Dictee – dictees [2799]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee OUD 226, geheel herzien naar situatie 2022
Dictee van de dag (631)
1. Gebruik van 'bewaking' voor 'gevangenbewaarders' is een abstractum pro concreto (antoniem: concretum pro abstracto). Abus de blanc-seing is (juridisch) misbruik van in blanco getekende akten. Acalefen zijn zeekwallen. Hij glom a capite ad calcem [van top tot teen]. Een acatène is een kettingloos rijwiel. Die dicteenomade was niet meer geheel accepté in Zeewolde. Krijgen jullie ook accidentiën (emolumenten = ongeregelde bijkomende verdiensten)? Een inquisitoir [rechter is actief] strafproces is dus niet accusatoir [idem passief]. De aceto balsamico is de balsamicoazijn [Italiaans, aromatisch]. De achaatslak is een landslak. Een uiting van droefenis is: 'ach, du lieber Augustin'. Die achitofels [onbetrouwbaar iemand] moet je niet vertrouwen. De Holland acht kennen we van het roeien, de Acht van Chaam van het wielrennen.
2. De accessorische [toevallige] accessoires [bijkomstige zaak] zaten er toevallig bij. Achterelkaar (zonder rust) gingen zij op pad om niet bij de bioscoop achter elkaar in de rij te hoeven staan. Weg was hij, ik hem achternahollen, erachteraan dus, maar hij wilde niet achteromzien. Uiteindelijk heb ik de paraplu maar (achterna)gezonden. Ik wil de optocht achteropfietsen, maar ik ga achteropraken, want mijn zusje zit achterop, achter op de fiets. Je zou er steil van achteroverslaan, achterovervallen. Met zijn sextant richtte hij op de Achtersteven (van het Schip – toevoeging niet meer in VD) [sterrenbeeld zuidelijk halfrond]. In het achter- en vooruit [van het schip] zijn vaak verblijven. Zijn gezondheid is gaandeweg – beter: hollende weg – achteruitgekacheld.
3.
Moet je de achterwangen [billen]
nog poederen? In de Hollywoodachtige [VD]
film zat nogal wat bollywoodromantiek [VD].
Hij deed als de zeventiende-eeuwse achtkante boer [kort
en breedgeschouderd persoon] . De
Acht Meibeweging
[AMB:
vernieuwingsgezind, tegen celibaat en voor vrouwelijke priesters]
kan sedert 2003 wel weer uit de woordenboeken in Nederland. Dat
acht-twee café van René was niet helemaal achttienkaraats
(18-karaats, fig.
niet helemaal zuiver). Komt de
achylie, afwezigheid van maagsap, door acidemie (acidose),
verzuring van het bloed? Vast niet!
Sommigen kennen acid als lsd
[èh-lèhs-dee]
(GB:
lysergeenzuurdi-ethylamide,
VD: lysergsäurediäthylamid)
anderen als acid house of acid jazz. De acoliet [r.-k.
geestelijke] kweekte akonieten
[(giftige)
plant] en
overigens ook nieuwe acolieten. Aconceptieve tabletten onderdrukken
fecundiciteit [vruchtbaarheid].
Een hovercraft heet ook wel aerotrein.
4. A (À) court d'argent [slecht bij kas] kon hij niet à corps perdu [halsoverkop] contant betalen. Hij zei à contrecoeur (met tegenzin): 'a conto nuovo [op een nieuwe rekening], graag'. De acouchy is de staartagoeti. Het communautair acquis is de totale verzameling wetten van de EU. Geef jij de acquitstoot, de aftrap? Met acranie [aangeboren afwezigheid schedeldak] kun je (niet) uit je dak gaan. Verdraagt de acroamatische [onafgebroken voordracht; leerling luistert] leerwijze zich met aanschouwelijk onderwijs? De acrobate verrichtte een acrobatentoer. Heeft Pieter weleens een acroteleuton [naamdicht dat acrostichon en telestichon bevat] gemaakt? Een pollak is een zeewijting uit de Noordzee of het Kattegat. De acryl trui zat onder de klodders acrylverf.
5. Onnodig werk doen, stro dorsen, een open deur intrappen, dat is allemaal actum (acta) agere (actam rem agere is nakaarten). Hij gaf acte de présence zonder presentiegeld op te strijken. De moordaanslag was een acte gratuit (een niet-gemotiveerde, een impulsieve daad). Is hij na die pr-actie [pee-jèhr] echt gedweeër geworden? Een actino-fotometer is een chemische belichtingsmeter. Een pacifist is meestal geen passivist (antoniem: activist). Een action de jouissance is een bewijs van deelhebberschap [vergelijk jouïssance = genot]. Actiones Paulianae (enkelvoud: actio Pauliana – Romeinse jurist Julius Paulus) zijn vorderingen wegens benadeling van schuldeisers of rechthebbenden. Er lag wat van de achtermad (etgroen) op de achtermat van de deel. Zag je de vopo's die vluchteling achternazitten? Je moet niet achteromzien in wrok. Ik was bang voor achteropraken bij het achteropfietsen van de meute.
6. Genietend van haar non-activiteitstraktement, hield ze de kleintjes bezig met activitycenters. Actomyosine is een eiwitcomplex in spieren. Actum ut supra betekent 'gedaan als boven, op dezelfde datum'. Zet acuut [opeens] eens een acutus [accent aigu] op loge, zodat het woord mannelijke gast gaat betekenen [logé]. Met acyclovir behandel je herpes. Schrijf je anno Domini met de afkorting A.D. [aa-dee] nog altijd fout? Is de aap de adam, de stamvader, van de mensen? Monnikskap en witte dovenetel heten ook wel adam-en-eva (niet meer in VD). Mijn adc [aa-dee-see] is mijn aide de camp, mijn adjudant. Een add-on is een randapparaat. 'Aeternum vale' [vaarwel voor eeuwig], sprak de astronaut.
7.
De Hoge Raad van Adel heeft het ontwerp goedgekeurd. Bekende Adelaars
zijn de Franse, de Pruisische en de dubbele Adelaar, alsmede een
sterrenbeeld op de hemelequator. Adellijk wild is goed op smaak en
net niet bedorven. Hij werd in één adem genoemd met de
burgemeester. Daar ben je à demi [voor
de helft] nat [slachtoffer]
aan. Je zal maar adenoïdenlijder
zijn [woekering
klierweefsel] … ADP
[aa-dee-pee]
is adenosinedifosfaat.
Adermine is een vitamine [B6] en heet
ook pyridoxine. Een adje, het glas in één keer leeg, dat was nog
eens een ad-fundumbelevenis [ad
fundum]: atten. Het GAK
is het vroegere Gemeenschappelijk
Administratiekantoor
(thans: UWV
[uu-wee-vee]).
En, geslaagd voor het admissie-examen [toelating]?
Houd dat een blinde niet ad oculos (voor
de ogen). Proost, enne: ad multos
annos [nog vele
jaren]! Een adres van antwoord
komt van een van de beide Kamers en is een reactie op de troonrede.
Schrijven van 't verloren schaap is een typisch geval van aferesis
[wegval letters
vooraan].
8. Adriamycine is een zeker antibioticum. Ad summam [tenslotte, om kort te gaan], het schijnhuwelijk werd ad speciem [voor de schijn] gesloten. De moordenaar kreeg ad tempus vitae [levenslang]. Ad ultimum [ten laatste] in de zomer werden de klassieke werken ad usum Delphini [gekuist, gecastigeerd] voor de Franse kroonprins, de dauphin, bezorgd. Het verhoor werd ad verbum (de verbo ad verbum = woordelijk, woord voor woord) vertaald. De beschuldigde sprak ad veritatem [overeenkomstig de waarheid]. Priester ben je in principe ad vitam [voor het leven]. Een advocatus diaboli [advocaat van de duivel] haalt alleen het slechte van een zaak naar voren, bijvoorbeeld bij een proces tot heiligverklaring (het heilig verklaren). In dat geval staat de advocatus Dei [godsadvocaat] tegenover hem. Lezend in het advocatenblad nipte hij van de advocateborrel. De rechter scheisloot [afscheiding van percelen] van deze akker geert af [schuins afwijken].
9. De Advocatenwet regelt de advocatentap. De ISO-landcode [ie-zoo] van de Verenigde Arabische Emiraten is AE [aa-ee]. Een andere A.E. is de Archi-Episcopus, de aartsbisschop. Op steeds meer plekken verschijnt een aed [aa-ee-dee], een automatische externe defibrillator (de AED is de dirham – Verenigde Arabische Emiraten). De Aeginetische stijl is nogal archaïsch [beeldhouwkunst]. Een aepyornis [uitgestorven reuzenvogel van Madagaskar] tref je niet meer aan, een aeolis, een naaktkieuwige zeeslak, nog wel. De Aeneis (Aeneïde) is het heldendicht over Aeneas. De aeneasrat stond onder aegide [bescherming] van de dierentuin. Aereren wordt ook beluchten genoemd. Aerobe bacteriën verdragen vrije zuurstof. Bergaf gaan is de berg afgaan.
10. Ondanks je aes triplex [sterke wapenrusting] en je aeschrologie [uiten ontuchtige taal], moet je het aes alienum [geleende geld] toch terugbetalen, al heb je mooie aesopische gedichten voor me gemaakt. Ze hadden van Aesopus kunnen zijn. De afasie [spraakstoornis] van Broca (ja, die van het brocacentrum, het spraakcentrum, betreft spreken, schrijven) en die van Wernicke [betreft verstaan, lezen] zijn wezenlijk verschillend. Afbakenen is demarqueren, afbakening is demarcatie. Voor op- en afcentiemen [vermindering belasting] moet je in Vlaanderen zijn, voor opcenten [extra belasting] in Nederland. De affaire d'honneur [erezaak, duel] werd uitgevochten vanwege een affaire d'amour [liefdesgeschiedenis] en niet zo maar een affairette [onbeduidend avontuurtje – affairetje, affairettetje].
11.
Met een affidavit voorkom je mogelijke dubbele belasting. De
affodil(le)
[plant]
is het symbool van de dood. Een afgestelde heilig(e)dag
viert men niet meer. Afghalaine is
zekere japonstof [met
harig oppervlak] en de afghani
is de munteenheid van Afghanistan
[valuta: AFN,
ISO-landcode: AF,
internet: af]
, ook wel Verweggistan genoemd. Een afkrabber is een schraapijzer.
Wat is juist: supportster of supporteres? Een
questeerder rommelde in aflaten (was
een aflaatkramer). De Nederlandse
AFM [aa-èh-fèhm]
is de Autoriteit-FM
oftewel de Autoriteit Financiële
Markten.
Niet zover van de flenzen [uitstekende
rand] van de spoorwagenwielen
lagen ze te flensen [gemeenschap
hebben], elkaar van het spek te
ontdoen? Ken je het woord inanitie, dat afmatting betekent? Het
afnamecontract was rigide [star,
scherp].
12. Dat gaan we à fond [tot de bodem] uitzoeken. Een bijdrage à fonds perdu is verloren [bijv. bij lijfrenten]. Het gaf me een a-fortiorigevoel [met meer reden, des te eerder – a forteriori]. Hij kreeg een aframmeling, een bastonnade. Wat doet een afreier [vlakheid bestrating controleren] zoal? Het africano is een bonte marmersoort. De ruiters zijn het plein afgereden. Een Zuid-Afrikaanse Afrikaander (Afrikaner) is van Boerenafkomst. Heb je de bessen al afgerist en je broek al afgeritst? Afritti zijn zaadhaartjes van de Egyptische katoen. Het afrormosia [sterke Afrikaanse houtsoort] kun je goed bewerken. Het afscheidsvideootje van de moslimterrorist was schokkend. De afschminkcrème is op! Het was een afschuwwekkend tafereel. Neem de afslag voorbij de Van Brienenoordbrug. Een afsnijdster werkt in een steenfabriek. We moeten de ramen nog afsponsen (GB, VD: afsponzen).
