ is een …

clichéuitdrukking – cliché-uitdrukking

36. Een bepaalde eetbare noot is de …

pecannoot – peacannoot

37. Een mop waarin Hollanders belachelijk worden gemaakt, is een …

hollandermop – Hollandermop

38. Is deze video echt of is het allemaal …

trucage – trukage

39. Een lange, moeilijke tocht is een …

Odyssee – odyssee

40. Een afdeling tanks is een …

eskadron – escadron

41. De voorsprong van de twee renners werd al snel …

teniet gedaan – tenietgedaan

42. In Franse dorpjes spelen de mensen vaak …

jeu-de-boules – jeu de boules

43. Als je iets op schrift hebt gekregen en je dus een bewijsstuk hebt, heb je het …

zwart-op-wit – zwart op wit

44. Het Franse volkslied is de …

Marcheillaise – Marseillaise

45. De kleine voetballertjes zagen er schattig uit in hun …

tenuetjes – tenuutjes

46. Studenten aan een heao zijn …

heao'ers – heaoërs

Let op: 2025 wél heao'ers, gedeeltelijk initiaalwoord.

47. Een uitdrukking die ‘zonder je doel bereikt te hebben’ betekent, is …

onverrichter zake – onverrichterzake

48. Als je geen enkel punt hebt behaald in een wedstrijd, ben je …

puntenloos – punteloos

49. Als iets voor het algemeen belang is, is het …

ten algemenen nutte – te algemenen nutte

50. Vegetariërs eten geen hamburgers maar …

tofuburgers – tofoeburgers

Let op: 2025 tofu en tofoe allebei goed!