Dictee –
dictees [2799]
Vragen en
opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee
OUD 226, geheel herzien naar situatie 2022
Dictee
van de dag (631)
1.
Gebruik van 'bewaking' voor 'gevangenbewaarders' is een abstractum
pro concreto (antoniem:
concretum pro abstracto). Abus de
blanc-seing is (juridisch)
misbruik van in blanco getekende akten. Acalefen zijn zeekwallen. Hij
glom a capite ad calcem [van
top tot teen]. Een acatène is
een kettingloos rijwiel. Die dicteenomade was niet meer geheel
accepté in Zeewolde. Krijgen jullie ook accidentiën (emolumenten
= ongeregelde bijkomende verdiensten)?
Een inquisitoir [rechter
is actief] strafproces is dus
niet accusatoir [idem
passief]. De aceto balsamico is
de balsamicoazijn [Italiaans,
aromatisch]. De achaatslak is een
landslak. Een uiting van droefenis is: 'ach, du lieber Augustin'. Die
achitofels [onbetrouwbaar
iemand] moet je niet vertrouwen.
De Holland acht kennen we van het roeien, de Acht van Chaam van het
wielrennen.
2.
De accessorische [toevallige]
accessoires [bijkomstige
zaak] zaten er toevallig bij.
Achterelkaar (zonder
rust) gingen zij op pad om niet
bij de bioscoop achter elkaar in de rij te hoeven staan. Weg was hij,
ik hem achternahollen, erachteraan dus, maar hij wilde niet
achteromzien. Uiteindelijk heb ik de paraplu maar (achterna)gezonden.
Ik wil de optocht achteropfietsen, maar ik ga achteropraken, want
mijn zusje zit achterop, achter op de fiets. Je zou er steil van
achteroverslaan, achterovervallen. Met zijn sextant richtte hij op de
Achtersteven (van
het Schip – toevoeging niet meer in VD)
[sterrenbeeld
zuidelijk halfrond]. In het
achter- en vooruit [van
het schip] zijn vaak verblijven.
Zijn gezondheid is gaandeweg – beter: hollende weg –
achteruitgekacheld.
3.
Moet je de achterwangen [billen]
nog poederen? In de Hollywoodachtige [VD]
film zat nogal wat bollywoodromantiek [VD].
Hij deed als de zeventiende-eeuwse achtkante boer [kort
en breedgeschouderd persoon] . De
Acht Meibeweging
[AMB:
vernieuwingsgezind, tegen celibaat en voor vrouwelijke priesters]
kan sedert 2003 wel weer uit de woordenboeken in Nederland. Dat
acht-twee café van René was niet helemaal achttienkaraats
(18-karaats, fig.
niet helemaal zuiver). Komt de
achylie, afwezigheid van maagsap, door acidemie (acidose),
verzuring van het bloed? Vast niet!
Sommigen kennen acid als lsd
[èh-lèhs-dee]
(GB:
lysergeenzuurdi-ethylamide,
VD: lysergsäurediäthylamid)
anderen als acid house of acid jazz. De acoliet [r.-k.
geestelijke] kweekte akonieten
[(giftige)
plant] en
overigens ook nieuwe acolieten. Aconceptieve tabletten onderdrukken
fecundiciteit [vruchtbaarheid].
Een hovercraft heet ook wel aerotrein.
4.
A (À)
court d'argent [slecht
bij kas] kon hij niet à corps
perdu [halsoverkop]
contant betalen. Hij zei à contrecoeur (met
tegenzin): 'a conto nuovo [op
een nieuwe rekening], graag'. De
acouchy is de staartagoeti. Het communautair acquis is de totale
verzameling wetten van de EU. Geef jij de acquitstoot, de aftrap? Met
acranie [aangeboren
afwezigheid schedeldak] kun je
(niet)
uit je dak gaan. Verdraagt de acroamatische [onafgebroken
voordracht; leerling luistert]
leerwijze zich met aanschouwelijk onderwijs? De acrobate
verrichtte een acrobatentoer. Heeft
Pieter weleens een acroteleuton [naamdicht
dat acrostichon en telestichon bevat]
gemaakt? Een pollak is een zeewijting uit de Noordzee of het
Kattegat. De acryl trui zat onder de klodders acrylverf.
5.
Onnodig werk doen, stro dorsen, een open deur intrappen, dat is
allemaal actum (acta)
agere (actam rem
agere is nakaarten). Hij gaf acte
de présence zonder presentiegeld op te strijken. De moordaanslag was
een acte gratuit (een niet-gemotiveerde,
een impulsieve daad). Is hij na
die pr-actie [pee-jèhr]
echt gedweeër geworden? Een actino-fotometer is een chemische
belichtingsmeter. Een pacifist is meestal geen passivist (antoniem:
activist). Een action de
jouissance is een bewijs van deelhebberschap [vergelijk
jouïssance = genot]. Actiones
Paulianae (enkelvoud:
actio Pauliana – Romeinse jurist Julius Paulus)
zijn vorderingen wegens benadeling van schuldeisers of
rechthebbenden. Er lag wat van de achtermad (etgroen)
op de achtermat van de deel. Zag je de vopo's die vluchteling
achternazitten? Je moet niet achteromzien in wrok. Ik was bang voor
achteropraken bij het achteropfietsen van de meute.
6.
Genietend van haar non-activiteitstraktement, hield ze de kleintjes
bezig met activitycenters. Actomyosine is een eiwitcomplex in
spieren. Actum ut supra betekent 'gedaan als boven, op dezelfde
datum'. Zet acuut [opeens]
eens een acutus [accent
aigu] op loge, zodat het woord
mannelijke gast gaat betekenen [logé].
Met acyclovir behandel je herpes. Schrijf je anno
Domini met de afkorting A.D.
[aa-dee]
nog altijd fout? Is de aap de adam, de stamvader, van de mensen?
Monnikskap en witte dovenetel heten ook wel adam-en-eva (niet
meer in VD). Mijn adc
[aa-dee-see]
is mijn aide de
camp, mijn adjudant. Een add-on is een
randapparaat. 'Aeternum vale' [vaarwel
voor eeuwig], sprak de astronaut.
7.
De Hoge Raad van Adel heeft het ontwerp goedgekeurd. Bekende Adelaars
zijn de Franse, de Pruisische en de dubbele Adelaar, alsmede een
sterrenbeeld op de hemelequator. Adellijk wild is goed op smaak en
net niet bedorven. Hij werd in één adem genoemd met de
burgemeester. Daar ben je à demi [voor
de helft] nat [slachtoffer]
aan. Je zal maar adenoïdenlijder
zijn [woekering
klierweefsel] … ADP
[aa-dee-pee]
is adenosinedifosfaat.
Adermine is een vitamine [B6] en heet
ook pyridoxine. Een adje, het glas in één keer leeg, dat was nog
eens een ad-fundumbelevenis [ad
fundum]: atten. Het GAK
is het vroegere Gemeenschappelijk
Administratiekantoor
(thans: UWV
[uu-wee-vee]).
En, geslaagd voor het admissie-examen [toelating]?
Houd dat een blinde niet ad oculos (voor
de ogen). Proost, enne: ad multos
annos [nog vele
jaren]! Een adres van antwoord
komt van een van de beide Kamers en is een reactie op de troonrede.
Schrijven van 't verloren schaap is een typisch geval van aferesis
[wegval letters
vooraan].
8.
Adriamycine is een zeker antibioticum. Ad summam
[tenslotte, om kort te gaan],
het schijnhuwelijk werd ad speciem [voor
de schijn] gesloten. De
moordenaar kreeg ad tempus vitae [levenslang].
Ad ultimum [ten
laatste] in de zomer werden de
klassieke werken ad usum Delphini [gekuist,
gecastigeerd] voor de Franse
kroonprins, de dauphin, bezorgd. Het verhoor werd ad verbum (de
verbo ad verbum = woordelijk, woord voor woord)
vertaald. De beschuldigde sprak ad veritatem [overeenkomstig
de waarheid]. Priester ben je in
principe ad vitam [voor
het leven]. Een advocatus diaboli
[advocaat van de duivel]
haalt alleen het slechte van een zaak naar voren, bijvoorbeeld bij
een proces tot heiligverklaring (het
heilig verklaren). In dat geval
staat de advocatus Dei [godsadvocaat]
tegenover hem. Lezend in het advocatenblad
nipte hij van de advocateborrel. De
rechter scheisloot [afscheiding
van percelen] van deze akker
geert af [schuins
afwijken].
9.
De Advocatenwet regelt de advocatentap.
De ISO-landcode [ie-zoo]
van de Verenigde Arabische
Emiraten is AE
[aa-ee].
Een andere A.E. is de Archi-Episcopus,
de aartsbisschop. Op steeds meer plekken verschijnt een aed
[aa-ee-dee],
een automatische externe
defibrillator (de
AED is de dirham
– Verenigde Arabische Emiraten).
De Aeginetische stijl is nogal archaïsch
[beeldhouwkunst].
Een aepyornis [uitgestorven
reuzenvogel van Madagaskar] tref
je niet meer aan, een aeolis, een
naaktkieuwige zeeslak, nog wel. De Aeneis
(Aeneïde)
is het heldendicht over Aeneas. De
aeneasrat stond onder aegide
[bescherming]
van de dierentuin. Aereren wordt ook
beluchten genoemd. Aerobe bacteriën
verdragen vrije zuurstof. Bergaf gaan is de berg afgaan.
10.
Ondanks je aes triplex
[sterke wapenrusting]
en je aeschrologie [uiten
ontuchtige taal], moet je het aes
alienum [geleende
geld] toch terugbetalen, al heb
je mooie aesopische gedichten voor me
gemaakt. Ze hadden van Aesopus kunnen
zijn. De afasie [spraakstoornis]
van Broca (ja, die
van het brocacentrum, het spraakcentrum, betreft spreken, schrijven)
en die van Wernicke [betreft
verstaan, lezen] zijn wezenlijk
verschillend. Afbakenen is demarqueren, afbakening is demarcatie.
Voor op- en afcentiemen [vermindering
belasting] moet je in Vlaanderen
zijn, voor opcenten [extra
belasting] in Nederland. De
affaire d'honneur [erezaak,
duel] werd uitgevochten vanwege
een affaire d'amour [liefdesgeschiedenis]
en niet zo maar een affairette
[onbeduidend avontuurtje – affairetje,
affairettetje].
11.
Met een affidavit voorkom je mogelijke dubbele belasting. De
affodil(le)
[plant]
is het symbool van de dood. Een afgestelde heilig(e)dag
viert men niet meer. Afghalaine is
zekere japonstof [met
harig oppervlak] en de afghani
is de munteenheid van Afghanistan
[valuta: AFN,
ISO-landcode: AF,
internet: af]
, ook wel Verweggistan genoemd. Een afkrabber is een schraapijzer.
Wat is juist: supportster of supporteres? Een
questeerder rommelde in aflaten (was
een aflaatkramer). De Nederlandse
AFM [aa-èh-fèhm]
is de Autoriteit-FM
oftewel de Autoriteit Financiële
Markten.
Niet zover van de flenzen [uitstekende
rand] van de spoorwagenwielen
lagen ze te flensen [gemeenschap
hebben], elkaar van het spek te
ontdoen? Ken je het woord inanitie, dat afmatting betekent? Het
afnamecontract was rigide [star,
scherp].
12.
Dat gaan we à fond [tot
de bodem] uitzoeken. Een bijdrage
à fonds perdu is verloren [bijv.
bij lijfrenten]. Het gaf me een
a-fortiorigevoel [met
meer reden, des te eerder – a
forteriori]. Hij kreeg een
aframmeling, een bastonnade. Wat doet
een afreier [vlakheid
bestrating controleren] zoal? Het
africano is een bonte marmersoort. De ruiters zijn het plein
afgereden. Een Zuid-Afrikaanse Afrikaander (Afrikaner)
is van Boerenafkomst. Heb je de bessen
al afgerist en je broek al afgeritst? Afritti zijn zaadhaartjes van
de Egyptische katoen. Het afrormosia [sterke
Afrikaanse houtsoort] kun je goed
bewerken. Het afscheidsvideootje van de moslimterrorist was
schokkend. De afschminkcrème is op! Het was een afschuwwekkend
tafereel. Neem de afslag voorbij de Van Brienenoordbrug. Een
afsnijdster werkt in een steenfabriek. We moeten de ramen nog
afsponsen (GB,
VD: afsponzen).
