Dictee – dictees [2293]
Oefendictee 595 OUD, geheel herzien naar situatie 2021
Dictee van de dag (262)
1. Een Oekraïner heeft Oekraïense roots. Flexie of inflectie is taalkundig verbuiging, inflexie is buiging van lichtstralen, reflexief is wederkerend en reflectie is terugkaatsing. Overigens is deflexie het verloren gaan van buigingsuitgangen. Dat hotel kan ik je recommanderen. Wat is de essentie van deze reminiscenties [overblijfsel of gedachte uit het verleden]? Je kunt rechtdoorzee zijn en recht door zee gaan. Doe mij maar een recht op-en-neer (zijn die streepjes wel goed, VD? Kennelijk – recht op en neer = op de gewone wijze). Een glas jajem of jan-evert is huppelwater. Wil je geen schnaps [VD ook: snaps] of dit schiedammertje [laatste restje]? Mijn buurman drinkt liever moutjenever of een over-'t-ij-kijkertje. Piet nam een jonkie en Karel een keiltje [borrel]. Hoeveel soorten sterkedrank (GB ook: sterke drank) zouden er zijn? Een coccejaans [Coccejus – Leids hoogleraar, Joannes Koch. 1603-1669, vrijzinnige richting in de gereformeerde staatskerk, coccejanen] bittertje [jenever] is met stroop. We dronken ook nog angostura(-elixer) [angst, drank = jenever + angostura]. Een toptienspeler behoort tot de top tien (een top 10-speler zit in de top 10). Cava is een mousserende wijn, kav/wa is een behoorlijk bedwelmende drank.
2. Rebetika is melancholieke Griekse volksmuziek, vooral populair in Griekse hasjcafés. Reblochon is roomwitte zachte rauwmelkse kaas uit de Franse Savoie. Een Savooiaard en savooiekool stammen ook uit Savoie. Een sawoe-manila is een sapotilleboom. Een zeker Frans departement heet Savoie. Ze is razendsnel en daardoor razend slordig. Een geneesmiddel voor personen met ADHD (ook wel: adhd) is ritalin (BE ook: rilatine). De (het) risaliet is een deel van een voorgevel. Pas op voor de schnauzer [hond]. Provençaalse kruiden komen uit de Provence. Prowesters is lang niet altijd pro-Amerikaans. Met pula's [oe] [BWP] betaal je in Botswana. De Pueblo-indianen wonen in pueblo's [nederzettingen]. De pyrrusoverwinning is genoemd naar Purrhus, het pyrronisme naar de Griekse sceptische [twijfel!] filosoof Pyrrho. Het xiang qi [sjie-jang-tsjie] is het Chinese schaakspel. Nog dreumesen en toch al pyladessen [trouw metgezel]? Het qi [kie] gong is een Chinese meditatietechniek.
3. Een pycnicus is van het pyknische type. Solide, solider [ook solied en solieder], soliedst, stupide, stupider, stupiedst. De rare kwant deed ons versteld staan. Het daaraanvolgende (dav.) en daarbij behorende hoofdstuk bespreek ik morgen. In juli daaropvolgend [dov.] is hij jarig [d.a.v. = daaraan voorafgaand]. Daargelaten je ijver blijft het onvoldoende. Zijn daze [daas: onnozel, versuft, gek] blik was aandoenlijk. Zijn de asperges gedabd [uitgegraven]? Feyenoord verloor: de spelers waren woordeloos en dadeloos; hoezo, geen woorden maar daden? Dat is een mooi dertigdactylenvers. Nyctalopie of albinisme is dagblindheid. Hij verscheen in zijn dagdagelijkse plunje. De Cullinan [grootste diamant ooit; C – naar een persoon] is genoemd naar een bestuurder van de Premiermijn in Zuid-Afrika (1905). Op de Dag van de Arbeid vindt de eenmeiviering (1 meiviering) plaats. De Dáil Éireann is de kamer van afgevaardigden in Ierland. Het daim [dèhn] is het hertsleer, in Vlaanderen ook suède genoemd. Dit is een danaïdenvat [werk dat nooit klaarkomt]. Dansi's kent VD niet. Wel sinds 2015 – danspartij.
4. Hij lust graag Danish blue [kaas] en dandyisme is hem niet vreemd. Dank je wel, dank je de koekoek, een dankjewel kan er toch zeker wel af, niet? Het dans-en-showorkest treedt op. Hij is een dancehallartiest. Danse(s) macabres zijn naargeestig, hoe kan het ook? Hij was echt een dark horse [outsider] in die darkroom [voor anonieme seks]. Een darmcatarreaanval is een darmziektenvoorbeeld. Data-encryptie en -decryptie vereisen wel een sleutel. Hij is een kei in het dartsspel. Heb ik echt met die date gedatet? Zijn dansritmegevoel is perfect. Het heeft zwaar gedauwd vanmorgen. Die joden hebben gedavvend [davvenen = bidden]. Die Surinamers hebben dawet [zekere drank] gedronken. Een balneobad [bv. bronnenbad] neem je voor een zonnekuur. De debetzijdenposten vielen op. Hoe ver strekte het débouché van deze C1000 zich uit? Op dit debutantenbal zijn alleen meisjes afgekomen. Decalage is weer zo'n bij VD onbekend GB-woord (Vlaams: tijdsverschil, wanverhouding). 2018: oké. Hij is getuige à decharge. Debrailleren lijkt duidelijk, debrayeren is ontkoppelen.
5. Déchéance is tenietgaan van een recht. Een verkorting van cassettedeck is deck. Declasseren volgt op klasseren. Zij is miss decolleté. Ik mocht kiezen uit biatlon, duatlon, triatlon, pentatlon, heptatlon, decatlon en spartatlon [Athene-Sparta, 246 km]. Een decretaal besluit is bij decreet genomen. Wat een dedain [minachting]! Ik voel me de die in diem [van dag tot dag, met de dag] sterker worden. Deze prof was deeltijdhoogleraar en had dus een deeltijdse baan; daarna ging hij in de deeltijd-VUT, een soort pre-emeritaat dus. Bij het defilé werd er heel wat afgedefileerd. Nogmaals: deflecteren is een kwestie van deflexie [verloren gaan van uitgang]. Zij was een dégénéréetje en haar zus déléguéetje voor de vakbond.
6. Er is degustatie- [genieten] en doordrinkbier. Het eten was de haut goût, sterk gekruid. Over smaak valt niet te twisten: de gustibus non est disputandum. Let wel: dehydratie [dehydratatie, onttrekken water aan stof of lichaam] is geen dehydrogenatie [onttrekken van waterstof]! Inmiddels weet je wel wat een deiktisch [ij] (aanwijzend) pronomen (voornaamwoord) is. Daar is die dekselse kwajongen weer. Delcredere is kortweg borg staan. Een mooi voorbeeld van een deltaplan waren de Deltawerken. Een dementi is een logenstraffing of loochening, dementie is heel iets anders. Het demissionaire kabinet zat er nog. De ambassadeur van de Democratische Republiek Congo kwam op demarche [als diplomaat op bezoek]. Heb je die demo-opname al gezien? Van 'weder' naar 'weer' is deletie. De fijnheid van zijde, garen of vezels wordt in deniers [duh-njee] uitgedrukt [vgl. gauge – geetsj/gautsj]. De kruisvaarders dachten: denique coelum – eindelijk de hemel: wij zullen die verwerven. Het is denim broek en denimjas. We hebben een dennen tuintafel met dennenappels erop. Zij is beredepri. De deputés verrijkten zich(zelf).
7. Een depêche is onder andere een postzak. Hij was op déroute [een verwarde vlucht]. Een reine dwaas is der reine Tor, der rote Faden is de rode draad en der springende Punkt is het kardinale punt, het punctum saliens. Komt die derrie uit des paards derrière? In de Dertigjarige Oorlog had je nog geen dertigkilometerborden (30km-borden). Wat desensitisatie [ongevoelig worden of maken] is, zoek dat maar op. Dat was des Guten zuviel [te veel van het goede]. Een deservitor is een soort ad-interimpastoor. Dessous [mv.] zijn damesondergoed. Dat is ten detrimente van de burgemeester [ten nadele van]. Het meervoud van 'deus ex machina' is 'deus ex machina's' of 'dei ex machina'. Een deverbatief is een naamwoordafleiding van een werkwoord (zoals wandeling van wandelen). Hoe ziet een diana-aap [soort van meerkat] eruit? We kennen de diastole [uitrekking hartkamers] en de systole [samentrekking]. Diatomeeën zijn kiezelwieren. Hé, lekkere dibbes [koosnaam] van me! Hij werd gegrepen door een dibboek [geest van een dode ...]. Is hier een dichtbijgelegen school, en is dat echt de dichtstbijzijnde? Zijn er nog dienstbodekamers?
8. De dienst na verkoop (VD, nu ook: GB) is een typisch Vlaams begrip. Die Kraniche des Ibykus is een betekenisvol toeval, een vingerwijzing Gods. De Titanic is de dieperik in gegaan (VD). Dat was echt een diepte-interview. Het diepzeeonderzoek vordert gestaag. Een diepvriesbaby? Bevruchting met diepgevroren sperma. Het diergaardepersoneel wordt ontslagen. De epiek houdt zich met epen [epossen] bezig. In GB en VD staat 'dies' als voornaamwoord. Er is mayonaise en dijonmosterd. Deze groep dames vertoont dilettantengedrag. Op Dolle Dinsdag raakte de NSB in paniek; de bevrijding liet uiteindelijk op zich wachten tot na de Hongerwinter. Waar zijn die (de) diodebuizen gebleven? De dionysische vervoering verwijst naar Dionysus. Diplegie is een dubbelzijdige verlamming. Wat zijn de diploma-eisen? Diplopie is het dubbelzien. In een diptiek koop je geen dipsaus: het is (o.a.) een tweeluik. Tijdens de Directoire werden er nog directoires [damesonderbroek] gedragen. Discant: bovenstem [hoge tonen].
9.
Als een regisseur zelf monteert, spreken we van een director's cut.
In een discman zit een disk.
Het disconto is het rentesturingsmechanisme
van een centralebankpresident. IJskonijnen zullen weinig discours
[conversatie]
hebben. Een opank is een zomerschoen, agrest zijn onrijpe druiven.
Zijn doodmoeë
collega-paleontoloog was doodop. Elastiekspringen
is bungeejumpen. Waar haalt hij het elan, dat élan vital, vandaan?
Je zult dat elapso tempore [na
verloop van tijd] wel begrijpen.
Een dispacheur is een averijberekenaar. Dit is dispar vulgo
(afwijkend van)
het gewone. Vanwege de oorlog zijn ze dp's [die-pie].
Dissectie is lijkopening. Disseminatie [uitzaaiing]
van kanker is heel erg. Ze hebben hun leraar gedist [uitschelden
en beledigen]. Distichons
(disticha)
bestaan vaak uit een hexa- en pentameter. In deze dissidentengroep
zitten alleen vrouwen. Distractie is verstrooidheid. Een dithyrambe
was origineel een loflied op Bacchus. Het ging over koetjes en
kalfjes en ditjes en datjes.
10. Dittografie is het bij vergissing dubbel overschrijven van letters. Jan is lui en Klaas idem dito. Een diureticum is een ontwateringsmiddel. Met Divali zijn er meerdere divalioptochten. Een divo is een exuberante homo en een divot [dih-vuht] een losgeslagen stukje graszode bij het golfen. Dividivi's [boom, peul ervan] worden bij het zwartverven gebruikt. "Ich bin ein Berliner", dixit Kennedy. Bij dobbelspelen heb je dobbelspellen nodig. DNA is deoxyribonucleic acid. Op een docking station kun je pc's, mp3-spelers, tablets (tablet-pc's) en smartphones aansluiten. Ik was dizzy [duizelig] en groggy [suf, dronken]. Djahé is gember(poeder).
