Dictee – dictees [2809]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee OUD 220, geheel herzien naar situatie 2022
Dictee van de dag (637)
1.
De afkorting qto. [kuu-tee-joo]
staat voor kwarto, een boekformaat,
vroeger gespeld als quarto
(=
dat
is nog
wel: ten vierde!).
Een van de encyclieken van de paus is Quadragesimo anno [over
herstel maatschappelijke orde].
Een quadrille is een dans, quadrillé is geruit. Quaestor
(penningmeester),
quaestrix en quaestuur vormen een
drie-eenheid. Kwantum en quant zijn
synoniemen. Een quarté is een weddenschap op vier
Belgisch-Nederlandse paarden. Wat was nu jouw question brûlante
[brandend
vraagstuk]? Wat prefereer je,
quaestors, quaestores of quaestoren, quaestrices of quaestrixen? Wat
houdt quarantainepolitiek in?
2. Daar komen ze dan: de r'etjes, de r's, de r'en. Als je RA [èh-raa] achter je naam hebt, ben je registeraccountant. Met voorbedachten rade kun je heel wat raden noteren: zo is Maria de Moeder van de Goede Raad, je hebt de raad van bestuur (rvb) [èhr-vee-bee] van de polder Walcheren, de raad van elf (die Prins Carnaval bijstaat), de Raad van State, de Hoge Raad der Nederlanden, de Hoge Raad van Adel, de Raad voor Economische Aangelegenheden (REA) [èh-ree-jaa] en de (gemeente)raad van de gemeente Leiden. Een bekende raad(s)pensionaris was Jan de Witt. Zijn sibillijnse [raadselachtig] glimlach zei alles. De Raaf, de Maagd en de Beker staan dicht bij elkaar. Is Westerwolds raaigras mooier dan het Franse? De rabatdelen [planken] werden aan elkaar gerabat. Zijn die rabauwen jongens of winterappels? Beide!
3. De rabbi [godsdienst] at rabbie [konijn, is dat wel koosjer?]. De rabbijnenbijbel [met commentaar en Aramese vertaling] is niet in de rabbijnse taal geschreven en straalt geen rabelaisiaanse (rabelaisachtige) sfeer uit. De rabiate [woedend, doldriftig] en rabide [hondsdol] hond leed aan rabiës, zijn baasje aan rabies theologorum [razernij der theologen]. Een rachel valt qua afmeting tussen tengels en schroten in, een betengelaar werkt ermee. Een raggel is trouwens een tegenvaller. Ik wil een audiorack [met stereotoren] voor mijn verjaardag, anders een racket [tennis, badminton, ook: misdaadorganisatie]. Hij was racy [een snelle indruk makend] aan het rijden. Een reuzenrad is geen (gewestelijk) katrienerad [huidziekte]. Dat raadt je [= jou, aan je] de koekoek. 'Radikalinski' is een pseudo-Russische schertsnaam. In de oorlog had je Radio Oranje (GB, VD thans ook!).
4. Radiolariën zijn straaldiertjes. Als er in Hilversum geen Radio Symfonie Orkest zou zijn, zou er fluks een radiosymfonieorkest opgericht moeten worden. Radiumtherapie werkt met alfa-, bèta- en gammastralen (in symbolen: α-, β- en γ-stralen). Een radvenster (roosvenster, rondvenster) is een catharinavenster (dat niet meer in VD). De uniformen van de Royal Air Force (nee, niet de RAF van de Rote-Armee-Fraktion!) waren raf(blauw). De raffleslamp [èh] bescheen de rafflesia [ah] (plant). De ragga(muffin) is een hiphopvariant op de reggae. Hij at een ragoutbroodje (pasteitje) en luisterde naar de rai [raai] (bedoeïenenmuziek, vertolkt door een raizanger), toen hij de RAI [Nederlandse Vereniging Rijwiel- en Automobielindustrie, ook: Radio Audizioni Italiane, Italiaanse staatsomroep] bezocht. Er zijn (waren) heel wat raiffeisenbanken. Wat doet een railleur [ree-leur], zij het schertsend? Tramrails schoonmaken!
5.
Rail-wegvervoer kan zowel over rails als over de weg gaan. Het raisin
is royaalpapier. Dat had een raisonnabele
[redelijk]
raison d'être [reden
van bestaan, bestaansgrond]. Hij
was lichtgeraakt, maar toch zwaargewond. Hij kreeg een ram voor zijn
harses. De ramadan eindigt met het ramadanfeest (het
Suikerfeest). Krijg nou de
rambam! Rameevezels [plant]
– niet van het rambouilletschaap [Frankrijk,
merinosschaap] – zijn veel
goedkoper dan katoen. Je hebt ram- en ooilammeren. Een kalvijn
[appel]
kun je schillen. De ooi ramt elke drie weken, maar of de ram ooit
hetzelfde doet? In 1935 is het Nationaal Rampenfonds opgericht. Het
RIT [èh-rie-tee]
is het Rampenidentificatieteam.
Het jaar 1672, het Rampjaar, was niet zomaar een rampjaar. Bij de
opening van het nieuwe R&D-lab
[èh-rèhn-dee]
(Research
and
Development)
speelde de r&b-band
[èh-rèhn-bee,
arrenbie]: de trommel deed van
ramplan(plan).
6. Een ramshoorn kan een sjofar zijn. De boeken werden verramsjt [tegen afbraakprijs verkocht]. Hij verreikte zich bij het maken van die acrobatische plafon(d)versiering. Die bonusjager van een bankier genoot van een verreikende verrijking. De rana in fabula is een fabelkikker, die koe wilde worden. Daar stond hij dan met zijn hand vol rands [munt Zuid-Afrika]. Voeien (vooien) zijn moerkonijnen of voedsters. Een randjau is een voetangel van aangepunte bamboestokken. De Randstad (Holland) groeit langzaamaan dicht met Randstadbewoners, Randstedelingen. De randsteden en randstedelingen elders op de wereld kunnen veel van ons chauvinisme leren.
7.
Het raneynikkel is naar een Amerikaanse ingenieur genoemd. Bij
rangschikking denk je aan classificatie en taxonomie. Volgens mij is
rantsoenbeweiding gewoon kaalvreten. Hij keek naar ranzige
tv-programma's. Bunzingen ranzen [paren]
in februari. Het rap en ruig betekent net zoiets als Jan Rap en zijn
maat. Een enkele rapaljaan, aanhanger van de Rapaljepartij, behoort
tot het rapaille. Rapé is een soort van geraspte snuiftabak, die is
dan gerapeerd. Ze speelden een rapid(partij).
Een raquette is een sneeuwschoen. Rara,
wie heeft de bal, toch niet die rara avis, die witte raaf? Dat kostte
maar dertig rappe(n)
[mv. 2 x rappen]
(munt
Oostenrijk). Die (veloci)raptor
[dinosaurus]
is behoorlijk schizofreen met zijn gierigheid en kwistigheid tezamen.
8.
De Noorderrassen [draaikolken]
bevinden zich in de Westerschelde. De ras-Amsterdammer genoot
ervan. Daar ligt het te raseren [slopen,
slechten, ontmantelen]
complex van sloppen en stegen. Raskolniken
(roskolniken)
zijn Russische ketters. Je hebt dicteeraspaardjes en
dicteewerkpaarden. Een raspoetin is een intrigant en genoemd naar
Raspoetin, een Russische monnik. Een rasp geeft raspsel. Een rassé
is een kleine Indische civetkat. Ik ben helemaal gerassureerd
[gerustgesteld].
De rasta is een beweging die stoelt op de
terug-naar-Afrikagedachte
(Bob Marley).
De rastaquouère, de buitenlandse snoeshaan, droeg een
rastafarikapsel (met
dreadlocks). De ratafia is een
fijne likeur, de ratanhiawortel is een geneesmiddel uit Peru,
ratatouille (VD
ook: ratatoelje) is verwant aan
ratjetoe [mengelmoes,
rommeltje, zootje]. Ach ja, gooi
de hele rataplan [rommel],
inclusief die ratee [mislukkeling]
en haar man, maar in mijn pet.
9.
Hij trok zijn ratiné winterjas (van
ratijn of ratiné dus) uit om het
traktaat te ratificeren. Vergelijk eens met elkaar: de ratio juris
[algemene
rechtsbeginselen] en de ratio
legis [de
bedoeling, de grondgedachte van de wet].
Hier volgen enkele Latijnse termen: ratione
officii (r.o.)
[èh-roo]
betekent ambtshalve, rationes dubitandi zijn redenen tot twijfel en
rationes pro et contra zijn redenen voor en tegen. De
rattenbeetziekte heet sodoku, maar wat je oplost, dat zijn sudoku's
of een sudoku'tje [GB,
VD: gesudokud]. Van het
rattenvangersgilde zijn die van Berlijn en Hamelen
de bekendste leden. Haal die rauhfaser, dat structuurbehang, nog even
op, wil je? Dat rouwen viel me rauw op het dak. Met een rauwig
keelgeluid bracht hij uit, dat hij er niet rouwig om was. Die kerel
verorberde vervolgens rauwmelkse [van
niet-gepasteuriseerde
melk] kaas. Naast de gereefde
zeilen werd er extatisch (als
in extase) geraved [extatisch
gedanst]. Smaakt ravioli met
ravigotesaus [koude,
met mayonaise en kruiden]? Lag
een ravelijnsgracht aan de rand van het ravijn?
10.
In Indië kennen ze in het rawahgebied
[moeras]
de rawlplug [t.b.v.
schroef] niet. Rayégaren heeft
strepen in de lengterichting. Wat is het verschil tussen een razende
roeland [woest
persoon] en een stenen roeland
[weinig soepel,
onverzettelijk]? Het RBT
[èhr-bee-tee]
is het recherchebijstandsteam,
rc [èhr-see]
is de afkorting van richtingscoëfficiënt
(rico)
[rie-koo],
rechter-commissaris of
rekening-courant.
De RDW [èhr-dee-wee]
is de Rijksdienst
voor het Wegverkeer. Welke Oostenrijkse
arts heeft de reactie van Pirquet (een
tuberculinereactie) voor het
eerst beschreven? Die snellereactiemacht [snelle
reactiemacht]
is een vredesmacht. Zijn de Amerikanen beter geworden van die
reaganomics [neoliberale
economische theorie]?
11. Felrealistische verhalen zijn vaak seksueel getint. De reality-tv geeft de reallife weer. De realo's en de fundi's staan lijnrecht tegenover elkaar. De real time is de tijd, waarbinnen een computer reageert, ook al worden berichten realtime verzonden en is er dus een realtimeverbinding. Een rebab [(bespeler) 2-snarige viool] speelt in een gamelan(orkest), een rebec is een strijkinstrument uit de middeleeuwen (1 tot 4 snaren, meestal 3).
12. Een rebel without a cause heeft geen idealen. De rebetika is melancholieke Griekse volksmuziek. De recent recenserende recensent heeft vanaf zijn récamier [soort rustbank] de computer gereboot [opnieuw opgestart]. De Kamer gaat op pinksterreces. Herken je dat recht-op-en-neerkarakter van die strip? Een recht op-en-neer is trouwens een (oude of jonge) klare, resultaat van klareproductie. Een rechte jozef is een ware jakob [volstrekt geschikte man]. Als je recht door zee gaat, ben je rechtdoorzee. Is dat probleem rechtgetrokken, is dat misverstand dus rechtgezet? De gevallen fiets werd (op zijn Belgisch-Nederlands) rechtgezet. Bij de herdenking gingen we rechtstaan. Vastrecht verhoogd? Niet op reageren, Lena!
13.
Een WORM (write
once, read
many times)
is een slechts eenmaal beschrijfbare informatiedrager. Doen warlords
[krijgsheren]
aan worship, stroming binnen de gospelmuziek? Vrij worstelen is
catch-as-catch-can. Als worstkruid wordt marjolein (nee,
niet die met hoofdletter)
gebruikt.
