1665 Dictee donderdag 13 juni 2019 (6) dictee Oefendicteetje Breskens - oplossingen √ x

Dictee - dictees [1665]

Dit zijn de oplossingen van blogpost [1664]

Hieronder de antwoorden van de 15 meerkeuzevragen.

1 = c) langstlevendentestament. Een drie- of meerdelige samenstelling schrijven we aaneen: grotemensenwereld, kleinekinderenbedtijd, tenzij het eerste en laatste deel bij elkaar horen: een uitgebreide wereldkaart (de kaart is uitgebreid, niet de wereld). Ook met Engelse woorden: grandslamfinale, andere talen krijgen een koppelteken:
grand-prixtoernooi, shish-kebabtent.

2 = c) West-Zeeuws-Vlaanderen. Aardrijkskundige uitdrukkingen krijgen hoofdletters en ertussen komen koppeltekens: Brussel-Centrum, Zuid-Oost-Vlaanderen (het zuiden van Oost-Vlaanderen), Zuidoost-Vlaanderen (het zuidoosten van Vlaanderen).

3 = b) wreedaard. Een bruut, iemand die wreed van aard is (wreed + aard).

4 = c) googelde. Je zoekt met de zoekmachine van Google (eigennaam), maar het werkwoord is googelen: ik googel, hij googelt, we hebben gegoogeld.

2025  GB nu ook googlen: dan zou ook 4 b) googlede goed zijn!

5 = a) tweeduizend zestien. Alles tot duizend aaneen, na duizend een spatie, miljoen en miljard los, etc. 1.234.563 = een miljoen tweehonderdvierendertigduizend vijfhonderddrieënzestig. Tot 12 mag bv. ook duizend en twaalf (los!) maar het is honderddrie of honderdendrie (aaneen)! 

6 = a) kant-en-klaarmaaltijd. De vaste uitdrukking kant-en-klaar betekent: gereed voor gebruik, volkomen af, voltooid. In de samenstelling blijven de koppeltekens behouden. Een klant-en-klare (bnw.) maaltijd zou overigens ook kunnen.

7 = c) louche. Een louche vent is onguur, verdacht. Louche heeft altijd een e aan het eind.

8 = b) cafeetjes. De regels voor meervoud en verkleinvorm verschillen. Het is café, maar cafés en cafeetje, net zoals bijv. taxi en taxi's, maar taxietje, oma's en omaatje.

9 = a) van der Burg. De regels in België zijn wat anders (schrijven zoals bij de burgerlijke stand daar, zoals mevrouw S. Van (!) Hecke), maar in NL schrijven wij Paula van der Burg, mevrouw Van der Burg en mevrouw Janssens-van der Burg.

10 = a) edelweiss. De naam van deze plant komt uit het Duits en wordt met ei en dubbele s [dubbel-s] geschreven.

11 = c) B en W. Het dagelijks bestuur van een gemeente wordt vaak – ook door Sluis! – als B&W geschreven, maar dat is fout. Volgens de woordenboeken is het college van burgemeester en wethouders (kleine letters!) het college van B en W (hoofdletters!).

12 = c) seksistisch. Sexy (bnw., sexyer en sexyst) schrijven we in het Nederlands met een x, net als sexappeal en safe sex. Verder is het (bijna) overal 'seks(e)' met ks.

13 = b) solo-optreden. De o's in solo-optreden zijn botsende klinkers, daarom komt er een koppelteken. Anders zou je het als 'soo-loop-treden' kunnen uitspreken. Dit geldt voor samenstellingen, in afleidingen of woorden die één geheel vormen, komt er een trema: coöperatie, gecoöpteerd.

14 = a) sowieso. Dit woord komt uit het Duits en betekent: toch al, in elk geval.

15 = a) überslim. Het voorvoegsel 'über' komt uit het Duits en geeft een versterking (heel erg) van het grondwoord (hier: slim) aan. Het voorvoegsel wordt aan het daaropvolgende woord vast geschreven.

 

 

1664 Dictee donderdag 13 juni 2019 (5) dictee Oefendicteetje Breskens meerkeuzeopgaven √ x

Dictee - dictees [1664]

Dictee Oefendicteetje Breskens (opgaven)

De oplossingen staan in blogpost [1665]

Hier zijn de 15 driekeuzevragen.

1. Mijn ouders hebben een ..... laten opmaken door de notaris.
a) langstlevenden testament
b) langst levenden testament
c) langstlevendentestament

2. Breskens en Aardenburg liggen in het gebied dat ..... heet.
a) West Zeeuws Vlaanderen
b) West Zeeuws-Vlaanderen
c) West-Zeeuws-Vlaanderen

3. Keizer Nero was een echte ....., zo bleek wel uit zijn daden.
a) wredaad
b) wreedaard
c) wreeddaard

4. Die goochelaar ..... veel trucs op internet bij elkaar.
a) goegelde
b) googlede
c) googelde

5. We leven nu in het jaar onzes Heren, anno Domini .....
a) tweeduizend zestien
b) twee duizend zestien
c) tweeduizendzestien

6. Die alleenstaande nuttigt vaak een ....., wel ongezellig natuurlijk.
a) kant-en-klaarmaaltijd
b) kant en klaar-maaltijd
c) kantenklaarmaaltijd

7. Loesje vindt haar buurman maar een ..... vent.
a) lousche
b) loesje
c) louche

8. Die zuiplap frequenteert de ..... maar al te vaak!
a) cafétjes
b) cafeetjes
c) caféetjes

9. Zijn vrouw heet Clara Kloosterboerenhofstede–.....
a) van der Burg
b) Van der Burg
c) Van Der Burg

10. De ..... is een bijna nationaal symbool van zingend Oostenrijk.
a) edelweiss
b) edelweis
c) edelwijs

11. Het db [dagelijks bestuur] van een gemeente wordt college van ..... genoemd.
a) B&W
b) B & W
c) B en W

12. Die patjepeeër stond als behoorlijk ..... bekend.
a) sexistisch
b) sexystisch
c) seksistisch

13. Bij een stand-upcomedian krijg je meestal een ..... voorgeschoteld.
a) solooptreden
b) solo-optreden
c) soloöptreden

14. Ik ga dit puzzeltje ..... winnen!
a) sowieso
b) zowiezo
c) zo wie zo

15. Want ik ben immers ...
a) überslim
b) über slim
c) uber slim

 

 
 

1663 Dictee donderdag 13 juni 2019 (4) dictee Het Sranang-abc √ x

Dictee - dictees [1663]

Dictee Het Sranang-abc

A is Anansi uit het Anansitoriverhaal.
B is van bigiyari, een lustrumfeest.
C is van cellshop, een winkel voor mobi's.
D is van dyugudyugu: gedoe, drukte.
E is van ebo en eto, onderwijsvormen en van de exhaustpijp (uitlaat).
F is fayalobi, een sierheester, een bloem.
G is van gadotyo, het godsvogeltje, de huiswinterkoning.
H is her(i)heri, een eenpansgerecht.
I is een ijsappel, gekoeld ingevoerd en bewaard.
J is een jakkie, een staartvors.
K is Ketikoti, het slavernijafschaffingsfeest.
L is een lostu, een moedervlek.
M is mira-udu: mierenhout.
N is een noni, een boom of vrucht daarvan.
O is een owrukuku, een uil, ook: lanspuntslang.
P is peprewatra, dunne pepersoep.
Q is een aldaar onbekende beginletter.
R is een rakhi, een versierde armband.
S is een skratjie pokoe, traditionele creools-Surinaamse zang begeleid
   door drums, voorloper van kaseko. Ook: skrakipoku! 
T is tikipaw, een hinkelspel of een terateyketting, een zekere ketting.
U is urdimeel van eetbare zaden.
V is viesterij, een heuse smeerboel.
W is watrakan, een zeker zuurtje.
X kennen ze daar ook niet (als beginletter).
Y is een yorka, de geest van een overledene.
Z is een zwamp, een moeras.

 

 
 

1662 Dictee donderdag 13 juni 2019 (3) dictee Oefendictee Breskens 2016 √ x

Dictee - dictees [1662]

Dictee 058 Oefendictee Breskens 2016

Bij dit invuldictee zouden de onderstreepte woorden moeten worden ingevuld.

1) Als u dit bestudeert, is het al weer Koningsdag geweest: koningin Máxima en de kids [kinderen] hebben zich met Willem-Alexander uitbundig uitgeleefd.

2) Ook het Oranjecomité hier ter plaatse heeft van zich laten horen met koekhappen, zaklopen, maar geen mastklimmen, allemaal bekende volksspelen.

3) De kinderen waren er op-en-top op gespinsd [gebrand], met een mooie palmares – volgens Van Dale: erelijst – huiswaarts te keren.

4) De grootste smaakmakers waren: laurier- en anijsdrop en daarnaast ook zwart-wit (met salmiak), tumtum, spekkies en andere confiserie [verfijnd snoepgoed].

5) Toen het kleinekinderenbedtijd werd, kwamen de senioren aan bod. In een grote partytent werd er gerock-'n-rold, getangood en speelde er een dweilbandje.

6) De kinderen uit Breskens doen ook graag aan sport: ze voetballen en nemen graag penalty's (elfmetertrappen, 11 metertrappen,
11m-trappen) en de goalies in spe [toekomstige] werpen zich voor de aanstormende midvoors en doorgebroken linksbacks.

7) Of ze zitten op turnen bij DIO (Door Inspanning Ontspanning, Breskens) en doen aan de handstand-overslag, de radslag of het bokjespringen; sommigen kunnen zelfs een spagaat maken!

8) Bij het tennissen maken ze aces, leggen ze halfvolleys neer, winnen ze game, set en match, hebben ze een racket nodig en loopt een game soms uit op een tiebreak.

9) Honkbal (baseball) kennen we nog niet in ons dorp. Maar we lezen over de derdehonkman, peanutbal (voor 6-8 jaar), een grandslamhomerun en de catcher [achtervanger voor niet-geraakte ballen].

10) Zwemmen wordt er wel veel gedaan in ons dorp: de havenrace, de borstcrawl, synchroonzwemmen, dat kunnen ze allemaal, naast bikinislank meedoen aan de pentatlon [vijfkamp].

 

 

1661 Dictee donderdag 13 juni 2019 (2) dictee Column: Propellor of propeller √ x

Dictee - dictees [1661]

Dictee Column: Propellor of propeller?

A. Wat is de juiste schrijfwijze? Met de spellingcontrole geen enkele probleem: 'propellor' krijgt een rood kringellijntje, 'propeller' niet. Statistisch heb je – situatie 2016 – ook veel minder kans met '*lor' dan met '*ler'. De eerste vorm geeft immers in VD 17 treffers (hits) [2019: idem], de tweede maar liefst 964 [2019: 1068].

B. Daarom kunnen we dat eerste lijstje (met '*lor') best integraal even doornemen: 1) bachelor: opleiding aan hogeschool of eerste deel universiteit, ook aldus behaalde graad. Aan de universiteit heb je ook nog 'master'. Gerelateerde termen: hbo-bachelor, wo-bachelor, bachelor of arts (BA), bachelor of laws (LLB) en bachelor of science (BSc), 2) counselor (adviseur, vertrouwenspersoon), 3) exitcounselor = deskundige die personen deprogrammeert om ze zo te helpen onder een dwingende geestelijke invloed van anderen, bv. sekteleden, uit te komen, 4) flor = schimmellaag op (sherry)wijn, 5) hbo-bachelor – zie eerder,

6) lor: een vod, een prul. Vergelijk: het kan me geen lor (= niets) schelen, 7) en 8) ni fallor = nisi fallor (Latijn): als ik me niet vergis,
9) Selor = in BE Selectie en Oriëntatie (selectiebureau van de federale overheid), 10) en 11) semilor = similor = (s)pinsbek en dat is een goudkleurige legering van koper en zink,

12) tailor: kleermaker, 13) technicolor (handelsnaam): procedé bij de vervaardiging van (de oudste) kleurenfilms waarbij kleuren afzonderlijk maar wel gelijktijdig zijn opgenomen, 14) tricolor (bnw.) = a) driekleurig, b) BE; niet algemeen; figuurlijk: belgicistisch, unitaristisch, 15) tricolor (znw.) = driekleurige amarant (Amaranthus tricolor), een plant dus,
16) VLOR = Vlaamse Onderwijsraad (instantie die de Vlaamse regering adviseert over onderwijsmateries) en 17) wo-bachelor – zie eerder.

C. Uit de 964 [situatie 2016] hits op '*ler' – veelal eenvoudige woorden – doen we een absoluut willekeurige greep: 1) wortkoeler = arbeider in de brouwerij die de wort laat afkoelen, 2) tweedeprovincialer = BE; sport: ploeg uit de tweede provinciale afdeling, 3) thriller = spannende sensatieroman of -film, toneelstuk vol sensatie, meestal over misdaad, 4) steepler = steeplechaser, 5) satkiller = raket waarmee satellieten kunnen worden vernietigd, die zich in een baan om de aarde bewegen,

6) quatre-mainsspeler, 7) Bijbelverteller, 8) pis-aller (Frans) = lapmiddel, pispaal, voetveeg. Een uitdrukking is 'au pis-aller', in het ergste geval, 9) mp3-speler, 10) luitspeler(!),

11) laissez-passer = het overlaten van de loop der zaken aan zichzelf = achteloosheid. NB Nu nog in VD zonder koppelteken, is fout, zal verbeterd worden, in oVD inmiddels – 2019 – akkoord. 12) kahler = de ziekte van Kahler: kanker van de plasmacellen in het beenmerg,
13) ik-verteller = iemand die in een ik-roman in de ik-vorm vertelt (koppelteken vanwege de zogenaamde zelfnoemfunctie; vergelijk oeps-gevoel: het gaat om het woord 'oeps' zelf – 2019 oepsgevoel!), 14) hooipeiler = iemand die hooibergen op broeien onderzoekt,
15) xylofoonspeler,

16) cd-romspeler, 17) hoekpijler = hoekpilaar, 18) heckler = iemand die voorstellingen, debatten enz. opzettelijk verstoort door te roepen of door voortdurend kritische vragen te stellen, 19) croquetspeler,
20) xtc-dealer (ecstasydealer),

21) CO₂-vervuiler, bokstriller (uit de muziek!, onzuiver, onzeker of ongelijk uitgevoerde triller = versiering bestaande in snelle afwisseling van een hoofdnoot en een bovenseconde), 22) Appenzeller kaas (= appenzeller), 23) 06-dealer, 24) aadler: in verouderde literaire taal: adelaar en 25) ankeiler = tot lezen uitnodigende tekst op de voorpagina van een krant of tijdschrift, of op een homepage.

E. En nou gaat u me toch niet vertellen, dat u hier helemaal geen lor aan vond?

 

1660 Dictee donderdag 13 juni 2019 (1) dictee Oefendictee Breskens Specialisten 2016 √ x

Dictee - dictees [1660]

Dictee Oefendictee Specialisten Breskens 2016

Een wereldreis in 10 alinea's

1. Via via kwamen we vanaf de Italiaanse kust door het Mezzogiorno uiteindelijk in la città eterna terecht, de Eeuwige Stad (Rome). We verkasten vervolgens naar Vaticaanstad, waar bij een rondleiding aan de orde kwamen: hoe het Patrimonium Petri mede door toedoen van zoeaven uit Oudenbosch (NL) bevochten werd op het Quirinaal
[de Italiaanse staatsmacht] en hoe een papabile [pauskandidaat] uiteindelijk het 'habemus Papam' [wij hebben een paus] over zich kreeg uitgeroepen.

2. Ik ben ook in Suriname geweest, maar de zin daarover is gecensureerd. Het zal later wel duidelijk worden waarom. In plaats daarvan een extra alinea over Italië. In Italië heb ik mijn geld versinterklaasd. Ik dacht even een cremona [soort viool] of een tweedehands-Amati [evt. tweedehands Amati – viool] te kopen op het Apennijns Schiereiland, maar dat liep goed mis: er waren geen Elysese velden (een soort van walhalla) – de PIGS-landen [Portugal, Italië, Griekenland en Spanje] zouden inmiddels beter de zeuro hebben ingevoerd – maar wel maffioze praktijken: men wilde ons de (scheve) toren van Pisa leveren, een soort van curaçaoënaar [grote (kunst)penis], die een cicisbeo [vaste begeleider en vriend, niet: minnaar] nooit zou mogen gebruiken.

3. Ook de originele Nederlandse zin heeft het imprimatur [verlof om geschrift te laten drukken] en het nihil obstat [er is geen bezwaar] van de censor librorum [boekenkeurder vanwege de kerkelijke overheid] (een censor morum is een zedenmeester – mv. censores) niet verkregen. Wegens res augusta domi [armelijke huiselijke omstandigheden] moet ik me met surrogaten behelpen. Als het dan toch over publicaties gaat: de samizdatliteratuur [clandestien, Oostblok] is nu gewoon bij de Wereldbibliotheek [Nederlandse vereniging met vertaalde buitenlandse lit(t)eratuur] te koop. Wie heeft de Nobelprijs voor de Litteratuur gewonnen dit jaar? Het (Russische) persbureau Itar-Tass kent u natuurlijk: Informacionnoje Telegrafnoje Agentstvo Rossii – Telegrafnoje Agentstvo Sovjetskogo Sojoeza: een hele mondvol dus ...

4. Bij mijn bezoek aan Griekenland was veel gedachtegoed terug te voeren op de Stoa poikilè [zuilengang, leerplaats van Zeno te Athene]. Het zenonische – uitgaande van een zekere chrie [behandeling van een thema naar een gegeven schema van gezichtspunten] – heeft de mensheid veel gebracht. De Orpheusmythe [zijn afdaling in de onderwereld] kent u wel. Scholieren kregen daarvan vaak een versie ad usum Delphini [gekuist, gecastigeerd] voorgelegd. Ook de afroditische [naar: Aphrodite] mysteriën zijn bijster interessant. Aan de kust zag ik de anarithmon gelasma (de eindeloze deining der zee): schoon en goed (kalos k'agathos). Ik heb een dipylon [hoge, grote grafvaas] meegesmokkeld, die staat trouwens beschreven in hendekasyllabi [enk.: -syllabe, ook: -syllabus]

5. Het Kyotodoel leidde mij naar Japan met zijn fraai bloeiende dwergkweeën [sierheester]. Ik leerde de wabi-sabikunstopvatting [sobere vormen] kennen; de ajinomoto-ve-tsinverwisseling bij een dictee leverde mij tig fouten op, ik kocht een shubunkin, een Japanse goudvis, vroeg me af of de uchiki kuri (pompoen) en de yuzu (citrusvrucht) wel te combineren zijn en merkte dat de yakuza (misdaad) al was doorgedrongen in het shinto ryu (Japanse vechtkunst met stokken en wapens; niet bedoeld is hier: het aikido = een oosterse vechtsport, verwant aan judo).

6. Uit Zuid-Amerika kan ik het volgende melden: ik kwam  ruimschoots boliviano's [munt Bolivia, BOB] tekort. Van mijn cruzeiro's [vroegere munt Brazilië, BRB, thans de real, BRR] waren er echter veel over. De candomblé-erediensten [menggodsdient] werden goed bezocht. De caboclo-indianen [halfbloed van een blanke en een indiaan in Brazilië] wonnen carnaubawas [bladwas] op de campo [grote grasvlakte] van de waaierpalm. Een pitahaja [= pitaja, drakenvrucht, cactus] heeft niet veel water nodig. Ze zijn daar nog bang voor de legendarische chupacabra, de geitenzuiger. Ik heb ook nog wat stekjes van de quillaja [zeepboom] meegenomen.

7. Overslaan kon ik God's own country [Amerika] natuurlijk niet. Ik houd van Uncle Sam [de VS], met als vlag de stars-and-stripes en als volkslied The Star-Spangled Banner (let op: dus niet Yankee Doodle = lied uit de Vrijheidsoorlog!). De trumandoctrine [Amerika verleent militaire steun aan landen waarin (linkse, communistische) rebellie plaatsvindt] en de monroeleer [geen vreemde inmenging in binnenlandse staatkunde] hebben veel goeds gebracht. Een president kan er maar 8 jaar zitten, daarna krijgt men zeker een president elect [nieuwgekozen, nog niet beëdigd]. Een variatie op 'im Westen nichts Neues' is 'all quiet along the Potomac' [stereotiepe reactie op een verzoek om informatie].

8. India stond bol van de bollywoodromatiek, toen ik er kwam. De Bhopalramp (giframp) is inmiddels verwerkt. Grappig: een kleine meid had een calicokat [lapjeskat] in een banyan [wurgvijg, worgvijg, baniaanboom, banianeboom] gehangen. De sadhoe [ook: sadhvi = rondtrekkende asceet India] reisde naar de stambha [losstaande zuil of pilaar, gedenkteken] en hing daar surahlappen [zwaar kunstzijden weefsel] aan de stoepa [boeddhistisch heiligdom]. We hebben ook nog op axisherten [lijkt op damhert] en nijlgaus [soort van antilope met korte hoorns] gejaagd: dat kostte heel wat roepies [India, INR].

9. De volgende bestemming was Turkije, het land van Kemal Atatürk.
Ik heb mijn ogen uitgekeken: een türbe [graftombe] uit de tijd van de Seltsjoeken met daarop een tugra [monogram], een tekke (klooster voor soefi's), sazzers [sazspeler op de baglama], verhalen over padisjahs [sultan Ottomaanse Rijk], onder jongeren neyyuppies [bamboefluit], een prachtige külliye (bijgebouwencomplex van een moskee) en ten slotte bij een kümbet [vrijstaand islamitisch grafmonument] een aantal lavashhappers [zeker brood].

10. Op de terugweg heb ik nog even Frankrijk aangedaan, op weg naar huis. Een(!) arc de triomphe [triomfboog] heb ik daar niet gevonden. Ik danste de varsovienne [een dans, Frankrijk, lijkt op mazurka en polka] onder de klanken van een tyrolienne [jodellied]. Ook de écossaise [Schotse drie, Schotse dans, dans in de driepas, vb. van een contradans] en de danse macabre [mv. danse(s) macabres = dodendans] kwamen aan bod. Veel was toch wel tout comme chez nous [net als bij ons]. Wat de aanleiding was: je-ne-sais-quoi
[ik-weet-niet-wat: niet in woorden uit te drukken], maar er ontstond een lelijke aanvaring, die achteraf une tempête dans un verre d'eau
[een storm in een glas water – een fluctus in simpulo] bleek te zijn. Ik heb toen wel een waterloo geleden en die slag verloren, maar het
shangri-la [paradijs] er niet mee gewonnen.

 

 
 

1659 Dictee woensdag 12 juni 2019 (12) dictee Oefendictee Breskens (aanvangers) √ x

Dictee - dictees [1659]

Dictee Oefendictee Breskens (aanvangers)

Oefendictee, niveau: Aanvangers (wel extra lastig) – bij dictee Breskens

1. De cliniclown wendde zich naar het afgewende gelaat van het verwende ziekenhuispatiëntje. Hij was er wel aan gewend dat zij als aanwensel had om met allerlei voorwendsels te komen. Wend u bij klachten tot de directeur, wendt u zich dan niet tot het
adjunct-afdelingshoofd. Liefst wend je jezelf helemaal tot niemand!

2. De grootte van het begrote begrotingstekort begrootte de grote boekhouder op zo'n 3 ton: er was dus [getal] driehonderdduizend dertig euro te kort. Ook vorig jaar kwamen ze bij dit aannemingsbedrijf al meerdere tonnen tekort. Daarvoor hebben ze krediet op moeten nemen. Terugbetaling? Met sint-juttemis waarschijnlijk.

3. Bij de Ronde van Breskens zag je veel vélocipèdes (velo's). Er deden heel wat flandriens mee, die vroegen: "Waar zijn hier de kasseien?". Bij veel wind viel het peloton in waaiers uiteen. Een Belgenmop: sommigen wilden een surplace maken. Het was geen veldcross, er waren veel bonificatiesprints en er werd behoorlijk gelinkebald …

4. VV Breskens wil kampioen worden. In hun klasse willen ze promoveren. Ze hebben een uitstekende goalkeeper (een echte penaltykiller!), krijgen vaak free kicks mee, de ausputzer of libero staat zijn mannetje, ze scoren vaak uit elfmetertrappen, hebben een uitstekende assistent-scheidsrechter en ze spelen beslist geen
kick-and-rush of boerenkoolvoetbal!

5. De basisschool zit in De Korre. Daar leren de élèves aardrijkskunde (Opper-Volta en Indochina), geschiedenis ([letters] Tachtigjarige Oorlog en de Slag bij Nieuwpoort, 1600), biologie (de amaryllis en de dahlia), gymnastiek (bokjespringen en apenkooien), taal en spelling (kleinekinderenbedtijd en kerstmaaltijd), al een beetje wiskunde (de stelling van Pythagoras) en maatschappijleer (gemeente, provincie en het college van B en W).