2803 Dictee woensdag 13-07-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (633) √

Dictee – dictees [2803]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 224, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (633)

1. Wist je, dat rondlijvig pyknisch is (dat is dus een pycnicus)? Een ronggeng is een inheems Indisch dansmeisje. De tafel had een rookglazen tafelblad. De IR-straling [ie-jèhr] in het infraroodgebied was overduidelijk. De ingenieur (ir. – met punt!) ging met de IR-trein (interregionale trein) naar de stad, waar zijn dochter op de ic [ie-see] lag. Is die rechtszaak al geëindigd? De zestigpluskaas kun je helemaal in letters schrijven, met [letters:] zestig in cijfers: 60 pluskaas en ook nog met het plusteken: 60+-kaas. De Hollandse, Amsterdamse en Antwerpse roos zijn slijpvormen. In de Rozenoorlog stonden de Rode en de Witte Roos (de huizen van York en Lancaster) tegenover elkaar.

2. De paus kan op rozenzondag (vroeger R! – zondag laetare, de vierde zondag van de veertigdagentijd) de gouden roos wijden en eventueel uitreiken. We kennen de Chinese roos, de Gelderse roos, de jerichoroos (roos-van-jericho, nee, niet: de ster-van-bethlehem [GB]) en de roos van Libanon (een hasjleverancier). Met elefantiasis heb je een roosbeen. De roosjesimmortelle is een samengesteldbloemige plant. Een roosje-zonder-doorns kun je plukken als ake/olei of drinken als oud-Hollandse likeur. Wat heeft een tienstuiversrooster met aardappelen te maken [is een sorteerrooster]? Roostin is met de Tudorroos (VD) gestempeld. Roosvingerig (rozenvingerig) is bij Homerus het epitheton van de dageraad. Hij verloochende zijn rugbyroots niet. Roquefort is een sterksmakende (VD) Franse schapenkaas. Moet ik nu alweer een rorschachtest doen [kijken naar inktvlekken]?

3. De rosse buurt is beslist niet roze. De Engelse uitdrukking ROS
[èh-roo-wèhs] staat voor return on sales. De rosaline is een zekere soort van kloskant (point de roses). Roastbeef is rosbief. Het rosemetaal wordt bij clichés en letterzetsel gebruikt. Een roshi is een Japanse zenmeester. Rösti is een Zwitsers-Duits gerecht. De Rota is een rechtscollege van de Heilige Stoel. Hij had geen rooie rotcent te makken. Roti, een Surinaams gerecht, eet je met vlees en groenten. Met de Rots bedoelt de zeeman Gibraltar. Rotsbewonende apen leven op een apenrots (je klimt je het apezuur!), die naam dragen ook een aantal hoge flats in Breskens. Een petroglief is een rotsinscriptie. Een hoodoo [2 x oe] is een rotspilaar (nee, niet: voodoo [2 x oe], dat is rituele magie op Haïti) en een hamada is een rotswoestijn.

4. Het rotterdam (de rotterdammer) bevat een scheutje elixer (elixir) of pomerans. Het rottingsslik is sapropeel (sapropelium). De Rottumer [eiland] liep met zijn rottweiler langs het strand. Was hij nou een roué [losbandig persoon uit de adellijke stand] of was zij met haar rouge (schmink) op een rouee? Samen speelden ze na een mislukte actie op de rough [op golfterrein] het rouge-et-noir, een hazardspel met zes whistspellen (312 kaarten). De round-up is een samenvattende afronding. Volgens Wikipedia is Roundup (merknaam) een onkruidbestrijdingsmiddel. De auto onderging een routineonderzoek, een routine-inspectie. Rouwdouwen mag je ook schrijven als rauwdouwen [VD alleen 2 x ou]. Waar slaat de term 'witte (of blanke) roux' [van boter en bloem bereide basis of bindmiddel voor een saus] nu eigenlijk op? In Nederland is Rover de Vereniging Reizigers Openbaar Vervoer, een belangenorganisatie.

5. Een roverhoofdman leidt een roversbende (GB), de beroofden lijden daaronder. Rowans [mannelijke scout 14-18 jaar] zijn meestal geen rowdy's [agressief in het openbaar]. Er is royaalpapier post en super royaalpapier. Zij maakte zelf rozenbottelgelei en -compote. Op rozenstruiken zit soms rozengal (bedeguar). Het rozenhoedje, een gebedsformulier, begint met een credo, een onzevader, drie weesgegroetjes en een klein gloria [alle: x bidden]. Een rozenkrans bestaat uit drie rozenhoedjes. De rozennobel is een oud-Engelse gouden munt. Het Rozenkransfeest (VD) vindt op 7 oktober plaats. Een lathyruserwt is een rozijnerwt.

6. Een vraag om antwoord wordt weergegeven met r.s.v.p.
[èh rèhs-vee-pee] [réponse/répondez s'il vous plaît]. Een RSI-probleem [èh-rèh-zie], een gewrichtsaandoening, is zo genoemd naar repetitive strain injury [ook KANS = klachten aan arm, nek en/of schouder of CANS = complaints of arm, neck and/or shoulder]. Bekende afkortingen zijn verder: rsg [èh-rèhs-gee] voor rijksscholengemeenschap, r-RNA [èhr-èh-rèh-naa] voor ribosoom-RNA (ribosomaal RNA), tpm [tee-pee-jèhm] voor toeren per minuut (Engels: rpm [èhr-pee-jèhm] = rotations per minute) en RPhO [èhr-pee-haa-oo] voor Rotterdams Philharmonisch Orkest (een symfonieorkest, een filharmonie). Een nefrorragie is een nierbloeding. Een rtf-bestand
[èhr-tee-jèhf] (rich text format) bevat opmaakcodes. In 'rtv-blad'
[èhr-tee-vee] staan de letters voor radio en televisie. Zijn rubbers zijn gekelderd: hier wordt duidelijk niet letterlijk de caoutchouc [kaut] bedoeld [maar: aandelen rubber, rubberaandelen].

7. Een rubberlaars is een rubberen laars. Een ficus is een rubberplant, de rubbervijg. Vulkanisatie is het vulkaniseren van autobanden [van een nieuw loopvlak voorzien]. De Rubenieten (niet meer in VD) komen voor in Numeri en stammen af van Ruben. De rucola is de raketsla. De purperrudbeckia (purperen rudbeckia) behoort tot de composietenfamilie, net als paardenbloem en hoefblad. Ruderale planten groeien tussen puin, dat wellicht ontstaan is na rufenen [oe ee] [verwoestende slijkvloed] in Zwitserland. Op de Malediven betaal je met rufiyaas (enkelvoud: rufiyaa). De twee RUG-studenten
[èh-ruu-gee] lagen rug-aan-rug (dos-à-dos) in het zonnetje. Scoliose (kyfose, lordose) is ruggengraatsverkromming. Wablief? Een epidurale anesthesie? Jazeker, een lumbale punctie (lumbaalpunctie, ruggenprik)!

8. Jan en Piet hielden ruggespraak. Mooi hè, die rugosaroos? Een backpacker is een rugzaktoerist. De ruhmkorffklos is een inductieklos. Heb je die postzegels weer geruilebuit, verkwanseld? De sneeuwruimer was aan het sneeuwruimen. Ik heb ruimschoots genoeg van dat ruimschoots zeilen. Het ruimte-tijdcontinuüm (de tijdruimte) is een samenhangend geheel van ruimte en tijd. Een ruimtewezen is een alien. Ze droeg een ruimvallende japon. De negatieve betekenis van ruitentikken is stelen. Ruit(e)zalf is kwikzalf tegen de schurft of tegen luizen.

9. Ruitvormig is romboïdaal. Roezemoezen leidt tot geroezemoes. De rup en de yup zijn elkaars antipode [tegenvoeter]. Nou, vooruit dan: rural professional (yup die op het platteland woont) versus young urban professional. Een rumpsteak is een lendenbiefstuk. De RU(N)
[èh-ruu-wèhn] (Radboud Universiteit (Nijmegen)) organiseerde een run-bike-run (een duatlon). Het runenalfabet heet ook wel futhark [uitspraak!? – θ = th]. Sport kan het runner's high [roes, euforie door langdurige trainingsarbeid] van een runner-up (tweede) en zijn running mate [tweede op verkiezingslijst of vicepresident USA] opleveren. Het rupsje-nooit-genoeg kreeg er geen (niet) genoeg van. Tom Poes, verzin een paar ruses de guerre (krijgslisten)! De rush op goud en aandelen was begonnen. Sedativa zijn rustgevende middelen. Ruthenium (Ru, atoomnummer 44) is een hard, wit metaal en rutherfordium (Rf, atoomnummer 104) is een radioactief element. De ruwharige honden liepen tussen de ruwarige tarwe. Een querulant is een ruziemaker.

10. Het ruzieverlof (niet meer in VD) wordt verleend aan een bedrijfsruziër. De apotheose van de letter r [èhr] in Van Dale is georkestreerd met een aantal afkortingen. De rva [èhr-vee-jaa], rvb [èhr-vee-bee] en rvc [èhr-vee-see] zijn de raad van advies, de raad van bestuur en de raad van commissarissen. RVG- [èhr-vee-gee] en
RVH-nummers [èhr-vee-haa] slaan op geneesmiddelen. Het rvs
[èhr-vee-jèhs] en de rvt [èhr-vee-tee] zijn het roestvrij staal [ook: roestvast] en de raad van toezicht. De internetaanduiding voor Rwanda is rw [èhr-wee]. De RWS [èhr-wee-jèhs] is in Nederland Rijkswaterstaat. Het ryoliet (lipariet) is een uitvloeiingsgesteente met fluïdale structuur van het alkali-granitisch magma. Rypofobie is smetvrees en de ryton is een hoornvormige drinkbeker, met dierenkop. We besluiten met twee Nederlandse afkortingen: de rzb [èhr-zèht-bee] is de roerendezaakbelasting en de rzs [èhr-zèh-tèhs] is de rijkszuivelschool. En u weet het toch nog: het is sporkeboom (van sprokkelmaand) en lorkenboom (een lork is een lariks). De ruimdenkende man keek naar een ruimgroeiende boom. En nu op naar de letter a!

11. NB Gaat Frankrijk echt de nikab [gezichtssluier] en de boerka [vrouwengewaad dat het hele lichaam bedekt, met alleen een opening met gaas voor de ogen] verbieden?

 

2802 Dictee dinsdag 12-07-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (632) √

Dictee – dictees [2802]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 225, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (632)

1. We kennen het Groene Boekje, de Woordenlijst Nederlandse Taal. Daarnaast hebben we het Groot woordenboek van de Nederlandse taal, een der Van Dalewoordenboeken. Dat laatste staat ook bekend als de Grote of Dikke Van Dale. In de veertiende herziene uitgave (editie) van 2005 staan veel nieuwe woorden, zoals gefilte fisj (een Joods voorgerecht), mezze (kleine hapjes uit de Midden-Oosterse keuken, maar ook een complete maaltijd), piripiri (een Portugees en Mozambikaans gerecht), tajine (stoofpot of -gerecht), bollywoodromantiek (zoals in Indiase films), slasherfilm (zeer bloedige horrorfilm), bhangra (Aziatische muziekstijl, afkomstig uit de Punjab), dawa (de islamitische prediking), sjahada (dito geloofsbelijdenis), het Divali (lichtjesfeest) en het Offerfeest, dat verwijst naar het offer van Abraham.

2. Van ons wordt verwacht, dat we de standaardtaal (in ons geval het Standaardnederlands) gebruiken. De link daarmee lijkt ver weg te liggen in verreweg de meeste van de volgende voorbeelden: grande bouffe (schranspartij, naar een film), Also sprach Zarathustra (titel van een poëtische profetie, maar ook bron van toespelingen). Beter Nederlands taaleigen lijkt een uitdrukking als: voorbij Wuustwezel vond hij zijn Waterloo (VD). Een verouderde term is komenijswinkel (kruidenierswinkel). Wat een akte van overlijden is, begrijpt iedereen. In het Nederlands is overigens een masculiniseringstendens (masculinisatie) merkbaar.

3. Wat zijn nu precies Indo-Europese talen? Een (uitgebreid) antwoord: het is de taalfamilie waartoe vrijwel alle talen in Europa behoren en verder onder andere de Indo-Iraanse talen; in Europa zijn alleen het Baskisch, de aan elkaar verwante talen Fins, Ests, Laps en Hongaars, de Turkse taalfamilie en een groot aantal kleine Oeralische en Kaukasische talen in de voormalige Sovjet-Unie geen Indo-Europese talen. In verklaringen in Van Dale kom je ook (enkele of dubbele – < en >, << en >>) guillemets (ganzenvoetjes: aanhalingstekens in Franse en Duitse teksten; de NRC heeft recent de guillemets weer op de kaart gezet) tegen. Ook kent Van Dale vele collocaties, idiomatische verbindingen van twee of meer woorden, zoals 'de harde feiten'. De uitspraak wordt in Van Dale weergegeven met het internationaal fonetisch notatiesysteem (IPA – International Phonetic Alphabet). Ten slotte vinden we bij sommige lemma's het teken ® (na 2015: merk!), dat een gedeponeerde merknaam aanduidt.

4. De substituut-officier van justitie ging bij het gerechtshof in Den Bosch op bezoek. De afkorting ro [èh-roo] is die van ruimtelijke ordening. De predikant was lid van de synode. Hoe luidt dat woord in het Oudhoogduits? De 2 step is een van oorsprong Britse elektronische muziekstijl, die zeer geschikt is om op te dansen, de twostep is de stepdans. Hoe ziet een apenstaartje, een at-sign, een at-teken, een slinger-a, een slingeraap, eruit (@)? A4 (twee schrijfwijzen: een A-viertje – dat alleen sub lemma in VD! – en een A4'tje) is een gestandaardiseerd DIN-papierformaat [Deutsche Industrie Norm], net zoals een A5'je. Staat dat in Lloyd's scheepsregister (Lloyd's-scheepvaartregister)? Nee. Een platbodemde (platboomde) aak voer op de Beneden-Rijn. De aa-lava [aa-aa] noemt men ook wel bloklava. De aa [aa-aa] is de accountant-administratieconsulent. Het a-al-tolletje is zeskantig. Aaltjesgallen zijn helminthocecidiën. Hemorroïden zijn aambeien.

5. Je kunt de radio aan- en uitdoen. Ter aangehaalder plaatse (afkorting: t.a.p. [tee-jaa-pee]) stond het corpus delicti. Een aladinkacheltje [niet in wdb.] dankt zijn naam aan Aladin met de wonderlamp. De aangezichtsschedel is het splanchnocranium (viscerocranium). Wat een herrie, zouden ze de radio aanhebben? Rietje kon haar jas niet aankrijgen. Groentetapas (GB: tapasbar) kunnen olijven bevatten. De auditeur-militair is de aanklager bij de krijgsraad. De annonce Aankondiging des Heren is de
Maria-Boodschap. Volgens zeggen zou hij de hele wereld aankunnen. Een aanlooppeiler steunt een vliegtuig bij het landen.

6. Een adoptie(f)kind is door affiliëren [adopteren] geaffilieerd. Een aannemingsbiljet is een schriftelijk bewijs dat iemand zich voor 's Rijks zeedienst verbonden heeft. De bestemming had een korte aanrijtijd. Ten aanschouwen van de vader aanschouwde de jonggeborene het levenslicht. Een aansluitingsstuk is een tubulure [van leiding, slang, etc.]. Een (r)accordement is een aansluitingsspoor. Het Aansprekersoproer (Biddersoproer – voortaan mocht alleen de burgerlijke gemeente begraven) vond plaats in Amsterdam in 1696. Moet de WA-verzekering (wettelijke aansprakelijkheid) verlengd worden? De lamp moet aan( )springen. De deur en de radio kunnen aanstaan. Aanstoot geven is choqueren (shockeren); ik kom trouwens zo. Adductor [spieren: aantrekker] en abductor [idem: afvoerder] wisselen elkaar als regel af. Gebruik vaker de aan-uitknop [ook: aan/uit-knop].

7. Aanvaard de verlate af- en aanvaart maar. De aan- en afvoertroepen zijn bekend als AAT [aa-aa-tee]. De conquest is in de tuinbouw een nieuw gekweekte variëteit. In de heraldiek kent men een half aanziende helm (trois-quarts) en elkaar aanziende wassenaars en halvemanen [GB in toelichting ook wel: halve manen]. Voor het Wilhelmus kenden wij 'Wien Neerlands bloed in de aders vloeit' als volkslied. Een samentrekking van 'anders' is overigens 'aârs'. Het AAP [aa-aa-pee] (assisterend academisch personeel) lachte zich in het Belgische onderwijs een aap (een kriek). Het spreekwoord zegt het al: vroege aren, een slechte St.-Jakob (Sint-Jakob). Hij zegt, dat we eruitzien als een afgegoten aardappel. Aardappelcroustade [soort ragout] maak je met aardappelpuree. Vincent van Gogh schilderde 'De aardappeleters', een van de klassieke schilderijen van de Lage Landen.

8. 1917 was het jaar van het Aardappeloproer [voedselschaarste i.v.m. WO I]. Er vloog een aardbij tussen de aardbeien, nee, niet: die andere aardbijen. De aardbeimijt tast deze schijnvrucht aan. Hij gebruikte zijn aanwensel als voorwendsel. Hij liep met zijn aarden pot over de aardebaan. Zou je willen ruilen met een geofaag (aardeter)? Aardgal (niet meer in VD) is de volksnaam van het duizend(gulden)kruid, de kleine santorie (niet meer in VD, wel: ruigbloem, saffraanbloem) . In het kader van de rotonditis [ongebreideld aanleggen van rotondes] werd de rotondeverzameling binnen de gemeente geïnventariseerd. Een aardpeer is een jeruzalemartisjok. In de Germaanse mythologie omsluit de wereldslang (Jormungandr, Midgardslang) die midden in de oceaan ligt, de aarde.

9. Een aardstralenkastje schermt quasiaardstralen af. Aardwas is ceresine (ozokeriet). Zij deden het op zijn Oud-Aarlanderveens (Aarleveens, boers-eenvoudige wijze). De bekendste aartsengelen zijn Michaël en vervolgens Gabriël, Raphaël en Uriël. De (echte) Aartshertogen waren Aartshertog Albrecht van Oostenrijk, landvoogd der Spaanse Nederlanden en zijn vrouw Isabella Clara Eugenia van Spanje. Een eunjer is een akkerpaardenstaart (plant). De dominosteen aas-blank is de een-om-niet. Aat (ate, oot) is wilde haver. Ab acia et acu is haarfijn, terwijl a baculo ad angulum in de retorica ongerijmd betekent. Vanuit de a-b-bank schrijft men uit het a-b-boek (abc-boek [aa-bee-see], abecedarium) op het a-b-bord.

10. De abc-transactie met de ABC-wapens tussen de ABC-staten was een abc'tje. Abdiceren heeft als vormvariant abdiqueren. Een aberdeen is een forelhaak. Een abel spel is een Middelnederlands wereldlijk toneelspel. Ze lagen in het Abessinisch liefdegras en praatten ab hoc et ab hac (over van alles en nog wat). Het moest hoe dan ook gebeuren, à bis ou à blanc. ABM [aa-bee-jèhm] staat voor anti-ballistic missile, antiballistische raket. De vijand gaf zich absque ulla conditione (onvoorwaardelijk) over. Het is onverantwoord om absque causae cognitione (zonder kennis van zaken) zo'n beslissing te nemen. Een absorbens absorbeert een absorptief. De woorden 'absolvo te' spreekt de priester na de biecht (ik geef u vergiffenis). Een absence (petit mal) lijkt te duiden op epilepsie en is minder erg dan een absence d'esprit (absentia mentis, verstrooidheid).

11. Abscissie is het vallen van de bladeren aan het eind van het seizoen. Het gebak was geabricoteerd [bestrijken met abrikozenmoes]. Zouden de abrahamieten weleens een abraham gegeten hebben? Vast niet! Je hoeft Abraham niet gezien te hebben om te weten waar Abraham de mosterd haalt of waar hij Abrammetje speelt. A bout portant [op de man af] vroeg ik hem, of dit nu al ab ovo usque ad mala (van het begin tot het eind) speelt. De abortus Bang [besmettelijke runderziekte, gevolg: ontijdig werpen] richtte meer schade aan dan de Mexicaanse griep. De ab origine (van het begin af aan) van onze jaartelling Texaanse aborigines zijn niet te vergelijken met de oorspronkelijke Australische Aboriginals. Wie kreeg de abrahamitische zegen?

12. De gsm-abonnee [gee-jèh-zèhm] had à bon droit (met goed recht) nog niet betaald. Een abessijn is een kat, vreemd genoeg – of juist niet – kan een Abessijnse dat ook zijn. De aartsmoeder is Eva en een aartsvader is een patriarch.

 

2801 Dictee maandag 11-07-2022 (3) – dictee Persiflage op het Groot Radio Dictee 2021 √

Dictee – dictees [2801]

Persiflage op het Groot Radio Dictee 2021

Anti-SARS-CoV-2-vaccinatiefetisjisme [auteur: Rien Wisse]

1. Door de generatieslange tumultueuze inoculatiecross [inenten], waarin prik na prik is gezet – het grand-prixrally'tje op het chicanebochtcircuit in Zandvoort, waar de gatsometer [snelheid auto’s meten] ook een net-niet-MiG-topsnelheid tentoon had gespreid uiteraard niet meegeteld – kun je erop aan dat 2021 als
COVID-19- oftewel Coronavirus Disease 2019-jaar in de annalen terechtkomt.

2. 6 januari startte Nederland met een inoculatieplan-de-campagne, op de dag van de rowdyachtige [agressieve jongeman] appropriatie
[toe-eigening] van het Capitool in Washington door Donald Trumpaficionado's, een actie die door sommigen getypeerd werd als een vroeg- of namaakmiddeleeuws wargamepje.

3. Daarin is de vaccinatiecampagne Deo gratias [goddank] niet ontaard, maar ze is wel geassaisonneerd [gekruid] om niet te zeggen scherp gezet verlopen, soms met heen-en-weerflux-de-paroles tussen vaxers en antivaxers.

4. Sommige zelfverklaarde immunologen vergastten hun WhatsApp- en instavolgers, bebben en groot- of oudtantes de voorbije maanden op gloeiend nieuwe ontologismewijsheden [zekere filosofische theorie] over hemagglutinine [zeker eiwit] en saprofytische [van afvalstoffen levend] spirocheten [zekere bacterie].

5. Uit een happyer vaatje tapte een heppiedepeppie
vicemoeder-overste die ik ’s ochtends een keer ontmoette in de buurt van Schubbekutteveen tijdens een wandeling onder een cumulonimbusloze hemel op een taludje van een macadamweg met een wijdluftig [weids, wijdlopig] uitzicht over greidengroen [weiland, grasland] en haar brigittinessenabdij.

6. Ze noemde zichzelf tongue in cheek [meesmuilend] een non-vaxer [non, vaxer, verwisselbaar] die zich had laten inenten bij het dichtbijgelegen [afko] r.-k. UMC St Radboud waar, zo voegde ze eraan toe, nondeknetter [bastaardvloek] ingeënt werd.

7. Onze gedachtewisseling ter zake van vaccinatie gaf ze extra cachet met een poëzieregel van de vroegnegentiende-eeuwse predikant-poëet De Génestet(!), die op eenendertigjarige leeftijd in Rozendaal, vlak bij de Veluwezoom, overleed aan boviene en miliaire tuberculose, een infectieziekte veroorzaakt door tuberkelbacteriën, die wereldwijd nog altijd huishoudt.

8. Ze zei op niet-blaséë wijze: ‘Ge zoudt toch denken, naar ik mij vlei, en wellicht wordt je dat wel duidelijk: de kunst is om met een milddadige fourire [lachstuip] alsof je niet nijt [nijten = stoten met de hoorns, dwarsdrijven] te neien [neien = hinniken, grijnzen].’

 

2800 Dictee maandag 11-07-2022 (2) – dictee Spelspel Ronde 2 – 2022 √

Dictee – dictees [2800]

Spelspel Ronde 2 op zaterdag 09 juli 2022 (NPO Radio 1)

Tweestrijd om een plaats in het Groot Radio Dictee op 26 november 2022.

De kandidaten kregen zinnen waaruit ze 1 woord moesten spellen.

Binnen zekere tijd. Goed = 2 punten, fout = 0, passen = -1.

Kandidaat 1

1. abonnement

2. ascendant (teken dierenriem)

3. paraffine

4. stiekemerd

5. spaghetti

6. transcriptie

7. homeopathisch

8. gelouterd

9. suikertaks

10. ballonnetje

11. upload (…. je)

Kandidaat 2

1. appartement

2. affiniteit

3. paperassen

4. schijterd

5. zoetekauw

6. gecrasht

7. excentrieke

8. hypocrisie

9. tatoeages

10. appelleert

11. scheldt (ze ...)

12. ascetisch

 

2799 Dictee maandag 11-07-2022 (1) – dictee Dictee van de dag (631) √

Dictee – dictees [2799]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 226, geheel herzien naar situatie 2022

Dictee van de dag (631)

1. Gebruik van 'bewaking' voor 'gevangenbewaarders' is een abstractum pro concreto (antoniem: concretum pro abstracto). Abus de blanc-seing is (juridisch) misbruik van in blanco getekende akten. Acalefen zijn zeekwallen. Hij glom a capite ad calcem [van top tot teen]. Een acatène is een kettingloos rijwiel. Die dicteenomade was niet meer geheel accepté in Zeewolde. Krijgen jullie ook accidentiën (emolumenten = ongeregelde bijkomende verdiensten)? Een inquisitoir [rechter is actief] strafproces is dus niet accusatoir [idem passief]. De aceto balsamico is de balsamicoazijn [Italiaans, aromatisch]. De achaatslak is een landslak. Een uiting van droefenis is: 'ach, du lieber Augustin'. Die achitofels [onbetrouwbaar iemand] moet je niet vertrouwen. De Holland acht kennen we van het roeien, de Acht van Chaam van het wielrennen.

2. De accessorische [toevallige] accessoires [bijkomstige zaak] zaten er toevallig bij. Achterelkaar (zonder rust) gingen zij op pad om niet bij de bioscoop achter elkaar in de rij te hoeven staan. Weg was hij, ik hem achternahollen, erachteraan dus, maar hij wilde niet achteromzien. Uiteindelijk heb ik de paraplu maar (achterna)gezonden. Ik wil de optocht achteropfietsen, maar ik ga achteropraken, want mijn zusje zit achterop, achter op de fiets. Je zou er steil van achteroverslaan, achterovervallen. Met zijn sextant richtte hij op de Achtersteven (van het Schip – toevoeging niet meer in VD) [sterrenbeeld zuidelijk halfrond]. In het achter- en vooruit [van het schip] zijn vaak verblijven. Zijn gezondheid is gaandeweg – beter: hollende weg – achteruitgekacheld.

3. Moet je de achterwangen [billen] nog poederen? In de Hollywoodachtige [VD] film zat nogal wat bollywoodromantiek [VD]. Hij deed als de zeventiende-eeuwse achtkante boer [kort en breedgeschouderd persoon] . De Acht Meibeweging [AMB: vernieuwingsgezind, tegen celibaat en voor vrouwelijke priesters] kan sedert 2003 wel weer uit de woordenboeken in Nederland. Dat
acht-twee café van René was niet helemaal achttienkaraats
(18-karaats, fig. niet helemaal zuiver). Komt de achylie, afwezigheid van maagsap, door acidemie (acidose), verzuring van het bloed? Vast niet! Sommigen kennen acid als lsd [èh-lèhs-dee] (GB: lysergeenzuurdi-ethylamide, VD: lysergsäurediäthylamid) anderen als acid house of acid jazz. De acoliet [r.-k. geestelijke] kweekte akonieten [(giftige) plant] en overigens ook nieuwe acolieten. Aconceptieve tabletten onderdrukken fecundiciteit [vruchtbaarheid]. Een hovercraft heet ook wel aerotrein.

4. A (À) court d'argent [slecht bij kas] kon hij niet à corps perdu [halsoverkop] contant betalen. Hij zei à contrecoeur (met tegenzin): 'a conto nuovo [op een nieuwe rekening], graag'. De acouchy is de staartagoeti. Het communautair acquis is de totale verzameling wetten van de EU. Geef jij de acquitstoot, de aftrap? Met acranie [aangeboren afwezigheid schedeldak] kun je (niet) uit je dak gaan. Verdraagt de acroamatische [onafgebroken voordracht; leerling luistert] leerwijze zich met aanschouwelijk onderwijs? De acrobate verrichtte een acrobatentoer. Heeft Pieter weleens een acroteleuton [naamdicht dat acrostichon en telestichon bevat] gemaakt? Een pollak is een zeewijting uit de Noordzee of het Kattegat. De acryl trui zat onder de klodders acrylverf.

5. Onnodig werk doen, stro dorsen, een open deur intrappen, dat is allemaal actum (acta) agere (actam rem agere is nakaarten). Hij gaf acte de présence zonder presentiegeld op te strijken. De moordaanslag was een acte gratuit (een niet-gemotiveerde, een impulsieve daad). Is hij na die pr-actie [pee-jèhr] echt gedweeër geworden? Een actino-fotometer is een chemische belichtingsmeter. Een pacifist is meestal geen passivist (antoniem: activist). Een action de jouissance is een bewijs van deelhebberschap [vergelijk jouïssance = genot]. Actiones Paulianae (enkelvoud: actio Pauliana – Romeinse jurist Julius Paulus) zijn vorderingen wegens benadeling van schuldeisers of rechthebbenden. Er lag wat van de achtermad (etgroen) op de achtermat van de deel. Zag je de vopo's die vluchteling achternazitten? Je moet niet achteromzien in wrok. Ik was bang voor achteropraken bij het achteropfietsen van de meute.

6. Genietend van haar non-activiteitstraktement, hield ze de kleintjes bezig met activitycenters. Actomyosine is een eiwitcomplex in spieren. Actum ut supra betekent 'gedaan als boven, op dezelfde datum'. Zet acuut [opeens] eens een acutus [accent aigu] op loge, zodat het woord mannelijke gast gaat betekenen [logé]. Met acyclovir behandel je herpes. Schrijf je anno Domini met de afkorting A.D. [aa-dee] nog altijd fout? Is de aap de adam, de stamvader, van de mensen? Monnikskap en witte dovenetel heten ook wel adam-en-eva (niet meer in VD). Mijn adc [aa-dee-see] is mijn aide de camp, mijn adjudant. Een add-on is een randapparaat. 'Aeternum vale' [vaarwel voor eeuwig], sprak de astronaut.

7. De Hoge Raad van Adel heeft het ontwerp goedgekeurd. Bekende Adelaars zijn de Franse, de Pruisische en de dubbele Adelaar, alsmede een sterrenbeeld op de hemelequator. Adellijk wild is goed op smaak en net niet bedorven. Hij werd in één adem genoemd met de burgemeester. Daar ben je à demi [voor de helft] nat [slachtoffer] aan. Je zal maar adenoïdenlijder zijn [woekering klierweefsel] … ADP
[aa-dee-pee] is adenosinedifosfaat. Adermine is een vitamine [B6] en heet ook pyridoxine. Een adje, het glas in één keer leeg, dat was nog eens een ad-fundumbelevenis [ad fundum]: atten. Het GAK is het vroegere Gemeenschappelijk Administratiekantoor (thans: UWV
[uu-wee-vee]). En, geslaagd voor het admissie-examen [toelating]? Houd dat een blinde niet ad oculos (voor de ogen). Proost, enne: ad multos annos [nog vele jaren]! Een adres van antwoord komt van een van de beide Kamers en is een reactie op de troonrede. Schrijven van 't verloren schaap is een typisch geval van aferesis [wegval letters vooraan].

8. Adriamycine is een zeker antibioticum. Ad summam [tenslotte, om kort te gaan], het schijnhuwelijk werd ad speciem [voor de schijn] gesloten. De moordenaar kreeg ad tempus vitae [levenslang]. Ad ultimum [ten laatste] in de zomer werden de klassieke werken ad usum Delphini [gekuist, gecastigeerd] voor de Franse kroonprins, de dauphin, bezorgd. Het verhoor werd ad verbum (de verbo ad verbum = woordelijk, woord voor woord) vertaald. De beschuldigde sprak ad veritatem [overeenkomstig de waarheid]. Priester ben je in principe ad vitam [voor het leven]. Een advocatus diaboli [advocaat van de duivel] haalt alleen het slechte van een zaak naar voren, bijvoorbeeld bij een proces tot heiligverklaring (het heilig verklaren). In dat geval staat de advocatus Dei [godsadvocaat] tegenover hem. Lezend in het advocatenblad nipte hij van de advocateborrel. De rechter scheisloot [afscheiding van percelen] van deze akker geert af [schuins afwijken].

9. De Advocatenwet regelt de advocatentap. De ISO-landcode [ie-zoo] van de Verenigde Arabische Emiraten is AE [aa-ee]. Een andere A.E. is de Archi-Episcopus, de aartsbisschop. Op steeds meer plekken verschijnt een aed [aa-ee-dee], een automatische externe defibrillator (de AED is de dirham – Verenigde Arabische Emiraten). De Aeginetische stijl is nogal archaïsch [beeldhouwkunst]. Een aepyornis [uitgestorven reuzenvogel van Madagaskar] tref je niet meer aan, een aeolis, een naaktkieuwige zeeslak, nog wel. De Aeneis (Aeneïde) is het heldendicht over Aeneas. De aeneasrat stond onder aegide [bescherming] van de dierentuin. Aereren wordt ook beluchten genoemd. Aerobe bacteriën verdragen vrije zuurstof. Bergaf gaan is de berg afgaan.

10. Ondanks je aes triplex [sterke wapenrusting] en je aeschrologie [uiten ontuchtige taal], moet je het aes alienum [geleende geld] toch terugbetalen, al heb je mooie aesopische gedichten voor me gemaakt. Ze hadden van Aesopus kunnen zijn. De afasie [spraakstoornis] van Broca (ja, die van het brocacentrum, het spraakcentrum, betreft spreken, schrijven) en die van Wernicke [betreft verstaan, lezen] zijn wezenlijk verschillend. Afbakenen is demarqueren, afbakening is demarcatie. Voor op- en afcentiemen [vermindering belasting] moet je in Vlaanderen zijn, voor opcenten [extra belasting] in Nederland. De affaire d'honneur [erezaak, duel] werd uitgevochten vanwege een affaire d'amour [liefdesgeschiedenis] en niet zo maar een affairette [onbeduidend avontuurtje – affairetje, affairettetje].

11. Met een affidavit voorkom je mogelijke dubbele belasting. De affodil(le) [plant] is het symbool van de dood. Een afgestelde heilig(e)dag viert men niet meer. Afghalaine is zekere japonstof [met harig oppervlak] en de afghani is de munteenheid van Afghanistan [valuta: AFN, ISO-landcode: AF, internet: af] , ook wel Verweggistan genoemd. Een afkrabber is een schraapijzer. Wat is juist: supportster of supporteres? Een questeerder rommelde in aflaten (was een aflaatkramer). De Nederlandse AFM [aa-èh-fèhm] is de Autoriteit-FM oftewel de Autoriteit Financiële Markten. Niet zover van de flenzen [uitstekende rand] van de spoorwagenwielen lagen ze te flensen [gemeenschap hebben], elkaar van het spek te ontdoen? Ken je het woord inanitie, dat afmatting betekent? Het afnamecontract was rigide [star, scherp].

12. Dat gaan we à fond [tot de bodem] uitzoeken. Een bijdrage à fonds perdu is verloren [bijv. bij lijfrenten]. Het gaf me een a-fortiorigevoel [met meer reden, des te eerder – a forteriori]. Hij kreeg een aframmeling, een bastonnade. Wat doet een afreier [vlakheid bestrating controleren] zoal? Het africano is een bonte marmersoort. De ruiters zijn het plein afgereden. Een Zuid-Afrikaanse Afrikaander (Afrikaner) is van Boerenafkomst. Heb je de bessen al afgerist en je broek al afgeritst? Afritti zijn zaadhaartjes van de Egyptische katoen. Het afrormosia [sterke Afrikaanse houtsoort] kun je goed bewerken. Het afscheidsvideootje van de moslimterrorist was schokkend. De afschminkcrème is op! Het was een afschuwwekkend tafereel. Neem de afslag voorbij de Van Brienenoordbrug. Een afsnijdster werkt in een steenfabriek. We moeten de ramen nog afsponsen (GB, VD: afsponzen).