2087 Dictee donderdag 04-02-2021 (1) - leerzaam! - dictee Dictee van de dag (109) √

Dictee – dictees [2087]

Oefendictee 748 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (109)

1. Het verrichten van sisyfusarbeid is Sisyphi saxum versare. Sitologie of sitiologie is voedingskunde en cytologie is celbiologie [celkunde]. Het situationisme is gerelateerd aan dadaïsme en Cobra. Sit venia verbo: met verlof gezegd. En wie zal er wel weer de sjaak [pineut] zijn? Spreek dat maar eens goed uit: sjadchen [bij joden: huwelijksmakelaar]. Is een paletotje [oo – korte overjas] te combineren met een sjakootje [oo – stijf, hoog, van een klep voorzien militair hoofddeksel in de vorm van een afgeknotte kegel] (en het eten van sjalotjes – oh)? De verkoop van dat chalet is sjalet gezet (staat op losse schroeven). In een synagoge kosteren sjammesen. Dat zie je niet vaak: sjappies [sjappietouwer, baliekluiver, los sjouwerman] met sjampie [champagne]. Ze droeg nog een jack over haar sjek [loshangend vrouwenjasje]. 'Sjewijne' en 'asjeweine' zijn synoniemen. Die chic geklede chique dame kauwt toch geen sjiek [pruimtabak]? Een sjiiet gaat uit van de sjia, een soenniet van de soenna. Geef dat meisje eens wat sjok [chocolademelk].

2. Joodse, Bargoense of aanverwante zaken: sjechita (enk.: joodse rituele slacht), sjed (vijand, politie), sjeitel (pruik gehuwde vrouw), sjekel (munt – ILS – Israël), sjelosjiem (rouwperiode van dertig dagen), sjema jisraël (belangrijk joods gebed), sjemita (sabbatsjaar), sjidoech (arrangeren huwelijk), sjikse (christenmeisje als dienstmeisje), sjiva of sjivve (rouwperiode van 7 dagen bij de joden. Shiva is trouwens de goddelijke Vernietiger in het hindoeïsme), sjlachmones (lekkernijen met Poerim), sjlemazzel (pech), sjleppen (moeizaam lopen), sjmadden (dopen), sjniggel (snikkel: klein stukje), sjnoderen (uh – gift toezeggen voor een goed doel), sjocheet (joodse rituele slachter), sjochten (ervandoor gaan), sjoechem (antwoord, vergelijk: sjoege), sjoecht (troep, sliert), sjoel (synagoge), sjoera(cratie), sjofar of sjoufer (ramshoorn), sjolem: hallo, goedendag, een sjonniebak [oude opzichtige auto, waarin mensen uit een laag sociaal milieu soms rijden] en een sjoof (gulden, mv.: sjofen).

3. Bij pleintjesvoetbal wordt er veel gesjot [sjotten = schieten]. In
Oost-Europa heb je nog sjtetls [kleine joodse gemeente] en sjtreimels (bonthoed chassidische joden). Hoe extreem orthodox is een versjwartster nar [dwaas, idioot]? Een skelter is een gocart of kart. Wat vind je van die skifflegroup [primitieve, zelfgemaakte instrumenten]? Voor skijøring heb je een auto of paard nodig [voorttrekken op ski's]. Een skike [skaajk – ski + bike] is een soort skeeler. Tijdens de training draagt zij een skinpak [nauwsluitend aerodynamisch sportpak, bv. voor schaatsers en skiërs], maar thuis skinny jeans [zeer smalle pijpen, vanboven en vanonder]. Een skrei [paaiende kabeljauw] vang je 's winters voor de Noorse kust. Gebruikt hij nog steeds skuff [Nederlandse hasj]? Bij tarot [oh/oo] [kaartspel] hoor je 'skus' [uh] (excuse: kaart die noch kan nemen, noch genomen kan worden). Hij is idolaat van skûtsjesilen [oe]. Het slaapapneu is OSAS [obstructief slaapapneusyndroom]. Het slaapkamergeluk is het vredesmosje of baard van Mozes [plantje]. Wist je het nog: die hoofdstad heet Phnom Penh [Cambodja, munt: riel, KHR]. Ik heb gisteren nog geslacklined [balanceren op gespannen elastische band]. Een drieslag bij dammen is geweldig, drie slag bij honkbal is een stuk minder (tenminste – althans – voor de fielders) … Pleien is slagduitje spelen [kiskassen]. Een slagflouw: steeknet [kreu, slaghaam].

4. Bessen en frambozen behoren tot het klein fruit. Een ouroboros [oe] is een staartbijtende slang. Hij is dan wel geen adderengebroed, maar wel onder de Slang geboren. Massageolie plus ketjoeboengolie geeft snakeoil (slangenolie) tegen reumatiek. Schrijf je señor [sihn-johr] met een slangetje? En canyon [kèn-juhn – ook cañon – kahn-john]? Een slapstick kent veel gooi-en-smijtwerk. De Slavenkust is dat gedeelte van Afrika's westkust, dat tussen de Goudkust en de delta van de Niger ligt. Bij een bv tref je soms een sleeping partner aan. De kinderen gaan sleetje rijden en bokjespringen. Met een slaraak (sleg, slegge) kun je de paal niet missen. Het achtvoetige paard van Odin heet Sleipnir. Een sleis is een rakelijzer. De clavicula is het sleutelbeen. Raceauto's hebben slicks. Een contorsionist is een slangenmens. De esculaap is een doktersslang, maar wat is bajesslang [èh onbegrijpelijke taal]?

5. Trouwens, slangetjeswoorden zijn: cañon (kahn-john), coño
(kohn-joo – schoft), cosas de España: ingewikkelde zaken, voor een buitenstaander niet te begrijpen, doña (eretitel van een dame in Spanje), dueña (bejaarde gezelschapsdame van meisjes uit de aanzienlijke stand), El Niño (opwarming zeewater), malagueña (aan de flamenco verwante muziekstijl), mañana (morgen, met sint-juttemis), piñata (met snoep gevuld voorwerp van papier-maché), señora (ih – mevrouw), señorita (ih juffrouw of sigaartje) en vicuña (of vigogne: kleine soort van wilde lama). Dat pas gebouwde appartement is
sleutel-op-de-deur (sleutelklaar): het pasgetrouwde stel kan er zo in. De TVE is de Televisión Española (Spaanse staatstelevisie). De cramignon in Zuid-Limburg is een slingerdans. Slingerolie is sterkedrank (GB ook: sterke drank). Joepie, we eten lekker
slinger-om-de-trap [spekvet met stroop].

6. Waar is die slöjdcursus [karton. klei, hout]? Een sloka is een vierregelige strofe in de Oudindische epische poëzie. Volgens VD is Randstad een verkorting van Randstad Holland (maar niet bij lemma 'slokop'! – 2020 nog steeds – 2021 OK). Hij behandelt mensen met een fobofobie [angst voor fobieën]. Bekijk het nog eens in slomo [slow motion]. Dat stel: het zijn allemaal sloompies. Zullen we gaan slootjespringen? Zijn er ook kampioenschappen slopestyle [+ acrobatische toeren]? De achtste dag van het Loofhuttenfeest is het Slotfeest. Een croesus [superrijke] is zo rijk als Croesus [ooit koning van Libië]. We gaan kangoojumpen [èh dzjoe dzjuh – speciale schoenen met springveer]. Kun je met deze telescoop die asteroïdengordel waarnemen? Ik ben helemaal relaxed, ik heb uitgebreid gerelaxt. Hij was als champetter [veldwachter] in dienst van de prins. De Oostinjevaarder (hoe kom ik in dat verband toch aan basso ostinato – steeds terugkerende figuur in de baspartij, met wisselend contrapunt?), de Oost-Indiëvaarder was Oost-Indisch doof. Het roostin is met de Tudorroos gestempeld tin (voor een verklaring heb je Wikipedia nodig).

7. (De) Slow(s) dansen is slijpen [slowen]. De VOC is de Vereenigde Oost-Indische Compagnie. De Heren Zeventien, (ook wel: de Zeventienen) waren van de OIC [Oost-Indische Compagnie]. Met '*stil*': apostil(le) en apostillair, aqua destillata, astilbe (plant), bastille [fort] en Bastille [Parijs, bestormd 1789], bestilla (ovengerecht, ie, ook: pastilla – iel-jaa), een Castiliaan uit Castilië, dolce stil novo (stroming in de dichtkunst), haarstilist of haarstylist, haverstropastille [hoestmiddel], instillatie [indruppeling], jugendstil [stijlrichting, art nouveau], krampstillend (antispasmodisch), peristilum (peristilium, peristyle: zuilengang), polystilisme (combineren muziekstijlen), postiljon [koerier, postrijder], postille [korte uitleg van wetenschappelijke of morele aard, Bijbel], postillon d'amour [overbrenger liefdesbrieven], standstill (geen vervoer dieren), stilaan, Emser en Drostes pastilles, stilb (eenheid, sb – helderheid lichtbron), (di-ethyl)stilbestrol (des), een stiletto- of hogehakkenrace leidt tot een stilettokater [pijn], stili novi (stilo novo), stili veteris (stilo veteri), still (filmfoto) en stillekens.

8. Verder: een stilletje [kakstoel, privaat], stilletjesaan, een stilleveger [secreetruimer], still going strong (alive-and-kicking?), stillireactie (druppelreactie, vgl. instillatie), stilton (zekere Engelse schimmelkaas), stilus (schrijfstift), stilus curiae (kanselarijtaal, in cancelleresca – kanselarijschrift?), een t/Twitterstilte in acht nemen, een luguber vanitasstilleven [voorwerpen herinneren aan de dood], een wapenstilstand en 'de' Wapenstilstand (België, 11 november). We gaan dansen ('*dans*'): wodanseik, (sint-)vitus- of veitsdans (fieteldans), une tempête dans un verre d'eau [storm in een glas water], tobbedansen, thé dansant [t.d.], squaredans [carrés van vier paren], soirée dansante [avondfeest], reidans [rondedans], oxidans [oxidatiemiddel], lijndans(en) – linedance(n) – in rijen naast elkaar, dansmug, danser sur un volcan [zich vermaken bij groot gevaar], danse macabre [dodendans], connu dans l'univers et dans mille autres lieux [bekend in het heelal en op duizend andere plaatsen], cadans [ritme, ook: cadens], apachedans [wild], acrodans [dans + acrobatische oefeningen], een quadrille dansen [carrés van 4 paren],
dans-en-showorkest [GB, VD], dansende derwisjen (de orde van de Mevlevi's – islamitische bedelmonnik), 2 step (muziekstijl, twostep = dans), acid jazz en allemande [Duits, walsachtig tempo].

9. Verder: anglaise [18(d)e-eeuws, Engels], bailefunk [baaj-luh – favelafunk, riofunk], balearic [elektronische dansmuziek, Balearen], bal masqué, bal musette [harmonicamuziek], barre (voor balletdanseres), batucada (muziek Brazilië, carnaval), (be)bop [jazzmuziek], bedorvendans [! verwend kind], biodanza [biodans – therapeutische levensdans], bolero [langzame Spaanse nationale dans], boogaloo [oe uh – Zuid-Am.], boogiewoogie [blues], bossanova [Zuid-Am.], boston [Boston – gezelschapsdans], bourree [oude, snelle rondedans, Auvergne], bubblin' = raggamuffin [hiphopvariant op reggae], butoh [moderne Japanse dans], calypso [Caraï/ibische gebied], cancan [revuedans, veel froufrou], capoeira [wèh – Braz. zelfverdedigingstechniek met zang en dans], carmagnole [lied en dans eerste Franse Revolutie], chacha(cha) [Latijns-Amerikaans], chaconne [Baskisch, steeds herhaald basmotief], charleston [Amerikaans, Charleston, South Carolina], conga [Cuba], cotillon [figuurdans die een bal besluit], courante [oude Franse dans], cramignon [Waalse volksdans, reidans], cumbia [oe Zuid-Am., Columbiaans], csardas (VD ook: tsardas – Hongaarse volksdans), arabesk(e) (danshouding), dirty dancing [sensuele wijze van dansen, m.n. de mambo], doggydance [mens + hond], dos-à-dos [bij dans: rug tegen rug, rug-aan-rug], écossaise [Schotse drie, Schotse dans], electric boogie [fel schokkende bewegingen], espagnole [Spaans], fandango [Spaanse volksdans voor twee personen], farandole [oude Provençaalse volksdans, reidans], flamenco(dans) [vurige, ritmische dans], foxtrot [gezelschapsdans, Am. stapdans], française [de gewone quadrille], gaillarde [Italiaanse dans in driedelige maat], gangnamstijl [ruiter imiteren, bouncen op hiphopmuziek], gavotte [tweedelige maatsoort met sterk gemarkeerde accenten en matig tempo], gigue [zjie – Engels, trippelmaat], gitaanse [gitano/a – zigeuner] zang en dans, groovejazz [= acid jazz], guaguanco [Cubaans, verwant aan rumba], happy clappy [blijmoedige verering godheid met zang en dans], honi soit qui mal y pense [schande over hem die er kwaad van denkt], hiphoppen, horlepiep (jig), jazzdansen met de jazzdance, jitterbug [modedans tussen WO I en II], jive [Amerikaans, jazz(-) of rock-'n-rollmuziek], kabuki [oe – traditioneel Japans toneel met ook dans], kaseko [ee creools-Sur. dansmuziek], kaskawi [kaseko + kawina], kawina [met cilindrische trommel], krakowiak [Pools, nadans polonaise], kwaito [Zuid-Afrikaans], kwela [jazzy, Zuid-Afrikaanse townships], lambada [Zuid-Amerika, lichamen in contact] en lanciers [oud, Frans].

 

 

2086 Dictee woensdag 03-02-2021 (1) dictee Dictee van de dag (108) √

Dictee – dictees [2086]

Oefendictee 749 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (108)

1. Een sluitkrop is een zware krop sla, geen gewone kropsla dus. Wordt hang-en-sluitwerk nu wel of niet als één geheel opgevat? Ja. Slurry is schlamm [kolenslik]. De kleur- en smaakstoffen horen op de verpakking te staan. De smalneus is een aap uit de Oude Wereld. Met de gordel van smaragd (vergelijk: Rijk van Insulinde) wordt het voormalig Nederlands-Indië bedoeld. Wat waren de zeven smarten van Maria (Moeder van Smarten of Moeder der Zeven Smarten)? Op het smartboard werd een smart bomb [slimme bom] uitgetekend. Ik heb nog een dumb- [eenvoudige] en nog geen smartphone [slimme mobiele telefoon. ook pc]. Een smeekpsalm gaat meestal niet over smeekolen [voor de smid]. Smeltijzer wordt ook vloei-ijzer genoemd (een soort van I-ijzer? – met I-profiel). De MI is de smeltindex (melting index – vloeiing kunststoffen). Op mijn lootje was een smeltloodje [veiligheidsplug] gevallen. Een smeltnet [net om smelt te vissen] is niet wat je denkt. Kijk: een stilleven met amaril [zeer hard gesteente om te polijsten] en amaryllis [plant]. De smerissen hielpen de dreumesen.

2. Wat doet men met lycopodium [sporen wolfsklauw – pillen, waterafstotend]? De SMI is de Swiss Market Index (beursindex van Zürich). De SMID is in Nederland de School Militaire Inlichtingendienst (dienstonderdeel van de Koninklijke Landmacht). Het is daar een
gooi-en-smijttent. Ze is een femme fatale met smokey eyes [zwoel, verleidelijk]. Je zult wel de smoor inhebben over die treiterij. Hij is smoorlijk verliefd, smoorverliefd. Zijn smoothies [zeker drankje] goed voor baby's? Smoren is laten gaar stoven [= klaarstoven]. Is die smulpapenrij aan de smulpaperij? Een poelie is een snaarschijf [gegoten ijzeren schijf voor staalkabel]. Je zou snacktaks op snackseks moeten heffen. Die schnaps [jenever] wordt ook wel snaps [VD] genoemd. De bek- of snavel-en-veerrot wordt door het circovirus veroorzaakt bij papegaaien. Sneakersok: footie [sok zonder schacht]. De SNCF is de Société Nationale des Chemins de Fer Français. ADSL [GB ook: adsl] is de asymmetric digital subscriber line [vgl. VDSL – V staat voor very high speed].

3. De SNCB is de Société Nationale des Chemins de Fer Belges (Franstalige naam van de NMBS). Ik ontmoet u juist ter snee (ter snede – op het gunstige, geschikte moment). Een sneeuwbes heeft rozerode bloemen. De sneeuwmaand is nivôse (Franse Republiek – en de sneeuwmeter de nivometer) en de verschrikkelijke sneeuwman is de yeti (onder de Yggdrasil? – noordse mythologie – wonderboom). De sneeuwmus is een noordse vogel. Dat boek zullen ze sneevergulden. Daarna is het goud op snee. Zo'n postbode heeft wel iets van een snelle jelle. Deze snek is een Vikingschip. We onderscheiden de sub-, super- en transsonische snelheden. Bij het snelnet is er sprake van adsl- ADSL- en ATM-technologie [SR]. De eerste afkorting staat (VD) voor 'asymmetric digital subscriber line', de tweede (Wikipedia) voor 'Asynchronous Transfer Mode' [geldautomaat SR]. Wordt er nog vaak een snellius [plaatsbepaling door het meten van twee hoeken tussen drie bekende punten] gedaan? Een sneltrein is een S-trein. Elke smid heeft een snijbeitel. De eenheid atmosfeer (atm) is vervangen door de pascal (Pa): 1 atm = 101.325 Pa.

4. Engelse snijbokking is gerookte kanaalharing [net als 'noordzeegarnaal']. Met een snijijzer maak je schroefdraad. Snijprei is bieslook. Hij zal wel weer een snip aan hebben, een snipper ophebben [dronken zijn]. Hoe wordt snip-snap [gezelschapsspel met zekere kaarten] gespeeld? Snitsels(!) snijdt men van kinabast. Elsje houdt van snoepies en schnitzels. Het drievoudig snoer: God, Nederland en Oranje. Vanmorgen snoozede [in bed sluimeren] ze nog, vanmiddag doet deze snoezepoes de snoezelzorg [verstandelijk gehandicapten snoezelen in de snoezelkamer]. In die winkel van Sinkel hebben ze veel snorrepijperij [snuisterij, prullen]. Hij heeft een snorrenbaard en een geitensik. Die snotapen hebben me potdorie, jandosie, voor Piet Snot gezet. Nooit meer vergeten: de snotolf of strontvreter is de steenkruiper, een snotdolf/dolver (ook snotolf) is een snotneus [scheldwoord]. SNP is het single nucleotide polymorphism, een
DNA-variatie in de nucleotiden van een genoom.

5. De snoge is de synagoge van een Portugees-israëlitische gemeente. Snuf en Snuitje komen uit de tv-serie 'Pipo de Clown'. Een snurrevaad is een zeker trawlnet (treilnet). Wie is er thuis in de Papoese (Papoease) gebruiken en gewoonten? Henk kent elk Papoeaas dialect. Een Papoea-Nieuw-Guineeër heeft de Papoea-Nieuw-Guinese nationaliteit en betaalt met kina's (PGK). Die Goereese inwoner heeft een Heverleese vriendin, die farizese trekjes vertoont. Eén Guinees biggetje, twee Guine(e)se biggetjes. De kuru [oe] [bij kannibalen] is verwant aan de gekkekoeienziekte. Australisch Insulinde is de Papoease eilandengroep. De Hottentotten (nu: Khoikhoi) en de Papoea's zijn bundelharigen. De bisjpaal [boomstam] is onderdeel van het Papoease dodenritueel. Op internet: pg, landencode: PG. In een solunaire periode staan zon en maan tegelijk aan de hemel.

6. Soba is Japanse spaghetti van boekweitemeel. Morgen krijgen we vast een so'tje [schriftelijke overhoring]. Wat doet de vereniging Sobriëtas [r.-k., tegen alcohol en drugs]? Een sociaal geograaf doet sociaalgeografische onderzoeken. We hebben verloren, so be it [het zij zo]. Zij is een socialgamingverslaafde. Op dat congres werd flink gesocialized. Een societas leonina [de een alles, de ander niets], dat is toch niet echt delen? Kijk, daar heb je weer zo'n socialtalkgroepje. De Societas Rosicruciana [vrijmetselaars] gaat uit van de christelijke
Drie-eenheid. De Sociëteit van Jezus, de Societas Jesu, wordt afgekort met S.J. [achter de naam s.j.]. Ze zijn onafscheidelijk, die socii individui [onafscheidelijke genoten]. Wat doet een socialengineeringexpert [social engineering = kraken van computers]? Heb jij al een socialemediatestament? Parijs is een sodom en gomorra, het Sodom van deze tijd. Soedah [Indië: laat maar], ik heb het al. Arabieren lopen graag door de soek [overwelfde straat met bazaars]. Het soepterrientje [-terrinetje] kan komen. Soepvlees is poelet, een soerat een brief.

7. Met soggen vertoon je studieontwijkend gedrag. Soit [het zij zo], ik geef je gelijk. Hij was soi-disant [zogenaamd] quasibuitenaards. De hardlopers liepen nek aan nek: het was een nek-aan-nekrace. 'Sola fide' was het sjibbolet [kenmerk van een hoedanigheid] van de lutheranen. Frederik Willem I was de Soldatenkoning [gaat intensief met militairen om]. Je kunt in de lorum zijn (van: delirium), maar lorum is ook soldeerwater. Voor ons graag twee soles à la meunière [zeetong door de bloem gehaald]. Tot de solenodons [soort spitsmuis] behoren de agouta [beweeglijke snuit en een lange, kale staart] en almiqui [donkergrijs, dichtbehaard]. Een solideo [kalotje bisschoppen] neem je alleen voor God af. De sol justitiae is de zon(ne) der gerechtigheid. Solo e pensoso: alleen en in gedachten verzonken. Arrivederci, auf Wiedersehen, au revoir, bye, ciao, goodbye, houdoe, tot kijk, de mazzel (en broge (brooche) = geluk), so long: tot ziens! Hoeveel solotniks [4 g] gaan er in een poed [16 kg]? Vierduizend! Hij is solutis curis: ontslagen van alle zorgen.

8. Is dat zo: solvitur ambulando [ondervinding leert de oplossing]? Something is rotten [er deugt iets niet] in Staphorst. Somma sommarum (summa summarum) ben je mij zestienduizend euro schuldig. Een sond is een zeestraat (voorbeeld: de Sont tussen Kattegat en Oostzee). Het Canticum Canticorum is het Hooglied. Een songbook is toch gewoon een liedboek? Ja, van een artiest. Heb je die sonic booms [dubbele harde knal na doorbreken geluidsbarrière vliegtuig] gehoord? Kafferkoren is sorghum. De sortes (mv.) Homericae zijn voorspellingen ontleend aan Homerus; vergelijk ook de sortes biblicae. Een biblist is een Bijbelkenner. We zullen een SOS (Save Our Souls) uitzenden (in morse: kort kort kort, lang lang lang, kort kort kort . . . – – – . . .). De Soter is de Redder, Verlosser. In Lesotho spreken ze Sotho. Wat houdt het (zeker) perspectief (bij schilderingen) 'sotto in su' [perspectief plafonds en gewelven] nu daadwerkelijk in? Hij is het zwarte schaap, de souffre-douleur. Hij is een gedwee, soumis volgeling (gedweeë partner). Speel sousafoon [muziekinstrument]!

9. Een soussie komt uit het Soussgebied (de enige rechtvaardiging voor wel een koppelteken zou een verkorting kunnen zijn; nu weg, lemma ‘soussie’). De souterliedekens liggen in het souterrain. Een Goereese boer werkt in de Goeree-Overflakkeese klei. Daar heb ik een broertje dood (het land) aan. Bij de sla horen volgens het volk sousies (sausjes). Zij kreeg het Spaans benauwd. Haarlem is de Spaarnestad, Leiden de sleutelstad. In die muizennis zitten veel van die beestjes. De wethouder mocht de eerste spadesteek verrichten. Het spagnolet [soort flanel] werd aan de spanjolet (espagnolet – draairoede) te drogen gehangen. Spandex is een zekere elastische stof. Wat is een spanjaard [spanjool, vlekje] in de grafische industrie? Een spanjool [scheldnaam] kan best een spanjool [jenevermix] drinken. Het span dronk een spannetje [glas bier + borrel]. Een thrillseeker [doet spannende dingen] is geen spanningsverklikker of spanningzoeker. Sparta et Martha: een bestaan en een vrouw, een nestje en een vogeltje …

10. Te noemen vallen: de fijnspar, de grove spar, de hemlockspar en de douglasspar. Zijn ogen schoten vonken, fonkelden. Sparadrap [ah, geen p uitspreken] is hechtpleister. Hij kon dat spartaanse bestaan aan, omdat hij spartaans was opgevoed. Die gedateerde Spartaan volgde natuurlijk de Spartaanse zeden en gewoonten. Zij is spast(e) (spastica). De Romeinse cavalerie gebruikte spatha's [lang zwaard]. Er is nog tijd voor een spatium deliberandi (mv. = spatium deliberationis – beraad bij erfenis). Zou ze weer zoveel (net zoveel) spats(ies) [kapsones – kouwe drukte] maken ? Op het menu staan spätzle [pasta] en spätlese [wijn]. Boven een Latijnse brief stond S.P.D.: salutem plurimam dicit (de schrijver groet u zeer).

11. Nog wat dansen: ländler [oude Duitse boerendans], limbo [onder lat], macarena [Spaanse solodans], malambo [Argentijnse gaucho's], mambo [Cuba, verwant met rumba], (polka) mazurka [Polen], merengue [o.a. Haïti], milonga [Argentinië], nospel [Japans toneel met dans], onestep [ballroomdans], pantomime [gebarenspel], pas de deux [ballet], paso doble [Spaans], passacaglia (passacaille – oude dans Italië), pavane [Italië, oud, statig], pirouette [snelle draai], pogoën [wild en vrij de pogo dansen], polonaise, reggaeton [Caraïbisch], rigaudon [Provence], rock-'n-roll(en), rondo [danslied], rumba, sardane [Catalonië], sarabande [oud, Spaans, langzaam, deftig], de Schotse drie [écossaise], seguidilla [Spaans volksdans], sema [werveldans], shimmy [societydans], sicilienne [herdersdans], sirtaki [Grieks], soca (soul en calypso), de swing dansen (swingen), tandak [Javaans], tangoën (door een tanguero), tarantella [Zuid-Italië], techno(house), thé dansant (t.d.), soirée dansante.

 

 

2085 Dictee dinsdag 02-02-2021 (1) dictee Dictee van de dag (107) √

Dictee – dictees [2085]

Oefendictee 750 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (107)

1. Voor de specialen [mv. – bordeelbezoekers met seksuele afwijkingen] heeft het bordeel een aparte hostess. Speciësisme [discriminatie naar soort] bevoordeelt mens boven dier. Een frisisme voor 'beheksen' is 'tsjoenen' [Fries]. Spectemur agendo: beoordeel ons naar onze daden. Spectra oculorum: gezichtsbedrog, en spectre rouge: het rode spook, het rode gevaar. Wie had al die spectacles coupés [+][voorstelling van verschillende stukken] gecomponeerd? Een echte celeb [sie-lèhp – celebrity], die Speedy Gonzales [niet in wdb. – de snelste muis van Mexico – tekenfilmpersonage]. Die pieterman is een speer [penis]. Een speer- of zambezihaai is zeer agressief. Hij zei: "Wil je die zij (dat zijtje) spek meenemen?" Een integraalteken wordt ook wel spekhaak (ʃ) genoemd. Spreek goed uit: spekkers (Spaanse kers(!)). Een speksnijder moet het spek snijden. Wanneer is het 'spelletje' en wanneer 'speeltje'? Ik had het weer mis: een spelbord is een a-b-bord [2 streepjes]. We hebben de konijnen laten spelen (= paren, bij de konijnen af). O, gaat ze weer speldenprikken [geen n uitspreken] uitdelen? Kom, we gaan spelevaren.

2. Spem mentita seges: een gewas dat niet aan de verwachtingen heeft beantwoord, en spemque metumque inter dubii: zwevend tussen hoop en vrees. Van de oliën noem ik de spermacetiolie [spermaceet, walschot, witte amber – uit schedelholte potvissen] en de kajapoet(ih)olie [uit bladeren en takken van de kajapoetboom]. Spero meliora: ik hoop op betere tijden. Spes alterius vitae: hoop op een ander leven (opschrift boven kerkhoven). Spes gregis: hoop der kudde, spes incerta futuri: de onzekere hoop op de toekomst, spes patriae: de hoop des vaderlands (de jeugd) en spes ultima gentis: de laatste hoop van zijn geslacht. Wat was de spetsnaz [sabotage-eenheid in het Russische leger] ook alweer? Het spiegelapparaat van Bauschinger [toestel met spiegelaflezing] is zeer nauwkeurig. Een spiegelei bakken is geen spielerei. Daar stond hij dan in zijn spierenakie. In Rotterdam: 't Nakie op het Blakie [beeld van bevallige naakte dame, van Piet Starreveld VD]. Verwar myositis – spierontsteking – niet met de myosotis, het vergeet-mij-nietje [ook: me]. Een beisa is een spiesbok.

3. Je weet het: spijers [spuwers] zijn (ge)dijers: kinderen die spuwen, groeien het best. Op z'n Bargoens kun je naar Spijkerborn gaan [de gevangenis]. Met spim wordt spam in instant messaging (IM – via chatrooms) bedoeld. Een spinoos (= spinoze –brandkast, makkelijk – zonder snijbrander – te openen) is zo gekraakt. Heb je nog een paar van die spiraalblocs (blocnotejes)? Krinkel- of spiraalpasta heet fusilli of spirelli. Een spiraaltje is een IUD (intra-uterine device). De spiritus asper en lenis zijn Griekse grammatische [grammaticale] tekens. De Spiritus Sanctus is de Heilige Geest. Splendida vitia zijn mooi schijnende zonden. Dat spinnenverdriet [de ragebol] is nog helemaal spiksplinternieuw: spic en span dus. Splitleer is croûte of spouwleer. Zo'n Indische lijfmeid [vr. bediende voor meesteres] weet vast niet wat een (kas)spintmijt is. Bij 'split level' moet je automatisch wel aan een splitlevelwoning denken. Op split screens kun je versies van een document tekstueel vergelijken, ook in de context van een ander document.

4. Vervelend, dat ik spockoren [aan bovenzijde puntig] heb. Een spoedgeding is een [NL] kort geding [BE: kortgeding]. Vraag: zou je van spoelingvlees dronken worden? Nee, spoeling is ook afval uit de bierbrouwerijen. De spoelvoetcollybia is een witsporige plaatjeszwam. Morgen vindt een dertigledendebat [spoeddebat, Kamer] plaats. Een spoelworm is een ascaride. Wanneer werd de eerste spoetnik gelanceerd [1957, Russische kunstmaan]? Die spondeus [dee-juhs – spondee, versvoet: lang lang] is toch wel curieus [merkwaardig]. Die spolia [mv., afbeelding van buitgemaakte wapens – enk. = Latijn: spolium] zijn nep. Spondylartritis zit in de wervelgewrichten. Het originele plan is (uit)geveegd met de spons van Blanus. De sponsdrager (bij de kruisiging op Golgotha) heette Stephaton (die naam staat niet in de Bijbel – wel in VD: spons met edik = eek, azijn). Hij heeft het sponte sua [spontaan, vrijwillig] terugbetaald. Sponsores fidei zijn doopgetuigen. Kreeg jij dat spoofie [e-mailvirus dat gebruikmaakt van een valse afzendernaam] gisteren ook? Kan dat, een spoof [persiflage] op een wildwestfilm? Was de Vliegende Hollander een spookschip? Ja. Ik vind zo'n koboldmaki [spookdier] spooky [eng]. Die locomotief loopt op spoorrijs(!) [takken voor aanmaken van vuur – vgl. een spoorreis]. Aan een sporkel [sporkeboom, zwarte els, vuilboom] zit sporkehout.

5. Moet een spoorwegwerker de sporen van criminaliteit wegwerken? Hij werd door de spopo's [lid spoorwegpolitie] in de kraag gevat. Dat geoha over die sportbeha (andere schrijfwijze: sport-bh) moet nu maar eens uit zijn. Het sportieve en wedstrijdroeien doet me denken aan sport- en nutfokkers, zoals je ook sport- en broodjagers hebt. Een sportstep is een kickbike. De drie bekendste spotheiligen zijn
Sint-Niemand [VD: St.], Sint-Lorts en Sint-Reinuit [alleen sub lemma bij 'spotheilige']. Hij spuwde spouw [spuug, speeksel, spoog]. Hij was niet echt rouwig om het verlies van de spouwwig [ww. spouwen = kloven]. Zij kan spraakafzien [inf., liplezen – idem]. Rondom Amsterdam heb je een sprawl [oh] (geheel van bebouwing (industrieterreinen, voorsteden) rond een grote stad). In een filibuster [urenlange redevoering] komt ongetwijfeld ook spread-eagle oratory [bombastische nationalistische retoriek in de VS] voor. Op Nieuwjaar begint het nieuwjaar. Zijn eloquentie, elocutie, flux de bouche, volubiliteit is wijd en zijd bekend.

6. De paroemiologie [ah/aa eu/ee] (ook: paremiologie) is de spreekwoordenleer. Hij spreekt Hebreeuws voor mij, dat is potjeslatijn, latijn [onbegrijpelijke taal] zoals van de ambtenaren [ambtenarees]. Hij lijkt sprekend(!) op zijn logopedist. Dat boek is op snee [snede, zeg maar: rug] gesprenkeld [gespikkeld, bespikkeld]. Ze was not amused [niet blij] door die spretae injuria formae, de beledigende miskenning van haar schoonheid. Heeft dit adjectief [enig] wel een comparatief [vergrotende trap] en superlatief [overtreffende trap]? Ja: enigst kind in de betekenis 'leuk'. Ik moet toegeven: dat goudhaantje zal eruit springen. Pardon, waaruit? Een riotgun is een soort van
sproei-installatie (niet te gebruiken bij buiig weer). Wanneer dateert men de Grote Sprong Voorwaarts van Mao Zedong? 1958-1960. Nederland, spruitjesland bij uitstek [bevolking heeft bekrompen mentaliteit]. De machine spuwde achterelkaar Haagse hopjes
(koffie-ulevellen) uit. Wat doet een klein steentje al niet in een Bolognezer fles [uiteenspringen in duizenden stukjes]? Wat is er vereenvoudigd aan de spring- of Echternachprocessie [vroeger: 3 passen vooruit, 2 achteruit – thans enigszins vereenvoudigd]?

7. Wat doet een spudpaal [werk- of binnenschip verankeren]? Een gargouille is een spuier of spijer [waterspuwer]. Het SQL is de Structured Query Language [voor databases]. Hij squatte [squat = hurkbeweging, al dan niet met gewichten, om bovenbeen- en bilspieren te versterken], vooral voor zijn bilspieren. Een SRBM is een short range ballistic missile [korteafstandsraket]. De S.R.E. is de Sacra Romana Ecclesia, de Heilige Roomse Kerk. De serotonine speelt een belangrijke rol in de communicatie tussen hersen- en zenuwcellen. S.R.I. betekent: Sacri Romani Imperii, van het Heilige Roomse Rijk [H.R.R.]. Hoeveel is de Sri Lankaanse (voorheen: Ceylonese) roepie [vero: ropij] waard [LKR]? Sa Sainteté wordt afgekort tot S.S. [Zijne Heiligheid, Z.H.] SSI staat voor small scale integration [computerchips] en waar SSSR voor staat, dat wil je niet weten: Sojoez Sovjetskich Sotsialistitsjeskich Respoeblik. Dat was just in time, sine tempore (s.t.). Waar kennen we de staafjes en kegeltjes van [zitten op het netvlies]? Staagjes aan [gestaag] kwam hij tot rust. Zijn broer speelt al lang lyra (draagbaar staafspel in een muziekkorps).

8. Voor een staakt-het-vuren is een bevel 'staak het vuren' nodig. Van een staalbad word je vast ijzerenheinig. Een beroemd schilderij van Rembrandt is 'De Staalmeesters'. Staalhoudend is staal bevattend. Wat op zichzelf staat, is opzichzelfstaand. We zullen je zo goed als mogelijk terzijde staan. Het Openbaar Ministerie levert de staande magistratuur. Je wordt wegens wanprestatie staandevoets ontslagen. Een staartagoeti heet ook wel acouchy. Hoezo, staartgeld voor Chinezen [personele belasting Nederlands-Indië – ook: fooi]? Een manxkat is staartloos. De koeien staan aan de staart-op [in veestal]. De cubebe heet ook staartpeper. In alle staten: de Kerkelijke Staat, de Staat der Nederlanden, de staten van Europa, Kerk en Staat en een Kind van Staat (zoals prins Willem III sinds 1666, toen de Staten van Holland zijn opvoeding ter hand namen). De staats(secretaris) moet me(d)eondertekenen.

9. De SGP, de Staatkundig Gereformeerde Partij, wint aan macht en invloed. De voorloper van de KVP [Katholieke Volkspartij] was de RKSP, de Rooms-katholieke Staatspartij. Het idee van de staatsraison (raison d'état – voor de staat zou het recht niet gelden) wordt niet breed gedeeld. Het Stabat Mater is een gezang: de moeder (van Jezus) stond (aan het kruis). De stabijs zijn in Friesland gefokte staande honden die dus voor het wild roerloos blijven staan. Een stabjack is een trimvest [onderdeel duikuitrusting]. Hoe werkt het stableford [aparte puntentelling bij golf]? Wat beloont het stachanovisme precies [prestaties die de opdracht overtreffen]? Zes stadiën [15 schreden of 182 m] is al meer dan een kilometer (km). Een Rotterdamse stadjer wordt natuurlijk nooit een echte Stadjer [Groningen]. Een
off-the-roadmotor rijdt off the road. Een stadslegende, een broodje aap, resulteert meestal in een broodjeaapverhaal. Bij 'stadsport' [brieven] moest ik even nadenken. Een SUV (sport (GB: + s) utility vehicle) is een stadstank. Stampaarde is pisé.

10. Met de Stagiriet wordt Aristoteles bedoeld. Een sta-in-de-weg staat in de weg. Mooi, die staffordshireterriërs. Een estacade is een staketsel. Hij? Dat is een stalen jezus [hij lacht nooit]. Wie werden er in een stalag [Stammlager = gemeenschappelijk kamp (krijgsgevangenenkamp voor soldaten en korporaals)] gestopt? Een fylum (stam) is een van de hoofdgroepen waarin het dierenrijk verdeeld wordt. Een stambha [geen h uitspreken] is in India een losstaande zuil of pilaar, vaak in gebruik als gedenkteken. Hebben Indo-Europese talen ook een stamboom? Ja. Zij is stamgaste, habituee [m.: habitué], in haar stamcafé, haar stamstaminee. Dit woord stamt uit het Latijn. Stampij (ook: stampei) maken? De stam eet wat de pot schaft: stamppot van andijvie. De stamwort is de oorspronkelijke voorraad wort [ongegist bier]. Een paar dansen zijn de trance [type housemuziek] en de trepak [Russische volksdans].