vrijdag 17 juni 2022

2770 Dictee zondag 19-06-2022 (3) – dictee Oefendictee juni 2022 (2) √ x

Dictee – dictees [2770]

Oefendictee juni 2022 (2)

1. Het caravaggisme [schilderstijl met licht en donker] verwijst naar Caravaggio. Waar is de aloëveragel [NL – zie verder]? Die Braziliaanse muziek, dat is batucada. Na de free kick haalde de centrumspits uit met een bicyclekick [voetbal: omhaal]. De bielsen perkomranding lag er goed bij. Cajons en bodhráns zijn Ierse resp. Spaanse handtrommels. De CABG is een coronary artery bypass grafting (bypassoperatie). Laatste bericht VD en GB: beter is aloë-veragel [niet ‘echt’ Nederlands ...]! B&B, bed and breakfast schrijf je los! In deshabillé is en déshabillé [nachtkleding], toch? IADM, insulineafhankelijke diabetes mellitus = jeugddiabetes. Het dikkedruppelpreparaat [dikke druppel] dient om te diagnosticeren [vgl. prognosticeren en pronostikeren].

2. Voor poly- en perfluoralkylstoffen mag je pfas [mv.] schrijven. Maar dat is VD, GB heeft PFAS! Aan het WNT, het Woordenboek der Nederlandsche Taal is tot ca. 2000 gewerkt. Subtiel verschil: een millésime = een wijnjaar, millésimé = znw.: champagne gemaakt van druiven van één oogstjaar. De godswoorden, woorden van God, vindt je geliefde in Gods Woord, het Woord Gods, de Bijbel, de Heilige Schrift (H.S.). Jazeker: gris de lin is de kleur van grain de lin
(
de vlasbloem). Deze jan-contant is het neefje van dat Jantje Contantje, die betaalt dus alles à contant, handje contantje. Zij zit op de gymnasiumbèta-afdeling. Zou je een kol-nidreetekst (gebed) terug kunnen vinden als Kol Nidreetekst (vgl. Bijbeltekst) [de avond
voor­af­gaand aan Gro­te Ver­zoen­dag, vormvariant Kol Ni­drei
]. Het Latinospaans is een latino-Spaanse [bnw., GB] taal.

3. Geef mij maar labneh, lekkere yoghurt. Achelen = hachelen, eten: je kan me de bout hachelen. Ook: (achteruit)kachelen, ontsjachel/ren: afhandig maken, rachelen = betengelen met rachels, sjachelen = sjacheren, vernachelen = beetnemen (ook: vernoggelen) en versjacheren = versjachelen. Met *aggelen: afwaggelen, baggelen (baggeren), braggelen (knoeien, talmen), daggelen = daggeren
(
zwaar, moeizaam stappen), gaggelen (gakken van ganzen), maggelen (slecht schrijven), naggelen = eten, de bout naggelen, (over)waggelen (van de weg, ganzen), paggelen = onzeker en waggelend gaan, ten slotte: nawaggelen en voortwaggelen. Hij is meimus, kassie-zes, dood. Het peronisme is à la Perón. PGP-telefoon: pretty good privacy.

4. Kan phubben [tijdens het gsprek gewoon doorgaan met je smartphone] ook met een phablet? Jazeker. Ken je de cocktail pisco sour [au]? Met limoen- of citroensap, en een laagje geklopt eiwit erbovenop! Poculeren = de beker rond laten gaan. In poculus is bij een drinkgelag en inter pocula is bij het drinken van een glas. Wat is het verschil tussen glas- en loepzuiver? De counselor keek naar de propeller. De redneck had een apprug of -nek. Je zal op je raceplee (GB) of reesplee (VD) maar racekak hebben … In de refuge [wijkplaats, toevluchtsoord] konden hij, refugié, en zij, réfugiee, terecht. De kas van het Rijk is ‘s rijks kas. Het röntgenium (Rg, 111) heette vroeger unununium (Uuu). De afkorting van Heilige Roomse Rijk is H.R.R. Zabben is regionaal sabbelen. Een segerring beschermt een wiel tegen verschuiving over de as.

5. In dat warenhuis heeft dat bedrijf een bijouterieënshop-in-shop. Een sinterklaas speelt voor Sinterklaas. Een trawler is een treiler. Het telomerasevaccin verzekert mij van een eeuwige jeugd. Een rajap is in Indië een termiet. Kennen jullie rajayogabeoefenaars? Driemaal daags is t.d.d. = ter de die. Het waren er tig duizend, wel drieduizend. ‘Morgen aan de dag’ is archaïsch: ‘morgen aan den dag. Er kan iets aan de dag komen en je kunt ijver aan de dag leggen. Accoucheren is (helpen) bevallen. Gevangen vissen moet je bovenhalen en daarna binnenhalen. Ken je de pangeran(g) adipati [ti­tel van de troon­op­vol­ger in de vor­sten­lan­den - Java, ook: pangeran] en de raden adipati
[ti­tel van de rijks­be­stuur­der in de vor­sten­lan­den - Java] ? Je hebt a priori (
vooraf), a posteriori (achteraf) en a forteriori (des te beter). Ik moet alaan datzelfde liedje aanhoren.

6. Het meervoud van allel is allelen. Een ana, een anorectica, lijdt aan anorexia [dwangmatig niet eten]. Hij leed aan de ziekte bechterew(!) [reamatische aandoening wervelkolom - ziekte van Bechterew]. Kijk, een derwisje [bedelmonnik]! Apud novercam queri is aan het verkeerde adres zijn. Bagna cauda [geen mv.] is een zekere dipsaus, een birmaan is een burmees [kat]. Bonu [oe] is witte magie, vgl. bonuman en -vrouw, een bonus is een gratificatie en in de bonus zijn, is in de aanbieding. Een man of vrouw in bonis is gegoed, welgesteld. Een buxus is een buksboom. Rebuilt, rebuilding, remanufacturing is groot onderhoud. Een pupiter is een lessenaar of muziekstandaard. Een puppy is een jonge hond. De camber [slijtage autoband] kom je bij auto’s tegen, de cambré [basisbeweging bovenlichaam] bij ballet. Je mag cambric ook chambray [batist, chambree = slaapzaal kazerne] noemen. Mexicaanse straatmuzikanten bespelen mariachi’s [ook naam voor henzelf].

7. Met lait russe wordt koffie verkeerd bedoeld, montagne-russe is vanillevla met puddingbiscuits en charlotte-russe is room(ijs)pudding met gelei en een rand van biscuits. Een choker of ascot is een zijden sjaaltje. Een sporter kan choken (blokkeren). Niet verwarren:
Congo-Kinshasa en Congo-Brazzaville! Een consilium abeundi is de raad om te vertrekken (
onderwijs) en consilium ante rem is raad voor daad. Moeilijk woord: cremaillère (heugel, haal, geen i voor de è). Wat bedoel je nou: een dalísnor of Dalí’s snor? Met een drinkbeker kun je poculeren. Jee, jeetje, tjee. Is me dat wat: playbacken op de plee, is dat oké? Hooikoorts is een allergische ziekte: pollinose, pollinosis. Een geneesmiddel daarvoor (daartegen) is amfetamine, benzedrine, speed.

8. De duglérésaus maakt de vis heerlijk. DNA [deoxyribonucleic acid, desoxyribonecleïnezuur (in de chromosomen aanwezige stof die de drager is van alle erfelijke eigenschappen)] is er in alle soorten en maten: [VD – *DNA] cDNA, complementary deoxyribonucleic acid (dubbelstrengig DNA – ook: dubbelstrengs-DNA), hoedna (!)  – wapenstilstand met niet-islamitische vijand), junk-, paleo- en recombinant-DNA, donor-DNA, muizen-DNA, etc., [GB] mt-DNA, mitochondriaal DNA, afval-DNA en chemisch DNA. Niet te verwarren: Ecclesiasticus [apocrief boek] en Ecclesiastes [Prediker]. Eenmaal, andermaal, derdemaal. … Ten tweeden, derden, vierden male moet je niet verwarren met: ten enenmale. In BE zijn vierdenationalers zekere sportploegen.

 

 

 

2769 Dictee zondag 19-06-2022 (2) – dictee Wekelijkse dicteetest 211 RL √ x

Dictee – dictees [2769]

Wekelijkse dicteetest 211 RL [elke zondag]

Welk van de 3 antwoorden is juist?

Oplossingen: hieronder!

 

Bron: Oefendictee (oud) 711

 

1. De ………. is de vrij dikke, ……….. verflaag van een schilderij.

a. pâté                                          smeuige

b. pâte                                          smeuïge

c. paté                                          smeuïge

2. Een ………. is een bloedzuiger, een ………. is een toonladder.

a. eggel                                          échelle

b. echel                                          echelle

c. échel                                          echel

3. Met een …………... succes kun je …………. maken

a. éclatant                                       éclat

b. eclatant                                       éclat

c. eclatant                                       eclat

4. Een ………… is geen …………….

a. emigrant                                   emigré

b. émigrant                                   emigré

c. émigrant                                   émigré

5. …………. is overbluffen, ………… le bourgeois is overdonderen.

a. Epateren                                     epater

b. Epateren                                     épater

c. Épateren                                      épater

6. Een …………. is een gebouwdeel en de ……….. is de hiphopstijl.

a. avantcorps                                avanthop

b. avant-corps                               avant-hop

c. avant-corps                               avanthop

7. Je schrijft: bête, bêter, ………… en oké, ………., okést.

a. bêtest                                     okéër

b. bêtst                                       okéer

c. bêtst                                       okéër

8. De ……….. is een voorrangskaart en de ………. een kapsel.

a. coupe-file                                coupe soleil

b. coupe file                                coupe soleil

c. coup-file                                  coup soleil

9. Een ……….. is een genadeslag en een …………. is een pedaaltred.

a. coup de grâce                           coup de pédale

b. coupe de grâce                         coupe de pédale

c. coup de grace                           coup de pedale

10. ………… is ……….. vervaardigen.

a. Macrameën                                          macramé

b. Macrameeën                                        macramé

c. Macrameeën                                         macramee


Oplossingen [211]: zie hieronder.


--------------------------------------------------------------------


Oplossingen [211]

1b 2b 3c 4a 5b 6c 7a 8a 9a 10b


Contact: leentfaarrein@gmail.com



donderdag 16 juni 2022

2768 Dictee zondag 19-06-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (609) √ x

Dictee – dictees [2768]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 248, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (609)

Filosofie en wetenschap

1. Gezocht op '*filosofie*' (binnen artikelen). Het zingen van de operadiva Nada Niente was net zo naatje pet als het naadje van haar nylonkous. De yoga is een Indiase filosofie. De Wiener Kreis was een groep filosofen die zich in de jaren [cijfers:] 20 van de twintigste eeuw manifesteerde in Wenen en met de publicatie van het manifest 'Wissenschaftliche Weltauffassung' het logisch positivisme initieerde. De waardefilosofie [n/s(bestudeert die ook het
normen-en-waarde
nstelsel? - uitz.) is een kritische wetenschap. Vocalisme en nominalisme zijn synonieme begrippen [zekere richting in de scholastiek]. Het transcendentalisme gaat uit van een kantiaanse [Kant] opvatting [alleen het transcendente is werkelijk].

2. Het TQM [tee-kuu-wèhm], het total quality management, is een managementfilosofie [ook: ikz, integrale kwaliteitszorg]. Het tai chi is een zekere Chinese bewegingsleer, het erbij behorende werkwoord is tai-chiën [vgl. tae-bo en tae-boën]. De wetenschap der wetenschappen, de filosofie, is de scientia scientiarum. Retorqueren is iemand in de filosofie met zijn eigen woorden bestrijden. De Stoa poikilè (letterlijk: ‘bonte zuilengaanderij’, waar de sekte der Stoici werd opgericht) was de leerplaats van Zeno te Athene. Prolepsen [geen 'n' voorlezen!] zijn grondwaarheden. Een practicus gaat in de praktijk nogal praktisch met de vele premissen om: hij hield er een hele premissenverzameling op na (T.adv.: opna). De film was een reflectie van de werkelijkheid. Postmodernisme huldigt een principieel eclecticisme [het beste uitkiezen]. Poëzie is de vakantie van de filosofie (J. Hanlo).

3. De pantjasila is de staatsfilosofie van Indonesië (met vijf (5) grote principes). Het opzoomeren is naar een hoogleraar filosofie genoemd. Ontisch is betrekking hebbend op het zijn als filosofische categorie. Nil mirari (ook: nil admirari, mèden thaumazein) is zich over niets verwonderen. Het neothomisme bestudeert Thomas van Aquino [onderwerp? - het eerste!]. De natura naturata is de geschapen natuur, in tegenstelling tot de natura naturans, de uit zichzelf werkende natuur. De mu [muu] is in de Japanse filosofie de toestand die positief noch negatief is. De monopsychiet gaat uit van slechts één wereldziel.

4. De monade [ondeelbaar onderdeel van stof of ziel] komt voor in de opvattingen van Leibniz. De moksa is in de Indische filosofie de bevrijding uit de kringloop der aardse bestaansvormen. Het materialisme is de laag-bij-de-grondse gezindheid [laag bij de grond], gericht op geld en bezit. Lippenstiftfeminisme (lipstickfeminisme) is jarretelfilosofie [met seksuele aantrekkelijkheid de positie van de vrouw verbeteren]. Kunst en filosofie hebben een liaison dangereuse [riskante combinatie]. De I [ie] Tjing is het orakelboek met hexagrammen uit de Chinese filosofie. De categorische imperatief komt uit de zedenleer van Kant. De ideeënassociatie is niet ideeëloos. De hypostase (hypostasis) is een opzichzelfstaande substantie. De hegelarij is irreëel gefilosofeer zogenaamd op basis van de filosofie van Hegel. De geestesfilosofie treedt op in het hegelianisme. Het gaullisme is genoemd naar De Gaulle. Een filosoof is een wijsgeer.

5. Het fascisme is een politiek systeem berustend op ultranationalistische, corporatistische, autoritaire en onverdraagzame (met name anticommunistische) beginselen. De esthetica is de schoonheidsleer. De epistemologie wordt ook wetenschapsfilosofie genoemd. Het tegengestelde van empirisch (proefondervindelijk) is ab initio [van het begin af]. De ectropie is de toename van de orde in de natuur (antoniem: entropie). Een doctor philosophiae (afkorting: dr. phil. - met spatie!) is een doctor in de filosofie [ook: ph.d of PhD]. Consecutieve ziekten spruiten uit andere voort. Compossibiliteit is het tegelijk kunnen bestaan van twee dingen. De grondstelling van Descartes luidt: cogito, ergo sum (ik denk, dus ik besta). Met als variatie: cogito ergo computer sum, ik denk, dus de computer bestaat. Zijn wijsbegeerte heet het cartesianisme. De bio-ethiek geeft morele richtlijnen voor biologisch onderzoek. Behaviorisme beperkt wetenschappelijk psychologisch onderzoek tot het waarneembare gedrag.

6. Een astrosoof houdt zich bezig met de filosofie van de astrologie. Een apodictisch bewijs is onweerlegbaar (voldingend - op afdoende wijze aantonen). De antithese vormt samen met de these de synthese, maar is bij de antirevolutionairen de door Kuyper geponeerde tegenstelling christendom-paganisme (heidendom). De anamnese is de platoonse leer [Plato] dat alle verstandelijke kennis herinnering is. Het agnosticisme is de vooral door Spencer en Huxley ontwikkelde leer, dat we geen kennis kunnen hebben van een boven onze ervaring uitgaande orde. Eunjers zijn aardgeesten.

7. Gezocht op '*wetenschap*'. Er zijn heel wat wetenschappen: de zijnswetenschappen, de zoöfarmacognosie (medicinaal gebruik van planten), de toxicologie, de tektologie, stilistiek (stijlonderzoek), de sovjetologie, de sinologie, de sindonologie (de Sindone is de lijkwade van Turijn), de scandinavistiek, de reologie (stromingsleer), de religiologie, de radiopathologie, de onechte pseudowetenschap, de orognosie (gebergtekunde), de oncologie (bestudeert kwaadaardige gezwellen), de narratologie (de verhalenverteltheorie), de metallografie (bestudeert metalen en legeringen), het lepidopterologie (de vlinderkunde), de heresiologie (bestudeert ketters), de hepatologie (leverziekten), de gynaecologie (vrouwenziekten), de glaciologie (gletsjerkunde), de gastro-enterologie (ziekten van maag en darm, de maag-darmziekten), de fytofarmacie, de fysicotheologie, eugenese (erfelijke factoren), de egyptologie, de didaxologie (onderzoekt de didactiek) en de creolistiek (creoolse talen).

8. Een wewi is in Nederland een wetenschapswinkel. Piet Vroon typeerde het Nederlands wetenschappelijk onderwijs als het zulo
[zuu-loo], het zeer uitgebreid lager onderwijs. Een vulgarisator brengt de wetenschap onder het vulgus, het volk. Tuber is de wetenschappelijk benaming voor knol. In de archiefwetenschap is een transsumpt een gewaarmerkte kopie. De thw [tee-haa-wee] was in Nederland de opleiding toegepaste huishoudwetenschappen (dus niet hoe je huis moest houden, maar hoe je moest huishouden), de tew [tee-jee-wee] daarentegen in België de opleiding toegepaste economische wetenschappen. Een technicus beoefent de techniek.

9. Het taxon (meervoud: taxa) is de naam voor categorieën als variëteit, soort, geslacht, familie enzovoorts. Een student-assistent assisteert bij de uitvoering van een wetenschappelijk project. De Scientology Church is een reliwetenschappelijke beweging (stichter: Ron Hubbard). Hij gaf een populairwetenschappelijke uitleg. Een paxzalver is een vredeswetenschapper of -demonstrant (beoefent die ook de irenologie?). De Nobelprijs voor de Economie ging naar X. Bij non-fictie kan de wetenschap een rol spelen. Laïciseren is een synoniem van seculariseren. De kwantumchemie en -fysica zijn als broer en zus. De KNAW [kaa-èh-naa-wee] is de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen. De incunabulistiek [studie van de incunabelen] lijkt een bijster interessant vak.

10. Spreek toch geen gogentaal! De term 'global village' komt van McLuhan. De faillite (banqueroute) de la science is nabij. Welke einstein heeft nu de Erasmusprijs weer ontvangen? Onze Corrie was een echte coryfee. Een compendium is een samenvattend handboek. Een coassistent werkt in een ziekenhuis. Een colloquium is een wetenschappelijke vergadering. De christian scientists (TA) hangen de leer christian science aan (de beweging zelf heet Christian Science). Een center of excellence is een vooraanstaande wetenschappelijke instelling. De cancerologie bestudeert kanker en de cariologie cariës [tandbederf]. De braindrain naar boeddhistische landen moet gestopt worden. De bètawetenschappen zijn de harde wetenschappen. Arcane wetenschappen zijn alleen toegankelijk voor ingewijden. Assyriologie [Assyrië] en astronautiek [ruimtevaart] zijn zeer gewilde studies.

11. De anesthesiologie is de narcoseleer. Wat bestudeert de altaïstiek [Altaïsche talen]? Bij de acroamatische [streng wetenschappelijk publiek, niet: het vulgus] leerwijze heeft de leerling slechts te luisteren naar een onafgebroken voordracht. Aforismen zijn zinspreuken. Die hooggeleerde was een vat vol geleerdheid. De workshop zat vol whizzkids. De trichologie is de wetenschap der haarziekten. Wat doet de thracologie [de Thracische oudheid bestuderen]?

12. Een specificum [geneesmiddel] werkt op een bepaald orgaan. Softa's zijn leerlingen van de medresse [ook: madrassa] op de islamitische hogeschool, softies hebben daar niets te zoeken. Kosmologie [bouw en evolutie van het heelal] en kosmografie [bewegingen hemellichamen, etc.] zijn wezenlijk verschillend. Een lexicon is een woordenboek of encyclopedie. Als je jus of jura [uitspraak voor beide: oe] studeert, studeer je rechten. Een pseudowetenschap wordt ook wel flutkunde genoemd.

 

 


woensdag 15 juni 2022

2767 Dictee zaterdag 18-06-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (608) √ x

Dictee – dictees [2767]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 249, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (608)

De wereld

1. Gezocht op '*wereld*'. In de christenwereld kent men een aantal al dan niet christelijke feest- of gedenkdagen (die worden door Jan en heel de wereld gevierd): op de Wereldgezondheidsdag wordt het stichten ([cijfers:] 7 april) van de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO [wee-gee-oo], ook: WHO [wee-haa-oo], World Health Organization) herdacht, de laatste zondag in januari is het Wereldlepradag, op [cijfers:] 5 juni is het Wereldmilieudag, de Wereldspaardag valt op [cijfers:] 29 oktober, de Wereldtheaterdag op [cijfers:] 29 maart, de Wereldvoedseldag op [cijfers:] 16 oktober en de Wereldvrouwendag op [cijfers:] 8 maart. Met de oude of antieke wereld wordt de
Grieks-Romeinse bedoeld. Met de Oude Wereld worden Europa, Azië en Afrika bedoeld, met de Nieuwe Wereld Amerika (en Australië). Speciaal voor de Vlamingen: Antwerpen is de wereld niet uit. En voor de Fransen: Parijs en Lyon, dat is een wereld van verschil. De Wereldbank is een wereldinstelling.

2. In welke wereldhaven is het Wereldhandelscentrum gevestigd? De Wereldraad van Kerken (afgekort: WvK [wee-vee-kaa], de WCC
[wee-see-see], de World Council of Churches) is in [cijfers:] 1948 in Amsterdam opgericht. De Wereldbibliotheek (afgekort: WB [wee-bee]) geeft vertaalde buitenlandse literatuur (GB ook: tt - doe in dictee 1 t!) uit. De wonden van de Eerste en de Tweede Wereldoorlog zijn nog duidelijk voelbaar. De Wapenstilstand is de officiële Belgische feestdag, op [cijfers:] 11 november, waarop de doden van de beide wereldoorlogen herdacht worden. Hij was een hele bram in de internationale spionagewereld. In een derdewereldland heb je derdewereldsteden, maar geen derdewereldwinkels. De middeleeuwse gedachtewereld [n/s] is de moeite van het bestuderen waard.

3. De gieren van de Nieuwe Wereld vormen een afzonderlijke familie. Hij had afgestemd op de Wereldomroep (verkorting van RNW
[èh-r--èhn-wee] Radio Nederland]. Zijn donker en zwart Afrika nu wel of niet synoniemen? Ad inferos is in of naar de onderwereld. Abraxas (Abrasax, beide niet meer in VD) is de gnostische naam voor de jaargod en demiurg (wereldschepper). Een abel spel is een Middelnederlands wereldlijk toneelspel. Een abbé is een wereldlijk rooms-katholiek geestelijke in Franssprekende landen. De wereld wordt ook aardkreits genoemd. A mundo condito (afkorting: a.m.c.
[aa-èhm-see]) betekent: vanaf de schepping der wereld. De uitdrukking 'all the perfumes of Arabia' is een hyperbolische formule met de waarde 'niets ter wereld'. Aliens zijn buitenaardse wezens. Een armageddon is een wereldbrand (een wereldwijde catastrofe), het Armageddon is een Bijbelse plaats, waar demonen zich verzamelen.

4. De d van wereld staat in de auslaut [eindklank]. De Verenigde Naties kennen een assemblee [VD], met name en specifiek: de Assemblee [niet zo in VD/GB]. De avifauna is de vogelwereld. De babyboomgeneratie is van na de Tweede Wereldoorlog. De dikke bertha was een mortier van het grootste kaliber van de Kruppfabriek. Kent u de uitdrukking 'daar is booi baas' [de omgekeerde wereld: de ondergeschikten regeren]? De bushbush is de rimboe. Rome wordt ook de caput mundi [hoofdstad van de wereld] genoemd. Een catweazle is een wereldvreemde excentriekeling. Met de charonsboot werden zielen vervoerd [door Charon over de Styx voor een (één) obool – muntstuk]. Met contemptus mundi (wereldverachting) ging de vorst zijn gang. In de copernicaanse wereldbeschouwing is de zon het middelpunt. Ziedaar: de crème van de Nederlandse jazzscene.

5. De halve demi-monde hing het deïsme [op de rede berustend geloof in een transcendente god] aan. Op dierendag [Werelddierendag] worden onze chihuahua's verwend. De disneyficatie [naar: Disneyland] schrijdt verder voort. Een drôle de guerre is een vreemde oorlog (synoniem: schemeroorlog, phoney war). El Niño is een periodiek optredende opwarming van het zeewater. Met fair trade wordt eerlijke handel tussen rijke landen en derdewereldlanden bedoeld [organisatie: Fair Trade]. De FIFA is de Fédération Internationale de Football Association, de Wereldvoetbalfederatie. Hoe was dat godsterwereld [Gods ter wereld] mogelijk? In de grotemensenwereld [grote mensen] is geen plaats voor kleinekinderendromen [kleine kinderen]. Met frumona werd namaakslagroom aangeduid [tijdens WO II] en om te snoepen is er – nu, 2022 – fruittella. De furor teutonicus is de teutoonse(!) razernij, reeds in 1819 gebruikt ter aanduiding van antisemitische uitspattingen in Duitsland. De gay twenties zijn de tijd tussen [cijfers:] 1920 en 1930. Het geitenwollensokkentype is een wat wereldvreemde,
non-conformistische sociale hervormer.

6. We hebben nu een globale economie (global economy). Een glyptodon(t) is een tandeloos dier uit de voorwereld. Gnosis is de kennis van een hogere wereld. Met het IJzeren Gordijn sloot men een deel van Europa van de wereld af, het Bamboegordijn (Zijden Gordijn) vervulde elders een soortgelijke functie. Het (de) groensteen is in de bouwwereld de verzamelnaam voor groene dioriet, gabbro en diabaas. De haute finance regelt grote en ingewikkelde transacties. De hawala is een informeel banksysteem in de moslimwereld. De jihad is de heilige oorlog(!). Op Jom Hasjoa worden de vervolging en de moord op de Joden in de Tweede Wereldoorlog herdacht. Een juggernaut is een gevaarte dat alles wat het op zijn weg aantreft, platwalst.

7. Het jus circa sacra (antoniem: jus in sacra) is het recht van de staat tot regeling van de wereldlijke aangelegenheid der kerken. Op klaproosdag [Poppy Day] wordt de Tweede Wereldoorlog herdacht. Een beetje staatshoofd houdt een kersttoespraak. Een kosmopoliet is een wereldburger (een ubiquist). Het laatste oordeel is (op) de laatste dag van de wereld. Een libertyschip is een vrachtschip. Erasmus had als bijnaam lumen mundi [licht der wereld, grote geest], Wessel Gansfort lux mundi [licht der wereld]. De macrokosmos is de wereld in het groot. Een mappemonde is een wereldkaart.

8. De radio- en tv-wereld zit bij ons in Nederland in het Gooi. De wereld gaat aan mcdonaldisering ten onder. Geef mij maar zo'n
McDonald's-maaltijd. De man had een messiascomplex. Een minor poet [minder belangrijke dichter] produceert minor poetry. Een Caïroot is een inwoner van Caïro. Mondaine [toonaangevend met luxe en mode] vrouwen lijden aan mondaniteit. Een nerdy knul is wereldvreemd. De nouveau roman [motief: vervreemding – meervoud: x s] is ontstaan in Frankrijk. Het Occidental is een kunstmatige wereldtaal. De oemma is de wereldwijde islamitische gemeenschap. Een opprobrium medicorum is een ziekte waartegen de medische stand niets vermag. De orbis pictus is de wereld in beeld. Een
oud-strijder is een oorlogsveteraan. Paleozoën zijn voorwereldlijke dieren.

9. Het pantheïsme [de wereld en God zijn identiek] is een wijsgerige leer. Een prins-bisschop heerst mede over een wereldlijk gebied. De rock-'n-roll is wereldmuziek. Met savoir-faire heb je de nodige wereldkennis. Het Bijbelse scheppingsverhaal is vrij bekend. Sisyfisme in de economie is het op hoge prijs stellen van de arbeid om de arbeid zelf, zonder op de resultaten te letten. Een sjoera is een islamitische raad van wijze mannen. Het soefisme is een mystieke stroming in de islam. Sophistication is wereldwijsheid. Stupor mundi is de bijnaam van keizer Frederik II. In de moslimwereld is de sukuk [2 x oe] [geen rente, maar deel opbrengst van de investeringen] een gangbare vorm van financiering. De teratogenese is het ontstaan van de misvormingen in de planten- en de dierenwereld, teratologie de bijbehorende leer.

10. De theodicee is een theologisch begrip. The world according to Rein Leentfaar is er een van dicteeproducties. Met een transceiver ontvang je [wereldwijd] het hele aardse tranendal. 1935 [in cijfers] was een tussenoorlogs (interbellair) jaar. De paus gaf de zegen urbi et orbi [aan de stad (Rome) en de (hele) wereld]. Usquam terrarum is ergens ter wereld. De viermeiviering (4 meiviering) is de nationale dodenherdenking. Een vishagedis is een ichtyosaurus. Het WFP
[wee-pee-jèhf] is het World Food Programme (het wereldvoedselprogramma van de VN [vee-jèhn]). De WTO
[wee-tee-joo] (vergelijkbaar is de GATT [letterwoord]General Agreement on Tariffs and Trade) is de World Trade Organization (WTO, de Wereldhandelsorganisatie). De Yggdrasil is in de Noord-Germaanse mythologie de wereldboom. Het onbekende zuiden was het gedeelte van de wereld, zuidelijk van Amerika en het voormalige
Nederlands-Indië, dat nog lange tijd terra incognita [niet in kaart gebracht gebied] was. Het rexisme was een vorm van fascisme in België (Wallonië). De résistance was het Franse ondergrondse verzet in WO II. Puriteinen hebben strenge zedelijke normen. Het Ido is een kunstmatige wereldtaal. De Rotary wordt bemenst door Rotarians. Een sweatshop [werkplaats, fabriek] heeft vaak zeer jonge werkkrachten.

 

 


dinsdag 14 juni 2022

2766 Dictee vrijdag 17-06-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (607) √ x

Dictee – dictees [2766]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 250, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (607)

De computer

1. Gezocht op '*computer*'. Een provider biedt computerdiensten aan. Een aanraakscherm is een touchscreen. De wijze van aanslaan van een toetsenbord (keyboard) is het toucher. De accesstime is de toegangstijd tot het geheugen. Een acroniem is een afkorting of letterreeks ter vervanging van een veelgebruikte verbinding, zoals asap [aa-sahp] voor 'as soon as possible' en cu [sie-joe] voor 'see you'. De alfa-informatica staat voor computerlinguïstiek. De alfaversie van een programma gaat aan de bètaversie vooraf. Alice in computerland is een variatie op Alice in Wonderland. Alfanumeriek wordt afgekort tot
A/N
[aa-èhn]. Een applet [app] is een klein programmaatje en kan worden gedownload. In een arcadehal [speelhal] vind je ook computergames.

2. Een array is voor de computer wat een matrix is in de wiskunde. De ASCII is de American Standard Code for Information Interchange, een internationaal geaccepteerde digitale codetabel van [cijfers:] 128 (standaard) of 256 (uitgebreid - extended ASCII) verschillende tekens (letters, cijfers, leestekens en computersymbolen). Een byte wordt aangeduid met B, een kilobyte met kB, als het 1000 bytes betreft en KB, als het 1024 bytes betreft, zoals bij computers gebruikelijk (tegenwoordig ook: KiB = kibibyte). Een back-up is een reservekopie van een computerbestand. Elektronisch bankieren is e-banking [ie].

3. De baud [Bd] is de eenheid van snelheid van informatieoverdracht van een modem. Een bbs [bee-bee-jèhs] is een bulletin board system (digitaal prikbord). Een beamer is een digitale projector voor computerbeelden. Een monitor is een beeldscherm. Een beeldschermterminal (eindstation) is opgebouwd uit een beeldscherm en een toetsenbord die zijn verbonden met een computer. Een bitmap is een verzameling bits die een afbeelding representeren. Een bookmark is als computerterm een bladwijzer (favoriet). De cursor wordt ook wel blinker genoemd. Een browser is een bladeraar (zoekprogramma). Bekende computertalen zijn C [see] en C++
[see-pluhs-pluhs]. CAD [see-jaa-dee] staat voor computer-aided design en CAM [see-jaa-èhm] voor computer-aided manufacturing. De combinatie ervan heet CAD/CAM.

4. Een CAT-scan [kèht-skèhn] (CT-scan [see-tee]) is een computertomogram (CAT komt van computerized axial tomographic). Met een cd-brander [see-dee] leg je informatie vast op cd's. Cheaten is valsspelen door een valsspeler bij een computerspelletje. Bij het
client-serversysteem vullen client en server elkaar aan. Clipart is een computertekening die in een tekstverwerkingsprogramma wordt ingevoegd. De COM [see-joo-wèhm] dankt zijn naam aan computer output on microfilm. Een file is een computerbestand. Een computeraar is een fanatieke computerhobbyist. Een pc [pee-see] moet liever niet crashen. Een computernerd is een computerfreak. Hacking staat ook bekend als computervredebreuk.

5. Een computerweduwe is een vrouw wier partner te veel op zolder achter de pc zit. Consoles zijn – simpel gezegd – de toetsenborden. Het coo [see-joo-woo] is computerondersteund onderwijs. Een coprocessor is ondersteunend. Een cracker is een criminele hacker. Dbms'en [dee-bee-jèh-mèhs] zijn databasemanagementsystemen. Bij de-installeren wordt software verwijderd. Comprimeren heet wel zippen en decomprimeren unzippen. Help, ik heb het verkeerde bestand gedeletet. Digerati [let op uitspraak!] propageren de technologische en digitale revolutie, dit in tegenstelling tot digibeten. Een diskette is (was) een flop(py). Bij een docking station kun je terecht met je draagbare computer. Op een display kun je documenten bekijken. Het aloude DOS [dohs] (disk operating system, vergelijk: MS-DOSMicrosoft) was een computerbesturingssysteem. De computer was down gegaan.

6. Dpi [dee-pee-jie] staat voor dots per inch. Het drag-and-drop is een bekende computerfunctionaliteit [met één (muis)klik bestanden verplaatsen binnen de pc]. Het DRAM [letterwoord] is een dynamic random access memory (een soort geheugenchip). Dubbelklikken komt ook voor bij dtp [dee-tee-pee] (desktoppublishing) en gebruik van een dvd-brander [dee-vee-dee]. Voorbeelden van drives zijn cd-drive, diskdrive en dvd-drive. Een e-boek (ook: e-book) [ie] is een elektronisch boek.

7. Ejecten is uitwerpen. De emp [ee-jèhm-pee] is de elektromagnetische puls. Een giclee is een e-print [ie], ook wel c-print [see] genoemd. Een flatscreen is een plat beeldscherm. Fotofucken is gradueel anders dan fotoshoppen. Ftp'en is bestanden overbrengen via het FTP-protocol [èhf-tee-pee]. De jeugd noemt een computerfreak een geek. Een gieg (afkorting: G [gee] of GB [gee-bee]) is de informele term voor een gigabyte. Een hd [ha-dee] kan een harddisk zijn, een
hd
-spuit [hogedrukspuit] is iets anders. Een hoax is een e-mail [ie] met een onterechte viruswaarschuwing. Een hostcomputer is gastheer voor andere pc's. Een hyperlink is een koppeling naar een internetlocatie. Een icoon is een pictogram.

8. Een IC is een integrated circuit of een intercity. Een inlinecomputer is opgenomen in de productielijn. Bij instant messaging [IM] volgt de ontvanger de zender op de voet. Computers en websites hebben een IP-adres [ie-pee]. Een joker – ster of vraagteken – is een wildcard. Een joystick is een plezierstokje. De kernel is het hart van het besturingssysteem van een computer. Hij nam plaats achter de klaarstaande pc [personal computer]. Een klembord is een clipboard. Een kwantumcomputer is een heel snelle computer. Een LAN [letterwoord] is een local area network. Een lees-en-schrijfkop is niet echt nodig bij knip-en-plakwerk (van documenten: in tekstverwerkingscontext). Het level is het spelniveau bij een computergame. Linux en Unix zijn besturingssystemen, Logo is een computertaal. Een loop [oe] is een reeks instructies die wordt herhaald tot een bepaalde conditie (voorwaarde) wordt vervuld.

9. Een macro vervangt een reeks steeds terugkerende handelingen. De LSI [èh-lèh-sie] staat voor large scale integration (ook VLSI (very) [vee-jèh-lèh-sie] bestaat, de voorganger was MSI met de letter m [èhm] van medium). Computermagazines worden verslonden. Zet je mij op je dicteemailinglist? Met een meg wordt een megabyte (afkorting: MB [èhm-bee]) bedoeld. Mips [letterwoord] zijn (het aantal) miljoenen opdrachten per seconde (million instructions per second). Het scrollwiel is het muiswiel. Antoniemen zijn ncnetwerkcomputer – [èhn-see] en pcpersonal computer – [pee-see]. OCR [oo-see-jèhr] staat voor optical character recognition (optische tekenherkenning door een scanner).

10. Computers kunnen off- en online zijn. Ontluizen is de Nederlandstalige term voor debuggen. Opslaan is saven, hij savede de gegevens safe. Een palmtop is een handheld of pda [pee-dee-jaa] (personal digital assistent). Een Pm [pee-jèhm] is een petameter (globaal een een met [letters:] vijftien nullen, een exameter – Em
[
ee-jèhm] – heeft er nog drie meer ([cijfers:] 18), de zettameter – Zm[zèh-tèhm] weer [letters:] drie meer ([cijfers:] 21) en de yottameter – Ym [i-grèh-kèhm] – overtreft alles via een [2 x cijfers:] 1 met 24 nullen aan m [èhm] (symbool voor: meter). Een powerpointpresentatie [GB ook: PowerPointpresentatie] gebruikt het computerprogramma PowerPoint (niet meer zo in VD). Alle gemeenten waren in [cijfers:] 2010 potloodgemeenten [stemmen bij verkiezingen met rode potlood]. Een queue is een wachtrij, een PROM [letterwoord] een programmable read-only memory (programmeerbaar ROM-geheugen [letterwoord], ook EPROM's – erasable – [letterwoord] bestaan).

11. Een databank [database] heeft records. Een router [au/oe] bepaalt de meest efficiënte verbindingsweg op internet. Een shell is een schil bij de computer. Die shitcomputer werkte weer eens niet. De sourcecode is de broncode van een computerprogramma. Een split screen is een opgedeeld beeldscherm [splitscreenscherm]. Een spreadsheet is een rekenblad. Het SQL [èhs-kuu-wèhl] is de Structured Query Language, een computertaal voor het opvragen van gegevens in een relationele databank. Een state-of-the-artcomputer [state of the art] heeft de nieuwste snufjes. Een string is een reeks bits of tekens. Een tablet-pc [pee-see] kan handgeschreven of gesproken teksten verwerken. Timesharing bij vakantiewoningen is periode-eigendom
(en ook een computerterm – geheugentijd delen).

12. Wat is het verschil tussen een update en een upgrade? Updatete of upgradede zij het programma? Computer, doe open die USB-poort
[uu-wèhs-bee]! Virtual reality [VR] is een interactief computersysteem dat de werkelijkheid simuleert. De black box is een vluchtdoos. Een wafer [ee] is een siliciumschijfje waaruit computerchips worden gemaakt. Een wallpaper dient als achtergrond van het bureaublad. De term wysiwyg is ontleend aan 'what you see is what you get' [zo wordt het afgedrukt]. Een whizzkid is briljant op de pc. Een worm is een virus en een WORM een informatiedrager (write once, read many times). NB Vijf laar later lijkt zo'n computerdictee al helemaal achterhaald! Basis: 2016, herzien: 2021 & 2022.

2025: weinig aangepast, maar er zullen vast veel nouveautés ontbreken ...