3689 Dictee woensdag 30-10-2024 (2) – dictee Oefendictee oktober 2024 (1), tevens Dictee van de Dag 1176
Oefendictee oktober 2024 (1)
1. De
bietenberg opgaan is opwaarts, de dieperik in gaan is neerwaarts [maar
weer: de mist ingaan]. Problemen plenty,
galore, in overvloed. Hij heeft zijn gebronsde hoofd gefronst. Er werd
giraffengazellesteak geserveerd. Heb jij ook zo’n X-account waarmee je kunt
x’en? Zij zit op de gymnasiumbèta-afdeling. In die Harry Potterserie zie je heel vaak een
harrypotterbrilletje. Heavy metal, black metal, dark metal, rest aaneen! Het HP-virus of HPV staat
voor humaan papillomavirus (o.a.
baarmoederhalskanker). Ik houd huis houdt in dat ik huishoud. De ausputzer ging als een houwitser
tekeer. Heeft Ilja Leonard Pfeijffer ooit pfeiffer (de
ziekte van Pfeiffer) gehad? Tegen een trekdier zeg je ‘hortsik’, tegen
een geit ‘hort sik’. Een IM is een ingezonden mededeling,
een i.m. is een in
memoriam. Avoir toute honte bue: de schaamte
voorbij zijn. We schrijven koot-en-biegehalte en dus ook
jacobse-en-van-esachtig. Der jüdische
Selbsthass, oké?
2. Het is: een janpotage en een jean potage (‘lang’ is ‘los’). Naast de trùk’i pan speelde een ka’i òrgel. Je kon wel spreken van een klezmerrage. Zijn er clicksongs in een kliktaal (bv. Xhosa)? Kneippen (een kneippkuur doen) is dat in de knijp zitten? Nee. GB heeft ‘wereldst’, maar VD ‘meest werelds’, VD heeft ‘meest Italiaans’, GB ‘Italiaanst’. Burrata is Italiaanse verse kaas gemaakt van mozzarella en room. Met ‘caprese’ wordt aangeduid (van Italiaanse gerechten): met tomaat en mozzarella. Stracciatella is 1) chocolade in flinterdunne reepjes, door bv. ijs of vla, maar ook 2) met (melk)wei en room aangelengde reepjes mozzarella. Ook provola is een buffelkaas. Ik ben een verkeerdegewoontemens. Toen ik eens de sleutel niet in mijn broekzak kon doen, was een broekzak-jaszakverwisseling niet aan de orde. Na mijn propjes heb ik ooit kantje boord mijn kandjes gehaald.
3. Uit de doos van Pandora kun je van alles tevoorschijn toveren. Zo heb ik met mijn trukendoos getruukt met een trucje een truckje tevoorschijn getoverd. De laatsterustplaatslocatie van X was op het houtenjassenpark te Y. Zij zei “Schijt!” toen ze de scheit en de gaap zag. De kobold leerde dat element Co (27) kobalt is. CO staat voor Columbia of voor koolmonoxide. Dank je de koekoek, ik lust geen koekebrood. Bij de Kol Nidree/iviering wordt het kol-nidree/igebed [streepje, omdat ‘kol nidree niet uit het Nederlands of Engels komt, maar uit een andere taal – Hebreeuws!] gebeden. Kort gezegd: hij is een kossaard, een keuterboer. Met *saart alleen (VD, in GB niets): kassaart = eierstruif, spekpannenkoek (kassaart geven = congé, ontslag) en ossaart = kwel/watergeest. Een kraplat is een keeplat of krappellat. Kwassiehout komt van de kwasibita. Dat hek is lamdicht. De lansiers dansten de lanciers, de quadrille des lanciers. De landbouwers reden in een landauer.
4. Die lange wapper kende het Antwerpsefolkloreverhaal over de Lange Wapper. Een lapsus calami is een schrijffout. Die limbo komt uit Limbabwe. Bordeelsluipers of bordeelschuivers zijn (schertsend) suède herenschoenen (met crêpezool). Een rib is een rigid inflatable boat: een speedboot bestaande uit een platte, veelal aluminium romp met daaromheen een met lucht gevulde rubberen band. Een rubberen robbie is genoemd naar de muziekgroep Rubberen Robbie, die m.n. in de jaren tachtig bekende nummers coverde en parodieerde: iemand die niet principieel is, maar handelt uit opportunisme. Onze kinderen zijn van de rubberentegelgeneratie. Een wellington is genoemd naar de eerste Duke of Wellington: een rubberen regenlaars of een hoge laars tot over de knie.
5. L’enfer, c’est les autres [GB, VD: A – alleen in een letterlijk citaat]. C’est la vie: such is life (het is nu eenmaal zo). L’état, c’est moi (Lodewijk XIV). Een loganbes is (vrucht van een) plant die verkregen is door kruising van bramen en frambozen. Een locofaulisme is een plaatsbepalend scheldwoord [Amersfoort: keientrekkers, Middelburg: maneblussers]. Hij heeft noodzakelijkerwijs veel geloenst. De Lord Kanselier is vast geen Lord Wanhoop. Een kleine lord is een kind dat erg verwend is, of erg mooie kleren aanheeft. Heenstappen is weggaan en zeker niet luchthartig over iets heen stappen. Je kunt ook over je eigen schaduw heen stappen. De luit klinkt luid klinkend en helderklinkend. Hij mansjte ons om de mans goed te vullen. De chasselas is een wijn(stok). Een chassene [chah-suh-nuh] is een Joods huwelijksfeest, bruiloft. De mati [lesbienne] had veel matties [vrienden].
6. Er is daar geen maximehandhaving [grondstelling, stelregel]. Op *kus veel samenstellingen met kus. Verder: AUKUS staat voor Australia, United Kingdom, United States: verdedigingspact tussen Australië, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. Ook: basralokus (boom, hout). Die Kraniche des Ibykus: een betekenisvol toeval, een vingerwijzing Gods. Ook krokus en (kunst)muskus. Skus is ‘excuse’ bij tarot. Die krokus is mooi! Lokus, lokust, lokusboom: Surinaamse teak. En ten slotte: mortelefitikus of mortjes is dood. GB heeft o.a. nog goedenachtkus en Adekus of AdeKUS (Anton de Kom Universiteit van Suriname – ook: Adek). Verder dus alles met *cus! Een ms is een motorschip. In een wannabesituatie zou ik graag dat wannahaveartikel bezitten. MvM is Moeders voor Moeders en de MVM was de Man-Vrouw-Maatschappij (feministische actiegroep, Joke Kool, Hedy d’Ancona). Et cetera kort je af tot etc. He was net niet bedorven (bnw.) na de net-nietramp (znw.). Een NIPT-test is niet-invasief (en prenataal). Hij is een nicht, hij komt van Nigtevegt.
7. Die nonouders [nu of nooit] zijn
beslist geen
non-valeurs [nietsnut – die nietsnut is niets nut]. Wil je niet dat
non-voorbeeld gebruiken? Wat gooide je daar in een van die nymfaea? Hij is
typisch zo’n oekazeregent. Als je het over een ogief of ogieven hebt: ogivaal,
de ogivale stijl: spitsbogenstijl. De vervoeging van ontchiquen: ik ontchic,
zij ontchiquen, u ontchicte, die aanduiding is ontchict. Orecchiette of
oortjespasta heeft de vorm van oortjes. Het oord, de oorden, een oord/tje heeft
een geldswaarde: samenstellingen altijd met een d! Een oortjesverbod heeft
daarmee niets van doen! Ze moesten eerst opvaren naar Hoek van Holland; daarna
zouden ze de zee op varen. De Maagd van Orléans (Jeanne
d’Arc) droeg orleansen kleding,
maar was gaan orleanist. Helemaal mee eens: o zo Koos! Het is onontko(o)mbaar, maar voorko(o)mbaar [GB 2024].
Taalunie: we hebben nu
-kombaar en -koombaar tot synoniemen verklaard!
8. Een parousie is glorieuzer
dan een paraissance. De
para-influenza is de door een paramyxovirus veroorzaakte luchtweginfectie. Als
Pasen en Pinksteren op één dag vallen (als Pasen op een vrijdag valt,
nooit, met
sint-juttemis), zal hij zijn Pasen en Pinksteren laten zien. De pâté de foie gras [ganzenleverpastei] kun je eten, pâte de verre niet. Pik à pik zijn, is op gespannen voet
staan. Nee, geen pisco sour, doe mij maar een pinot meunier. Pokopoko, dat zal
toch wel poco a poco zijn? Poppy is van muziek zeer populair en commercieel. De
risee kende de portee van zijn optreden niet. Hij is praesens absens, er met
zijn gedachten niet bij, verstrooid. Is pyrazool een combinatie van pyrrool en
azool? Nee.
