2522 Dictee zondag 19-12-2021 (2) - dictee Wekelijkse dicteetest 185 RL √

Dictee – dictees [2522]

Wekelijkse dicteetest 185 RL [elke zondag]

Welk van de 3 antwoorden is juist?

Oplossingen: hieronder!

Bron: Oefendictee (oud) 685

1. Bergbeklimmers hebben een …..., keukenprinsen (mixed)  

…………...

a. pikkel                                        pikkels

b. pickel                                        pickels

c. pickel                                        pickles

2. Borduurwerk, omoog: één ……….., twee ……….

a. picot                                        picotjes

b. pico                                         picootjes

c. pico                                         picotjes

3. Een ……….. is een tandwiel en een ……….. een schandknaap.

a. pignon                                            minjon

b. pinjon                                            minjon

c. pignon                                           mignon

4. De ………. opereerde in het ………....

a. pikkedief                                 pikkedonker

b. pikkendief                               pikkedonker

c. pikkedief                                 pikkendonker

5. Au ………. gebruiken we ……….., stampaarde.

a. pis aller                                                pisé

b. pis-aller                                               pisé

c. pis-aller                                               pisee

6. De ……………… is ……………...

a. vice-afdelingschef                            gepluto'd

b. vice-afdelingschef                            geplutood

c. viceafdelingschef                              geplutood

7. In dat ……….. zit …………..

a. rotterdam                                    pomerans

b. Rotterdam                                   pomerans

c. Rotterdam                                   pommerans

8. Een …………. moet wel …………... zijn.

a. popiejopie                              popie

b. popiejopie                              popi

c. popi-jopie                               popi

9. Latijns ……………..gevoel is heel wat anders dan het 

Nederlandse ……………. dito.

a. post coitum                              postcoïtum

b. post-coitum                             postcoïtum

c. post-coitum                             postcoitum

10. Is …….. (Rusland) een zekere vorm van ……..?

a. proletkult                                   kult

b. proletcult                                   cult

c. proletkult                                   cult

Oplossingen [185]: zie hieronder.

--------------------------------------------------------------------

Oplossingen [185]

1c 2a 3c 4a 5b 6c 7a 8b 9b 10c

Contact: leentfaarrein@gmail.com

2521 Dictee zondag 19-12-2021 (1) dictee Dictee van de dag (427) √

Dictee – dictees [2521]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 430, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (427)

1. Een garimpeiro zoekt op garimpo's naar kostbare zaken [goud, diamant]. Zijn garibaldi(hoed) waaide af. De term 'gargantuesk' [overdadig in voedsel en drank] hebben we aan Rabelais te danken. Garçon [kelner, ober = eerste kelner], de rekening graag! Was de gas- en lichtrekening al betaald? Gastritis [maagontsteking] en
gastro-enteritis [buikgriep] zijn gastrische [betreft spijsvertering in maag of ingewanden] begrippen. Pak die gazen [van gaas] zeef eens. Gazpacho is een koude soep. De vrouw had betoverende gazelleogen. Een gaviaal is een heilige snavelkrokodil. De gausscurve geeft een normale verdeling weer. Het gauchisme is het toppunt van linksheid. Gaufreren is bewerken met een plooi-ijzer. Hun specialiteit was gebbetjes [geintjes] maken. Het geblèr en geblèt (geblaat) is niet van de lucht. Vul aan: vechten, vocht, gevochten, bekvechten, bekvechtte, … Jazeker: gebekvecht. De tegenpartij werd in gebreke gesteld (er was een ingebrekestelling). Je moet gebruikmaken [GB, VD] van de gebruiksaanwijzing. De overeenkomst was gebaseerd op het geglazeerd [= glazuren, verglazen, vgl. verglaassel] zijn van de spullen.

2. Het gedachte-experiment leverde veel op. Het bestuur werd gecompleteerd middels coöptatie [uitbreiding van de groep: intern] . Je mag me wel gedag zeggen, hoor! De kortgedingrechter deed uitspraak in het kortgeding (BE, NL: kort geding). Gedrieën vluchtten ze al eerder. Een amog(ger) [asielzoeker met onacceptabel gedrag] is een gedragsgestoorde van meestal vreemde komaf. Dat nummer gaan we nu ten gehore brengen. Met de (het) Gehenna (oorspronkelijk het
Ben-Hinnomsdal bij Jeruzalem) wordt nu de hel aangeduid. De twee vriendinnen geitten [giechelen en geheimzinnig doen] gisteren heel wat af. Dat gekmakende getik hield maar niet op. Een gelebek is een Surinaamse vogel. Een geluksbode is gelukbrengend. De gematria is de geheime leer van de kabbalisten. Het was gênant met hoeveel gêne hij zich geneerde. Een gerbil is een knaagdier. De Gestapo-chef is het hoofd van de Gestapo. De getijdenwerking is hier heel sterk. De getuigen-deskundigen verschilden opvallend vaak sterk van mening.

3. Als 'gevalstudie' (GB) 'casestudy' betekent, zeg dat dan! Ze zongen geuzenliederen en dronken geuzelambiek. Ik ben dat gewaargeworden, ik had een gewaarwording. Daarvan wil ik gewag maken. Het 'gegij' en 'ge-u' zijn broertjes en zusjes van het gejij en gejou. Wanneer gaat een vonnis in kracht van gewijsde [berusting in vonnis of geen beroep meer mogelijk]? Ondanks alle gezeik wilde hij zich toch laten gezeggen. De ezel giegaagde [balken] gelijk een giebel [giechel] van een ezel. Verwar de ghibil (hete woestijnwind in
Noord-Afrika) niet met de gerbil (een klein knaagdier). Waar moet het gft-afval heen [groente-, fruit- en tuinafval]? Een ghazidsja is een heilige oorlog van de moslims tegen de ongelovigen. De gibbsenergie komt voor in de thermodynamica. Ghee is geklaarde boter. Bekende fysische eenheden zijn de gigahertz (symbool: GHz) en de
giga-elektronvolt (symbool: GeV). De hertshoorn bloeide. Mijn fiets staat ginderachter. Een gerenoek is een giraffengazelle. Een gilet
[zjie-lèht] is een vest.

4. Hij leed aan het gillesdelatourettesyndroom (syndroom van Gilles de la Tourette, tourettesyndroom, tourette, gillesdelatourette). Hij weigerde gladaf. Het glacis vind je voor een fort of vesting. De leden van de hackclub hadden echt een hacktic. Een chayote is een groengele, peervormige pompoen. Deze Duitsers komen uit
Noord-Rijnland-Westfalen. In de muziek is lusinghiero (lusingando) vleiend. Ze droeg een lustre jasje [lustrejasje]. Een lutrijn is een koorlessenaar, lutzen zijn zekere figuren bij het kunstrijden. In het luxehotel [luxe hotel] lag een luxe-editie [luxe editie] van de hotelbijbel, bedoeld als navigator voor je levenspad. Lychees zijn zoet, lycra is een kunstvezelstof, lycopeen zit in tomaten, lyddiet (meliniet) is een ontplofbare stof (vergelijk: DDT – slechte ezelsbrug!), lydiet echter is kiezellei. Een weerwolf (lykantroop) zal toch wel lymfklieren hebben? De Evangelisch-Lutherse Kerk bestaat al sinds 1605. Die heeft een evangelisch-lutherse evangelieopvatting. 'Door het geloof alleen' (sola fide) werd het sjibbolet der lutheranen.

5. Sinds Luther kennen we het Nieuwhoogduits. Hij wordt luthers (boos, kwaad) als je daarover spreekt. De Hervorming (ook: een kerkhervorming) is door Luther geëntameerd. Lyssa is hondsdolheid en lyofiliseren is vriesdrogen. Een lymfoedeem [eu] is lymfwaterzucht. Een maatje 34-ideaal wil haar maat houden door maathouden met het eten. Aan de Maasoever zag ik maar liefst drie maaseenden; maashagedissen (mosasaurussen) zijn daar niet meer. Waren er tijdens de Maartrevolutie (na de Februarirevolutie van 1848 in Parijs) ook maartse buien? Waarmee ben je slechter af: met een maandagmorgen- of een vrijdagmiddagexemplaar?

6. Het maäriev is bij joden het avondgebed (meervoud: maäravim). Let goed op de spelling van 'maagdom' en let goed op de uitspraak van 'marc' (GB: verkleinwoorden 'marcje' – die nu niet meer – en 'marctje' – uitspraak VD ‘maar’). Spellingtechnisch vergelijkbare begrippen zijn: tomtidom (pomtidom), homodom, godendom, gemeente-eigendom, bisdom en at random. Het blonk als maanbeschenen maartegerst. 'Programmamuziek' schrijf je met drie m'etjes. Zijn houding was maatschappij- en cultuurkritisch. Maçons dragen soms mackintoshen en zelden macfarlanes. Als je naar 'macrocheilie' op internet zoekt, kom [kwam] je het nodige tegen, waaronder dictees 189, 292 en 353 van een zekere Rein. Macisolie is een nootmuskaatproduct. Macigno [tsj] is een grauwgroen, kalkachtig zandgesteente. Macha's hebben een macho-uiterlijk en vertonen machogedrag. Machorka is minderwaardige Russische soldatentabak. Hij zwaaide vervaarlijk met zijn machete [mes en wapen]. Door een machicoulis [gat in borstwering: mezekooi, mezekouw, werpgang] werd brandende pek op de vijand geworpen.

7. Na de macarena [solodans] smaakte de (caffè) macchiato [espresso met een scheut opgeschuimde melk erdoor] voortreffelijk. Het woord 'maceratie' heeft meerdere biologische betekenissen. Bij machiavellisme heiligt het doel de middelen, zelfs moord. Een macron is een streep boven een letter. De macwaarde geeft het maximaal aanvaarde concentratieniveau aan. Met maglev wordt magnetische levitatie (zoals bij zweeftreinen) aangeduid. Het magdalénien is de voorlaatste periode van het paleolithicum. Het waren maffioze(!) en maffieuze (maffia-achtige) praktijken. Piloten droegen als regel een mae west. Maderasaus is genoemd naar het eiland Madeira. In een madenest zitten madewormen. Madame-jeanettes zijn zekere pepers. Bij macroseisme is er een flinke beving. De spuitgast stond magnaniem [grootmoedig] zijn plaats op de magirusladder af. 'Maitta' betekent in het budo: ik geef op. Een maître-chanteur is een beroepsafperser. In een sm-relatie [sadomasochisme] wordt de maîtresse gemaitriseerd.

8. Een maintenee is een soort concubine. Maische is bierbeslag. De maiko [jonge geisha] keek vanuit haar mailstoeltje naar de maina [treurspreeuw]. We speelden mahjong. De Mahdi is de Verlosser van de moslims. Magor bestaat uit een mengsel van mascarpone [roomkaas] en gorgonzola [uit koemelk: blauwdooraderde kaas]. De magot is een apensoort uit de groep der makaken. Een beetje kunstenaars hebben magna opera [enkelvoud: magnum opus, zeer groot werk, ook: opus magnum]. De mal de roi is scrofulose, een klierziekte. Dit mal-à-propos [misverstand] moet de wereld uit. De Malagassischen spraken Malagasi. Make's(!) zijn nederlagen bij judo. De makam is een Arabisch toonsysteem. Het gletsjerdal was diep. Glauberzout [gekristalliseerd natriumsulfaat = mirabiliet] helpt niet tegen een glaucoom [groene staar]. Met de Glazen Stad wordt het Westland aangeduid. In glas-in-loodramen zit glas in lood. Met de Tiers-Etat wordt de derde stand (van boeren en burgers) bedoeld. Op de glooiing vloog hij uit de buitenbocht.

9. Ik heb alleen maar glo [gee-èhl-oo] (gewoon lager onderwijs) genoten, ik zat dus op een glo-school, jij zat ooit op een gloschool [gloo] in Paramaribo. De formule 1-rijders kregen een go. Bedoel je grauw of rood gneis? De glottisslag is een explosieve klinker. Gloxinia's zijn afkomstig uit Zuid-Amerika. Hij kwam godzijdank nog net op tijd voor het examen. De Godsgezant kondigde van Godswege het Godsrijk aan. Als je het goedacht, dacht ik om drie uur te komen. Ben je op Goede Vrijdag of op Witte Donderdag jarig (maar toch zeker in de Stille Week)? Ze was een goedleers type. Goenagoena zijn tovermiddelen. Goh, wat heeft die go-getter een gogme (voetbalinzicht). Het gojse [uitspraak! – VD ook: gojimse] meisje mocht in het Gooise gezin op sabbat het licht aansteken. Alle Goidelische talen komen voort uit het Oudiers. Gomma komt uit Suriname en is tapioca. Passeert de Golfstroom ook de Golf van Biskaje? Het was weer een david-en-goliathverhaal.

10. Gorgonzola is blauwdooraderde kaas. Op de Gooise matras werden toch wel preservatieven zoals profylactische anticonceptiva gebruikt? Anders kon men ook nog gonorroe (VD ook: gonorroea) oplopen. De goudenmedaillewinnaar probeerde die te verpatsen in de goud- en zilverwinkel. Goths zijn aanhangers van gothic. Een gothic novel is aan hen welbesteed. Het aantal gouwenaars [pijp, konijn, gouden horloge] van de Gouwenaar [uit Gouda] liep snel op. Kun je op een gourmet aan een gourmand goulash serveren? De grachtengordeliaan [Amsterdam] wist de weg. Graffito zit ín, graffiti op de muur. Een graecus [kenner van, leraar in het Grieks] heeft een vrijwel onbeperkte graecismenverzameling (een van de vele verschijningsvormen van het ismebegrip) te zijner beschikking.

 

2520 Dictee zaterdag 18-12-2021 (2) – dictee online BeNeDictee 2021-12 √

Dictee – dictees [2520]

Online BeNeDictee 2021-12

Dictee – Een cadavre exquis – De kerstkalkoen

Elk van de 14 auteurs (naam tussen haakjes - geldt uiteraard niet voor auteur 1) kreeg de laatste (groene) zin van de vorige alinea (zonder invulwoorden) aangeboden en maakte met die zin als begin vervolgens een nieuwe alinea met steeds 4 invulwoorden. De herhaling van de zin in de nieuwe alinea heb ik steeds weggelaten!

De 14 x 4 = 56 vetgedrukte woorden moesten uiteindelijk bij het als invuldictee gepresenteerde verhaal worden ingevuld. (Commentaar tussen haakjes in blauw – vooral bij invulwoorden.)

De kerstkalkoen

1. (Herman)

Het haardvuur knisperde uitbundig. Op de achtergrond twinkelden de lampjes in de ¹ Servische spar [Picea omorika (Linn.), ook: omorika] op het ritme van de ² eindejaarsclassics op de radio. De dicteevrienden borgen hun rode balpennen op en klonken op de verrassende afloop van het kerstdictee. ³ Tchin-tchin [BE: prosit, wens bij het toosten, Fr.]! Enthousiasme alom. Iedereen was immers ex aequo geëindigd. Tijd voor het ⁴ pièce de résistance [hoofdschotel, belangrijkste onderdeel - mv. s s of], concludeerde de gastheer met een perfect gevoel voor timing.

Maar net wanneer (toen) hij de kerstkalkoen vakkundig wilde fileren, weerklonk plots een ijselijke gil aan de dicteetafel.

2. (Huib)

Aanleiding tot het gekrijs: de leden van de Amsterdamse
⁵ dicteemisjpooche [Jiddisj/ch: familie, bij elkaar behorende groep personen] maakten zojuist bekend dat ze zich na de kerst op de tonen van ⁶ licht klassieke muziek zouden gaan terugtrekken in
⁷ Sub-Saharisch [Sub-Sahara – ook: Sub-Saharaans] Afrika. Het liefst wilden ze voortaan worden ⁸ dood gewaand.

Hun credo is immers: beter veelzeggend zwijgen dan nietszeggend spreken.

3. (Edward)

Het credo [motto] heeft een interessante ontstaansgeschiedenis. Vroeger kregen de protagonisten [hoofdrolspeler Oud-Griekse –
GB – drama] al eens het verwijt: ‘dat wat je daar zegt, dat is ⁹ Chinees [Latijn, Moffrikaans, algebra, Hebreeuws, Luikerwaals, koeterwaals] voor me!’ Of er werd geoordeeld dat hun uitspraken ¹⁰ wetstratees [Wetstraat, Brussel, regeringscentrum] aandeden, of anderszins juist de indruk van ¹¹ smurfentaal [mengtaal etnische groepen van scholieren] opwekten, of nog, van ¹² argot [dieventaal, slang, groepstaal]. Je zou voor minder dichtklappen.

De leider heeft zich op den duur ingeschreven voor allerlei cursussen: non-verbale communicatie, pantomime, zenboeddhisme en mindfulness.

4. (Lizi)

Maar wordt hij daardoor ¹³ tranquil [bedaard, kalm - ook: tranquillamente, trankilo] ? Of blijft hij even ¹⁴ arelaxed [a = niet, afhankelijk van de uitspraak schrijven we niet-relaxed of niet relaxed] als hij al jaren is? Zouden deze cursussen een gunstig effect hebben op de werking van zijn ¹⁵ hippocampus [deel hersenen – ook: fabeldier]? Of kan hij zich beter ¹⁶ tegoed doen aan hip(p)ocras [kaneelwijn, bruiloft]?

Het zal nog even duren voor we antwoord krijgen op deze vragen.

5. (Minerva)

Geduld was echter nooit ons fort [sterke punt], dus stapten we in onze omgebouwde ¹⁷ teletypezetmachine [tie-puh of taajp – zetmachine op verre afstand besturen] en reisden naar de toekomst. Helaas vergaten we rekening te houden met het ¹⁸ butterflyeffect [vleugelslag vlinder kan elders op de wereld grote gevolgen hebben, chaostheorie], landden op de laatste der ¹⁹ sequoia’s [zeer hoge boom – reuzenpijnboom] en verstoorden onmiddellijk het ruimte-tijdcontinuüm [tijdruimte, samenhangend geheel], met catastrofale gevolgen voor de ²⁰ silvicultuur [bosbouw].

Doemetoch! Het was maar te hopen dat we geen motorpech zouden hebben, zodat we zo snel mogelijk naar het verleden konden terugreizen.

6. (Bob)

Neen, geen panne. Maar wél een fladderiep op de weg, boven op de vintage [opnieuw in de mode] V12-Delahaye [automerk] van de
²¹ van lotje getikte franskiljon [scheldnaam, is Fransdolle Vlaming] Ortho, graaf van Hosternokke [als tussenwerpsel – h = Zeeuwse bastaardvloek]. Die ging in de stromende regen, gehuld in
²² leaselieslaarzen [lease – stam ww. – geleased/t – of znw.], met een ²³ aks [bijl – aaks heeft andere uitspraak] en een ²⁴ slaraak [slegge, sleg, grote houten hamer] de trosiep te lijf.

Oei, wat nu door ons, frenetieke feminazinazaten [feminazi = minachtend: militante en/of radicale feministe] en kaakslagflaminganten [zich als Vlaming gediscrimineerd voelen], te doen met zo’n lelijke leliaard [aanhanger Franse koning in graafschap Vlaanderen]?

7. (Frank)

We onderwerpen de ²⁵ gallomaan [bewonderaar Gallië, Frankrijk] aan een ²⁶ sjibbolet: als de onverlaat door de mand valt volgt steniging of kunnen we, Sartres filosofie van ²⁷ ‘l’enfer, c’est les Autres’ [citaat Sartres – A? – L misschien verdedigbaar, maar niet in wdb. > niet in dictee dus - p - verdedigbaar! – D/de hel, dat zijn de anderen] indachtig, opteren voor een vreedzaam gedoogbeleid. Kwestie van de ²⁸ ubuntu [ethisch beginsel, medemenselijkheid] te laten zegevieren.

Medemenselijkheid en tolerantie openen onvermoede perspectieven, zelfs voor rabiate [dol, woest] nationalisten, dat dacht hij tenminste toch.

8. (Rein)

Inderdaad, die ²⁹ rabiësstresssymptomenlijder [rabiës NL, stress] kwam regelmatig met geestverwanten bijeen in ³⁰ quasiblekholen [blekhol oo – zwart gat, Eng. black hole] om zich met
³¹ mederabies-theologorumaficionado’s [rabies theologorum Lat. – razernij der theologen en aficionado = bewonderaar, fan] en
³² -adepten (navolgers tot-en-met) [samentrekking – i.p.v. aficionado’s] te vermaken.

Het vervolg van deze horrorstory laat zich raden.

9. (Birgit)

Het glas ³³ shandy [drank, 1% alcohol] dat ze net gedronken hadden, bevatte een kleine hoeveelheid ³⁴ flakka [zombiedrug], een hallucinogene zombiedrug. De wereld rondom hen kleurde opeens
³⁵ cyclaamroze. Vlak bij hun oor prevelde een gedaante met een hese stem dat hij hen ging vermoorden. Toen ze opkeken, stonden ze oog in oog met een skelet in een ³⁶ hazmatpak [hazardousmaterialspak – beschermend pak voor gevaarlijke stoffen].

Terwijl deze gedaante twijfelde of hij als moordwapen een kaasbijltje zou gebruiken, kwam er een eenhoorn voorbij.

10. (René)

Toen drong het pas tot hem door dat hij een goede snee ³⁷ aan had [vaste uitdrukking – goede snee aan hebben = dronken zijn]: zo’n bijltje is veel te klein om iemands schedel mee te kunnen klieven, en eenhoorns bestaan niet. De gevolgen zouden gecompliceerd kunnen zijn: een ³⁸ requiem is [requiem is verkorting van requiemmis!], met alle rituelen en poeha die erbij komen kijken, ook als de
³⁹ Deux-aesbijbel [middeleeuwse Bijbel met zekere kanttekening – ook: de Bijbel van deux aes] niet gebruikt wordt, na alle gebeurtenissen niet op zijn plaats. Als voormalig ⁴⁰ erentfest verzetsstrijder [zeer achtbaar - niet: ehr-] herzag hij daarom zijn plannen.

Hij liet zijn potentiële slachtoffer liggen, denkende ‘hen kan daar wel tegen’ en ging er rap vandoor.

11. (Raf)

In zijn vlucht vooruit struikelde hij over die ene krantenkop: ‘Priester op ⁴¹ non actief’ [priester = kopt, Egypte. non = claris – ook clarisse – andere uitspraak en de geneugtes – dus geen streepje - hier niet, normaal wel: non-actief!], daardoor die kopt ongewild koppelend aan die ⁴² claris [clarisse, mv.  + n]. Aan die copulerende geneugtes wou hij niet denken, wel aan die ⁴³ oled-tv [organic light emitting diode] met ⁴⁴ high-definition [hd, VD: hdtv, GB: hd-tv + aaneen], die hij in de gauwte meegriste.

Veilig thuisgekomen kon hij dat koppeltekenmisbruik niet uit zijn hoofd zetten.

12. (Bert)

Hij bleef maar ⁴⁵ prakkiseren [ook: prakkeseren, andere uitspraak, afprakkeseren alleen met e] hoe hij dat misbruik aan de kaak kon stellen. Na ⁴⁶ ruggespraak met zijn collega’s belde hij met het hoofd van de lexicografische afdeling. Toen men daar sprak van
⁴⁷ abus de pouvoir [machtsmisbruik] werd het hem te machtig. Het klamme zweet brak hem uit, hij voelde zijn benen slap worden en stortte ter aarde. Hij was nog juist in staat de hulpdiensten te roepen, die hem korte tijd later op de grond aantroffen en hem met
⁴⁸ hoffmanndruppels [ook: + tussen-s, andere uitspraak] weer bijbrachten.

De ambulance en politieauto voor zijn deur veroorzaakten een kleine oploop in zijn overigens zo rustige buurt.

13. (Trui)

Het was al een ⁴⁹ tijdlang niet meer zo druk geweest. Hij sloeg het tumult gade en plots zag hij haar staan, geanimeerd discussiërend met een blauwhemd. Ze was het echt! Dat mens, die ⁵⁰ karonje [feeks, verachtelijke vrouw] met wie hij samen een cursus Spaans had gevolgd op de ⁵¹ berlitzschool [taal leren door spreken]. Hij liep op haar af.
⁵² ‘Watskeburt?’ groette hij schijnbaar achteloos, maar zijn ogen schoten vuur.

Wat heeft ze nu weer uitgevroten [schertsend], vroeg hij zich af.

14. (Herman)

Maar plots schrok de gastheer op uit zijn ⁵³ mijmerijen, spurtte terug naar binnen, keek ⁵⁴ successievelijk naar de dicteetekst en zijn snijplank en stelde ⁵⁵ stupéfait [stomverbaasd] vast dat zijn ongetwijfeld ⁵⁶ appetijtelijke [eetlust opwekkend] kerstkalkoen helemaal foetsie was …

 

 

2519 Dictee zaterdag 18-12-2021 (1) dictee Dictee van de dag (426) √

Dictee – dictees [2519]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 431, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (426)

1. Hij maakte de golden goal, at een golden delicious en verwende zijn golden retriever. Ze droeg een granaten halsketting in het grand café. Grandezza bezit je, of niet. Hij won al meerdere grand prixs (ook: grands prix) in grand-prixwedstrijden en [het, de] grand slams in grandslamtoernooien. De grand(s) seigneurs lieten het breed hangen. De stand-upcomedianact had een hoge grapdichtheid. Aan het hoofd van een grietenij [Friesland, vroeger] stond een grietman. Voor aan [vooraan] een auto kan een grille (grie-juh g van goal – Fr. – grill – grihl – Eng.) zitten. Een grisaille is een grauwschildering. Eerst snakte ze naar een snack, vervolgens snackte ze er lustig op los. Gezocht op '*sst*' (woordvormen, is nu – 2021: binnen artikelen) en gevonden: ademhalingsstilstand, accesstime, abtsstaf, aartsstom (aartsdom), aandachtsstreep (GB ook: aandachtstreep), aidsstichting, andreasstrip, augiasstal, bacchusstaf, beoordelingsstaat, bromfietsster,
business-to-business (b2b), cgs-stelsel, driepitsstel, geloofsstrijd, geluksstoot en godsstad.

2. Verder: GOS-staat, Hondsster (Sirius, in de Grote Hond), jakobsstaf (van pelgrims), Jakobsstaf (Gordel van Orion, in het gelijknamige sterrenbeeld), kwetsster, kniesster, lasster, losster, lucifersstandaard, maarschalksstaf, Maasstad, ongeluksster, pitsstop (GB ook: pitstop), rechtsstrijd, serafsstem, stationsstraat, uitgaansstad, taxusstruik, vervalsster, verzetsstrijdster, voorzittersstoel, wanhoopsstemming, welvaartsstaat, ijsstadion en zondagssteek. Striae zijn zwangerschapsstriemen. Kunt u de volgende werkwoorden goed schrijven: fonduen, kukelekuen, barbecueën [kjoe], sudokuen [oe oe], boeën en roekoeën? Chronische reuma wordt ook wel aangeduid met reumatoïde artritis [r.a. = remotis arbitris – zonder getuigen, in het geheim]. Zoek maar eens op, wat de syntonische komma (de komma van Didymus – toonhoogteverschil met een frequentieverhouding 80:81) en de pythagoreïsche komma (de komma van Pythagoras – interval van ongeveer 1/8 noot, dat blijkt te resulteren wanneer men eerst een reeks van zeven octaven en vervolgens twaalf kwinten van de laagste tot de hoogste a stemt) zijn. Hij heeft nul komma nul (nul komma niks) bijgedragen aan het project.

3. Gezocht op '*ma' en onder andere gevonden: aboma (anaconda SR, waterboa, reuzenslang), ad arma (te wapen, aan het werk!), aguma (zeker soort uit de nachtschadefamilie, als bladgroente gegeten), ama (alleenstaande minderjarige asielzoeker), antepenultima (voorvoorlaatste lettergreep), aneurysma (zwelling in slagader), anarithmon gelasma (de eindeloze deining van de golven der zee), bima (VD ook: bema, almemor: platform in synagoge), barema (loon- of tariefschaal), baglama (traditioneel Turks snaarinstrument met drie snaren), asema (vrouwelijke vampier), apofthegma (zedenspreuk), apothema (loodlijn uit middelpunt op zijde regelmatige veelhoek), buma (burgermannetje), Buma (Bureau voor Muziekauteursrecht), Brahma (de Schepper in het hindoeïsme – denk ook aan de bramahpers!), cataplasma (kompres met een brijachtige substantie), causa proxima (onmiddellijke oorzaak), charisma, chiasma (chiasme, kruisstelling), chihuahuadilemma's, chloasma (zekere huidverkleuring) en chrisma (wijolie).

4. Verder: dalai lama, cytoplasma, condyloma (wratvormige uitwas ten gevolge van een venerische ziekte), dharma (een geheel van grondregels), karma (het geheel van goede en slechte daden en gedachten tijdens het aardse bestaan), ectoplasma (buitenste laag protoplasma), e.m.a. (en meer andere(n)), e-mama (thuis-e-werkster), enema (klysma), enthymema (onvolledig syllogisme), eskrima (uit de Filipijnen afkomstige vechtkunst), havodiploma, haoma (roesdrank), glima (traditionele IJslandse vorm van worstelen), hbo-diploma, hotel mama, in forma (zoals het behoort), in optima forma, in prima (in eerste aanleg), kerygma (essentie van de prediking), in summa (om kort te gaan), jma (in België: jeugdmuziekatelier), KMA (Koninklijke Militaire Academie), koema (kraagbeer), kurkuma (wortelstok tropische plant), koffiemama (boom!) en luce prima (cum prima luce, orta luce: bij het aanbreken van de dag). Terzijde: interessante woorden zijn 'piroplasma' (bloedparasiet dieren), piroplasmose (babesiosis, bloedarmoede dieren), pirosjki (gevuld pasteitje bij de Russen), pyromaan (dwangmatig brandstichter) en
pyro-elektriciteit (door verwarming van toermalijn).

5. Ook nog gevonden: mahatma (in India gebruikte titel voor een wijze of leraar – denk aan Mahatma Gandhi), MDMA (methyleendioxymethylamfetamine, de drug ecstasy), moma (niet meer in VD: licht melancholische Kaapverdische muziekstijl – nu: morna), myxoma (gezwel opgebouwd uit slijmweefsel), oemma (wereldwijde islamitische gemeenschap), oelama (islamitisch rechts- en schriftgeleerde), ochèma (astraallichaam), nosema (bijenziekte),
non-stopprogramma [non-stop], Nozema (Nederlandsche
Omroep-zendermaatschappij), oöplasma (centrale protoplasma in oögonium van sommige schimmels), een panama dragen in Panama en paradigma (voorbeeld).

6. Ten slotte: penultima [voorlaatste lettergreep], een poëma over de poema (Amerikaanse leeuw, cougar), PMA (paramethoxyamfetamine: gevaarlijke synthetische psychedelische drug), prisoner's dilemma – denk ook eens aan uitdrukkingen zoals ladies' day [maar: lady's] en runner's high [roes na langdurige inspanning], pyjama, shortama [met korte broek], pro forma, quadragesima (vroeger: zesde zondag voor Pasen), quinquagesima [de zevende], sangoma (Afrikaanse traditionele genezer en waarzegger), sarcoplasma (vloeibare substantie binnen een dwarsgestreepte spiercel), satsuma (geglazuurd Japans aardewerk), het Oosters Schisma [Grieks-katholieke kerk], het Groot Schisma [pausen zowel in Rome als in Avignon], sine pulvere palma (een overwinning zonder moeite), slöjddiploma, sma (jeugdtaal: meisje; sma's en smaatje of smatje – uitspraak!), squama (schub), stremma (verstuiking, verzwikking), struma (krop), tecoma (plantengeslacht), terra firma (vaste grond), terza rima (vorm van Dantes Divina Commedia), tv-programma, typediploma (2018 ook: typdiploma), variétéprogramma, voor tjoema (vergeefs), zygoma (jukbeen) en zeugma (zeugma's, zeugmata).

7. Hij heeft gister zijn vwo-diploma behaald. De mescal is in Mexico een sterkedrank (GB ook: sterke drank), bereid door het gegiste sap van de agave eenmaal te distilleren (destilleren). Mezzo forte (m.f.) is matig sterk. Een mezzospraan (het Italiaanse bijwoord is mezzo soprano) zit tussen sopraan en alt in. Mal-jugés zijn onjuiste rechterlijke beslissingen. Ze dronken witte wijn uit juffrouw Eenarm. In de mallejan met gasten van de mallenfabriek hoorde je veel mallepraat. Koop hier het malste vlees. Het malocchio is het boze oog. Kan een patatbakker van malta's (alfa's) wel goede patat bakken? De managing director was nauw betrokken bij de managementbuy-out. Een mamzel is een gouvernante. John was prototype van een mama's-kindje. Doet het malthusianisme nog steeds opgeld? Eten Maltezer leeuwtjes (is dat hetzelfde als maltezers? Ja: beide zijn maltezerhond) Maltezer appels [bloedappels]? Een absence wordt aangeduid met petit mal. Een zijden keeshond is een kruising van een maltezer met een dwergkees, een johannieterkruis is een Maltezer kruis, een johannieter(ridder) is een Maltezer ridder [Orde van Malta, tak van de johannieterorde], een kruising van een chihuahua en een maltezer heet een boomer en een bichon is een kleine gezelschapshond, een soort maltezer.

8. Bekende namen voor lepra zijn mal-Saint-Lazare (Franse vorm van 'Lazarus') en mal-Saint-Main. Hij droeg een manchesterbroek [manchester broek]. Veel manicures gingen naar de manicurengenootschapsvergadering. Ook op Jupiter is er maneschijn. Ze hebben het gemanaged. Ik doe het, mañana! De manille is een zeker kaartspel, manihot [oo] is een geslacht van heesters en kruiden en de maniok is een struik (de broodwortel). De manillatabak komt oorspronkelijk van Manilla. Manis is zoet een asin is zout. De god bij de indianen is Manitoe. Is er nog verschil tussen mank gaan (VD ook lemma: mankgaan) en mank lopen? Een manna-es is een pluimes. De mannequin poseerde voor Manneken Pis (Wikipedia). Een mannesmannbuis is naadloos gewalst. In de mansardekamer stond een manoustoel [rotan]. Wil je marc of marasquin? De Manxe ging vreemd met meerdere Manxmen. In 1862 werden veel slaven gemanumitteerd [vrijgelaten]. Helpt een maracuja, een passievrucht, bij de liefde?

9. De manuldruk [oe] is een zeker drukprocedé. Wat de maranathabeweging samenbindt is de 1 Korintiërstekst 'Heer, kom'. Een derrick is een boortoren, Derrick een bekende tv-inspecteur (teevee-inspecteur, televisie-inspecteur). Mariëtteklokjes zijn tweejarige planten. In de muziek is amoroso teder. Een margay is een roofdier, een margaux een bekende medoc, een margarita een cocktail en het mare nostrum de Middellandse Zee. Was de marconigolf Marconi's uitvinding? Hij verleidde de maréchale en leidt nu volgens de marenstroom een zwervend bestaan (hij vagebondeert). Je zult maar aan het marfansyndroom [bindweefselziekte met groeistoornis] lijden … Er hing daar wel een hasjiesjwalm. Het bedrijf markette (vermarktte) zijn nieuwe product geraffineerd. De markiezin (marquise) gaf leiding aan het markizaat. Met markka's [= marken] betaalde je in Finland (FIM). Markoesa's zijn passievruchten. Een marlijn is een zwaardvis (maikara > makaira) of touw (marling).

10. Wat is het precieze verschil tussen markeren en demarqueren? Zullen we op marode gaan pierewaaien, scharrelen? Een maroquinerie is een handel in marokijnwerk (zo genoemd naar Marokko). Een marqué [ee] vind je op toneel, een marquee [ie] op de pc (en wat is een marque? Merk, teken, ook fiche of speelpenning!). Marrakech is de parel van het Zuiden. Masala is een specerijenmengsel. Een mastaba is een Oud-Egyptisch [GB, net als Oud-Grieks – VD: oud-] graf. Een lap matcrêpe graag. Een matamata is een franjeschildpad. Matelassé is een textielstof. Mastino napoletano's zijn Italiaanse doggen, een mastiff is een Engelse dog. Martinique heeft als inwoner de Martinikaan.