2531 Dictee maandag 28-12-2021 (1) dictee Dictee van de dag (435) √

Dictee – dictees [2531]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 422, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (435)

1. De courtisane wilde coûte que coûte een courgettebloem dragen. Bestaan er crankloze fietsen (voor gekrenkte zielen)? Bij het oppeuzelen van de coxen [appels] hoorden de cowgirls het coyotegehuil [prairiewolf]. Bij koeskoes moet je aan dierkunde denken, bij couscous meer aan gastronomie. Een cretin is een kropmens. Tot mijn dicteefavorieten behoren: crème brûlée, crème au beurre, crème de la crème en crème fraîche. Crémant is een slechts licht mousserende wijn. Creosoot is een bederfwerend middel voor hout. Is een crêperie een crêpepapierwinkel? Nee, een pannenkoekenhuis. Je zou bijna creperen. Er hingen cretonnen gordijnen (van cretonne [geen 'nuh' uitspreken] dus). Het is criant vervelend, beter nog: een crime, om 'creutzfeldt-jakobsyndroom' in één keer goed te schrijven. Hij pleegde de crime passionnel [niet + ‘le’] op zijn in crinoline [hoepelrok] gehulde fiancee. Hij nuttigde een croque-madame na de crosscountry. Met de cruzeiro [BRC, historisch, thans BRL – real] betaalde je vroeger in Brazilië. Het crosscousinhuwelijk [GB] is vast iets ingewikkelds. [Bij een crosscousinhuwelijk is een man getrouwd met zijn crosscousin, dat is de dochter van zijn moeders broer of zijn vaders zuster.]

2. Aan die csardas (VD ook: tsardas) kwam de c-sleutel te pas. De croquetwedstrijd (dat woord lijkt op 'cricket') was afgelopen. Het kernprobleem is de crux (meervoud: cruces). De appreciatie hiervan is cultuurgebonden. Een cultivar is een cultuurvariëteit. Je moet de controltoets (ctrl-toets) ingedrukt houden. Cube-ijs is de aanduiding voor ijsblokjes. Een cummerbund (VD, GB ook: cummerband) is een kledingstuk. De gynaecoloog had een flinke curetteverzameling. Hij is cum laude afgestudeerd. Niet elke Curaçaoënaar drinkt graag Curaçaose curaçao (meervoud: curaçaos). Het curveverloop was grillig. Een custode (custos) is een koster. Cycladisch betekent: de Cycladen betreffend. Een cyclotron is een deeltjesversneller bij het kernenergieonderzoek. Cyprioten wonen op Cyprus en hebben vaak cyperse katten. Het cyrillisch schrift wordt door Russen en enkele andere volkeren gebruikt. Cytologie is celbiologie. Het cysteaaltje [k] is een kleine draadworm.

3. De pianostemmer komt onze piano stemmen. Hij heeft van (het) pianostemmen zijn beroep gemaakt. Let op: hij kan wel vioolspelen, maar geen viool stemmen. Het daaropvolgende [afko: dov.] en daarbij behorende hoofdstuk verschafte duidelijkheid. Er waren veel buien; daartussendoor hebben we ook nog getennist. De explicatie was helder: daar was weinig tegen in te brengen, maar het liefst was hij er toch tegenin gegaan. Deze bushalte was slecht verlicht, de volgende was echter goed verlicht. Daartegenaan stond hij te wachten. Daarjuist is hij vertrokken (zo-even dus). De burgemeester speldde hem de erbij behorende versierselen op. Sommigen lijden aan dagblindheid (nyctalopie, albinisme). Het antoniem is nachtblindheid (hemeralopie). Het vroegere Dacië is nu Roemenië. Ze had weer die daze [versuft, onnozel] blik in haar ogen. Moet ik dit ten eeuwigen dage nog (aan)horen? Het dag-en-nachtritme was wel naar de knoppen, om niet te zeggen: naar de je-weet-wel (noot van de redactie na de redactievergadering: kloten). In de dagen van olim [eertijds, vroeger] was alles beter.

4. Op het eenmeifeest (1 meifeest) vieren we de Dag van de Arbeid [BE: Feest van de Arbeid]. Een maand eerder is het de beurt aan de aprilvissen (eenaprilgrappen, 1 aprilgrappen). Een aprilgek wordt op de bedoelde datum geaprild [maar niet met aprilletje zoet]. In de Dáil Éireann staan vaak dahlia's. Daim is herts- of hertenleer
(Belgisch-Nederlands: suède). De daguerreotypie is een fotografieprocedé. Is de dalai lama nog slechts een ritueel leider? Hoe denkt het malthusianisme [geboortebeperking] over het dalkonschildje [anticonceptiemiddel]? Hij zit in de dalles [armoede]. Damasten servetten zijn het mooist. Mijn favoriete toetje is de dame blanche. Nu dancehallartiest, vroeger Damslaper: het kan verkeren (volgens Bredero). De Danishblueliefhebber [kaas] hapte toe aan de Gelderse IJsseloever. Het dans-en-showorkest oefende op de danse macabre [mv. danse(s) macabres]. Het GB vertelt niet wat dansi's [VD wel: danspartij] zijn. Dantesk verwijst naar Dante Alighieri en zijn Divina Commedia. Hij was een dark horse [outsider] in de darkroom [onverlichte ruimte voor anonieme seks].

5. Darten (het dartsspel beoefenen) doe je met een dartboard (dartbord). Dartte Piet ook mee? Hij datete met een Surinaamse. Een opgezette darwinvink, kan dat eigenlijk wel? Bij het Halt-bureau (in Nederland: Het Alternatief) worden alternatieve straffen opgelegd. Wij voerden een kortpotige teckel uit. De weinig potige vrouw had een weinigpotige hond: ongeluk gehad? Bij zijn studie van de klassieke oudheid stuitte hij op de klassieke letteren en specifiek op klassiek Arabische teksten. Als je kassiewijle bent, ben je kassie-zes (mors – morsdood), kasje zes geslagen. Je kunt ook bij dobbelspelen kasje zes gooien [naam spel – kasje zes, kasje gooien].

6. De kwartfinalist klasseerde zich, na al eerder de achtste finales te hebben overleefd, voor de halve finale (demi-finale, semifinale) en werd dus met zijn halvefinaleplaats halvefinalist en later zelfs finalist door de tegenstander te declasseren (overspelen). Het van 'cholera' afgeleide woord 'kolere' (koleire, klere) betekent: woede, toorn. Je kunt trouwens beter niet in een Franse colère schieten [plotseling razend worden]. De begrippen 'arteriosclerose' en 'atherosclerose' [aderverkalking] worden door elkaar gebruikt. Het leek wel een spelletje van kat en muis (VD, lemma 'spel'), een kat-en-muisspelletje. De Qatarees met kastoren [van bever(vilt)haar] vilthoed op wist niet wat kastanje-eek [schors voor looistof] was. Cashewnoten groeien aan acajoubomen (kasjoebomen). De kasparhausersyndroomlijders zijn in hun jeugd verwaarloosd. De kaseko is een creools-Surinaamse dansmuzieksoort. Kasjeren is weer koosjer maken door uitgloeien of -branden. De kasspintmijt is heel hinderlijk.

7. Toen ik naar Kasjmir reisde, nam ik mijn kasjmieren trui (van wol van de kasjmiergeit) mee. Het kasjroet is het geheel van joodse spijswetten. Kauw (dole, torenkraai) en wouw (milaan) zijn vogels. Grote zaden van een zekere liaan heten kawai. Een kaugek is een zeezwaluw, een kauwgek blijft maar kauwen … Regelmatig lag ze in katzwijm. Waarom een 'kat zonder oren' katschip heet, is onduidelijk. Het is zeker geen kattenpis, als je katrienerad hebt. Aan het kattenbelletje hing een kattebelletje: "Ik ben kauri's (kinkhoorntjes) zoeken." Hij had een Kaukasisch [het-woord] kavalje [onaantrekkelijke oude vrouw] opgescharreld. Met dat kat-in-de-zak [zacht linnen, voeringstof] had ik een kat in de zak gekocht. Met de katjoesjaraketten was de slag snel kat in 't bakkie en gewonnen, de oorlog echter nog lang niet. 'k Heb het naar m'n zin. Het kemalisme [Kemal Atatürk] in Turkije heeft nog niets aan actualiteit verloren. Heeft dit pas gemaakte huishoudelijke apparaat de Kema-keur wel?

8. Een Keltisch kruis is een keltenkruis. Keinijg, dat ik een keiltje [borrel] kreeg, kei-interessant, die uiteenzetting en kei-jammer (vergelijk: bonsai-jager, barzoi-jacht, lawaai-junk, strooi-jonker en
groei-jaar – samenstelling, maar bijectie, geen samenstelling), dat ze die lekkernij meteen de plomp in keilden. Op de keper beschouwd, wilden ze alleen maar keet schoppen. Het symbool voor absolute temperatuur is 'T', dat voor de eenheid kelvin 'K' (water bevriest bij – voluit: – tweehonderddrieënzeventig graden kelvin – in
niet-wetenschappelijke gewonemensentaal: graden kelvin, geheel in symbolen: 273( )K – fout = 273^o( )K). Een kekke [vlot, modern, modieus] kelner jijt en jout. Doet zij aan keirin [zekere wielerwedstrijd op de baan]? Kelkkafjes staan aan de voet van een aartje. Een keilbout wordt in een tapse plug geschroefd. In het kerspel (de parochie) werd op eerste kerstdag een kerstspel opgevoerd. Een kepie is een militair hoofddeksel. Op racecircuitjes vind je kerbstones [rand racecircuit]. NB De curbbeurs (curbmarkt – buiten beurstijd) is daar etymologisch verwant mee. Keratitis is hoornvliesontsteking. De kepala kampong, het dorpshoofd (de loerah), was met (onder anderen) een echte kenau getrouwd. Wat is gangbaarder, Keniaan of Keniaër? Wij reden gezamenlijk de kerken-en-moskeeënroute.

9. De kezebloem (niet meer in VD) bloeit. Het kerstfeest, Kerstmis, is verworden tot feest van de Kerstman. Het kerygma is de essentie van de prediking. Onder de kerstboom lagen kerstomaten. Het Venlose hotelletje lag in Venlo's stadshart. Een keynote is een grondtoon. Het kevlar is een aramidevezel van Dupont. De afkorting van Keuringsdienst van Waren is KvW. De kettingrokende maharadja kickte op ketjap en ketchup. De mannen met hun keus stonden in queues klaar om te gaan keuen. Wachtte het ketelbinkie een witte of een groene kerst? De kilometerslange file was welgeteld zestig (60) kilometer lang. Op een ki-station wordt geen kunstmatige intelligentie – AI = artificial intelligence – verschaft (maar kunstmatige inseminatie verricht). Bij de Rode Khmer dragen ze als regel geen khimars [moslima's – hoofddoek, ook voor boezem] en hidjabs [hoofdbedekking van moslimvrouwen en -meisjes]. De kibboetsniks speelden
kick-and-rushvoetbal. De kielenman [sjouwer met kiel] liep achter de kiepkar. Ze kregen al kicks (een kick) als ze hun kiksen(!) [voetbalschoenen] aantrokken. Bij het kickboksen hadden we een kiebitzer [toekijker met ondeskundig advies].

10. Hamansoren (kiesjeliesj) wordt met Poerim gegeten [gremzelisj = zeker pesachgebak]. Je moet nu toch kiezen of kabelen [delen]. Ik ken een vroegere huisarts, die letterlijk kijk-in-de-pot speelde [gezond eten, mevrouw ...]. Enkele fysische eenheden zijn de kilovoltampère (kVA), de kilowattuur (kWh) en de kilohertz (kHz). In welk jaar werd het kijk- en luistergeld afgeschaft? Wat zijn killingfields [met veel doden – genocide]? Hij riep 'kiep kiep kiep' en dan strooide hij maiskorrels (ook: maïskorrels – BE) in het bakje. De kick-off [sport: aftrap] belandde maar kielekiele op de gewenste plek. Krawkraw [kraa] bestaat uit chips van cassave. Kratesen zijn misvormde mensen. Wil de konstabel-majoor mij een kontje geven? De krantenkop luidde: "Kooi-eend legt kooi-ei".

 

2530 Dictee zondag 26-12-2021 (2) – dictee Wekelijkse dicteetest 186 RL √

Dictee – dictees [2530]

 

Wekelijkse dicteetest 186 RL [elke zondag]

Welk van de 3 antwoorden is juist?

Oplossingen: hieronder!

Bron: Oefendictee (oud) 686

1. Pro salute ………... is voor het ………....

a. animae                             zielenheil

b. anime                               zieleheil

c. animee                              zieleheil

2. Droit de ………... is …………..

a. préference                          preseance

b. préference                          preséance

c. préférence                          préséance

3. Schermen: eerst ……….., dan …………..

a. prévôt                                 maître

b. prévot                                 maître

c. prevôt                                  maitre

4. ……………. is een ………………. groep

a. Pyrydyl                             organischchemische

b. Pirydil                               organisch-chemische

c. Pyridyl                               organisch-chemische

5. Wees op je ………….. dat de …………… gehandhaafd blijft!

a. qui-vive                               status quo

b. qui vive                               status-quo

c. qui-vive                               status-quo

6. …………. zijn honden en ………… zeilschepen.

a. Doles                                    dows

b. Dholes                                  dhows

c. Dools                                    dhauws

7. Is dit nu ……….. oftewel …………...?

a. lad-                                        diklit

b. lad-                                        dicklit

c. lad                                          dicklit

8. De …………. heeft ………….. bladeren.

a. dieffenbachia                           groenwitte

b. diefenbachia                            groen-witte

c. dieffenbachia                           groen-witte

9. Een voorbeeld van ………… is ‘…………..’.

a. di-eresis                                   re-integreren

b. diëresis                                    re-integreren

c. diëresis                                     reïntegreren

10. Er gaan tien ………… in een …………..

a. dimes                          US-dollar

b. daims                          US-Dollar

c. daims                           US-dollar

Oplossingen [186]: zie hieronder.

 

--------------------------------------------------------------------

Oplossingen [186]

1a 2c 3a 4c 5a 6b 7b 8c 9b 10a

4. Ik heb aan VD gevraagd of het niet toch aaneen moest – immers: volgens de organische chemie. Niet dus.

 

Contact: leentfaarrein@gmail.com

2529 Dictee zondag 26-12-2021 (1) dictee Dictee van de dag (434) √

Dictee – dictees [2529]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 423, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (434)

1. Rotterdam was qua CO₂-uitstoot de vieste stad van Nederland. Op Paaseiland vindt je reisleider moais, monolithische beelden. Toen Caesar door Brutus vermoord werd, schijnt hij gezegd te hebben 'tu quoque, Brute, tu quoque, fili mi' (ook gij, mijn zoon) of 'et tu, Brute' (ook gij, Brutus). De uitdrukking 'met bruut geweld' heeft waarschijnlijk een andere oorsprong. Dat geldt ook voor wijn die brut (sec, demi-sec, doux) is. Wij zeggen meestal 'vast en zeker', de Vlamingen 'zeker en vast'. Zarzuela is een Spaanse stoofschotel van diverse vissoorten en groenten (een vis-en-groenteschotel). Bouillabaisse is een sterk gekruide Provençaalse vissoep met tomaten (figuurlijk: ratjetoe). Wanneer is het volgende WK voetbal en zijn de volgende WK (meervoud) zwemmen? Gezelles christocentrische poëzie is niet zo algemeen bekend. Deze uitspraak over zijn deeloeuvre is vanzelfsprekend niet algemeengeldig.

2. In het bijzijn van de wethouders gold natuurlijk: de burgemeester wil er ook bij zijn. In Drenthe spreken ze Drents en er wonen Drentenaren (Drenten). Hij raffelde het riedeltje vlugvlug (niet in wdb.) af. De tennisser sloeg diverse mooie acejes. Het passiejaar is het jaar waarin Christus' lijdensgeschiedenis plaatsvond, het jaar van Zijn kruisdood. De debetzijde was een debacle. De afkorting van 'dienstdoend' is dd. en die van 'de dato' is d.d. Wist je dat 'davvenen' 'bidden' betekent en dat 'dawet' de benaming van een Surinaamse drank is? Bij de datsja verbouwde men eetbare dauphine (veldsla). Hij is ontslagen vanwege van dattum. Tijdens de Daviscupfinale moesten ze vanwege een scheepsramp in de sloepen die aan de davits hingen. Dat gold ook voor klein Davidje. Het débouché is het afzetgebied, de markt. Debrailleren is uit brailleschrift in gewoon schrift overbrengen, debrayeren is ontkoppelen. Déchéance is verval, tenietgaan, van een recht.

3. Van een decanale kerk is de deken van het dekenaat (ook: decanaat) pastoor. De decatlonatleet met zwerende duim (die dus zweerde of zwoor) zwoer bij decafeïné (VD ook: decafeïne en decaf, decafé). In het decembernummer van het blad stond dat de Decembermoorden ooit in de decembermaand plaatsvonden. GB vermeldt niet dat 'decalage' 'verschil' of 'onderscheid' betekent. De geklasseerde tennisster werd gedeclasseerd. Haar decimeterhoge decolleteetje (decolleté, decolletés) viel op. De deconfiture [het bankroet] van de religie wordt ook aangeduid met deconfessionalisering. 'Dj' is de afkorting van deejay. Zijn dedaigneuze optreden was doorspekt met dedain [minachting]. Iets decretaals is bij decreet bepaald. Een centurio(n) was hoofd van honderd krijgslieden. Decumul(atie) is een Vlaams belastingbegrip [splitsing inkomsten echtgenoten]. Deelhebben slaat op een deelhebber, een participant. Na de strijd volgde de de-escalatie. De facto [feitelijk] was zijn vonnis geveld, de jure [rechtens] nog niet.

4. Tijdens zijn deeltijd-VUT was hij deeltijdstudent Frans. Deeplinken (dieplinken) is via een hyperlink rechtstreeks naar een subpagina van een website linken. Defloreren is als het plukken van een bloem: ontmaagden. De beriberi [gebrek aan vitamine B1] is een deficiëntieziekte. Door de defensie-uitgaven werd het begrotingsdeficit nog groter. De gedegenereerde diva was typisch een dégénérée (beter – ze was klein en dus: dégénéréetje). Ik stond perplex van de sterkte van perspex [polymethylmethacrylaat]. Degoutant is vol walging, rijk aan degout. Deiktische [ij] pronomina zijn aanwijzende voornaamwoorden. Ik kreeg een déjà-vugevoel: een dekenij is een opslagplaats voor dekens. Of is het een verblijfplaats? Wat is de kwintessens van het deïsme [een transcendente en teruggetrokken god]? Bij deflecteren vindt deflexie [verloren gaan van buiging(suitgangen)] plaats. Zijn delfts en Delfts blauw hetzelfde? De veelgebruikte deletetoets wordt veel gebruikt. Marietje was ons déléguéetje. Delcredere is het borg staan van een commissionair.

5. Ik ben het in allen dele met je eens, dus in genen dele oneens. Helpt deodorant in een delirante [delirium, psychische toestand] toestand? Een demi-saison (demi) is een overjas, de demi-monde is de wereld van de schijnbaar fatsoenlijken en een demi-john is een grote mandfles (dame-jeanne, dameraan). Iemand met dementie kun je moeilijk een dementi [als leugenaar kwalificeren] geven. Bij demaskeren vindt het demasqué plaats [Menno ter Braak schreef: Démasqué der schoonheid]. Een demarche [politiek bezoek van een of meer buitenlandse diplomaten aan het ministerie van Buitenlandse Zaken om een belangrijke boodschap van hun regering over te brengen, vaak een protest] heeft niets van doen met demarqueren [begrenzen, afbakenen]. Zijn sport was deltavliegen. De Deltawerken hebben model gestaan voor het omvangrijke deltaplan voor de gezondheidszorg. Denunciatie is verraad. Een van de drie genoemde betekenissen van depêche is 'postzak'.

6. Heb jij die demo-opname gecoördineerd? Dengue is knokkelkoorts. Demystificeren lijkt op 'van mythevorming ontdoen'. Depot in wijn is droesem. Ik ben behoorlijk depri. De deputé van Welzijn had dit in zijn portefeuille. Een derboeka (VD ook: darboeka) is een Arabische trom. Met het Derde Rijk [WO II] wordt niet de derde wereld bedoeld. De wedstrijd werd achter derny's verreden. De Dertigjarige en de Tachtigjarige Oorlog eindigden in hetzelfde jaar: 1648. De zoon ging desgelijks ten onder bij de tenondergang van zijn vader. Een descendent is een nakomeling, een descendant een neergaand teken in de astrologie. Zij was het meisje uit de desa. Zijn ware dessous (des cartes – geheim) gaf hij niet prijs. Een dessus-de-porte zit boven een deur. De afkorting van desktoppublishing is dtp. Toen de detentiekampen vol raakten, kwam er een detente [politieke ontspanning, uitwisseling van mensen]. In de slotakte van het toneelstuk kwam de deus ex machina [maakt een einde aan verwarde toestand] letterlijk uit de lucht vallen. Dat was een deugddoende ervaring.

7. Dit was duidelijk ten detrimente [ten nadele van] van gelaedeerde [benadeelde, beledigde]. Bij de diakenopleiding leerde ik dat de diaconie nog steeds bijdraagt aan het diaconessenhuis. De lynx [los] gedroeg zich als een sfinx [roofziek mythologisch monster], beter nog: als een feniks [mythologische vogel] die uit zijn as verrees. Kommaliegoed (kommaliewant) is tafel- en eetgerei aan boord van oorlogsschepen. Daarmee kun je een eet- en drinkgelag aanrichten. 'Krawkraw' [kraa] is de naam voor chips van de cassave. Kratesen zijn misvormde mensen. Kimberliet (genoemd naar Kimberley in
Zuid-Afrika) is diamanthoudende, blauwe aarde. Gelukkig was het kissproof lippenstift. De afkorting van kiss-and-ride is K+R [èhn]. Kirren komt van de afkorting k.i.r.: met een kluitje in het riet sturen [en birren komt van 'broek in reet']. Hij nipte van zijn kir royal. Was poelet nou soepvlees [Ja] en poulet kip, of juist omgekeerd? Waar staat het kipptoestel [laboratorium – zuren + vaste stoffen = gassen]? Een kingkong is genoemd naar King Kong. Kirsch is kersenbrandewijn (cherrybrandy).

8. Een kinkajoe is een rolstaartbeer. Dit is nou zo'n typische
kip-of-eivraag. Kipkerriesalade heeft wel iets van kip kerrie. Houdt je hond echt van kipcordonbleu? Hij rookte een kingsize sigaret. Het kinderplantje wordt ook wel kindje-op-moeders-schoot genoemd. We waren trots op onze klassenlerares: ze had (ook al eerder) de verkiezing tot 'miss prodentglimlach' gewonnen en was een klasselerares. Niemand zal haar met haar missprijzen nog misprijzen. Welke meisjes staan er op je klasgenotenlijstje? Ook Petra met haar agentenuniformrokje? Ken uw klassieken! De plannen werden eerst als geheim geclassificeerd, maar later als zodanig gedeclassificeerd. Een klappei is een babbelaarster. Een kiur is een uitgestorven reuzenvogel van Madagaskar en een kiyu een van de leerlingengraden bij budo. Een son et lumière is een klank-en-lichtspel. De KKK is de Ku Klux Klan. Een kladderadatsch is een economische of morele ineenstorting.

9. Hij was klaar-over bij de Klaagmuur. Wat een clericus betreft, is klerikaal. Zou de kleptomane [steelzucht] klepzeiker [zeurkous] klem raken tussen de strijdende partijen? Heb jij kleingeld [VD ook: klein geld] bij je? Welke uitspraak hoor je liever: 'claviatuur' of 'klavier'? Een klinge (niet meer in VD) is een plant (kleefkruid). Met de juiste betekenis zijn 'kliekje' en 'cliqueje' synoniemen. Wil je klopklop [vervangingsmiddel slagroom, ook: klopop] op je taart? De narcissus [koestert eigen schoonheid] was kloekgebouwd. Hangt een cliffhanger [spannende passage] aan een klif? Een clitpiercing heeft niets te maken met klit (kleefkruid), dat in je mouw omhoogkruipt(!), maar met dat andere klitje, de clitoris. Met een klisteerspuit wordt klisteer (klysma) ingespoten. Klezmorim spelen klezmer, traditionele Joodse muziek. Een ruhmkorffklos is een inductieklos. Een knuttel(tje) was een strafwerktuig. Ziedaar, een fraaie knotszwam [schimmel, paddenstoel]. Let wel op: knotssprietigen zijn insecten! Hij was een kniesoor (kniezer), zij een kniesster. Kneippen (kneippte, gekneippt) is een kneippkuur [met prikkelend koud water] doen. Schrijf je 'knots-boem' en 'pats-boem' met of zonder koppelteken (en 'rats-boem')? De kniller (gewezen soldaat bij het KNIL [Koninklijk Nederlands-Indisch Leger]) had last van knijten [kriebelmugje]. Een knicksje is een reverence.

10. De knip-en-plakgeneratie bedient zich van knip-en-plakwerk op de computer (beide vooral in tekstverwerkingscontext). De bokser deelde een knock-out (ko) uit. Een kutai [oe] is een hoogkijker [SR]. Kob- en kapmeeuwen verdragen elkaar niet. Loop niet zo te koekeloeren en me te koeioneren. Koenjit is kurkuma (geelwortel). Kunnen kokardebloemen bloeien? Het koekoeksspog bestaat uit schuimklompjes aan planten. Op het Joods Nieuwjaar (Rosj Hasjana) dronken ze elkaar 'lechajim' (‘proost’) toe. Een kwaaddoener wil kwaad doen, een kwaadspreker kwaadspreken en een kwaadwillige kwaaddenkende wil kwaad denken.

 

2528 Dictee zaterdag 25-12-2021 (1) dictee Dictee van de dag (433) √

Dictee – dictees [2528]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 424, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (433)

1. Levenden, val niet in handen van een dibboek [geest van een dode die zich meester maakt van een levend persoon]! Diatomeeën zijn kiezelwieren. Zijn stiel was diamantkloven en zijn hobby diana-apen houden. Het dichtstbijzijnde restaurant was gesloten. Het andere dichtbijgelegen etablissement was dichtbij: het lag dicht bij de snelweg. Wat is DDT? Antwoord: dichloordifenyltrichloorethaan [insectendodend middel]. 't Is dief en diefjesmaat [de een al even erg als de ander]. Als ze gepakt worden, is dat geen diefje-met-verlos. Mijn neus gaat dichtzitten. Klinkt dat niet schattig: dienst na verkoop voor klantenservice? Een frigidaire [frigo, koelkast] is geen diepvriezer. De hoeveelste dies is dit? Een diëtiste is een kei in diëtiek (ook: diëtetiek). Dijonnaise is dijonmosterd, niet te verwarren met mayonaise. Een dingdong werkt met twee toonhoogten, niet met toonhoogteverschillen. De directbetrokkenen hebben aan de hand van de dioxine-uitstoot het dioxinegehalte bepaald. Haal die discman van je hoofd! Hoge tonen van het register vormen de discant (antoniem: baskant(!)).

2. Een directmailcampagne wordt met direct mail gevoerd. Het Directoire was een regeringsvorm in Frankrijk, een directoire kan je dragen. De boekhouding was verdeeld over zeven disks. Hij nam distantie van 's collega's recensie. De dissidentes behoorden tot het dissidentencollectief. Een distichon is een zeker tweeregelig vers. Een dissenter is een andersdenkende. De dissectie is de lijkopening. De dithyrambe [loflied] behoorde tot de ditjes en datjes. In Suriname is een dc een districtscommissaris. De DNA-test van de dobermannpincher viel negatief uit. In dit hotel heeft iedere kamer een docking station [voor laptop, etc.]. Wat zou in vredesnaam een DNA-voorzitter zijn [De Nationale Assemblee – SR]? Antwoord: een politicus. Een
doe-het-zelver doet aan doe-het-zelven. Een doekoen is een medicijnman. Staat dat in de Dode Zeerollen? De boot voer op de Dokkumer Ee. Een doerian is een grote stekelige vrucht.

3. Een dogla is een persoon van gemengd creools-Hindoestaanse afkomst. In de Doema [parlement Rusland] zitten meest mensen die in goeden doen zijn. Een dolle mina is lid van Dolle Mina [de beweging]. Het speelde zich af op Dolle Dinsdag. We waren dolenthousiast over het dolfijnvriendelijke dolfinarium. Een dolaard doolt. Een dolby is een ruisonderdrukkingssysteem. Dolichocefaal is langschedelig. De didgeridoo [blaasinstrument Aboriginals] vind je alleen in Australië. In het Diets kun je iemand iets diets maken. Uche-uche, het stikt hier in de U-bahn van de muggen. Op hem wil ik wel blindvaren. De moeder van Karel is Maagd. Haar zuster is Tweelingen. Zijn actie was welbeschouwd goedbedoeld, maar goedbeschouwd valt er veel op af te dingen. Die kwestie moeten we eens op de keper beschouwen. De verzetsstrijder werd herdacht. Het begrip 'vertu héroïque' (Rabelais) wordt vertaald als 'heldhaftige deugd'. Het decyl [s] is een alkylgroep, afgeleid van decaan.

4. Delier is delirium. Eisjedies gaan is overspel plegen. Bij een caracoleplaag wemelt het van de slakken. Het kompas met cardanische ophanging wees ons de weg. Welke tweeletterige
ISO-landcode hebben de Cocoseilanden [CC]? Staagjes aan is langzaamaan. Succès fous zijn successtory's [GB ook: sss]. Schokproef en shockproof zijn synoniemen. In het Zuid-Afrikaans is een iglo een ijshokkie (daarin kun je geen ijshockey spelen). De onderhandelaars moesten dag-zeggen-met-het-handje [op een voor beide partijen spijtige wijze afscheid nemen – ww. los! – zn. afscheidnemen/ing aaneen!] Ten afscheid hebben ze daadwerkelijk goedendaggezegd. De kinderen slapen al, deis je [niet meer in VD: hou je gedeisd]! Ik fitnes bij het fitnessen in de fitnessstudio. De flouheid [oe] van de zachte schilderkunst viel op. Flou is zacht, vervloeiend (alleen predicatief). Freatofyten zijn putplanten. Froufrou is (ook) het vertoon van ritselende (kanten of zijden) onderkleren. De orde van de franciscanen (kordeliers) bevat drie vertakkingen: die van de kapucijnen, de conventuelen en de minderbroeders.

5. Een caracal is een steppelynx. Voor frisbeeën heb je een frisbee [ronde platte schijf van kunststof] nodig. De geënquêteerde gegevens werden geëtaleerd. Een bekend Joods voorgerecht is gefilte fisj [met snoek of karper]. Jij ook met je gefakete ziekte! Een geiser of boiler hebben we niet. Ik heb wat geijsbeerd in die kou. Voor zover (in zoverre) je het nog niet wist: in die sudoku moet midden boven een 7 en rechtsonder [GB] een 2! De Breskense verzetsstrijdsters waren halfdronken en half beschonken. We aten haaienvinnensoep. Een hafiz kent de Koran uit zijn hoofd. Hoe spreek je 'muezzin' uit? Antwoord: 'moe-wèh-dzihn'. De allerallereerste keer tae-bo, dat was nog eens spannend!

6. De gepard (jachtluipaard) en de gerbil (steppemarmot, renmuis, woestijnrat) gingen gebukt onder de stress van de ghibil, de hete woestijnwind in Noord-Afrika. Een quagga is een steppezebra, een steppewolf is een coyote, een steppeolifant is een in de savannen/s levende Afrikaanse olifant en een manoel is een steppekat. De Nubische wilde ezel is de steppe-ezel. Er is daar een interessante steppeflora en -fauna. Ghee is geklaarde boter en 'hou en trouw' is de leus van de stad Gent. In de hafttijd zijn er veel eendagsvliegen. Een heinmannetje is een kabouter. Het heintjedavidseffect kent u wel [na afscheid later opnieuw terugkeren]. De hijlikmaker [heiligmaker – met honing en specerijen] werd vroeger op bruiloften gegeten. Aan de oostkust heerste de oostkustkoorts. Woudkantons is de verzamelnaam van de Zwitserse kantons Uri, Schwyz, Unterwalden en Luzern. België had na de oorlog Oostkantons. Tefilin zijn gebedsriemen. Zijn deur stond wijd open (het raam ook).

7. De garagedeur staat wagenwijd open. Ik dribbel, wij dribbelen, ik tackel (voer een tackle uit), zij tackelen, Karel heeft een teckel. Bij
tai-chiën beoefen je het tai chi. Ik tai-chi, jij tai-chiede, wij hebben
getai-chied. Jij tai-chiet! Sodemieteren is sodomie bedrijven. Een gesofisticeerde (gesofistikeerde) dame (ze heette in deze context uiteraard Sof/phie) is een sophisticated lady (en ze kweekte sofiekruid, de fijnbladige raket). Het unieke meervoud van smodde (slab, slabbetje) is smodden. Een smoddekop is een schaap. De afkorting SEH staat voor Spoedeisende Hulp en SEH-artsen zijn gespecialiseerd in spoedeisende eerstehulpverlening. De secste wijn mag van mij best nog dryer zijn! Wat die lijst betreft: wie is de eerstgenoemde (eerdergenoemde) en wie zijn de laatstgenoemden? Graciel en gracieus, met veel gratie, bewoog ze zich. We gingen naar de chinees (GB): dat Chinese restaurant werd door een rare chinees gedreven. Er hing in het souterrain een afbeelding van een goliathlori [halfaap].

8. De vier Heemskinderen zijn Ritsaart, Writsaart, Adelaart en Reinout. Het hellmanngetal geeft de strengheid van winters weer. Is hier een HEMA-winkel (eigennaam; GB heeft 'Hemawinkel' geschrapt)? Is de hippiescene verplaatst van Kathmandu naar Breskens? Je moet niet om de hete brij heen draaien. De hippocratische eed slaat op Hippocrates; hipocras (ook: hippocras) is kaneelwijn. Een imker in houtje-touwtjejas gaf haar raad over de honingraat. Met de haute volée worden de hoge(re) kringen bedoeld. Als je van de hei in de fij gaat, ga je van het ene uiterste tot het andere. Hoe zou je het begrip 'hydroformylering' [in de chemie: reactie van een alkeen met synthesegas tot een aldehyde – ook: oxoreactie] willen formuleren? Hutu's noch Tutsi's houden van hüttenkäse. Wie waren nu de hypernerveusten voor dit dictee? Impetigo is een bacteriële huidontsteking [krenten- of rozijnenbaard]. Hoezo, improductief en imprakticabel? De alstroemeria [eu] is de incalelie. Hij zal overal in tuinen, instinken, in lopen, in tippelen. Ik zal je het cachot in slingeren. Wie zwaait daar de scepter?

9. Bood de UvA een alles-in-eenpakket? Bekende dicteewoorden zijn: 'papier-maché', 'exerceren' en 'ex-cathedraonderwijs'. Wat laag bij de grond is, is niet per se laag-bij-de-gronds. Een hoogvlieger wordt niet altijd gekenmerkt door hoog vliegen. Je kunt de zaken naar je hand zetten en naar je toetrekken. Je kunt ook de deur toetrekken. Sans dot is zonder omwegen. 'Sarahs bikinietje' schrijf je zonder apostrof! Terre à terre is platvloers. Op geëigende momenten moet je scheefgetrokken zaken rechtzetten. Breskens krijgt een rivièraklimaat door de opwarming van de aarde. Op het menu stond borsjtsj. Dat zijn reuzereuzenromans [of: reuzenreuzeromans]. Een gitaarriff is een loopje. Rigueur is strengheid. Het ging van: hoempa, retteketet en tararaboemdijee. 'Retteketetsjingboem' en 'sjing-boem' zijn allebei aanduidingen van de fanfare. Het was een pokkeneind en het was onderweg retedruk.

10. De retoricus gaf een cursus retoriek op de toogdag voor dicteeërs. Het was een lelijke raggel (tegenvaller) dat de rachels [smalle plank] niet bij de andere tengels en schrootjes pasten. Rarara, wie heeft de bal? Een pycnicus is van het pyknische type (kort en gezet). Antoniem: leptosoom. Het schroodijzer is een soort beitel, ook wel schrooi-ijzer genoemd. Houd je van procureursspek? Die popiejopie was erg popi. Hij had een popidool binnen de popjazz (niet te verwarren met poprock), of was het pop-klassiek? Piscicultuur is visteelt. Was mijn toespraak smijdig [op sierlijke wijze plooibaar of kneedbaar] genoeg voor jullie?

 

2527 Dictee vrijdag 24-12-2021 (1) dictee Dictee van de dag (432) √

Dictee – dictees [2527]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 425, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (432)

De taalbrocante, een winkel voor curiosa …

1. Punjab, hoezo Punjab? Dan maar even zoeken in VD. De bhangra is een Aziatische muziekstijl die elementen uit de traditionele (oogst)muziek van Punjab combineert met elementen uit de westerse popmuziek. De naam 'Pakistan' is gevormd uit de namen Punjab, Afghan, Kasjmir, Sindh en Baluchistan, de combinatie betekent tevens land der reinen. Een sikh is een aanhanger van een monotheïstische godsdienst met invloeden uit zowel het hindoeïsme als de islam, oorspronkelijk in de Indiase deelstaat Punjab. Ze glom helemaal met haar fris gekamde haren die over haar frisgewassen (GB) kleren neerhingen. In de hogergelegen gebieden komt de guereza
[gee-ree-zaa], het zijdeaapje voor. Tegenwoordig gebruiken ze een gelaatsscan voor identificatie. Onder hilarisch gelach moest hij letterlijk het gelag betalen. Maripa's zijn eetbare palmvruchten. Die wilde Marjolein maakte het wel bont bij het feestvieren. Tabletten: per os [door de mond]! Die wilde marjolein of oregano kan je wel plukken!

2. Als het warm is, roep je 'pf', bij opluchting roep je 'pfiew' en bij een daaropvolgend onzeker antwoord zeg je 'pfoe'. Bij geringschatting zeg je 'phoe'. Bij vakantiewoningen heb je vaak priëlen en prieeltjes als tuinhuisjes. Braziel (brazielhout, pernambukhout) is een harde houtsoort. Brasilicom (brasilicum, basilicum) is trekzalf, maar bazielkruid (basilicum, koningskruid) is een lipbloemige plant. 'Jamaren' heeft alleen een onbepaalde wijs. Een ja-stemmer brengt een ja-stem uit; er zijn ook ja-zeggers (iemand, die letterlijk 'ja' zegt, niet een jazegger, jabroer) en ja-en-amen-zeggers (iemand die letterlijk 'ja en amen' zegt) onder de sprekers. Het moet je nu toch wel de keel uithangen. Putten doe je bij golf in de putt; er wordt dan geput! Ik dacht er half en half aan om te stoppen. Een poelepetaat is een parelhoen. Waar is mijn pocketcalculator? Er werd een stemming gehouden: men kon de polllijst aankruisen. Voorkom liefst (tand)plaque (VD: ook -plak)! Ik was ook maar een import-Zeeuw (een halve Bressiaander en nu dus export-Zeeuw).

3. Hoe schrijf je 'Sovjetcommunisme en -socialisme' (betreft het wel of niet een verkorting van Sovjet-Unie, bij ‘wel’ een streepje)? Heb jij de Koude Oorlog nog meegemaakt? In die tijd zou het wantrouwen hoogtij vieren. Welke questionnaire bedoel je? Houd je van racy rijden? Een rack is een stapelkastje voor audioapparatuur. Nooit ofte nimmer zou de olijkerd de onderscheidenlijke (respectievelijke) luchthart-treurnieten voor de voeten lopen en overigens nooit en te nimmer liegen. Een minoriet is een minderbroeder. Tumtum, mjammie, lekker! Je moet je shampooën. Kan de EHEC-bacterie [enterohemorragische E. coli] ook via taugé [sojascheuten] verspreid worden? Je kunt iets op (in) stock hebben. Door scha en schande wordt men wijs. Hij was dichter (poëet) bij Gods genâ. Een biënnale of een triënnale is geen jaarlijks gebeuren. Jottem, dat gaan we doen (ja, yes!). Er bleef niets, niente, nada over. De paratroeper (vernederlandst) klom in de pagodeboom. Neem nog een glaasje (cham)pagne. Hij was paleoantropoloog. Dit stamt uit het paleolithische tijdperk. Ik ga naar McDonald's.

4. Hij hield een panegyriek, een lofrede. De bottomline is de kern van de zaak. Het parc vaccinogène [koepokinrichting] was verafgelegen. De pardellynx [uh] komt voor in Zuid-Europa. Een pardessustje is een overjas. De mcdonaldisering schrijdt voort. Op de weg lag macadam [steenslag]. Een montgolfière is een heteluchtballon. De montbretia [sj/tsj] is een sierplant. Mopé is de eetbare, pruimvormige, gele vrucht van een tropisch Amerikaanse boom uit de sumakfamilie. Wie speelt er nu nog met een a-al-tolletje? Niemand. Bij die meet-and-greet [beroemdheid ontmoeten] heb ik Joost ontmoet. Als je aan MPS lijdt, heb je een meervoudigepersoonlijkheidsstoornis. We hebben botje bij botje gelegd voor de picknick [een botje-bij-botje is een Amerikaanse picknick] .Tuttut, zo'n tuthola is die tijdelijke tussenpaus nu toch ook weer niet? De total losses van de beide auto's was een feit. Zij leidt en lijdt aan een vie manquée. Zonder mankeren werd er betaald. De megille (megila) is een wetsrol. Wat is 'MER' [milieueffectrapportage]?

5. Een parsimonie [s = simpel] is een eenvoudige verklaring van iets, parcimonie [c = cent] is gierigheid, vooral bij Zeeuwen (zeggen ze). Waar komen magelhaenpinguïns voor? Een makartboeket [d] is een boeket van gedroogde bloemen en grassen. Wat doe je weer lapzwanserig [Taaladvies]? Qu'en-dira-t-on zijn praatjes. De Midgardslang komt uit de Noorse mythologie (taalkundig uit het Oudnoors). We kennen de minister van staat en Vadertje Staat (naast Vadertje Tijd). Ben je nou van lotje getikt? Hij was louche, zij nog loucher, maar hun oom was het louchest van allemaal. Hij volgde wel een lowcarbdieet. Crazy, crazyer, crazyst, sexy, sexyer, sexyst.

6. De chique dame was nog chiquer dan de chicste douairière. Het maäriev (meervoud: maäravim – VD) is het avondgebed bij de joden. Wat laatmiddeleeuws is, slaat op de late middeleeuwen. De Ezeltjes staan in de Kreeft en niet omgekeerd! Interessante werkwoorden zijn: buzzen (hij buzt, jij buzde, we hebben gebuzd), quizzen (ik quiz, jullie quizden, we hebben gequizd – ook: kwissen!), winozzen [waar was ik naar op zoek?) of wilfen [what was I looking for]: ik winoz, jij winozde, ze hebben gewinozd – en (gewestelijk) kizzebizzen (jij kizzebizt, ik kizzebizde, we hebben gekizzebizd – alleen in VD) naast het meer normale kissebissen (kissebiste, voltooid deelwoord: gekissebist, dat in GB en VD). Bij het pierewaaien zagen we dat de noordse en de Kuhls pijlstormvogels lange smalle vleugels hebben. Een clergyman is een donker pak met collaar van rooms-katholieke geestelijken. Focolarini zijn leden van een kleine gemeenschap van leken en priesters voor het 'Werk van Maria'.

7. Fluks gebruikte hij zijn flux de paroles (flux de bouche, enkelvoud – radheid van tong) om zijn fluwelenfrederikgedrag goed te praten. Foliumzuur is N-pteroyl-L-glutaminezuur (komt in groene bladeren voor). Hij had een fors bemeten postuur en was overigens ook forsgebouwd. De wedstrijd zou gelijk opgaan. Uiteindelijk zou de tegenpartij gelijkkomen. Genâ en vree zij met u. Ge moogt geen geweld plegen. Hoed u (hoedt u zich) voor geweldpleging. Glidkruid is blauwe godsgenade, de trollius is de globebloem en gnathologie [leer van de kauworganen] is een deel van de tandheelkunde. De GmbH [Gesellschaft mit beschränkter Haftung (besloten vennootschap, bv)] kennen ze in Duitsland. De schilder was door de wol geverfd. Het kozijn was nieuwgeverfd (VD), het was tevens roodgeverfd. De lap was roodgevlekt. Hij was het manusje-van-alles, de jack-of-all-trades, de du(i)vel-doet-al, de maître Jacques. De jonquille is een plant. We moesten de sluipschutter kaltstellen (VD: hij stellte kalt, dat hij kaltstellte, we hebben kaltgestellt, GB echter: hij stelde kalt etc.). Hij was het kritischt van allemaal: hij wilde het friste water en het verste fruit.

8. De kanaalzwemmer zapte van kanaal naar kanaal De Kanaalzwemmer zwom van kust naar kust. Een kapucijntje is een zwart duifje, een souffre-douleurtje is een zwart schaapje. Gonokokken veroorzaken gonorroe(a) (druiper, geslachtsziekte). De volgende woorden mag je nooit in een dictee gebruiken: goodie, gadget, hebbedingetje en gooi-en-smijtwerk. Bij de karavansera(i) stonden heel wat caravans. Een kartuizer kat is blauwgrijs. De freelance journalist (freelancejournalist) werkte op freelancebasis (freelance basis). Het frêleste meisje van de klas liet de fresnellens [uitspraak!] (trappenlens) zien. Jeu de boules spelen is jeu-de-boulen. Een jodentoer is een lastig werk. Verder kennen we de jodenstreek, het jodenpek (asfalt), de jodenmens, de jodenman, de jodenlijm, het jodenkruid, de jodenkoek, de jodenketting, de jodenkers, de jodenkerk, de jodenjongen, de jodenhoed, de jodengenoot, de jodenfooi, het jodendom [godsdienst, bij volk: Jodendom] en de jodenbaard. Ik was gast op een religieus joods feestje.

9. Een Hoegaarden is iets fris, iets Belgisch. De crimineel had iets louches en de jonge vrijster iets closes. De ijsco heeft zijn naam te danken aan de IJscompagnie. De Spaanse gouden eeuw (de Hollandse = de Gouden Eeuw!), wanneer viel die precies? De gouden eeuw in Frankrijk is de tijd van Lodewijk XIV. Onze school won de interscolaire [ook: interscholaire] sportwedstrijden. Een interlocutoir vonnis is nog niet definitief. De nuisancevalue is de betekenis (alleen) als iets hinderlijks (snapt u Van Dale wel?). Hij fungeert als luis in de pels. Hij is een luis-in-de-pelsfiguur. Een nymfaeum is in de archeologie een monumentale fontein of monumentaal gebouw met bassins waar een waterleiding in uitmondt. Een nymphe du pavé is een ordinaire straathoer (een wegwerkster). De op- en aangeschoten rotjochies vielen me steeds lastig bij het joggen. Geciseleerde gegoten metalen voorwerpen zijn met een steekbeitel bewerkt. Er is ook een fijn geciseleerde literaire (GB ook: tt) stijl.

10. Een gecraqueleerd schilderij vertoont craquelé: het zit vol kleine barstjes. Grootayatollahs zijn de hoogste geestelijk leiders bij de sjiieten. Een hacendero is de eigenaar van een haciënda. Een ranchero runt een ranch(o). Squaleen is de acyclische onverzadigde koolwaterstof behorend tot de groep der triterpenen, die voorkomt in de lever van haaien en in sommige planten en wordt beschouwd als tussenproduct in de biosynthese van steroïden. Een Cetti's zanger is een bruine rietzanger met luide zang, die af en toe als gast bij ons broedt.