3790 Dictee dinsdag 28-10-2025 (1) – dictee Van Swaaij Cassatie JeeBee Dictee 2025 √ x

Dictee – dictees [3790]

Van Swaaij Cassatie JeeBee Dictee 2025

Toelichting in blauw.

Een dystopisch [betreft antiutopie] dictee (auteur: C.N.J. Kortmann)

1. In dit JeeBee Dictee neem ik u mee
naar A.D. [anno Domini] tweeëntwintighonderd(en)twee.
Laag Nederland werd verzwolgen door de zee.
Hulpvaardige Walen vingen ons op in een azc.
Evenzovele cisterciënzer monniken [ook: aaneen] hielpen mee,
vergastten ons (niet op bockbier, nee)
op koekies met kamillethee.

2. Veel van wat was, is dan niet meer:
zee-eenden vorsen op het IJsselmeer,
dauwtrappen in Drenthe met pokkenweer.
Onder zes meter zee boven NAP
is alles verzonken, keert niets weer.

3. Maar al te veel moet men niet klagen.
Van veel malheur zijn wij dan verlost.
Van Wilders’ op agitprop geënte instapost,
[communistische actie- en propaganda-afdeling]
van Tates manosfeer, die menig puber de kop nu kost,
[ongunstig, manosphere = deel van het internet waarop traditionele mannelijkheid en vrouwvijandigheid worden gepropageerd]
resteren schimmen, die mettertijd vervagen.

4. Zij die somberen over later, geef hun maar eens ongelijk.
De kwinkslag houdt nochtans ons dagelijks leven draaglijk.
[ook dragelijk: opschrijven wat je hoort!]

5 (Bonuspostscriptum:)
Aan het eind van dit dictee gekomen
weifelt en twijfelt u hopelijk niet al te veel
over spaties, trema’s en koppeltekens.
Tip: houd [ook: hou] de tussen-n in het gareel.
U wikt en weegt: is het wijs mijn werk daarop na te lopen?
Het Groene Boekje, had ik dat niet moeten kopen?
Eigenlijk wist u het van tevoren: andermaal
overschatte u uw kennis der Nederlandse taal.

3789 Dictee maandag 27-10-2025 (2) – dictee Verslag Finale Schrijfwijzen 2025 √ x

Dictee – dictees [3789]

Tekst Dictee: zie blogpost 3788.

NB Ik heb het gewonnen bedrag van 800 € gedoneerd aan vzw Creatief Schrijven! 

Verslag Finale Schrijfwijzen 2025

Rein Leentfaar wint nationale finale van dictee De Schrijfwijzen

Vorige zaterdag kon je een speld horen vallen in de barokke zaal AMUZ in Antwerpen. Rein Leentfaar uit Middelburg mag zich de winnaar noemen van het dictee De Schrijfwijzen. Het dictee- en taalspel vond plaats op zaterdag 25 oktober in AMUZ in Antwerpen, een organisatie van Creatief Schrijven, VRT en de Vlaamse bibliotheken. De dicteetekst was een creatie van Maud Vanhauwaert. 

In de finale van De Schrijfwijzen namen
68 dicteetijgers het tegen elkaar op. Rein Leentfaar reed een quasi foutloos parcours. Hij gaat aan de haal met de titel De Schrijfwijze 2025. Hij ontvangt een geldprijs van 800 euro en een prijzenpakket ter waarde van 500 euro. Zijn concurrenten waren
67 andere spellingkraks [krak niet in wdb. --- > crack] die begin oktober het dictee wonnen in een lokale bibliotheek of deelnamen aan een schrijfwedstrijd van De Morgen. 

Finale in barok decor

De finalisten kruisten de taaldegens in de barokke pracht van AMUZ, de voormalige
Sint-Augustinuskerk, in Antwerpen. VRT-journalist Aurélie Boffé leidde de finale in goede banen. Auteur Maud Vanhauwaert schreef de tekst voor de finale en las die zelf voor. De jury stond onder leiding van Ludo Permentier en Dirk Caluwé, die waakten over een vlekkeloos verloop.

Fris concept

De heruitgevonden versie van het dictee, zoals het ook in de voorronde in de bibliotheken werd gespeeld, bestaat uit drie rondes. Allereerst was er een dictee in de traditionele vorm, waarbij de tekst werd voorgelezen die vervolgens geschreven moest worden. De vrolijke tekst van Maud Vanhauwaert, ‘Mevrouw De Clercq’, bevatte woorden als padellen, conculega, consciëntieus en pupillen. 

De tweede ronde was een meerkeuzeronde. Hierbij kregen de deelnemers verschillende schrijfwijzen van een woord aangereikt en moesten ze de juiste keuze maken. Met ieder juist antwoord verzamelden ze een letter waar een lang woord mee gespeld kon worden. Hoe meer goede antwoorden, hoe gemakkelijker het werd om dit woord te raden. Toch bleek de uitdaging groter dan verwacht. Geen enkele deelnemer vond het twintigletterwoord ‘levensbeschrijvingen’. 

Met een topscore van 34 op 40 kaapte Rein Leentfaar de eerste plaats weg. Vier finalisten streden om de tweede en derde plaats tijdens een derde ronde. In die spellingbee moesten de best scorende deelnemers woorden live en foutloos spellen voor publiek.

Top drie gekroond

De drie verschillende rondes zorgden voor de nodige animo in AMUZ. Rein Leentfaar kroont zich De Schrijfwijze 2025. Hij nam deel aan de voorronde in bibliotheek Stekene, waar vanaf nu ook een oorkonde hangt. Françoise Légère bemachtigt de tweede plaats, nadat zij de voorronde won in bibliotheek van Turnhout. Anke Senden (bibliotheek Zulte) vervolledigt het podium. 

Grappige woorden en sappige spelfouten

Zoals elk jaar zorgde De Schrijfwijzen  voor hilariteit met grappige woorden en met sappige spelfouten. Woorden waarover de meeste deelnemers struikelden: chrysostomosfeest, taupe map, tautologieën en ceylonthee. Enkele leuke cijfers: de deelnemers maakten samen 311 fouten, goed voor 4,5 fouten per persoon. Twee deelnemers schreven een foutloos dictee in de eerste ronde. De langst gevonden woorden in de tweede ronde telden
18 letters. 

Het niveau lag in elk geval hoog. Zeven finalisten scoorden 30 of meer punten. Juryvoorzitter Ludo Permentier schrok er niet van: “Hier zat dan ook het kruim van taalminnend Vlaanderen samen.”

Partners en organisatie

De Schrijfwijzen is een initiatief van Creatief Schrijven vzw in samenwerking met de Vlaamse bibliotheken.

Het initiatief wordt mede mogelijk gemaakt dankzij de steun van de Nationale Loterij, VRT, Stad Antwerpen, De Morgen, Confituur Boekhandels, VBK Uitgevers, Van Dale, Leuchtturm1917, Team Taaladvies, CVO Encora, de Bib en de Vlaamse Overheid.

3788 Dictee maandag 27-10-2025 (1) – dictee Finale De Schrijfwijzen 2025 √ x

Dictee – dictees [3788]

Commentaar is uiteraard welkom:

leentfaarrein@gmail.com

Verslag dictee: zie blogpost 3789

NB Ik heb het gewonnen bedrag van 800 € gedoneerd aan vzw Creatief Schrijven! 

Finale De Schrijfwijzen 2025

Mevrouw De Clercq (auteur: Maud Vanhauwaert)
Deze titel werd op het scherm getoond!

Deel A – moest geheel worden opgeschreven

1. Het is al laat wanneer mevrouw De Clercq, net klaar met haar online tai-chiles [maar de wdb. hebben vrijwel alles met online aaneen – overigens: beide goedgerekend], met een hete kop ceylonthee aan de keukentafel gaat zitten. Haar man is nog even gaan padellen met een conculega en zal pas rond elven thuiskomen. Haar puberdochters waren meteen na het avondeten al ribbedebie. Wellicht liggen ze nu in hun bed op hun smartphone te scrollen langs de eindeloze avenue van TikTokfilmpjes [ten onrechte werd tiktokfilmpjes ook goedgerekend - GB], wegzakkend in het schemergebied tussen waken, appen en slapen.

2. Mevrouw De Clercq haalt een volumineuze, taupe map uit haar boekentas, klapt die consciëntieus open en neemt het stapeltje opstellen van de derdejaars. De opdracht luidde: ‘Schrijf een kortverhaal [BE, NL: kort verhaal] vanuit het perspectief van een dier dat met uitsterven wordt bedreigd.’ Op het digibord in de klas stond een gedownloade lijst met bedreigde soorten. ‘Oh [ook goed gerekend O en Ooh], en appelleer aan jullie ongebreidelde fantasie!’ zo had ze haar pupillen geënthousiasmeerd.

3. Weifelend neemt Mevrouw De Clercq een slokje van haar hete thee. Dan pakt ze krijgszuchtig haar rode bic [ook goedgerekend: BIC].

Rein: 0 fouten, volgens de jury 4 (zou met leesbaarheid te maken hebben). Dat lijkt onwaarschijnlijk voor een superdicteeër, zeker als
70 deelnemers gemiddeld 4,5 fouten maken ... Ze sturen mijn werk op. Als ik dat ontvangen heb, zal ik dat hier nader toelichten. Ontvangen. Een enorme deceptie ... Mijn oren lieten het weer eens afweten. Ik was (te) laat in de zaal en kwam op de achterste rij terecht (vorig jaar zat ik op de tweede rij ...): 1. 'een' i.p.v. 'hun' (was 'smartphone' nu maar in het meervoud geweest ...) en 2. 'houdt' i.p.v. 'haalt' (onbegrijpelijk, maar misschien niet meer op gelet i.v.m. de hersenbreker 'taupe' die daar vlak achter kwam ... Een toch wel lastige vind ik zelf: na "O ... fantasie!" dacht ik dat dit 'einde zin' was en schreef
3. "Zo" i.p.v. "zo" (had er niet beter een komma na het citaat kunnen komen?). Voordat ik mijn werk terugkreeg, dacht ik dat alle vier de gevallen een kwestie van onduidelijk schrijven waren, maar dat bleek er slechts één te zijn (mijn volgend jaar
82-jarige en beginnend degenererende vingertjes gaan het ook laten afweten): 4. 'gedownloade' met inderdaad een a die een klein beetje op een u leek (maar niet op een o ...). Enfin, toch nog gewonnen ...

Deel B

Het tweede deel werd voorgelezen. Als er (20 x) een piep gegeven werd, kwam er een tweekeuzevraag op het scherm, met achter elk alternatief een letter. Die letter moest je noteren (20 x) en na afloop met die 20 letters een zo lang mogelijk woord maken. De jury bepaalde of het een gangbaar/correct woord was en overigens kreeg je bij gebruik van een foute letter sowieso 0 punten voor dit onderdeel.

Hieronder de twintig goede woorden (met letter) in groen en de foute in rood (met letter). Ik zal de 20 woorden nummeren. Op het scherm stond natuurlijk niet altijd de goede keuze voorop, hier wel …

4. Mevrouw De Clercq heeft collega’s die al jaren geleden hebben besloten niet meer met rood te verbeteren. Meneer Pascal, die bij 1 fuchsia S / fuschia T zweert, 2 promootte E / promote A dat zelfs op de 3 klassenraad B / klasseraad F. Hij ontstak in een parodie op Marco Borsato’s hit: “Vandaag is rood … niet meer de kleur om aan te stippen!” Zijn collega’s hadden wat 4 gegeneerd I / gegêneerd U gegniffeld en gingen al snel over naar het volgende punt: de 5 pannenkoekenverkoop L / pannekoekenverkoop M voor het 6 chrysostomosfeest C / Chrysostomosfeest K [zie GB: chrysostomosproef]. In elk geval: mevrouw De Clercq bleef bij rood.

5. Het eerste verhaal dat ze las, ging over een 7 orang-oetang V / oran-oetang P die eenzaam ronddoolde in de 8 Borneose E / borneose O bossen. Het tweede verhaal was over een okapi die in een OKAN-klasje [in BE: Onthaalonderwijs voor Anderstalige Nieuwkomers (oorspronkelijk Onthaalklas voor Anderstalige Nieuwkomers)] zit, samen met een 9 zeeolifant I / zee-olifant A en een 10 reuzenotter N / reuze-otter M.

6. Sommige verhalen getuigden van een 11 goed gevonden V / goedgevonden W invalshoek, maar de 12 buitenissige N / buitennissige D personages bleven zielloos. Bovendien stonden er protserige zinnen in die haar leerlingen toch niet zelf geschreven konden hebben, zoals: ‘Met mijn ragfijne kieuwen glijd ik flegmatisch over de 13 tektonische E / tectonische U platen van mijn oeroude meer.’

7. Wat nog het meest opviel: er stonden 14 ei zo na N / ei-zo-na F geen schrijffouten in! Meestal ging mevrouw 15 De Clercqs H / De Clercq’s Z pen vrolijk aan de zwier bij het verbeteren, de penpunt als een 16 ballerina J / balerina M dansend over het papier, rond de spelfouten, 17 tautologieën E / tautologiën Y en typografische inconsequenties. Nu lag haar pen als een relikwie naast haar op tafel. Ze wist dat sommige leerlingen dyslexie hadden, en 18 sommige G / sommigen K [slaat terug op leerlingen] een andere thuistaal dan het Nederlands. Dat leverde vaak geestige constructies op en 19 briljante C / brilliante W vondsten, maar in deze teksten was daar niets van te merken. De teksten leken geschreven door eenzelfde hand. Het was al donker buiten, maar het begon mevrouw De Clercq steeds meer te dagen: deze teksten waren uit de 20 ideeëloze R / ideeënloze T eenheidsworstenmachine van ChatGPT gedraaid.

De twintig letters waren dus:

S E B I L C V E I N V N E N H J E G C R

Daarmee kon je een 20-letterwoord maken:

L E V E N S B E S C H R I J V I N G E N

PS Als Hollander moet je er altijd op verdacht zijn dat IJ = I + J, twee letters.
In NL is de ij vaak (zoals in kruiswoordpuzzels) maar één vakje.

Rein: L E E N B E S C H R I J V I N G E N (denk aan leenheer, etc.)
Ik had 2 onmogelijke letters over, die ik niet kon gebruiken [C,W – had S,V moeten zijn]. Waarschijnlijk dus tweemaal een verkeerde keuze gemaakt. Ik kan het niet meer reconstrueren, ik weet achteraf wel zeker dat 11 fout was: W moest V zijn. Die C kan ik niet meer plaatsen, maar dat had dus een S moeten zijn ...

Maar het complete woord
L E V E N S B E S C H R I J V I N G E N
Is natuurlijk zo onaantastbaar (goed), dat ik gewoon die 20 letters had moeten durven invullen …

Deel C: dat completeert het verhaal, maar speelt verder geen rol …

8. De volgende les schrokken de leerlingen toen ze mevrouw De Clercq de klas zagen binnenkomen. Er trilde een vreemde spanning in de lucht. Ze ging op haar lessenaar zitten, haar benen gekruist, kuchte en zei: “Jullie weten dat ik er altijd op heb gehamerd om zonder fouten te schrijven, maar nu vraag ik jullie: toe, geef me jullie dt-fouten en gekke kronkels!”

9. Nog voor de leerlingen konden reageren, ging ze verder met haar litanie: “Geef me jullie zeugmata [zeugma: vb. hier zet men koffie en over], jullie contaminaties [opnoteren van opschrijven en noteren] en hypercorrecties [hypercorrecte vorm]!” De leerlingen hadden geen idee waarover mevrouw De Clercq het had, maar ze was nu niet meer te houden. Ze klom op haar lessenaar, liep zo rood aan als haar werkloze bic en vervolgde: “Ja, geef me jullie anglicismen [gevormd naar het Engels], stijlbreuken [plotselinge overgang naar een andere stijl] en malapropismen [verhaspeling, bv. episch centrum voor epicentrum]!” En dan een beetje stilletjes erachteraan: “Laat me zien dat jullie geen robots zijn, maar mensen van huid en haperingen, schrijvers met een eigen stem.”

10. De jongeren keken haar beduusd aan, een beetje ongemakkelijk en meewarig, als was mevrouw De Clercq zelf een bedreigde diersoort. Het was zo stil dat je een bic kon horen vallen. 

11. Op de vensterbank streek een kleine, bijzonder bedreigde, geelkuifkaketoe neer.

Eindconclusie: met 4 onnodige fouten en de logische keuze van 'levens-' in plaats van 'leenbeschrijvingen' zou een (maximale) score van 20 - 0 + 20 = 40 punten zeer wel haalbaar zijn!

 

 

 

 

 

 

3787 Dictee vrijdag 24-10-2025 (1) – dictee Oefendictee september 2025 (3), tevens Dictee van de Dag 1191 √ x

Dictee – dictees [3787]

Oefendictee september 2025 (3) en Dictee van de Dag 1191

Dit is het laatste Oefendictee en Dictee van de Dag.

Na 20 jaar werk ik verder alleen nog maar voor mezelf en niet meer voor de dicteecommunity.

Ik blijf wel wedstrijddictees publiceren, soms geannoteerd.

Alle blogposts zijn herzien t/m 3700 [18-10-2025]!
En op 19-10-2025 zelfs t/m blogpost 3786, op dat moment de laatste!

1. Wil je een glas torrontés? Zelf vonden ze dat ze het iets te goed hadden. Een tiple is een kleine gitaar, 12 snaren. De aardangel is een kruid met sterk gestekelde [nergens in VD - met stekels - zou volgens VD, lemma 'sterk' - als de volgende - ook wel aaneen kunnen] zaaddozen die het vee licht [gemakkelijk] in de poten steken (Tribulus terrestris). Drinken we er nog een valdepeñasje [wijn] op? Wollah of woela [ook: woelah en wallah]: ik zweer het. Aan zijn huwelijk heeft hij toch maar mooi een trouwma overgehouden (misschien ook wel een trauma). Wat moesten ze nou met zo’n danaïdenvatgat [GB]? Een kweekwee is in Indië een gebakje [en grondkwekwe is een hypotheek]. De ‘categorieën’ ladies’ night en captain’s dinner moet je niet dooreenhalen [VD]. Bij VD heeft zoeken op *ée geen zin, omdat VD geen rekening houdt met diakritische tekens. In GB: appellation contrôlée [A.C.], appellation d'origine contrôlée [A.O.C.], crème brûlée, dégénérée [vr.], déléguée [vr.] [vgl. ook declassee] en toile cirée [o.a. tafelzeil].

2. Toevallig, bij toeval (par hasard) in VD tegengekomen, toen ik dit schreef: par renommée = bij geruchte. Als je in VD *ee doet, krijg je ook alle *ée, maar dat zijn 901 treffers; een miniselectie daaruit: à main armée (gewapenderhand – maar: armee), à portée (binnen bereik), arrière-pensée (verzwegen bijgedachte), à tête reposée (bedaard, rustig), bombe (glacée) [ijsgerecht], bouchee (pasteitje), tournee (rondreis), puree, live-elpee
(live-lp), huiskamerdictee(!), fricassee, entree, zeevee (kweekvissen), vole annoncée (omberspel: alle trekken halen) en vie manquée. Goethe was de olympiër van Weimar. Deze optelling klopt: hbo + wo = h.o. Een i.u.d. is een iuris utriusque doctor: doctor in de beide rechten (nl. wereldlijk en geestelijk). De Taalunie kiest voor Bazel (exoniem), maar ook Basel (endoniem) wint terrein.

3. Een wadi is een droge rivierbedding in woestijnland, woestijndal met steile wanden, ook: droge bedding in een woonwijk als wateropvang na overvloedige regenval. Niet te verwarren met Waadi = in NL: Wet Allocatie Arbeid door Intermediairs. Het is hier nu 20 graden Celsius. Wil je de lamp uitdoen? Ze kregen Bordeauxse pap te eten … (nee, niet die bouillie bordelaise ...]. Bij het client-serversysteem is de clientèle en zijn de gezamenlijke cliënten, het cliënteel, de klanten van de server. Op 19-10-2025 nieuwe update bij VD geconstateerd: 398.147 treffers (was: 397.635). Maar weer begonnen met a* in GB: A0-formaat behelst 1189 mm × 841 mm. Zij is een nieuwsgierig aagje [genoemd naar Aagje]. Daar is de aan-uitknop voor.

 

 

 

 




 

3786 Dictee zondag 19-10-2025 (1) – dictee Honderdste BeNeDictee 18-10-2025 Opwijk √ x

Dictee – dictee [3786]

Honderdste BeNeDictee 18-10-2025 Opwijk

De invulitems zijn genummerd en rood.

Commentaar in blauw.

NB Vandaag alle blogposts t/m deze [3786] herzien!!!

De papieren tijger (auteur Herman Killens)

1. Ziezo, het 1 t-woord is eruit. Mijn 2 minicolumnpje – eentje waar jullie vast 3 u zullen tegen zeggen - gaat deze keer over tijgers. Om vooreerst alle verwarring te voorkomen: daarmee bedoel ik dus niet die 4 majestueuze 5 steppe- [n/s] en
6 savannedieren [n/s] die verzot zijn op
7 antilopebillen [n/s, antiloop = een stof] of
8 gazelletournedostjes [n/s, frequenter dan gazel + len]. En ook kroegtijgers vallen in principe niet onder mijn 9 exposé, al kan enige overlap met de
10 hierna vermelde 11 passe-temps [tijdverdrijf] niet helemaal worden uitgesloten.

2. Vandaag laat ik mijn gebruikelijke
12 ode- [n/s] en epodenstijl achterwege en houd het voor jullie strikt wetenschappelijk 13 to the point. Welnu, wat kunnen we allemaal vertellen over de Tigris orthographicus, volgens de 14 alom bekende 15 Linnaeusclassificatie een ondersoort van de
16 homines sapientes [enk: homo sapiens, vgl. hominiden en Hominidae]? Eerst en vooral, dicteetijgers komen overduidelijk niet
17 in groten getale voor. Of ze intussen op de
18 rode lijst van het 19 Wereldnatuurfonds [WNF] staan moet uw trouwe dienaar voor jullie wel nog even 20 factchecken.

3. Ons aller dikke 21 dictionaire [woordenboek] omschrijft de Tigris als een ‘ervaren deelnemer aan dicteewedstrijden, voor wie soms 22 extra moeilijke dictees worden geschreven’. En dat is niet gelogen. Een beetje tijger laat zich inderdaad 23 sans souci [zorgeloos] 24 kastijden met een 25 urbi et orbi voorgelezen 26 olla podrida [= olipodriga] die voor elke buitenstaander steevast klinkt als 27 patois of
28 coq-à-l’âne [wartaal], of – stel je voor – als
29 Sioux [ook taal - uitspraak soe] of 30 Twi [= Akan, taal]!

4. Het is dan ook geen doordeweeks 31 cluppie. Zoals 32 Sint-George [= Sint-Joris] de patroon is van de 33 Orde van de Kousenband, zo zweren de leden van deze 34 sektarische [sekte] groepering onvoorwaardelijk trouw aan hun influencer Johan Hendrik van Dale. 35 Das höchste der Gefühle is voor zijn 36 acolieten [volgelingen, akoniet = plant] het doorploegen van een 37 ellenlange
38 vocabulaire [woordenlijst]. Toch wel
39 remarquabel [opmerkelijk], niet?

5. Het is een 40 goedbewaard geheim dat tijgers niet zomaar een ordinaire 41 biefstuk tartaar met aardappelen en rodekool nuttigen, maar wel een sneetje 42 blonde d’Aquitaine,
43 gamba’s a [Spaans] la plancha of 
44 coppa di Parma [zekere parmaham] met
45 pommes duchesse [hertoginnenaardappelen] en 46 rucola [zekere slasoort], dat ze een
47 Heilooër Blond [bier] of een 48 peterman [bier, Leuven] verkiezen boven 49 aqua pompa [pompwater] of 50 cola light en dat ze perfect het verschil kennen tussen een 51 quatre-quarts [zekere cake] en een 52 millefeuille [gerecht van bladerdeeg met vulling].

6. In hun 53 gesimoniseerde [zekere autowas]
54 kappersporsches [sportwagen voor de gewone man] en 55 twoseaters [auto voor 2 personen] doorkruisen ze 56 le coeur léger [met licht gemoed] en met een ontzettende 57 can-domentaliteit de Zeventien Provinciën om als woeste 58 Masaikrijgers [volk] of 59 assassijnen [zekere sjiieten 11e eeuw] tijdens talloze 60 spellingclassics [klassieker] met enige 61 renommee [goede naam, reputatie] (denk maar bijvoorbeeld aan het 62 Oud-Beijerlands Dictee, het Groot Dictee van 63 Oudenaarde of de Taalstrijd van 64 Schubbekutteveen [fictieve plaats]) de arme lokale deelnemers – die meestal
65 keine ahnung [geen benul] hebben – telkens weer 66 meedogenloos in de pan te hakken, als ware het een 67 Champions Leaguefinalist tegen
68 FC Knudde [team dat slecht presteert]. Rara, welke chique prijzen vallen er daarbij zoal te winnen? 69 Nougatbollen! [niets, vgl. nougat = noga, snoep]!

7. Tijgers zijn doorgaans moeilijk te temmen. Zo aarzelen ze niet om de 70 VAR te tackelen bij een
71 fout gespeld 72 opgavenwoord en als de sfeer weer eens grimmig wordt tijdens een zoveelste
73 dicteedeconfiture [mislukking] bekogelen ze elkaar met 74 niknakjes [koekjes].

8. We sluiten deze ongetwijfeld – ik zal het dan maar zelf zeggen – erg boeiende en 75 goedgeschreven [aaneen: GB/VD] 76 no-nonsenseseance [bijeenkomst] af met een tot op heden nauwelijks bekend 77 wist-je-datje over een vast tijgerritueel.

9. Elke ochtend gaan ze na een 78 caffè americano of drie, met een notitieboekje vol
79 next level orthografie in de achterzak voor de spiegel staan. Met de hand op de groene spellingbijbel stellen ze dan dé vraag die op ieders lippen brandt:

10 ‘Spiegeltje, spiegeltje aan de wand. Wie is de beste speller van het land?’ Vol
80 fiducie [vertrouwen] kijken ze dan in de spiegel en zien daarbij … zichzelf. Hun dag kan niet meer stuk.

 

 

3785 Dictee zaterdag 18-10-2025 (1) – dictee BeNeDictee 99 Rein Opwijk 2025 √ x

Dictee – dictees [3785]

BeNeDictee 99 Rein Opwijk 2025

De 80 vet en onderstreepte items moeten worden ingevuld.

Toelichting in blauw, uitspraak in rood [+ klemtoon].

Mijn vecht- en andere sporten (auteur: Rein Leentfaar)

1. Het 1 viet vo dao [vjèht-voo-dou] zijn de gezamenlijke Vietnamese vechtsporten en de filosofie daarachter. Bij Vietnam moet ik dan algauw aan de 2 Vietcong (vroegere ondergrondse communistische beweging in Vietnam) en de
3 Vietminh [ih] (verzetsbeweging tegen de Franse overheersing, opgericht in 1941) denken. Het derde invulwoord bij het eerste invulitem leidt ons o.a. naar 4 qi dao [tsjie], een Tibetaanse meditatietechniek. Een overeenkomstige Chinese meditatietechniek is de 5 qi gong [g van goal]. We hebben dan ook nog de 6 vipassana [ie ah aa aa], een boeddhistische meditatietechniek gericht op het zuiveren van de geest door middel van introspectie. En als meditatietechniek is er ook nog de 7 tm [tee-(j)èhm - de j alleen bij heel snel uitspreken], rond 1960 door de Indiër Maharishi Mahesh Yogi buiten Azië geïntroduceerd. Op het gebied van meditatie kennen we ook nog de loopmeditatie, de
8 kinhin [2x ih], en de zitmeditatie, de 9 zazen
[zaa-zèhn]. Het spelen van meditatieve zenmuziek daarbij, 10 honkyoku [hohn-kie-joo-koe], verhoogt de sfeer nog aanzienlijk.

2. Maar dan liever niet op een
11 honkytonkpiano [met valse klanken]; wel in een zentuin, een 12 karesansui [kaa-rèh-sahn-soe-wie]. Een meditatieoefening is bijvoorbeeld: “Hoe klinkt het klappen van één hand?” Die laatste is paradoxaal en een voorbeeld van een 13 koan [koo-wahn] [onoplosbaar raadsel]. In plaats van buiten kan mediteren ook in een meditatiehal, een 14 dojo
[doo-joo]. Bij boeddhistische meditatie worden wel
15 mandala’s [ah aa aa] (cirkelvormige of veelhoekige figuur) gebruikt. Een zekere psychologische vorm van meditatie is achtzaamheid, 16 mindfulness [maajnt-foel-nèhs]. De zenmeditatie beoefen je in een ruimte die 17 zendo [zèhn-doo] heet. Sommigen echter hechten meer aan beoefening van 18 tai chi, [taaj-tsjie] een vermenging van meditatie, yoga en heilgymnastiek, niet te verwarren met 19 tae-bo [taj-boo], conditietraining op muziek, afgeleid van zekere zelfverdedigingssporten en aerobics. Zo is er na een royale uitstap toch weer verbinding met onze vechtsport. Daarbij is een
20 jab [dzjèhp] een direct op de tegenstander of bokszak gerichte stoot met de voorste vuist.

3. We behandelen de vechtsporten verder in vogelvlucht. Bekende 21 oosterse vechtsporten zijn judo, karate, 22 taekwondo [tahj/ee-kwohn-doo] [Koreaans karate] en 23 jiujitsu [ji-oe-jiet-soe,
IPA: /dʒiu­dʒit­su, jiu­jɪt­su/] [Japans worstelen]. En vergeet vooral 24 pencak silat of pentjak silat [VD alleen de c, zelfde uitspraak: pèhn-tjahk-sie-laht] [betekenis: uit Indonesië afkomstige vechtsport] niet. Een harde vechtsport is 25 MMA [èhm-èhm-ee - bij langzaam uitspreken], 26 mixed martial arts
[mah:r-sjuhl] [miniem aantal regels]. En ken je het
27 wushu [woe-sjoe], die verzamelnaam voor verschillende Chinese vechtsporten? Met
28 sensei [sèhn-zei] wordt een Japanse leraar in de vechtsporten veelal aangesproken. De Chinese vechtsport sanda wordt ook wel 29 sanshou
[sahn-sjau - IPA: /sɑn­ʃɑu/] [Chi­ne­se vecht- en
zelfver­de­di­gings­sport zonder wapens] genoemd. En we besluiten met de traditionele Chinese vechtsport 30 kungfu [koeng-foe]. We hadden ook nog kunnen noemen: aikido (verwant aan judo), boken (met houten oefenzwaard), de cross (zekere vechtsport), hapkido (Korea), kata (tegen denkbeeldige tegenstanders) en kempo (verwant aan karate).

4. Genoeg hierover. Laten we het over 31 een [ee] van mijn andere favoriete sporten hebben: biljarten. Het liefst ga ik van 32 acquit [ah-kiet] [de eerste stoot]. Hopelijk blijven me 33 fausses queues
[foos-keu] [misstoten] bespaard. En ik ben altijd blij met een geluksstoot: een varken, zwijntje of
34 raccroc [rah-kroo - IPA: /rɑ­kro/]. Met zo’n
35 toucheetje [toe-sjee-tjuh] [bal aanraken voordat je speelt] (denk ook aan: biljarderen, rotterdammertje
[= bal tweemaal of twee ballen tegelijk raken]) ben ik nooit blij. Een 36 lossebandstoot [een of meer banden alvorens de tweede bal te raken] voer ik uiteraard 37 par bricole [pahr-brie-kool - IPA:
/pɑr­bri­kol/] [= over de band] uit. Die
38 aramithhandelaar [aa-raa-mith] [kunststof voor biljartballen] levert de biljartballen aan mijn
39 café billard [kaa-fee-bie-jaar] [biljartcafé]. Het meest populair blijft bij mij de 40 deinsstoot
[dijn-stoot] [betekenis: gespeelde bal komt terug zonder de band te raken]. Uit mijn onuitputtelijke biljartvocabulaire had ik ook nog kunnen noemen: piqué en piqueren (verticale keu), amorti (speelbal stilleggen), bloque (forse stoot rechtuit - je zou dan bijna aan een jab [20] denken ...) en butage (springen van een biljartbal).

5. In is ook mijn golfspel. Na enige tijd was ik
41 scratchspeler [skrèhtsj] [= zonder handicap] en nu ben ik inmiddels 42 vergevorderd. Er werd overigens vanuit de 43 montgolfière
[mohn-gohl-fjèhr] [luchtballon - met verwarmde lucht] op ons neergekeken. Maar goed, we gaan dus
44 lacrosse spelen [laa-krohs] [soort hockey, wat raar op een golfbaan ...] op een [in cijfers!]
45 9 of 18 holesbaan [hools] natuurlijk. O ja, en de ballen zijn van 46 guttapercha [IPA:
/ɣʏ­ta­pɛr­tʃa, ɣə­tɑ­pər­tʃɑ, ɣʏ­ta­pɛr­χa/] [het in de lucht tot een taaie, leer­ach­ti­ge stof verdroog­de melk­sap van ver­schil­len­de tro­pi­sche boom­soor­ten] gemaakt. Ik maak zelden een 47 whifffout [wih-fout], een airshot [bal volledig missen]. Er zijn ook
48 leatherwedgevalsspelers [lèh-duhr-wèhtsj] [betekenis: bal met schoen verplaatsen - 'leren' wedge = golfclub]. Een hole-in-one is bij een
49 blind hole [blaajnd-hool] [je kunt de green vanaf de afslag niet zien] wel een heel bijzondere ervaring, maar ook een 50 dead ball na een full swing
[dèht-boh:l - foel-swihng] [vlak bij de hole - bal zo ver mogelijk wegslaan] is daarbij een wereldprestatie. De volgende termen hadden in deze golfalinea niet misstaan: 4, 3, 2, 1 onder par = condor, albatros (of double eagle), eagle en birdie, 4, 3, 2, 1 boven par = quadruple, triple, double bogey, bogey en een divot is een losgeslagen graszode.

6. Laat ik de denksporten en dan vooral het schaken niet vergeten. Ik speel vlot, 51 a tempo, en soms moet ik een stuk 52 rechtzetten; ik zeg dan eerst:
53 “J’adoube.” [zjaa-doe-buh] [Ik wil een stuk aanraken om het recht te zetten.] De afkorting
54 e.p. [ee-pee] slaat erop, dat een
55 en-passantslag [IPA: /ɑ̃­pɑ­sɑ̃/] [een pi­on slaan die zo­juist van­uit de beginpositie twee vel­den is opgerukt, door een pi­on van de te­gen­par­tij waar­naast hij is ko­men te staan, waar­bij de slaan­de pi­on zich schuin ver­plaatst naar het veld ach­ter de pi­on die gesla­gen wordt] wordt uitgevoerd. Als er een ex aequo is na een achtkamp, wordt er een
56 rapid of zelfs blitz [rè-piht - blihts] [partij met minder of vrijwel geen bedenktijd] gespeeld. Soms lost een 57 rokade-exercitie [roo-kaa-duh] [zet in het schaak­spel waar­bij de ko­ning en een van de torens te­ge­lijk ver­plaatst wor­den, zo­da­nig dat de koning twee vel­den naar links of rechts gaat, en de to­ren
(er­over­heen) aan de an­de­re zij­de er­naast wordt
ge­plaatst] mijn problemen op, met name als ik
58 en échec -[ah-nee-sjèhk] [schaakmat] dreig te geraken. Aan 59 blindschaken [scha­ken uit het hoofd, zon­der het bord te zien] doe ik niet en na een partij houden we soms een
60 post-mortemonderzoek [pohst-mohr-tèhm] [na het intreden van de dood, hier: na de partij, achteraf]. Uitdrukkingen als sudoku’tje en damtermen als schwindel (onverwachte zet of reeks van zetten) en spelen met increment (extra bedenktijd) komen hier verder niet aan de orde.

7. Natuurlijk ben ik ook idolaat van balsporten. Denk aan het minder bekende 61 tchoukbal [tsjoeg-bahl - g van goal], lijkend op handbal. Tegen
62 manmeersituatiepowerplay is het vaak moeilijk opboksen. Ook hockey is een balsport, daarbij draagt de keeper 63 legguards [lèh-gah:rts] [beenbeschermers]. Ik pas vaak de
64 bloktackle [tèh-kujl] [blok, ac­tie waar­bij een schot wordt ge­smoord door­dat de ver­de­di­ger op het
mo­ment van schie­ten zijn been of be­nen - of stick - te­gen de bal zet] toe. Voetbal moet gespeeld worden door twee teams met een keeper die 65 solied (betrouwbaar) is. Niet elk team heeft nog een
66 libero-ausputzer [uh oo oe uh] (sweeper - vrije verdediger). Bij het moderne topvoetbal is ook de
67 assistent-VAR [vahr] [Vi­deo Assistant Re­fe­ree, vi­deo­scheids­rech­ter] onmisbaar. In een 68 bvo
[bee-vee-joo - j alleen bij snel uitspreken]
[be­taald­voet­bal­or­ga­ni­sa­tie] zitten in NL bijv. de
69 betaaldvoetbalclubs. Het Italiaanse voetbal heet 70 calcio [kahl-tsjoo] [Italiaanse voetbalstijl]. En verder zijn er nog talloze voetbaltermen die hier ongenoemd kunnen blijven: akka (bepaalde schijnbeweging), egeltjesvoetbal [beide partijen defensief], e- [computergames die voetbal simuleren] en g-voetbal [gehandicapten], kick-and-rush [vanuit de verdediging lange ballen naar voren], latjetrappen [proberen tegen de doellat te schieten], offside [buiten spel] en free kick [vrije trap], panna [tussen benen tegenstander door] en panenka [door midden van doel, keeper duikt], rabona (schietbeen achter standbeen langs), schwalbe [gefakete overtreding in strafschopgebied], silver [beslissend doelpunt in eerste verlenging - als dat de regel is: voorstaan na die eerste verlenging] of golden goal [win­nend doelpunt, ge­scoord tij­dens een sud­den death: eerste doelpunt in verlenging is "dodelijk", tikitakavoetbal [at­trac­tief, be­weeg­lijk voet­bal met kor­te, snel­le passes], e.v.a. [en vele andere]

8. 71 Basketbal [bahs-kuth-bahl] spelen, dat noemen onze BE-dicteevrienden 72 basketten
[bahs-kèh-tuh]. Populair is ook
73 beach- of strandvolleybal. Varianten van volleybal zijn 74 indiaca en bossabal [in-die-jaa-kaa - boh-saa-bal] [shuttle met de hand over het net resp. met muziek, op een veld van lucht­kus­sens en
tram­po­li­nes spe­len]. Laatst hebben we de
75 golden set [gool-duhn - g van goal] [extra, beslissende set] gewonnen, dus zeker niet
76 in straight sets [ihn-street-sèhts] [tegenpartij wint geen enkele set]. Weten jullie eigenlijk het verschil wel tussen een
77 passloper en een passer-loper [pah:s][doorspelen en aan de buitenkant aanvallen resp. aanvaller die ook passt]? Veel 78 set-ups [sèh-tuhps] [bovenhandse pass naar een aanvaller] leveren punten op en de 79 side-out [saaj-taut]
[het ver­ove­ren van het recht om te ser­ve­ren] levert tegenwoordig direct een punt op. En in
80 Boerenkoolstronkeradeel ten slotte wordt m.i. helemaal niet gesport. Wel wordt daar de olifant gespot, die met zijn lange slurf dit hele sportdicteeverhaaltje uitblaast.

 

 

 

3784 Dictee donderdag 16-10-2024 (1) – dictee Groot Voorburgs Dictee 2025 √ x

Dictee – dictees [3784]

Groot Voorburgs Dictee 2025

Het voorlezen was abominabel.
Er waren geen (goede) spelregels.

Ook de uitleg bij de na afloop geprojecteerde tekst was matig. 

Vrijheid in perspectief (auteur: José Stijntjes)

1. Tachtig jaar na de bevrijding lijkt vrijheid in Nederland vanzelfsprekend, maar wie de historie kent, beseft hoe precair zij is.

2. In de sombere oorlogsjaren sprak de geëvacueerde koningin Wilhelmina haar volk moedertjelief vanuit de ballingschap toe met “Onderdanen,” – een term die hoe onconventioneel ook – wrang aandoet in een redevoering over vrijheid.

3. Want kan men werkelijk vrij zijn zolang men als onderdaan wordt geadresseerd?

4. Vrijheid is geen monolithisch [homogeen] begrip. Zij kan tegelijk bestaan uit een ravissant mooie suffragette die radicaalfeministische eenakters declameert aan mavo 4-leerlingen, en uit het majestueuze verzet tegen tirannie.

5. Neem George Maduro, de jonge Curaçaose officier die tijdens de meidagen van 1940 in Voorburg standhield tegen een overmacht, een strijd die, hoe heroïsch ook, uiteindelijk een pyrrusoverwinning bleek.

6. In gevangenschap betaalde hij de ultieme prijs. Zijn naam leeft voort in het naar hem vernoemde Madurodam maar zijn werkelijke nalatenschap is de boodschap dat vrijheid offers vergt.

7. Ook buiten het strijdgewoel reflecteerden filosofen over de essentie van vrijheid.

8. A propos [tegenwoordig ook wel – zeker in geschreven tekst: A [ook: À] propos - niet begin zin, dan alleen: à propos], in Voorburg resideerde Christiaan Huygens die voorwaar geen potjeslatijn schreef, maar par excellence [bij uitstek] een man van de wetenschap was.

9. Hij beschouwde vrijheid a priori als voorwaarde voor intellectuele ontplooiing. In zijn epistels benadrukte hij dat kennis alleen accumuleert waar nieuwsgierigheid niet door dogma’s wordt beknot.

10. Vrijheid is zelden onbegrensd. Na 1945 moest Nederland herdefiniëren hoe vrijheid gestalte moest krijgen binnen wetten en regels. En ook nu in een wereld van digitale verwevenheid, blijft zij fragiel.

11. Door versleutelingstechnologie in te voeren probeert men de privacyregelgeving te harmoniseren en de datasoevereiniteit te waarborgen.

12. In Gaza en Oekraïne woeden oorlogen die miljoenen mensen het recht op zelfbeschikking ontzeggen. Van de glasnost en perestrojka, veertig jaar geleden door Michail Gorbatsjov met veel pathos geïntroduceerd, is niets meer over en elders houdt de tirannie van één president de hele wereld in een wurggreep, een coup d’état [staatsgreep] in slow motion.

13. Tachtig jaar na de bevrijding, de tijd van gen Z [uitspraak: dzjèhn-zie/zèht]: vrijheid is niet delulu [jongerentaal: misleid door schone schijn of overspannen verwachtingen – van: delusional] maar iets wat we samen moeten blijven fixen [m.i. zou fiksen ook goedgerekend moeten worden, maar ja … jongerentaal]. Protect elkaar, slay [ww. slayen = jongerentaal: door outfit of uiterlijk een geweldige indruk maken - Engels: to slay = doden, vernietigen] de verschillen en say no tegen toxic [giftige] macht, zo blijft freedom real.