3779 Dictee woensdag 24-09-2025 (1) – dictee Oefendictee september 2025 (2), tevens Dictee van de Dag 1190 √ x

Dictee – dictees [3779]

Oefendictee september 2025 (2)

Dictee van de Dag 1190

Alle blogposts herzien t/m 3400 [24-09-2025]!

Op 19-10-2025 t/m (einde) blogpost 3786!!!

1. Voor GB en VD zijn achenebbisj en aggenebbisj hetzelfde. Als je op Nieuwjaar iemand een gelukkig nieuwjaar wenst, behelst dat het hele jaar. Het NiNsee is het Nationaal Instituut Nederlands Slavernijverleden en Erfenis. HAE, het hereditair angio-oedeem [hereditary angioedema] is erfelijk. Zijn twee quadcopters net zoiets als een octokopter? Bestaat een allerheiligenzomer uit allerheiligendagen? Is dat met of zonder apostrof: mit heißem Bemühn? Een mooc is een massive open online course (vrij toegankelijke onlinecursus voor een groot publiek). Een monumentum aere perennius is een gedenkteken duurzamer dan brons. Je kunt erbij staan als verdomde Louis of lamme Louis. Sub reservatione Jacobaea is onder het voorbehoud van Jakobus, t.w. van de woorden van Jak. 4:15 ‘si Dominus voluerit’ (als de Heer het wil) + ‘si vixerimus’ (als wij dan leven). Een painted veil is een sluier.

2. Italia irredenta is de leus dat alle Italiaanssprekende gewesten met Italië verenigd moeten worden. Het juffertje-in-‘t-groen is een plant of een likeur. Wat leert de papyrologie ons over papier-maché [pie, ook: pjee]? Peppadew is peppersweet. Het peronisme, je weet wel: Perón. Hij gebruikte zijn pioniersschop om de pionieroos uit te steken. Een base is een loog. Die base heeft geen meervoud, dat is cocaïne. Ik hoef niet zo nodig, maar ik zie zo meteen wel. In de chemie staat Orn voor ornithine. De overdresste dame droeg iets overdresseds. Een oxytonon is een woord met de klemtoon op de laatste lettergreep. Hij was het nog aan het paggelen en tichelen [allerlei kleinigheden ter afwerking]. Poetin oefent een pantocratie, een alleenheerschappij uit. Ze zijn pik à pik: staan op gespannen voet met elkaar. Waar vind ik het pezo [peper en zout]? Een potica is een ronde cake.

3. Phenibut [begin zin] is een angstremmend, kalmerend middel dat ook als drug wordt gebruikt. Dat broekie is echt nog een rookie. CQ is de ISO-landcode van Sark, een van de Kanaaleilanden (internet: cq). Bosyaws is leishmaniasis en yaws is framboesia. Wat betreft het zakendoen: je kunt goede zaken doen of helemaal geen zaken doen. Wat weet die ziganologe over tziganen? Hij was de zes miljoenste bezoeker. Hoe groot is zes miljardste van de wereldbevolking? Uitgaande van acht miljard mensen zijn dat 48 (achtenveertig) personen. Het woord ‘zoögloea’ [zeker aantal bacteriën die gezamenlijk verbonden zijn door een slijmachtige substantie, voortkomend uit de gezwollen celwanden] spreek je uit als zoo-woo-gloh-jaa. PASC is Post-Acute Sequelae of COVID-19, vergelijk long covid. Hij doet aan rajayoga.

4. Een opmerkelijk, merkwaardig woord, uniek in zijn soort: remarquabel! Een preetje kan op een soldij slaan [pree], maar ook op een voorkeur [pre]. Heel belangeloos, pour les beaux yeux de Geraldine, hielp hij haar uit de brand. Hoe is de schaal van Réaumur ingedeeld? Heb je een licentie nodig om recensies te mogen schrijven? Echt waar: een goudreinetteboom [mv. n/s] is een goudrenettenboom! Het is pokkeduur [bnw.] en die winkel is een pokkeneind [znw.] weg! Van de sergeantencoup in SR leerden we dat je een revolutie ook revo mag noemen. MERS is het Middle East respiratory syndrome (besmettelijke, ernstige longziekte), de kamelenhoest.

5. Hier nog wat dicteewoorden: at-teken, et-teken en en-tkn, 20-tonner, 5e-klasser, 5e klaskinderen, achter komen altijd los,
achteraan/opkomen, tekortdoen, tenietgaan, Arie Bombarie, Koos Werkeloos, alcarraza = kruik, baz’s = bericht aan zeevarenden, bacchanaal, Bacchusfeest, bantuknots, bantoestan, a.s.o. = and so on, genoeglijk [geen tussen-e], Krimpen aan den IJssel, 1-op-1(-gesprek), een-op-een(gesprek) en cafetière. A.S.N. = anno Salvatoris nostri = in het jaar van onze Verlosser (in het (zoveelste) jaar van de christelijke jaartelling). Sereh is citroengras en sirih betelpeper. Met S-romanum wordt sigma romanum bedoeld. Wil je een glas sauternes? Die sibillen laten nogal wat te raden over.

3778 Dictee maandag 22-09-2025 (1) – dictee Groot Lisses Dictee 2025 √ x

Dictee – dictees [3778]

Groot Lisses Dictee 2025

Leenwoorden (auteur: Jeanette Loos)

1. Schrijf op: hij leaset.
2. Schrijf op: bingewatchen.
3. Nee, zo’n dictee is ideeëloos.
4. U zult flabbergasted zijn, maar als leitmotiv [leidmotief, andere uitspraak] voor het dictee is gekozen voor leenwoorden.
5. Wellicht heeft de doorgewinterde dicteedeelnemer er een fingerspitzengefühl [vingerspitsengevoel, andere uitspraak] voor, maar schrijft de newbie rücksichtslos iets op.

6. Leenwoorden zijn onthoudwoorden: je moet dus leren of woorden als ragout of enquête wel of geen accent circonflexe hebben en welke woorden je met een cedille schrijft, bijvoorbeeld Curaçao.
7. De Hollandse koffie wordt verdreven door frappuccino of latte macchiato.
8. Stamppotgerechten zijn te gewoon.
9. Gerechten als gnocchi, quesadilla’s en bouillabaisse zijn de standaard geworden.
10. In de muziek worden ook woorden geleend: de maestro geeft het crescendo casu quo [afko: c.q.] diminuendo of pianissimo aan.

11. Dresscode: iets casual chics kan vermeld worden op een huwelijkskaart.
12. In de Nederlandse sport zijn woorden als chasse-patate [wielrennen], birdie [golf], chicane [auto- en motorsport], hattrick [voetbal] en schwalbe [idem] te horen.
13. Leenwoorden volgen spellingsstrategieën waardoor werkwoorden als gegamed, geluncht, geracet en gefröbeld goed geschreven kunnen worden.
14. Ten slotte nog een zin in straattaal, die taal maakt tenslotte ook deel uit van ons taalgebruik.
15. Faka drerrie [hallo, vriend of: hoe gaat het met je, vriend], heb je nieuwe pata’s [schoenen] aan?

16. Chapeau als deze leenwoorden voor u een aha-erlebnis zijn.

 

 

3777 Dictee donderdag 18-09-2025 (1) – dictee Oefendictee september 2025 (1), tevens Dictee van de Dag 1189 √ x

Dictee – dictees [3777]

Oefendictee september 2025 (1)

Dictee van de Dag 1189.

Alle blogposts herzien t/m 3300 [11-09-2025]!

Op 19-10-2025 t/m (einde) blogpost 3786!!!

1. Braaklegging leidt tot braakliggendheid, zeg maar braak liggen. Wat heb jij een vrolijk bralettetje! De helse Brueghel was Pieter Brueghel de Jonge, die vooral voorstellingen van de hel schilderde. Het land van Bruegel is het Pajottenland, ten zuidwesten van Brussel. De breugelkermis is genoemd naar de beroemde zestiende-eeuwse schilder Pieter Bruegel de Oude. Doe mij maar een broodje BLT [bacon, lettuce, tomato (spek, sla, to­maat)]. Een crispr [mv. ‘s] is een clustered regularly interspaced short palindromic repeats (stukje DNA met korte, steeds dezelfde reeksen basen – mv. crispr’s). Het Corduaans leer komt uit Córdoba. Het verlies door lekken van de vaten is coulage. De crea creabea gaf creales en daarbij produceerden ze crea’s, creatieve creaties. Het bos was dichtbegroeid met dicht bebladerde bomen. Hoe ziet een boxbraidskapsel eruit [met vierkante patronen]?

2. Een raceauto kan een DRS, een drag reduction system hebben. Een doveman heeft dovemansoren; je kunt bij hem aan dovemans deur kloppen, maar dan hoort die dovejut je niet. Met veel élégance sprak ze het woord égalité (net als liberté en fraternité) uit. Met een loep kon ik lezen dat *loupe* alleen ‘cantaloupe’ en ‘Guadelouper’ [bnw. Guadeloups] oplevert. De ESR is de elektronenspinresonantie en de EPR is de elektroparamagnetische resonantie. Zijn ex librisje was een superex-librisvoorbeeld. Een van de pre’s van dat bedrijf is dat de prees al halverwege de maand uitbetaald worden. Met dat falanxje gaan ze het niet redden. De Turkse scheldnaam voor alle niet-moslims is giaur [gaa-voer]. Een fullprof werkt alleen met foolproof apparatuur. Garrotteren [aa] doe je met een garrot [aa].

3. We hebben gesoft en gebaseballd. Welke uitspraken ken je van
P.A. de Génestet? Zo'n Servisch servies vind ik mooi. De Wav is de Wet Arbeid Vreemdelingen. Met een autoped kun je autopetten en naar de stad gaan is statten. Wat was dat een heerlijk fonduetje. Hoe schrijf je gereïncarneerd en gere-integreerd? Genoeglijk en gevoeglijk. Alleen bij dat laatste woord heeft GB ook gevoegelijk. Een troubleshooter gaat trubbels te lijf. De Godmens vertoont een godmenselijk gedrag. Zou het nog goedkomen? Jazeker, het komt goed! Een dromedaris om grammofoons te vervoeren? In welke landen worden er nog guerrillaoorlogen gevoerd? Die good old Harry liet het afweten. Een hakkenei is een damespaard. Zij is halfanalfabeet (wel lezen, niet schrijven). De schoenmaker halvezoolde de schoenen.

4. De dikke en de dunne, dat zijn Laurel en Hardy. Een havanezer is een hond. Ik doe vaak hors catégorie mee. Bij het modereren is dit bericht weggejorist. Het evangelie wordt ook wel blijmare of de blijde boodschap genoemd. Daar zat ze dan: als een juffer in het groen. Een kafferin zoek je in NL, een Kafferse in Zuid-Afrika. De RVV is in NL de Rijksdienst voor de Keuring van Vee en Vlees of ook wel het Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens. Komt een vliegende kiep nog wel aan keeperen [keepen] toe? Daar kom je goedkoop van af! Met kadavereus wordt lijkkleurig bedoeld. Zij speelden de zogenaamde borsjtsjgrrlsschrammelmuziek [15 medeklinkers]. Kun je grondkwekwe met (kwee)kwee [een gebakje] betalen? De vierde zaterdag in september is het Burendag. Zijn optreden was méritoire, zeer verdienstelijk.

5. Niet te verwarren: sirih (geen mv. – betel, betelpeper, plant, ook om te pruimen: betelpruim, sirihpruim, pruim) en sereh (citroengras). Ook niet verwarren: meteoriet en meteorietje, meteoroïde [n/s] en meteoroïdetje. Misofonie is geluidshaat en mysofobie is infectievrees. Mydriasis is pupilverwijding en miosis is pupilvernauwing. Het mpoxvirus kun je beter niet hebben. Een MTB is een mountainbike en een mtb een motortorpedoboot [militair: torpedomotorboot]. Een myorrhexis is een spierscheur. Daar moeten we naartoe willen werken. Heeft hij al vaker zo geloenst? Bij happy ending is er sprake van iets blijeindends. Het out of the box denken is buiten de geijkte kaders. De oudte van deze boom staat niet ter discussie. Je kunt voor Sinterklaas spelen en je kunt napoleon spelen [= nappen!].

 

3776 Dictee dinsdag 16-09-2025 (1) – dictee Groot Almeers Dictee 2025 √ x

Dictee – dictees [3776]

Groot Almeers Dictee 2025

Het Almeerse ideaal van kansengelijkheid (auteur: Chiel van der Veen)

1. Almere is grootgebracht met het idee dat al haar inwoners, ongeacht hun sociaal-culturele context, gelijke kansen verdienen. Op de drooggelegde zeebodem waar pioniers ooit de eerste paal in de grond sloegen, is inmiddels een stad geconstitueerd waarin kinderen en adolescenten dromen van een samenleving waaraan zij paritair mogen deelnemen.

2. In schoolgebouwen, buurt- en wijkcentra, sportaccommodaties en op straat stimuleren talloze professionals dagelijks het leren en de ontwikkeling van deze jonge inwoners. Soms gebeurt dat formeel in de klas, soms juist tijdens een spontane fissa [straattaal: feestje] waar gechild wordt. Onderwijs fungeert zo als springplank naar een samenleving waarin iedereen ertoe doet, als katalysator om discrepanties in kansen te nivelleren.

3. Toch is het ideaal van kansengelijkheid en onderwijs als grote gelijkmaker geenszins vanzelfsprekend. In Almere is er een substantiële groep jongeren die opgroeit in armoede of verleid wordt tot jeugdcriminaliteit. Er is sprake van een hoog percentage thuiszitters en talrijke jongeren worstelen met linguïstische obstakels die hun ontwikkeling bemoeilijken. Daarbovenop maken een nijpend lerarentekort, bureaucratisch-institutionele barrières en rigoureuze bezuinigingen op de jeugdzorg de weg naar gelijke ontplooiingskansen allerminst eenvoudig. Een faire start en gelijke kansen zijn dus bepaald geen sinecure, maar eerder een prometheïsche [in kracht, grootte alles overstijgend = hemelbestormend – naar: Prometheus] opgave.

4. Maar wie onze stad reduceert tot problemen, gaat voorbij aan haar veerkracht. Het Almeerse ideaal van kansengelijkheid vraagt om een voortdurende inzet van ouders, geëngageerde en geëquipeerde docenten, jongerenwerkers en beleidsmakers. Het is een gezamenlijke queeste [speurtocht] waarbij de brug tussen wijk en school, jonge- en oudelui, rijk en arm en tussen heden en toekomst perpetueel en
iteratief geslagen moet worden. En zo bewijst deze stad dat kansengelijkheid geen holle frase is, maar een ambitie die groeit met elke generatie.

3775 Dictee zondag 14-09-2025 (4) – dictee Groot Monumentaal Dictee Edam 2025 √ x

Dictee – dictees [3775]

Groot Monumentaal Dictee Edam 2025

Voor Rein was 12-09 een drama: om 13 uur uit Middelburg vertrokken. Bij Amsterdam ontdekte ik dat de Coentunnel dicht was (overigens al maanden). Vriendelijke mensen hebben me nog wel geholpen: helemaal om Amsterdam heen (Rondweg) en aan de andere kant naar het noorden … niet gelukt. Ook ‘Zaanstad, volg 2’ was ik al snel weer kwijt. Ik heb met mijn simpele TomTom van alles geprobeerd (ook maar ‘Almere’ ingetypt om in ieder geval in de goede richting te komen). Uren rondgereden in en om Amsterdam en eindeloos in lange files gestaan. Uiteindelijk heb ik tussen 17 en 18 uur de moed maar opgegeven en ben ik huiswaarts gekeerd … Dan nog het meest trieste: op zaterdag 13-09 om 15.00 uur is de Coentunnel na al die maanden weer opengegaan.

Kuieren langs erfgoed en architectuur (auteur: Leendert de Jonge)

1. Aan het begin van het Oorgat in Edam staat een transformatorhuisje van ruim honderd jaar oud, met op de hoeken twee tegeltableaus met een waakhond en een kraaiende haan in émail-cloisonné.

2. Bij de [kleine letter lijkt oké, internet] Dam in Edam vind je een kleine gevelsteen met een afbeelding van een acanthus [ook: akant], die met zijn sierlijke bladeren in de symboliek vaak wordt verwisseld met robinia [vlinderbloemige plant] of mimosa [plant uit dezelfde familie].

3. De overkluisde sluis met vis- en weegbank is een met een korfboog overdekt gewelf, waarvan de sluisdeuren na de aanleg van de Zeesluis [eigennaam] in de negentiende eeuw zijn verwijderd.

4. Op afbeeldingen is te zien welk bedrijf of beroep werd uitgeoefend, zoals vier gevelstenen van de toenmalige cartografenschool, waarop een globe, een boek en een jakobsstaf staan afgebeeld.

5. Bij een bepaalde lichtval in de Prinsenstraat krijgt de hand met gekroonde schrijfveer een bijzondere poëtische schoonheid.

6. Het houten huis aan de Achterhaven heeft nog de originele puntgevel van geschaafd hout, die overkraagt op consoles, en bij de deur zijn eenvoudige gotische versieringen te vinden, zoals accoladeboogjes [mv. s], rozetten en peerkrapprofiel.
 
7. Wandelend door Edam tref je op de Lingerzijde een stadspaleis aan, met een deuromlijsting van gecanneleerde pilasters met ionische kapitelen.

8. Een prachtig, in empirestijl gesneden raam toont in de met parellijst omgeven krans de god Mercurius met zijn staf en gevleugelde voeten, geschraagd door de bekende mercuriusstaf en neptunusdrietand.

9. Zouden de ambachtslui van destijds, zo vroeg de stoïcijnse schrijver zich mijmerend af, zich realiseren dat ze met hun vakmanschap, zoals natuurstenen vensterkozijnen of een onderpui met vijf pilasterachtige elementen met renaissancekapiteeltjes, bijdroegen aan erfgoed en architectuur, gebouwd om zo lang te beklijven.

 

3774 Dictee zondag 14-09-2025 (3) – dictee Historisch Dictee Wormer 2025 √ x

Dictee – dictees [3774]

Historisch Dictee Wormer 2025

Er zaten helaas nogal wat foutjes in dit dictee- zie rood. 

Zie ook onderaan! 

Gehannes bij de deur

1. Wanneer WSV [voetbalvereniging] thuis voetbalde, was het in de rust en na afloop een drukte van belang bij Engel Al [beheerder van het verenigingsgebouw]. Omdat de voetballers ook hun aanhang
(niet-katholieke [geen streepje] vrienden en vriendinnen) naar binnen wilden loodsen en aan de deur gecontroleerd werd op de juiste gezindte, bedacht men listen om toch binnen te komen. Bij de deur moest je aantonen dat je katholiek was door bijvoorbeeld de rozenkrans te tonen. Dus werd daarmee gesjoemeld. De rozenkrans ging van hand tot hand en werd door het wc-raampje [WC raampje] weer aan een volgende persoon gegeven. Engel vond het allang best. Dit waren de voorboden van een nieuwe werkelijkheid waartegenover [waar tegenover] het gezag van de kerk langzamerhand begon te tanen.

2. Dat het roomse imago toch nog lange tijd bleef kleven aan het verenigingsgebouw, moge duidelijk worden uit de volgende anekdote (toen was Peter Korver al beheerder).

3. ‘IJs en Neeltje Schoute komen naar het Verenigingsgebouw [als eigennaam kan dat met hoofdletter] en Peter Korver ziet Neeltje naar boven stiefelen. Er is een bijeenkomst van de PvdA [PVDA] in het gebouw. Waar blijft IJs nou? Peter loopt naar de buitendeur en daar staat IJs voor de deur te wachten. “Waarom komt u niet naar binnen, meneer Schoute”, vraagt Peter aan hem. “Ik krijg mijn poot niet over die roomse drempel heen”, roept IJs Schoute wanhopig’.

Maar blij, dat ik niet geweest ben i.v.m. de geannuleerde overnachting in Edam. Wat blijkt (uit een reactie op mijn ingestuurde verbeteringen)?

De tekst komt uit een bestaand (historisch) document. Alleen de volgende 9 woorden werden nagekeken, logisch dat er meerdere deelnemers waren met 0 fouten ...:

1. Gehannes (begin zin)

2. loodsen

3. gezindte

4. rozenkrans

5. gesjoemeld

6. tanen

7. imago

8. anekdote

9. stiefelen

 

 

 

 

 

 

 

3773 Dictee zondag 14-09-2025 (2) – dictee Groot Dictee der Bevelanden 2023 √ x

Dictee – dictees [3773]

Groot Dictee der Bevelanden 2023 (auteur: Marthy Koppejan)

Zuid-Beveland is zó

1.Onze fietstocht begint in het middeleeuwse dorp Oudelande met z’n [mogelijk zo voorgelezen, anders: zijn] leilinden langs de straten en de klapbank om de kastanjeboom.

2. Baarland is apetrots op zijn lange historie. De veertiende-eeuwse
Nederlands-hervormde kerk [ook: hervormde kerk] en de authentieke woonhuizen uit de zeventiende en achttiende eeuw herinneren daaraan.

3. Via Hoedekenskerke fietsen we naar ‘s-Gravenpolder. Dit dorp bevindt zich centraal in de [nieuwe] gemeente Borsele [een van de dorpen - en voormalige zelfstandige (oude) gemeente daarin - heet Borssele, zie ook alinea 7] en wordt omringd door boomdijken en boomgaarden.

4. In Nisse vind je onmiddellijk na aankomst een immens dorpsplein met fraai gerestaureerde woningen.

5. Circa zesduizend mensen die oorspronkelijk uit allerlei delen van Nederland komen, wonen in Heinkenszand. Zij werken veelal in het haven- en industriegebied nabij natuurreservaat ’t Sloe [dat is zó de eigennaam].

6. De uit achttienhonderdzeventig daterende rooms-katholieke kerk siert het centrum van ’s-Heerenhoek.

7. In het karakteristieke dorp Borssele [dat dorp en oude zelfstandige gemeente ligt na een fusie in de [nieuwe] gemeente Borsele, zie alinea 3] vindt de geïnteresseerde fietser een rechthoekig stratenplan. Deze geometrische opzet is uniek in Nederland.

8. De kerk in het typische dijkdorp Ovezande is eigendom van een particulier en is in gebruik als ruimte voor trouwerijen en cultuurprojecten.

9. Ellewoutsdijk beschikt over een getijdenhaventje, een stoer fort en mooie natuurgebieden. Gezichtsbepalend zijn twee herenhuizen in parkachtige tuinen.

10. Tenslotte fietsen we haastje-repje naar Oudelande, het vertrek- en eindpunt van onze trip.