Dictee – dictees [3757]
Groot Dictee Pijnacker-Nootdorp 2025
De items in rood moesten worden ingevuld.
Commentaar in blauw.
De herkomst van vrijdag de dertiende (auteur: Ron Brand)
1. Vandaag is het vrijdag 13 juni. Vrijdag de dertiende wordt door velen als een ongeluksdag beschouwd. Er is een reeks speculatieve explicaties voor vrijdag de dertiende als ongeluksdag, maar deze berusten meestentijds op een demystificatie [weerlegging] achteraf. De bijgelovige convictie [overtuiging] dat deze dag noodlottig is en leidt tot catastrofes, vindt zijn origine in verschillende historische en mythologische traktaten.
2. Volgens het Bijbelboek Exodus stierven in die onheilsnacht alle eerstgeborenen van mens en dier. Een van de andere bekende theorieën verwijst naar de tempeliersorde, een middeleeuwse ridderorde die op vrijdag 13 oktober 1307 door koning Filips IV van Frankrijk werd vervolgd. De leden werden wreed gemarteld en getormenteerd en ten onrechte van ketterij beschuldigd. Dit leidde tot hun tenondergang en voedde de associatie van deze dag met calamiteiten.
3. Daarenboven speelt de numerologie [getallenleer] een rol. In allerhande culturen wordt het getal dertien als pernicieus [verderfelijk] beschouwd. Dit zou te maken hebben met het Laatste Avondmaal, waar Jezus toentertijd [ook toendertijd goed: zelfde uitspraak] met zijn twaalf discipelen at en vervolgens werd verloochend. Judas, de dertiende aanwezige, was degene die hem verraadde, wat leidde tot de kruisiging.
4. In de contemporaine samenleving leidt deze superstitie [bijgeloof] frequent tot irrationele angsten, zoals triskaidekafobie, de extreme angst voor het getal dertien. In sommige wolkenkrabbers, hotels en andere etablissementen in talrijke domicilies ontbreekt daarom de dertiende verdieping. Mensen mijden op deze dag considerabele beslissingen of investeringen, ettelijke consciëntieuze automobilisten reizen dan niet in hun exuberante limousines.
5. Ondanks de wetenschappelijke weerlegging van een causale correlatie tussen vrijdag de dertiende en ongelukken, trammelant of ander malheur
[het-woord!], blijven velen huiverig om risico’s te nemen. De psychologische draagwijdte van dit bijgeloof kan zelfs leiden tot een selffulfilling prophecy. Zo blijft vrijdag de dertiende een mysterieus fenomeen, geworteld in angst, geschiedenis en traditie.
Extra alinea van Rein Leentfaar (voor de specialisten en/of als shoot-out voor de liefhebbers)
6. In de vorenvermelde vierde alinea was al sprake van fobieën, zoals ook eibofobie [zelf een palindroom!] – de angst voor palindromen – er een is. Ook de angst voor ‘vrijdag de dertiende’ heeft een naam: paraskevidekatriafobie. En om af te sluiten: een minder bekende angst is de hexakosioihexekontahexafobie: dat is de angst voor het getal 666, het getal van het Beest. Zie Openbaring in je bijbeltje.
