2113 Dictee donderdag 25-02-2021 (1) dictee Dictee van de dag (130) √ x

Dictee – dictees [2113]

Oefendictee 727 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (130)

1. De aangezichtsschedel wordt splanchnocranium of viscerocranium genoemd. Jouw terhandneming [ter hand nemen] komt als geroepen. De aanhangigmaking [aanhangig maken] komt eraan (volgt). Ik neem het van je over met den aankleve van dien. Op Annunciatie
[Maria-Boodschap] wordt de annunciatie [aankondiging geboorte Christus – door engel Gabriël aan Maria] herdacht. De titel van de commandant van de Koninklijke Militaire Academie is gouverneur. In Limburg is dat ook de commissaris van de Koning. Vroeger had je ook nog gouverneurs-generaal. In België heeft de gouverneur de leiding van de Bestendige Deputatie (BD, van een provincie). Het moderne Turkije heeft 81 provincies met elk een gouverneur (v/wali). Een aanraking (bij het schermen) is een touche. Dat erts moet in de loop der eeuwen behoorlijk aangerijkt zijn. Het toucher van die pianist is werkelijk tot een kunst verheven. Een aanvattertje is een pannenlap.

2. Het Aansprekers- of Biddersoproer vond in 1696 in Amsterdam plaats. Dat zal je niet aan-, eerder tegenstaan. Wat aanstootgevend is, is shocking, choquant, choquerend (ook: shockerend). Ze heeft nu eenmaal veel (sex)appeal. Een erfenis kun je beneficiair [onder voorwaarde van positief zijn] aanvaarden. 'Attaque' kun je niet anders schrijven. De aan- en afvoertroepen worden met AAT aangeduid. In de tuinbouw heet een nieuw gekweekte variëteit van een bolgewas een conquest. Is er in wetstaal een speciale benaming voor wetstaal? Die embouchure [vaardigheid met blaasinstrument] kan beslist beter. Niet volkomen van voren en niet volkomen van terzijde is trois-quarts. In België is het AAP het assisterend academisch personeel. De
oud-Indische godheid Hanuman had de gedaante van een aap. Bidelots [vormpje om das te strikken] worden ook aapjes genoemd. Een zoete aardappel is een bataat. Hou jij van aardappelcroustade [warm voorgerecht, ragout in een knapperig gebakken korst]?

3. Een huurrijtuig in Amsterdam werd aapje genoemd naar de
grijs-met-rode kleding van de koetsiers. Vroege aren, een slechte
Sint-Jakob (25 juli, het begin van de roggeoogst, ook: Sint-Japik). De aardamandel wordt ook wel knolcyperus genoemd. Ken je De aardappeleters van Vincent van Gogh? Wanneer vond het Aardappeloproer plaats? Aardappelrooien [onb. wijs, znw.] is aardappels rooien [ww.]. De aardappelziekte wordt ook fytoftora [uh] genoemd. Pas op voor aardbeimijten en aardbijensteken. Weet jij een Brusselseaardevindplaats? De aardetekens zijn Stier, Maagd en Steenbok. Een aardgod is een chtonische godheid. De aardkern heet ook wel barysfeer. De lokus(t)boom scheidt aan de penwortel aardkopal af. Wat zijn de precieze atoomnummers van de lanthanoïden? 57-71! Een aardstralenkastje schermt quasi aardstralen af.

4. De wereldslang Jormungandr of Midgardslang, is de grote slang die midden in de oceaan ligt en de aarde omsluit. Ceresine is ozokeriet en aardveil is hondsdraf. Frustratie in stripverhalen wordt geuit met 'aargh' ('argh'). Ik had het me gans aârs [anders] voorgesteld. Wat is dat een aartsstomme aartsschelm, zeg. Michaël, Gabriël, Rafaël en Uriël zijn de bekendste aartsengelen uit het achtste van de negen engelenkoren. De Aartshertogen zijn Aartshertog Albrecht van Oostenrijk (1559-1621), landvoogd van de Spaanse Nederlanden en zijn vrouw Isabella Clara Eugenia van Spanje (1566-1633). Het Criterium der Azen wordt niet meer verreden [wielerwedstrijd met gangmakers]. Een vulturefund is een aasgierfonds. De Aa. Ss. zijn de Acta Sanctorum (Levens der Heiligen, sedert 1643). A.A.S.: Acta Apostolicae Sedis (Handelingen van de Heilige Stoel).

5. Dat quasiduplicaat lijkt mij een falsificaat. In welke periode speelde het shogunaat? Waar staat 'a.a.u.b.' [antwoord] voor? Medici noemen het ABO-systeem ook wel het AB0-systeem. Volgens GB is het echt 'abracadabra' [VD ook: aba-]. Leg dat maar eens ab acia et acu, haarfijn, uit. Die redenering lijkt me ongerijmd, a baculo ad angulum. Zo'n abalonengerecht lijkt me wel wat. De mens wil als een ballon: ab alto ad altum, steeds hoger (excelsior). Dat abat-jour [bovenlicht, raam boven voordeur] moet nodig gerepareerd worden. Abaxiaal is dorsaal [kant van de hoofdstengel af] en adaxiaal is ventraal [kant naar hoofdas gekeerd], toch? Kantonrechters gebruiken soms de ABC-formule (Aantal gewogen dienstjaren, Beloning, Correctiefactor). Abcederen is veretteren. We hebben pas een abbatiale [door abt gecelebreerd] mis bijgewoond. In Kiev staat het er momenteel beroerd voor. 2025: dat mag je wel zeggen!

6. Een abderiet is een onnozele hals. De AAT doen aan adduceren [aanvoeren] en abduceren [afvoeren – t = troepen]. Op A schieten en B raken is een aberratio ictus [juridisch]. Ze spraken over koetjes en kalfjes, ab hoc et ab hac. Ab hodierna (die) [vanaf heden] zal ik mijn leven beteren. Die stinkerd lijdt duidelijk aan ablutofobie [beklemmende vrees voor wassen]. De afkorting ABM staat voor anti-ballistic missile (antiballistische raket). Absit omen: even afkloppen. De kolonels reden achter de colonne aan. Ik verzoek u dat comiter, sed fortiter: dringend, maar beleefd. Hij zit in een ac (aanmeldcentrum – asielzoekers). Pas op: a.C. is ante Christum en A.C. is anno Christi. Een Academy Award is een Oscar. De açaibes is rijk aan vitaminen en antioxidanten. Voldoet zo'n carbidlamp? De Academische Raad moet het Academisch Statuut respecteren. Op het keurmerk A.C. – appellation contrôlée – moet je kunnen vertrouwen.

7. Hij was van top tot teen, a capite ad calcem, gewapend. Raar: acatalectisch is juist volledig. Een aa
(accountant-administratieconsulent) is geen registeraccountant [RA], maar een persoon met hbo-opleiding accountancy. De acerola is de barbados- of West-Indische kers. In ACE-remmer staat de afkorting voor angiotensin converting enzyme. Aceto balsamico is balsamicoazijn. Djenghis Khan en Kublai Khan waren kans (die besturen een kanaat). Aspirine is gewoon acetylsalicylzuur. Die zwartkijker heeft achluofobie [vrees voor duisternis, donker]. Een achromaat vertoont achromasie [totale kleurenblindheid]. Door zo'n achitofel [niet te vertrouwen raadgever] laat ik me liever niet raden. En, heeft onze Holland acht gewonnen? Een achel (achtel) cognac sla je maar niet zo even naar binnen (maar zo-even nam ik er wel eentje). Moet achterbanks per se achterbaks zijn? Nee: stiekem, in het geheim. Het abdomen is het achterlijfssegment van een insect. Ook: onderbuik van de mens.

8. Een beyoncévlieg heeft een goudkleurig achterlijf. Omdat we achteropgeraakt waren, moesten we hen achteropfietsen. Hij behoort tot de état-major. Volgende week ben ik a costi [in uw stad, te(n) uwent]. Dat was in een acht-tweecafeetje. Zij verscheen à corps perdu, halsoverkop. Ik zit slecht bij kas, à court d'argent. Hij zei het in bedekte termen, à couvert. Wat kost zo'n actino-fotometer? Een actielijst is een to-dolijstje. De meeste pacifisten zijn geen passivisten [met passieve houding]. Ook een vrouwelijke dégénérée telt vier acutussen [zo'n dito déléguée maar 3]. De facebestorming [fahs] verliep dramatisch. Een jongere vond: dit moeten we maar facen [onder ogen zien]. Heeft die face-to-face-enquête [face to face, vis-à-vis] nog wat opgeleverd? Zij toonde zich faciel, inschikkelijk. Aan het faciësfossiel kent men de afzetting. Facings [plaatje of schildje] vind je op een tand. Ik ben geboren anno Domini [A.D.] 1944. De cokesfabricage is achtergebleven.

9. Een berekening kan geen twee facits [uitkomst, som] hebben. Hij won met afstand: facile princeps. Een factum illicitum is een onrechtmatige daad. Een fadozanger of -zangeres is een fadista [m/v]. Niet lullen maar poetsen: faire sans dire. Ik vind dat heel unfair. De croupier moet vaak uiten: faites vos jeux, uw inzet graag. Zijn
fake-epistel is nogal doorzichtig. Een fakbar is het café van een faculteitskring [BE]. De fajr [fah-dzjuhr] is het ochtendgebed. Fajita's [ch] zijn Mexicaanse gerechten. Zijn faits et gestes – handel en wandel – moeten acribisch worden nagegaan. Een falanx van relschoppers trok op naar de entree. Een falanger is een opossum. Nog twee broodjes falafel, graag. Dat is fallacia optica: gezichtsbedrog. Een non leidt een stil, verborgen leven: fallentis semita vitae. Wat wordt met de fallopische buis, de trompet van Fallopius, bedoeld [baarmoedertrompet]? En wat met die van Eustachius (de eustachiusbuis – verbindt neus-keelholte met trommelholte oor)? Geef mij maar slowfood [traditioneel, aan tafel].

10. Blauwe baby's hebben de tetralogie van Fallot. Je kunt me nog meer faribolen [gekheid] verkopen. Is de zwarte prins van de farmacopee [heroïne] niet eerder wit? In dit fascikel [aflevering, boek, tijdschrift] wordt in een artikel fasciitis [ontsteking bindweefselvlies] beschreven. Een fastfoodcorner, daar moet je echt niet zijn. Een equus publicus claimt het etiket 'algemeen nut' [in schijn of werkelijkheid]. In de fata morgana's herkende hij zijn utopieën. Een voltaire is een zekere fauteuil. Deze was met hocker [voetenbankje]. Zij trouwde hem (een faux naïf – iemand die schijnbaar onnozel is), faute de mieux [bij gebrek aan beter], maar het werd een faux ménage [personen passen niet bij elkaar]. Hij bleek ook nog een faux dévot [huichelaar]. Faux amis: false friends [bij vertalingen - NL 'zee' en DE 'See'].

 

2112 Dictee woensdag 24-02-2021 (1) dictee Dictee van de dag (129) √ x

Dictee – dictees [2112]

Oefendictee 728 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (129)

1. Hij was de fax et tuba [aanvoerder] van de belhamels. Tot befs: tot we elkaar nog eens bellen, e-mailen, faxen, sms'en! Dat beffen is bellen, e-mailen, faxen. Ook met een all-in-one [o.a. pc met processor in de monitor] kun je faxen. Op schilderijen betekent 'fecit' (afkorting: fec.): heeft het gemaakt. Een ander woord voor 'feces' is 'fecaliën'. De biddag voor gewas en arbeid valt in Nederland op de tweede woensdag in maart. De Biddag is een rooms-katholieke aangelegenheid, maar niet algemeen. We zitten hier niet pour ses beaux yeux. Met '*fae*' vond ik: alfa-effect, Faeröerder, faëton (vogel of rijtuig), faex populi [ee oo oe ie] (de heffe des volks, het gepeupel), nymfaeum (fontein) en prerafaëlitisch. Varietas delectat: verandering van spijs doet eten. Een folade is een steenboorder. Bij een societas leonina (leonina societas) krijgt de een alles en de ander niets.

2. Hij barst van nijd: rumpitur invidia. Die uitdrukking komt van de fabel met daarin 'rana in fabula' (de kikker in de fabel). Hij was praecepto monitus: gewaarschuwd door een goede raad. De ipecacuanha is een kina-achtige plant uit Zuid-Amerika. Dat is niks voor hem – asinus ad lyram – hij is ervoor geschikt als een ezel tot het bespelen van een lier. Acalefen zijn zeekwallen, aferesis is het wegvallen van een letter: 't in plaats van het. We gingen theeën in het thee-etablissement [teaën]. De brandnetelfamilie bestaat uit urticaceeën [uh]. We eten
tamme-eendenborst. Poe-ee, jongejonge, allemachtig. De familie van de polemoniaceeën behoort tot de tweezaadlobbigen. Hij is zo lauw als een laodiceeër. Kastanje-eek is schors van kastanjeboom. Morgen vieren ze het halve-eeuwfeest (wel helemaal). Breek 'fierljeppen' eens goed af! Fier-ljep-pen!

3. Hij ging met zijn doorsnee-echtgenote op diepzee-expeditie; ze zagen nog een brilzee-eend ook. Een Atjeher en een Atjehse kookten voor hen. Het zijn malefijten [stormvogel] die regen en wind schijten. Konfijtedalen zijn gekonfijte vruchten (confituren, ook: Franse vruchten, bigarreaus). Het is een feit, dat hij fijt (panaritium) had. De feniks vloog door de sfinxenlaan. 'Feta' [kaas] vind je ook in (meth)amfetamine, cafetaria-uitbater en taffetas. Hij fêteerde ons op een rondje feta. De efeten oordeelden in het oude Athene over burgerlijke rechtszaken. Op het fête galante [mv. s + s] werd een fête champêtre [idem] uitgebeeld. Te(n) nutte is ten profijte. Een feuille [mv. s] de chou is een minderwaardige krant. Een feuille morte (dwarrelvlucht, mv.: s + s) is een toer in de luchtacrobatiek. Zouden er op een fetisjparty ook artisjokken genuttigd worden?

4. De feut (België: schacht) was getuige van haar zelfeuthanasie. Zo'n maffiastaat is toch een fiasco. Het fiat executie maakt de uitvoering van het vonnis mogelijk. Wat in te voegen is, krijgt het predicaat 'fiat insertio' (in te voegen, f.i.). Een fichu (fichuutje) is een driekantige halsdoek voor dames. Wat zijn grafiches? De grafici en de rectores magnifici kregen ficussen. Een pastor fidus animarum fidelium is een trouwe herder van de gelovige zielen en een fidus Achates een trouw metgezel. Hij is fijnbesnaard en fijngevoelig. In het entrefilet [ingevoegd bericht krant] werd verwezen naar contrefilet [vlees achterbil rund], filet americain, filet mignon, filet d'anvers en filet pur. Hij houdt van films noirs [+]. De AAA is de triple A voor financiële instellingen (en PPP is Triple P: people, planet, profit). Respice finem (let op het einde), want sub finem (in fine) trekt hij een belangrijke conclusie. Is dat nou de fine fleur van Nergenshuizen?

5. Hij streed ad finem [tot het einde]. De duchennepatiënten missen dystrofine [eiwit spiercellen]. Zo'n eenzaam confinement valt om (voor) de(n) drommel niet mee. Ik stuur dit ter/n fine van jullie eindrapportage. Is dit mijn finest hour? De toekomst zal het leren. De tuinlieden vormen het adamsgild [Adam als patroon]. Hij heeft het ad amussim [zorgvuldig] overwogen. Van GB moet je adapter schrijven (VD ook: adaptor). Hij zal dat ad assem, tot op de laatste cent, betalen! Bij rokeren voer je een korte of lange rokade uit [bij schaken]. U mag dit ad bene placitum – naar welgevallen – wijzigen. Een adc is een aide de camp, een adjudant. De ADCA is de autosomaal dominante cerebellaire ataxie (ziekte waarbij een degeneratie van de kleine hersenen optreedt). Al die ellende, en dan ook nog ad corpus, alles bij elkaar, ineens.

6. Tegen de verkiezingen doen politici alles ad captandum vulgus, om de grote hoop voor zich te winnen. Franc-tireurs zijn gewapende vrijbuiters. Vivant: lang zullen ze leven! De viva vox (het gesproken woord) wordt viva voce (mondeling) overgebracht. Een mens heeft niet veel nodig: vivere parvo. Vivere pericolosamente (gevaarlijk leven) kun je beter niet doen. Dat old finish interieur vind ik mooi. Het jozefinisme wil de kerk ondergeschikt maken aan de staat. Is het 'nog is Polen niet verloren' of 'finis Poloniae' (de hoogste graad van wanhoop). Bij een close finish kan een fotofinish helpen. Ik vind dat de finishing touch ontbreekt. Wie heeft bedacht om in het Nederlands 'phishing' te schrijven (en phablet)? De uitdrukking 'op de flacon [= fles] gaan'
[een bankroet] maakt een flaconneur (flessentrekker) toch heel veel sympathieker dan 'op de fles gaan' en 'flessentrekker'?

7. Met de style [ie] flamboyant wordt de flamboyante gotiek bedoeld. Flappen tappen doe je aan een flappentap(per). Teflon is gewoon polytetrafluorethyleen. Wie weet er nog wat prévôts zijn [let op: GB prevot]? Antwoord: niveaus bij het schermen! Als toetje kregen we allebei île(s) flottantes. Het kemalisme is gegrondvest door Mustafa Kemal Atatürk. De wenteling der verschijnselen is der Erscheinungen Flucht. De Flucht in die Öffentlichkeit is de vlucht in de openbaarheid. Een fluctus in simpulo is een storm in een glas water. Motos componere fluctus is de opgejaagde golven tot kalmte brengen. Auf Flügeln des Gesanges is op de vleugels van het lied. Een stuka is een bepaald type duikbommenwerper. Fluor albus: witte vloed (leukorroe). Je zult maar refluxesofagitis [slokdarmontsteking door terugstromen] hebben. Newton sprak van fluxierekening. Zijn 'flux de bouche' en 'flux de paroles' synoniemen? Ja: radheid van tong, welbespraaktheid.

8. Trichloorfluormethaan tast net als andere cfk's de ozonlaag aan. Een flügelhorn is een bugel. Hij is flutkundoloog [pseudowetenschap] . Butterfly's zijn vlinderdasjes, het butterflyeffect treedt op in de chaostheorie, fly-and-drive is hetzelfde als fly-drive, politici verspreiden flyers (als ze de kiezer weer van node hebben), de Flying Dutchman is de Vliegende Hollander, een fly-over is een kruisingsvrij verkeersknooppunt en hoflyriek en no-flyzone [met vliegverbod]: zoek die maar op! In een casus foederis [eu – een verdrag treedt in werking] moet gewapende hulp verleend worden. Gezocht op 'four': Balfour Declaration, Big Four, déjeuner à la fourchette (in plaats van een gewoon dejeuner – met vlees of vis), fourball [vierbal, golf – 2 paren], four in hands [rijtuig, 4 paarden van de bok bereden], fourneren [verschaffen], fournituren [benodigdheden voor handwerk], fournisseur de la Cour [hofleverancier], fourragères [schouderkwasten met koorden op uniform], fourré(s) [koekje, middenlaag crème], fourth estate [vierde stand, pers], fourwheeldrive [awd, fwd, 4wd], petitfour [fijn koekje, papieren bakje], plusfour [drollenvanger, golfbroek], de winter of our discontent [misnoegen] en volgefourneerd [volgestort, aandelen].

9. Uit een flûte drink je champagne. Duivelsdrek is asafoetida [ee], een specerij. Een sjanfoeter is een schelm, een deugniet. Vandaag praten we over de noord- en zuidföhn. Ganzenleverpastei kun je benoemen als (pâté de) foie gras, een overheerlijke paté. De uitspraak van 'focaccia' correspondeert met die van 'carpaccio' en 'capriccio', die van 'Pinokkio' met 'macchiato'. De voorzijde van blad 11 wordt aangeduid met folio 11 recto (afkorting: r^o of r.), de achterzijde met folio 11 verso (afkorting: v^o of v.). Iets recto verso bedrukken is dubbelzijdig. Met folio recto wordt de voorzijde van een blad (bij een opengeslagen boek is dat de rechterpagina) bedoeld (afkorting: f^or^o of r^o -achterzijde: f^ov^o of v^o ). Ik heb u ratione officii (ambtshalve - r.o.) aangeslagen voor dat bedrag. Een netsuke is een zegeldoosje, inro of gordelknoop. De Folketing is het Deense parlement.

10. Hij draagt een norfolkpakje. Is folky folktronica hetzelfde als electrofolk? Ik ga dat niet in folle [voetstoots] aannemen. De folle du logis is de benaming van de verbeelding. Denken jullie aan de
follow-up? Fonduen is fondue nuttigen. Vleesfondue is fondue bourguignonne en kaasfondue is fondue savoyarde. Chinese klokjes heten forsythia's. Je kunt ATP (adenosinetrifosfaat) als fosforylerend agens gebruiken. Oxidatieve fosforylering vindt in levende cellen plaats. Een morgue is een soort lijkenhuis. Zwavelzuurvergiftiging heet sulfoxysme. Heb je die foxy [aantrekkelijk] chick gezien? Immortels zijn leden van de Académie française (devies: à l'immortalité – de onsterfelijken). Die hechten aan la clarté française en vergaderen meestal met veertig personen (de veertigen).