2524 Dictee dinsdag 21-12-2021 (1) dictee Dictee van de dag (429) √ x

Dictee – dictees [2524]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 428, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (429)

1. De lichtgebouwde jager schoot onder een lichtbewolkte hemel de lichtgewonde gans definitief af. In dat lichtgeïndustrialiseerde gebied liet hij zich uitnodigen, lichtgelovig als hij was, om later die week de op de licht glooiende (lichtglooiende) helling het licht gebraden (lichtgebraden), lichtrode en niet licht verteerbare [VD] beest te nuttigen onder het genot van wat lichtalcoholische [GB, VD – ook: zwak-. laag-] versnaperingen. Sommigen zeggen linkerhersenhelft, anderen rechter hersenhelft. Rome (Roma aeterna), la città eterna, is de stad met de zeven heuvelen: Viminalis, Quirinalis, Palatinus, Esquilinus, Capitolinus, Caelius en Aventinus (Aventijn – die zeven namen staan niet meer in VD). Bij de lach-of-ik-schietshow [lach of ik schiet] reageerde men laconiek op een aantal lachedingen [ww.]. De labbekak had een labrador-retriever. Laatstleden zaterdag heb ik zijn laatstverschenen boek aangeschaft. Zijn neklaesie was ernstig. Een lamprei is een jong konijn. De landgooiers wonen buiten Naarden. Er zijn Gooiers en erfgooiers.

2. Met de coupé-landauer (of was het een coupé-cabriolet?) gingen we op weg naar het dansfestival om met name de ländler te dansen. De kinderen waren allang (GB: al) naar de koetscoupé [bed]. Lambrusco is rode wijn uit de streek Emilia-Romagna in Italië. Lamarckisme heeft met evolutie te maken. De laika [Russische eskimohond] kwam om in de lahar [modderstroom bij vulkaanuitbarsting]. Lakenvelders [kip, ook: rund] zijn waarschijnlijk nooit met lakhs [vm. Brits-Indië] betaald. Dankzij Wilders vond er een landslide [grote verschuiving bij verkiezingen] plaats. Hij had een jaap [snee] in zijn langejaap [middelvinger]. We eten langedijker [soort van fijne bloemkool] vanavond. Bij de eilandjes van Langerhans [in pancreas, produceren insuline] kun je niet aanleggen. Waar wordt er nog lansquenet [kaartspel uit verleden] gespeeld? Wil de lansier [met lans gewapende ruiter] iets lanceren? Lang leve(n) mijn grootouders! Het is een inmiddels lang vervlogen, maar vroeger langgekoesterde wens om het langgerekte Tour de Francepeloton met eigen ogen te aanschouwen. De langstzittende wethouder kwam langsfietsen op zijn langverbeide pelgrimstocht naar Lourdes (of was het – VD – Santiago de Compostela? – Nederlands: ll) Welke kreeft is groter, een langoest of een langoustine? De laatste!

3. Hij kende zijn talen: de langue d'oc (Occitaans) en de langue d'oïl, waaruit het moderne Frans is ontstaan. De larmoyante [huilerig, klagend], van lasciviteit [wulpsheid] druipende, laryngitislijdster [strottenhoofdontsteking] rustte [geen aanvoegende wijs!] onder de lariks. Onder largo's en larghetto's [muziekstukken] je laren en penaten [huisgoden] aanroepen, dat is nog eens larie en apekool [onzin]! Een lapidaire inscriptie is kort en krachtig. Hij koos voor wit laqué [gelakt] boekenplanken. Lanugo is nesthaar. Bij de stenen noemen we de lapis lazuli [azuursteen, ook: lazuursteen], de lapis philosophorum [steen der wijzen] en de lapis infernalis [medisch: helse steen – ziek vlees wegbranden, etc.]. En van de vergissingen: de lapsus memoriae ["Ik ben vergeten wat dit is."], de lapsus linguae (de verspreking) en de lapsus calami (de schrijffout). De grootste lastpost van het muziekkorps mocht de Last Post [laatste taptoe] blazen. Een lashschip [lash = lighter aboard ship] is een zeeschip met aan dek lichters. Met een laparoscoop bekijk je buikholte en buikorganen. Ik zag het op mijn
lcd-schermpje [liquid crystal display]. Het krantenartikel was mooi gelay-out.

4. Laxisme is laksheid. Lazzi zijn kwinkslagen, lazzaroni zijn Napolitaanse bedelaars. Een lavallière is een gestrikte das met breed uitlopende einden. Gewone sla behoort tot het geslacht latuw. Dat is latin de cuisine (potjeslatijn) voor me. Ik ben trouwens aan het eind van mijn Latijn. De afkorting van ludduvuddu is ldvd [liefdesverdriet]. De lebemann [rijke man met zinnelijke genoegens] zou liefst zijn voedsel herkauwen met een lebmaag. Die ledverlichting is niet begrotelijk. Een leclanché-element is een batterij. De leerling-bakker had op de Leersumer basisschool gezeten. Een laurenskop is een grote poon, een zeehaan. In de heraldiek komen fazen (enk.: faas!) voor. Haar face-à-main [lorgnet aan een handvat voor dames] diende als een soort façade [voorgevel, schijn]. Faience is [voor de leek hetzelfde als] majolica. De Faeröerder was fagottist [fagotspeler]. Een faëton is een keerkringsvogel of een rijtuig. Een Falasha is een Jood van Ethiopische afkomst. Het familie-uitje was gisteren. Het nieuwe systeem werd fasegewijs [n/s] ingevoerd. Er stonden heel wat FAQ's [frequently asked question] op de website.

5. Wie zaten er achter de Februaristaking [1941 tegen de anti-Joodse maatregelen]? Eén faux pas [zelfde mv.] kan nog net door de beugel. Het fatum [noodlot] wilde dat hij steeds fata morgana's [luchtspiegeling, visioen] zag. Is er verschil tussen feces en fecaliën? Nee! De fedajien zijn een antiwesterse volksmilitie [Midden-Oosten]. De feelgoodfactor speelde behoorlijk mee. De rand van de metalen plaat werd gefelst [omvouwen en vastslaan]. Iedere keer opnieuw viel hij voor femme(s) fatales [verleidelijke vrouw, vamp]. De fellahs [inheemse landbouwer in Egypte en Noord-Afrika] werden overvallen door fellaga's [partizanen, vrijheidsstrijders]. De felomstreden wet stond camera's toe op het felverlichte plein. De felgekleurde cup was felbegeerd door de felbewogen supporters. Het bètagezelschap werd gefêteerd met fetakaas. De sketch [kort toneelstuk in cabaret] ging fiftyfifty over de fifties.

6. De groente moet nog fijngestampt, fijngesneden en fijngesnipperd worden. Je kon in de Bijbelse oudheid ook letterlijk naar de Filistijnen gaan. In de filippine [soort kruiswoordraadsel] moest ik 'filippica' [strafrede] invullen. Heerlijk, zo'n filet americain (verwante termen: filet d'Anvers, filetje)! Fileparkeren is lastig. Op de vogelaarwijken [probleemwijk] wordt flink bezuinigd. Dit document is op A4-formaat (VD ook: A-vierformaat). De bijlagen zijn A5'jes (A-vijfjes) en A4'tjes (VD ook: A-viertjes). De zesjescultuur (6'jescultuur) op de universiteiten moet worden aangepakt. Het plan werd allerwegen gesteund. Een
pot-de-vin [oo] is een fooi, een steekpenning, een pot [oo] de chambre is een nachtspiegel en een pot-au-feu [oh] is een stoofpot van vlees met bouillon en groente. Wat een sofinummer [sociaal-fiscaal nummer voor de belastingen, thans bsn = burgerservicenummer] is voor personen, is een finummer [vgl. sofinummer, geen hoofdletter, geen streepje!] voor niet-natuurlijke personen. Een finoegrist houdt zich bezig met de Fins-Oegrische talen. Wat heeft finlandiseren eigenlijk nog met Finland te maken? Dat diende slechts als voorbeeld: een land militair onder de invloed brengen van ...

7. Met veel fingerspitzengefühl [gevoel hoe in een delicate situatie op te treden] werd de finishing touch en de finetuning aangebracht. Het fin de siècle (het einde van een eeuw) kan leiden tot een
fin-de-sièclegevoel. Wordt de fit-o-meter [BE: trimbaan] nog steeds gebruikt? Rijdend op zijn fjordenpaard greep hij naar de flacon [fles]. De fitis [kleine gele hofzanger, tuinzanger] scheerde over de boomtoppen. Firn is korrelig sneeuwijs. De first lady [zeer invloedrijke vrouw - ook: echtgenote VS-president] was merkbaar aanwezig. Het probleem was niet fiscaal-economisch maar fiscaaltechnisch. De flapuit had geen flap-over [flip-over] nodig. Je moet niet flauwvallen. Draag jij een fleece bodywarmer [fleecebodywarmer]? Flecteren is vervoegen of verbuigen (resultaat: flexie). Is het waar dat flamingo's de flamenco kunnen dansen? In een toneelstuk is een flat character [GB] een eenvoudig personage, dit in tegenstelling tot de hoofdpersoon, meestal een round character [niet in wdb.]. Een flexikoker is een fabriek waar zware stookolie wordt omgezet in hoogwaardige lichte olieproducten. Fleuris is gewestelijk de pleuris.

8. Exhumatie is lijkopgraving. Onder het batikken (en het punniken van de kinderen) kwinkeleerden de leeuweriken. Zijn er veel leerlingen met legasthenie [leeszwakte]? De legendeschrijver [n/s] was zelf een schrijflegende. In de muziek is leggiero licht en luchtig. Hij lijdt aan dementie, hij leidt een kwijnend bestaan. Het LEIF-project (LevensEinde InformatieForum) gaat over het levenseinde. Je leest erover in het LEIF-blad, een oma's-lijfblad (de redacteur daarvan was trouwens tijdelijk vervangen wegens een writer's blocksyndroom – uitz.). Ledlampjes [light emitting diode] zijn zuinig in gebruik. Een lekythos is een Griekse grafvaas. Aleppo-inkt wordt bereid uit Aleppische galnoten. Kala-azar is een vorm van leishmaniasis (vergelijk: aleppobuil en oriëntzweer). De dakpannen waren leigrijs. Een ligatuur is een in één stuk gegoten (koppel)letter, zoals de 'æ' en de 'fl' (florijn). FL staat zowel voor 'Fürstentum Liechtenstein' als voor 'Flevoland'. In siërra's kan sierrabarber groeien. Een Sierra Leoner betaalt als regel met Sierra Leoonse leones [SLL]. De Lesbische lesbienne kwam van Lesbos (hoofdstad: Mytilini). Was de autoband lekgeprikt of lekgeschoten?

9. De lek geraakte benzinetank was lekgeslagen. De leliaards [aanhanger van de Fran­se ko­ning in het graaf­schap Vlaan­de­ren, omstreeks 1300] [t.o. de klauwaards - aanhanger van de graaf van Vlaandern] hebben lelietjes-van-dalen geplukt. Hoeveel lendenwervels heeft een mens? Ik kan niet zo goed lesgeven. Hij smulde van biefstuk à la tartare. Een walrus kun je lensen [doorsteken], met een zeilschip kun je lenzen [bij stormweer met weinig of geen zeil voor de wind varen]. Leotard is bodystocking. Je zag ze lepeltje-lepeltje liggen, kijkend naar het herderstasje (lepels-en-vorken) – niet dat van de herder! Ik schrok me het leplazarus toen ik die lerenlap op mijn bord zag. Lèse-majesté is majesteitsschennis (belediging van de soeverein, crimen laesae majestatis). In Lesotho betaal je met maloti's [LSL]. Le tout Amsterdam was uitgelopen. Hij vertoonde een bijna letale [dodelijke] lethargie [geestelijke ongeïnteresseerdheid]. Lettres de cachet voerden vaak slachtoffers naar het cachot. Leukose (leucosis) is leukemie. Een lewisbase en -zuur kunnen elkaar aanvullen. In de Levant [het Oosten] kan een levant [wind] waaien. Na 1792 vond de levée en masse [oproeping voor de krijgsdienst] plaats. Door leylijnen [lie] wordt energie geleid.

10. De figuurlijke betekenis van 'droogzwemmen' [zich behelpen] is een voorbeeld van lexicalisatie [nieuwe betekenis toekennen]. De lex rei sitae (antoniem: lex loci contractus – recht op de plaats waar de overeenkomst gesloten is) geldt ter plaatse. Het lewisiet is een prikkelend strijdgas. De leviathan is een mythisch monsterachtig waterdier in de Bijbel. De droogbloemen zaten in de bijbel. Met een lievevrouw wordt een Lieve-Vrouwebeeld bedoeld. Een liebigkoeler vind je in laboratoria. Een lick is een loopje in de jazz. De lichtgebouwde atleet nuttigde een licht verteerbare maaltijd en een lichtalcoholische (GB, VD, ook: zwak-, laag-) drank. De woorden 'recensie' en 'licentie' zijn dicteetoppers.

 

 

2523 Dictee maandag 20-12-2021 (1) dictee Dictee van de dag (428) √ x

Dictee – dictees [2523]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 429, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (428)

1. Een marshmallow is een zoete lekkernij. Het lieveheersbeestje is naar de Lieve-Heer genoemd. Het Lieve-Vrouwemeisje in de processie kweekte thuis (onze)lievevrouwebedstro. Het lijdt geen twijfel dat lijf om lijf vechten hetzelfde is als een lijf-aan-lijfgevecht. In de lightrail [tram, metro] creëerde hij een light verse [amusementspoëzie]. Op het zeilschip moesten de lijpo's, waaronder lijsjes-weetal [en de jan-weetal] met de lijsjes-albed(r)il, alle lijzeilen [onder de wind] bijzetten. Het limbisch systeem [zetel emotie en kortetermijngeheugen] vind je in de hersenen. De limbo's komen uit Limbabwe [Limburg]. Lilliputters zien er soms lila-achtig uit. Lik op stuk geven is nogal wat anders dan een
lik-op-stukbeleid. Hij was een vent van likmevestje, gezien al dat lijntrekken. Een ligue is een verbond. De Ligurische kust is het deel van de kust van Italië om Genua. De linneaanse [Linnaeus] taxonomie [classificatie] is algemeen gebruikelijk [planten]. De line-up van de cricketers maakte een stoere indruk. In de limousine maakte hij een limerick over de limousin [groot vleesrund].

2. Wat begin je nog zonder Hyves, Twitter, LinkedIn en Facebook? Er was limonade gazeuse en limonade-extract. Een limquat [dwergcitroentje] en een kumquat [lijkt op sinaasappel] zijn allebei zuur. Na de linzensoepmaaltijd dronken we lindethee [n/s]. Het liernurstelsel is een rioleringssysteem. De ontdekte Lineair A-inscriptie was werkelijk wereldschokkend. Het is witte flip met die twee (dus zeker niet: Flip en Jacob = dat past nie bij elkaar). De insecten werden weggeflit [ww. flitten] met de flitspuit tijdens de best wel, maar toch voor hun beider bestwil, broodnodige flitsscheiding. Waar dankt fluitenkruid zijn naam aan? Daar kun je fluitjes van maken. De baseballclub is kortelings ter ziele gegaan. Hij heeft de flowerpower nog bewust meegemaakt. Er was een bloemenpracht die Eden (het Paradijs) nooit gekend heeft. Waar gebruik je floridawater [SR: reukwater] voor? Met flor wordt de schimmellaag op sherry aangeduid. Ik wil foeyonghai (en golauyoek). Een foerier zorgt voor foerage: hij moet de 'spullen' fourneren [verschaffen]. Waar gaat jullie fly-drive(vakantie) (fly-and-drive) naartoe? Breng nu fluks [snel] die fluxmeter [voor de magnetische flux, stroom] eens terug! Flusjes [zo-even] wilde je nog wel!

3. Hier, je flûteje champagne. Eindelijk kon hij zich te ruste [VD ook: te rusten, ter ruste, ter rust; GB ook nog: te rusten] begeven en zijn hoofd op het fluwijn [kussensloop] te ruste leggen [+ variaties]. Folliculaire zakjes (follikels) zijn eiblaasjes. Die fokkenmaat is helemaal mijn maat niet! Fonduen zonder fonduestel [uitgaan van znw. – ook wel ww., GB, dan: fondustel] gaat lastig. Piet wilde ook een kaasfonduetje organiseren. Hier volgt een aantal interessante adjectieven: dodecafonisch [met twaalftoonsmuziek], eufonisch [welluidend], kakofonisch [slecht samenklinkend], quadrafonisch (VD ook: quadrofonisch – stereofonie met 4 kanalen), symfonisch [harmonisch geheel], aerofonisch [met een aerofoon, zoals fluit en orgel], cryptofonisch [met een cryptofoon, scrambler - ww. scrambelen of scramblen], magnetofonisch [met magnetofoon, bandrecorder], mobilofonisch [telefoon bij voer- en vaartuigen] en semafonisch [via een pieper]. Footloose organisaties hebben geen specifieke vestigingsplaats. Het NCRV-programma heette indertijd 'Farce Majeure', force majeure is overmacht. Forechecking komt voor bij ijshockey. De forsgebouwde [GB, VD] man plukte de forsythia. Een fortnight duurt twee weken. Het fortuynisme [gedateerd] is op z'n retour. Een fossa is een fretkat. Is dat een fourwheeldrive (4wd, 4 wheeldrive, fourwheeldrive)? Grand(s) foulards liggen op stoelen en banken.

4. Loodzetten [bij drukkers] is vervangen door fotozetten. Een fourniturenzaak kan van alles fourneren [leveren]. Bedoel je de Zwitserse 'frank' (GB) of de Franse 'frank' ['franc' is vrijwel uitgebannen]? Of mag je beide termen in alle gevallen door elkaar gebruiken? Van VD wel. Ik kom in allen gevalle naar het dictee, beloofd is beloofd … Een franc-tireur was een gewapende burger. De anglofielen [voorliefde voor Engels en de Engelsen] brachten niet veel meer uit dan een beetje Franglais [Frans, doorspekt met Engels]. Zullen we er een Franse cognac [geen Hollandse = vieux] op drinken en een fransje [o.a. Goudse kaas] bij eten? De Franse Revolutie begon in 1789. Een seizoenarbeider in Frankrijk [bijv. vanuit Nederland] is een fransman. Freatisch is het grondwater betreffende. De freelancejournalist [freelance journalist] was ingehuurd voor het freestyleskiën [freestyle skiën], het freejazzfestival [znw.] en de freefightcompetitie [znw.]. Wat heeft een Franstalige en Franssprekende fransoos in Frans-Polynesië te zoeken? De Franse strategische kernwapens worden met 'force de frappe' aangeduid. De fransmanbirambi [boom] heeft niets met blimbing [een zure vrucht] te maken (en ook niet met blingbling = opvallende versiering]. Een fricassee is een schotel met verschillende spijzen. Dat was een freudiaanse [iets uit het onderbewustzijn] verspreking. Hij was een internationaal erkende kei in frescoschilderen.

5. Freon [verzamelnaam voor cfk-producten, chloorfluorkoolstof] wordt in koelmachines gebruikt. Hij was een frenetiek [dol, razend] frenoloog [schedelkundige]. De full house (bijv. 3 azen en 2 achten) stond in fullcolourdruk in de bridgefolder. De woorden 'ftisis' [tering] en 'ftaalzuur' [1,2-benzeendicarbonzuur] zijn onuitspreekbaar. Met 'fruits de mer' [mv.] en 'frutti di mare' wordt een schaal- en schelpdierengerecht aangeduid. Fungi zijn zwammen, een funerarium is een rouwcentrum. Een fuseepen zit in de auto bij het wiel. Er is fyto- [plantaardig] en zoöplankton [dierlijk]. Ganzen gakken. Gabarit (GB; mal, vorm, sjabloon; VD: gaberiet) heeft met fietspaden, kunststoten en massaproductie te maken. Op de Galapagoseilanden (GB, VD) komen galapagosschildpadden voor. Het gallicanisme is een stroming in het Franse katholicisme [FR onafhankelijk van Rome – ultramontanisme]. Een gallicisme is trouwens een naar het Frans gevormde uitdrukking [fruits de mer i.p.v. zeefruit].

6. Hier volgt nog een dicteewoordenserie: una serie (in één reeks, onafgebroken), kostbare tapisserieën (geweven wandtapijten), patisserie (banketbakkerij), leprozerie (voor melaatsen), niaiserie (onnozelheid), japonaiserie [snuisterijen, japannerie], chinoiserie [kunstvoorwerpen], confiserie [snoepwinkel], causerie en carrosserie. Hij had een jezuscomplex en dat trok leed aan. Gezocht op '*aker' en gevonden: bookmaker [bookie, met gokkantoor], breaker (bij zendamateurs - breekt in bij lopend contact), cocktailshaker (shaker), engeltjesmaker [onbevoegd aborteur], fiaker (fiacre, rijtuig), gennaker (groot voorzeil), godverzaker, hijlikmaker [koek], intaker, ladyspeaker, loudspeaker, mattemakolmaker [quasikoper op de markt, handlanger], loentjesmaker [vertelt leugenverhalen], de Maker (Schepper), moneymaker, native speaker, pacemaker, reinmaker(!) [schoonmaker suikerfabriek], quaker [godsdienstige sekte, pacifistisch], sneaker (sportschoen), soaker (waterpistool), spinnaker (GB ook n, ballonfok), streaker [naaktloper], typetjesmaker [typejesmaker, tiepjesmaker], Spaanse waker (windwijzer op masttop), Zaligmaker, glazenmaker (insect), carrièremaker, clichémaker en oorlogswinstmaker (oweeër, ow'er).

7. Het malocchio is het boze oog, net als de ograi. Dat weet je vast wel: Pinokkio (letterlijk: dennenappel * zie onder) is de naam van een ledenpop, hoofdfiguur van het bekende kinderboek van Collodi. Benigne is goedaardig en maligne kwaadaardig. Een petit mal is een absence en mammelukken zijn Egyptische soldaten. Een sociaal geograaf houdt zich bezig met sociaalgeografische problemen, een literair historicus met literair-historische. R.I.P., requiesca(n)t in pace, rest in peace: hij ruste in vrede. Hij was kunst- en literatuurminnend
(3 maal GB ook: tt - doe bij dictee 1 t!). Zijn ribfluwelen (ripsfluwelen) nieuwe werkpak voldeed prima. Een lisenenbekleding werd gebruikt in de romaanse bouwstijl. Van lipgloss krijg je glanzende lippen. De lionne du jour is de heldin van de dag. Die liquette [mv. n/s] [dat hemd] wordt weinig gebruikt. Welke planten behoren tot de lisdoddenfamilie? Een likeur is geestrijker dan liquor (sterkwater – aaneen!). Hij staat in de opstelling linksmidden. 

* 2025 GB: pinokkioneus en pinocchioneus, VD: pinokkio (grote leugenaar) en pinokkioneus - wel in etymiologie: Pinocchio.

8. Let op: liquefactie is vervloeiing. 'Dat is zo gek nog niet' is een voorbeeld van een litotes [overdrijven door ontkenning]. Javanais is gebak van laagjes biscuit en crème au beurre. De loddenvisserij vind je in Finland. Op het WK voetbal werd een loepzuiver doelpunt afgekeurd. Kijk die Lochemer lobbesen (loebassen – hond, sul) nu eens! Lochemer bergkristallen komen uit de Lochemer Berg. Dat het boek in kwartoformaat gebruikt moest worden, kwam pas loco quarto [in de vierde plaats]. Een llanero is een herder die de llano's [boomloze grassteppe] bewoont. Staat deze boot op Lloyd's-lijst? Beide echtparen sliepen in lits-jumeauxs. Het live-tv-debat [live tv-debat] in die
live-uitzending [live uitzending] is ook in een liveopname [live opname] op een live-elpee [live elpee] te beluisteren. Niet iedereen wist de live pornoact [livepornoact] te waarderen. De loerah [dorpshoofd op Java] dronk loewak(koffie) [door de ratten gegeten en uitgeworpen]. Een loganbes is half braam, half framboos. De (briggse – grondtal 10) log log van tien biljard is een: reken maar na - 10^10. Een longsleeve is een T-shirt met zeer lange mouwen. We gaan lombokkers [soort aardnootjes] pellen.

9. Hij was een lombrosotype, een geboren misdadiger. Lombardse [begin zin] bonen en een lombards hoen komen uit Lombardije. Dat stak de lont in het kruitvat. Zij verbleef op de logeabele longstayafdeling. Het look-zonder-look is een tweejarige, kruisbloemige plant. De lorkenboom heet zo (naar de lariks), de sporkeboom naar de sprokkelmaand. Met losgeschroefde vulpen werden die woorden los geschreven. Moet je 'los- en laadbedrijf' aaneenschrijven? In een
lpg-installatie zit liquefied petroleum gas. Voor een lsd-trip heb je lysergeenzuurdi-ethylamide [Duits: säure] van node. Loutre is otterbont. Een windhapper [luchthapper, via patrijspoort] moet lucht happen, een vis ook. Doe niet zo lul-de-behangerig, lul-de-behanger! Het lulletje rozenwater, hij stond vaak voor Jan Lul, was een echte janlul en was met een tepeltje taptemelk getrouwd. De lullensmid [tandarts] speelde in zijn vrije tijd op de lullepijp [doedelzak, ook: microfoon, mike]. Wat is het wezenlijke verschil tussen Luikerwaals [taal van de Luikerwalen] en koeterwaals [gebrabbel, gebroken Hollands]?

10. De Luikenaar had niet veel op met die Luikerwalen. Zijn luid sprekende stem ('luidsprekend' willen we voor apparatuur - zoals een luidspreker reserveren - kijk ook bij lemma 'schreeuwerig') was luid klinkend. Een lugerpistool is een parabellum. Een galoche is een overschoen, de galoet is de diaspora. Een gander is een mannetjesgans. Gamma-ijzer is stabiel rond de [cijfers] 1000 [letters] graden Celsius. Een gamma-uil is een gammavlinder. De garage-eigenaar had gangreen (koudvuur) aan zijn been (of figuurlijk: aan zijn broek). 'Gannef' heeft twee meervoudsvormen: gannefen en ganneven (GB ook nog: gannefs). Een ganglion is een zenuwknoop. De fijngestampte bast van de garoe(boom) is een blaartrekkend middel.

 

 

 

2522 Dictee zondag 19-12-2021 (2) - dictee Wekelijkse dicteetest 185 RL √ x

Dictee – dictees [2522]

Wekelijkse dicteetest 185 RL [elke zondag]

Welk van de 3 antwoorden is juist?

Oplossingen: hieronder!

Bron: Oefendictee (oud) 685

1. Bergbeklimmers hebben een …..., keukenprinsen (mixed)  

…………...

a. pikkel                                        pikkels

b. pickel                                        pickels

c. pickel                                        pickles

2. Borduurwerk, omoog: één ……….., twee ……….

a. picot                                        picotjes

b. pico                                         picootjes

c. pico                                         picotjes

3. Een ……….. is een tandwiel en een ……….. een schandknaap.

a. pignon                                            minjon

b. pinjon                                            minjon

c. pignon                                           mignon

4. De ………. opereerde in het ………....

a. pikkedief                                 pikkedonker

b. pikkendief                               pikkedonker

c. pikkedief                                 pikkendonker

5. Au ………. gebruiken we ……….., stampaarde.

a. pis aller                                                pisé

b. pis-aller                                               pisé

c. pis-aller                                               pisee

6. De ……………… is ……………...

a. vice-afdelingschef                            gepluto'd

b. vice-afdelingschef                            geplutood

c. viceafdelingschef                              geplutood

7. In dat ……….. (een drank) zit …………..

a. rotterdam                                    pomerans

b. Rotterdam                                   pomerans

c. Rotterdam                                   pommerans

8. Een …………. moet wel …………... zijn.

a. popiejopie                              popie

b. popiejopie                              popi

c. popi-jopie                               popi

9. Latijns ……………..gevoel is heel wat anders dan het 

Nederlandse ……………. dito.

a. post coitum                              postcoïtum

b. post-coitum                             postcoïtum

c. post-coitum                             postcoitum

10. Is …….. (Rusland) een zekere vorm van ……..?

a. proletkult                                   kult

b. proletcult                                   cult

c. proletkult                                   cult

Oplossingen [185]: zie hieronder.

--------------------------------------------------------------------

Oplossingen [185]

1c 2a 3c 4a 5b 6c 7a 8b 9b 10c

Contact: leentfaarrein@gmail.com

2521 Dictee zondag 19-12-2021 (1) dictee Dictee van de dag (427) √ x

Dictee – dictees [2521]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 430, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (427)

1. Een garimpeiro zoekt op garimpo's naar kostbare zaken [goud, diamant]. Zijn garibaldi(hoed) waaide af. De term 'gargantuesk' [overdadig in voedsel en drank] hebben we aan Rabelais te danken. Garçon [kelner, ober = eerste kelner], de rekening graag! Was de gas- en lichtrekening al betaald? Gastritis [maagontsteking] en
gastro-enteritis [buikgriep] zijn gastrische [betreft spijsvertering in maag of ingewanden] begrippen. Pak die gazen [van gaas] zeef eens. Gazpacho is een koude soep. De vrouw had betoverende gazelleogen [+ n/s gebruikelijker dan gazel + len]. Een gaviaal is een heilige snavelkrokodil. De gausscurve geeft een normale verdeling weer. Het gauchisme is het toppunt van linksheid. Gaufreren is bewerken met een plooi-ijzer. Hun specialiteit was gebbetjes [geintjes] maken. Het geblèr en geblèt (geblaat) is niet van de lucht. Vul aan: vechten, vocht, gevochten, bekvechten, bekvechtte, … Jazeker: gebekvecht. De tegenpartij werd in gebreke gesteld (er was een ingebrekestelling). Je moet gebruikmaken [GB, VD] van de gebruiksaanwijzing. De overeenkomst was gebaseerd op het geglazeerd [= glazuren, verglazen, vgl. verglaassel] zijn van de spullen.

2. Het gedachte-experiment [n/s] leverde veel op. Het bestuur werd gecompleteerd middels coöptatie [uitbreiding door de groep: intern] . Je mag me wel gedag zeggen, hoor! De kortgedingrechter deed uitspraak in het kortgeding (BE, NL: kort geding). Gedrieën vluchtten ze al eerder. Een amog(ger) [asielzoeker met onacceptabel gedrag] is een gedragsgestoorde van meestal vreemde komaf. Dat nummer gaan we nu ten gehore brengen. Met de (het) Gehenna (oorspronkelijk het
Ben-Hinnomsdal bij Jeruzalem) wordt nu de hel aangeduid. De twee vriendinnen geitten [geiten = giechelen en geheimzinnig doen] gisteren heel wat af. Dat gekmakende getik hield maar niet op. Een gelebek is een Surinaamse vogel. Een geluksbode is gelukbrengend. De gematria is de geheime leer van de kabbalisten. Het was gênant met hoeveel gêne hij zich geneerde. Een gerbil is een knaagdier. De Gestapo-chef is het hoofd van de Gestapo [verkorting van: Ge­hei­me Staats­po­li­zei]. De getijdenwerking is hier heel sterk. De getuigen-deskundigen verschilden opvallend vaak sterk van mening.

3. Als 'gevalstudie' (GB) 'casestudy' betekent, zeg dat dan! Ze zongen geuzenliederen en dronken geuzelambiek. Ik ben dat gewaargeworden, ik had een gewaarwording. Daarvan wil ik gewag maken. Het 'gegij' en 'ge-u' zijn broertjes en zusjes van het gejij en gejou. Wanneer gaat een vonnis in kracht van gewijsde [berusting in vonnis of geen beroep meer mogelijk]? Ondanks alle gezeik wilde hij zich toch laten gezeggen. De ezel giegaagde [balken] gelijk een giebel [giechel] van een ezel. Verwar de ghibil (hete woestijnwind in
Noord-Afrika) niet met de gerbil (een klein knaagdier). Waar moet het gft-afval heen [groente-, fruit- en tuinafval]? Een ghazidsja is een heilige oorlog van de moslims tegen de ongelovigen. De gibbsenergie komt voor in de thermodynamica. Ghee is geklaarde boter. Bekende fysische eenheden zijn de gigahertz (symbool: GHz) en de
giga-elektronvolt (symbool: GeV). De hertshoorn bloeide. Mijn fiets staat ginderachter. Een gerenoek is een giraffengazelle [giraf + fen is gebruikelijker dan giraffe + n/s]. Een gilet [zjie-lèht] is een vest.

4. Hij leed aan het gillesdelatourettesyndroom (syndroom van Gilles de la Tourette, tourettesyndroom, tourette, gillesdelatourette). Hij weigerde gladaf. Het glacis vind je voor een fort of vesting. De leden van de hackclub hadden echt een hacktic [tic om te hacken]. Een chayote is een groengele, peervormige pompoen. Deze Duitsers komen uit Noord-Rijnland-Westfalen. In de muziek is lusinghiero (lusingando) vleiend. Ze droeg een lustre jasje [lustrejasje]. Een lutrijn is een koorlessenaar, lutzen zijn zekere figuren bij het kunstrijden. In het luxehotel [luxe hotel] lag een luxe-editie [luxe editie] van de hotelbijbel, bedoeld als navigator voor je levenspad. Lychees zijn zoet, lycra is een kunstvezelstof, lycopeen zit in tomaten, lyddiet (meliniet) is een ontplofbare stof (vergelijk: DDT – slechte ezelsbrug!), lydiet echter is kiezellei. Een weerwolf (lykantroop) zal toch wel lymfklieren hebben? De Evangelisch-Lutherse Kerk bestaat al sinds 1605. Die heeft een evangelisch-lutherse evangelieopvatting. 'Door het geloof alleen' (sola fide) werd het sjibbolet der lutheranen.

5. Sinds Luther kennen we het Nieuwhoogduits. Hij wordt luthers (boos, kwaad) als je daarover spreekt. De Hervorming (ook: een kerkhervorming) is door Luther geëntameerd. Lyssa is hondsdolheid en lyofiliseren is vriesdrogen. Een lymfoedeem [eu] is lymfwaterzucht. Een maatje 34-ideaal wil haar maat houden door maathouden met het eten. Aan de Maasoever zag ik maar liefst drie maaseenden; maashagedissen (mosasaurussen) zijn daar niet meer. Waren er tijdens de Maartrevolutie (na de Februarirevolutie van 1848 in Parijs) ook maartse buien? Waarmee ben je slechter af: met een maandagmorgen- of een vrijdagmiddagexemplaar [slecht]?

6. Het maäriev is bij joden het avondgebed (meervoud: maäravim). Let goed op de spelling van 'maagdom' en let goed op de uitspraak van 'marc' (GB: verkleinwoorden 'marcje' – die nu niet meer – en 'marctje' – uitspraak VD ‘maar’). Spellingtechnisch vergelijkbare begrippen zijn: tomtidom (pomtidom), homodom, godendom, gemeente-eigendom, bisdom en at random. Het blonk als maanbeschenen maartegerst. 'Programmamuziek' schrijf je met drie m'etjes. Zijn houding was maatschappij- en cultuurkritisch. Maçons [vrijmetselaars] dragen soms mackintoshen en zelden macfarlanes. Als je naar 'macrocheilie' op internet zoekt, kom [kwam] je het nodige tegen, waaronder dictees 189, 292 en 353 van een zekere Rein. Macisolie is een nootmuskaatproduct. Macigno [tsj] is een grauwgroen, kalkachtig zandgesteente. Macha's hebben een macho-uiterlijk en vertonen machogedrag. Machorka is minderwaardige Russische soldatentabak. Hij zwaaide vervaarlijk met zijn machete [mes en wapen]. Door een machicoulis [gat in borstwering: mezekooi, mezekouw, werpgang] werd brandende pek op de vijand geworpen.

7. Na de macarena [solodans] smaakte de (caffè) macchiato [espresso met een scheut opgeschuimde melk erdoor] voortreffelijk. Het woord 'maceratie' heeft meerdere biologische betekenissen. Bij machiavellisme heiligt het doel de middelen, zelfs moord. Een macron is een streep boven een letter. De macwaarde geeft het maximaal aanvaarde concentratieniveau aan. Met maglev wordt magnetische levitatie (zoals bij zweeftreinen) aangeduid. Het magdalénien is de voorlaatste periode van het paleolithicum. Het waren maffioze(!) en maffieuze (maffia-achtige) praktijken. Piloten droegen als regel een mae west. Made(i)rasaus [begin zin] is genoemd naar het eiland Madeira. In een madenest zitten madewormen. Madame-jeanettes zijn zekere pepers. Bij macroseisme is er een flinke beving. De spuitgast stond magnaniem [grootmoedig] zijn plaats op de magirusladder af. 'Maitta' betekent in het budo: ik geef op. Een maître-chanteur is een beroepsafperser. In een sm-relatie [sadomasochisme] wordt de maîtresse gemaitriseerd.

8. Een maintenee is een soort concubine. Maische is bierbeslag. De maiko [jonge geisha] keek vanuit haar mailstoeltje naar de maina [treurspreeuw]. We speelden mahjong. De Mahdi is de Verlosser van de moslims. Magor bestaat uit een mengsel van mascarpone [roomkaas] en gorgonzola [uit koemelk: blauwdooraderde kaas]. De magot is een apensoort uit de groep der makaken. Een beetje kunstenaars hebben magna opera [enkelvoud: magnum opus, zeer groot werk, ook: opus magnum]. De mal de roi is scrofulose, een klierziekte. Dit mal-à-propos [misverstand] moet de wereld uit. De Malagassischen spraken Malagasi. Make's(!) zijn nederlagen bij judo. De makam is een Arabisch toonsysteem. Het gletsjerdal was diep. Glauberzout [gekristalliseerd natriumsulfaat = mirabiliet] helpt niet tegen een glaucoom [groene staar]. Met de Glazen Stad wordt het Westland aangeduid. In glas-in-loodramen zit glas in lood. Met de Tiers-Etat wordt de derde stand (van boeren en burgers) bedoeld. Op de glooiing vloog hij uit de buitenbocht.

9. Ik heb alleen maar glo [gee-jèh-loo] (gewoon lager onderwijs) genoten, ik zat dus op een glo-school, jij zat ooit op een gloschool [gloo] in Paramaribo. De formule 1-rijders kregen een go. Bedoel je grauw of rood gneis? De glottisslag is een explosieve klinker. Gloxinia's zijn afkomstig uit Zuid-Amerika. Hij kwam godzijdank nog net op tijd voor het examen. De Godsgezant kondigde van Godswege het Godsrijk aan. Als je het goedacht, dacht ik om drie uur te komen. Ben je (dit jaar) op Goede Vrijdag of op Witte Donderdag jarig (maar toch zeker wel in de Stille Week)? Ze was een goedleers type. Goenagoena zijn tovermiddelen. Goh, wat heeft die go-getter een gogme (voetbalinzicht). Het gojse [uitspraak! – VD ook: gojimse] meisje mocht in het Gooise gezin op sabbat het licht aansteken. Alle Goidelische talen komen voort uit het Oudiers. Gomma komt uit Suriname en is tapioca. Passeert de Golfstroom ook de Golf van Biskaje? Het was weer een david-en-goliathverhaal.

10. Gorgonzola is blauwdooraderde kaas. Op de Gooise matras werden toch wel preservatieven zoals profylactische anticonceptiva gebruikt? Anders kon men ook nog gonorroe (VD ook: gonorroea) oplopen. De goudenmedaillewinnaar [gouden medaille] probeerde die te verpatsen in de goud- en zilverwinkel. Goths zijn aanhangers van gothic. Een gothic novel is aan hen welbesteed. Het aantal gouwenaars [pijp, konijn, gouden horloge] van de Gouwenaar [uit Gouda] liep snel op. Kun je op een gourmet aan een gourmand goulash serveren? De grachtengordeliaan [Amsterdam] wist de weg. Graffito zit ín, graffiti op de muur. Een graecus [kenner van, leraar in het Grieks] heeft een vrijwel onbeperkte graecismenverzameling (een van de vele verschijningsvormen van het ismebegrip) te zijner beschikking.