Dictee – dictees [3413]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee dec 2019 (4), geheel herzien naar situatie 2023
Dictee van de dag (1038)
Oefendictee dec 2019 (4)
1.
De Africus (A, VD, komt
ook van Afrika – Internet: god van de
zuidwestenwind) is een zuidwestenwind en de africano een bonte
marmersoort. A friend in need is a friend indeed: in nood leer je je
vrienden kennen. Donker Afrika is zwart Afrika of de Sub-Sahara.
Egyptisch katoen heeft afritti. Niet
elke zwarte Afrikaan is een
zwart-Afrikaan. Eb [ook:
ebbe, slapte] en vloed is
zijn [VD – als
eb en vloed komen …] een kwestie van af- en aanstromen.
Desistement is afstand doen van een recht. Hier vindt de aan- en
afvaart (af- en aanvaart) plaats. Een
awzi is, jazeker, een afvalwaterzuiveringsinstallatie.
Drukdoende [GB] met de afwasteil viel
zijn afwasstijl op. Het afzeliahout heet ook apa of doussié. Het
pc-débouché [markt,
afzetgebied] was aanzienlijk. Een afgestelde heiligedag heet
ook wel een afgezette dito [antoniem: een
geboden heiligedag – díé moet je
houden!]. We namen – one for the road! – een afzettertje,
een afzakkertje. Een agaathoornslakje, je weet wel, is gewoon een
ordinaire landslak.
2. Wijnflessen: halve fles 0,375, standaardfles 0,75, magnum 1,5, jerobeam (ook: dubbele magnum) 3, rehabeam 4,5, methusalem 6, salmanazar 9, balthasar 12, nebukadnezar 15, melchior 18 en souverain 26 liter. Een agaatroos is een Provençaalse provenceroos. Aga Khan is de titel van het hoofd van de nizari's [een richting binnen de sjiitische islam]. Een coil [spiraaltje t.b.v. stolsel op vaatwand] wordt in de bloedbaan gebracht. Met carezza wordt de coitus reservatus [zaaduitstorting tegenhouden] bedoeld. Zou er bij cold calling [met telefoon mensen onverwacht(s) bellen] weleens wat verkocht worden? Een CDO is een collateralized debt obligation [onderpand: risicovolle hypotheken]. Als je lekkere kippenroomsoep wil, bestel je gewoon agnèssorelsoep. Met de term aka [ee-kee-ee] wordt een alias (also known as) aangeduid. Toelichting, voor alle duidelijkheid: af- en aanvaren is volgens VD vertrekken en aankomen, af en aan (varen) is meer 'heen en weer' varen (en ook nog op dezelfde plaats). Van Kooten en De Bie bedachten professor Akkermans.
3. Een aki is in NL een overweg met een automatische knipperlichtinstallatie. Akkerzenegroen wordt ook [het] koriskruid genoemd. Dat was in de oorlog [met Duitsers in de buurt] een gevaarlijke uitspraak: "Oranje boven (al)". Het is daar een en al sodom en gomorra [zedelijk ontaarde plaats]. Ik moet alaan [voortdurend] aan je denken. Hij kwam toch, à la barbe (de) [in weerwil van] zijn gezondheid. Kwam die regering nu à la belge [na langdurig onderhandelen en met veel geven en nemen] of à la flamande [alleen culinair: op z’n Vlaams] tot stand? Gij zult die taak in het zweet uws aanschijns – in sudore vultus tui – vervullen. Een zweetdoek is wel handig. Die groenten/s kun je à la nage – in eigen nat – koken. Is dat nou Frans of niet: à la seconde, à la minute [beide vernederlandst = direct, onmiddellijk]? Amaas is kafferpokken of alastrim [goedaardige huidziekte]. De a latere [ə – ee] is de volledige onderhandelingsbevoegdheid van een kardinaal-legaat. Ik vertaal 'à la tête du client' maar met 'met aanziens des persoons'. In Nederland wil het Rijk (de Staat) soms optreden als Vadertje Albedil. Moeder Theresa was albekend, alom bekend. Dat is erg wijs: albus in albis, wijs onder de wijzen. FAS: foetaal alcoholsyndroom.
4. In de
aleenheid [alles omvattende eenheid]
van het universum kan alleenheid een vexatoir [kwellend]
probleem zijn. Het alene [kosmos,
ook: God] kan dan een uitkomst
zijn. In computertaal kort je alfanumeriek
af tot A/N. Een alfiz [rechthoekige
omlijsting van een boog] vind je in gebouwen in mudejarstijl
[Spaanse kunststijl 13e
tot 15e eeuw]. Bij een aliquis in omnibus, nullus in singulis
= iemand die een beetje thuis is in alles, maar niets geheel
beheerst, moet ik altijd denken aan een expert die steeds meer van
steeds minder en ten slotte alles van niets weet en een manager die
steeds minder van steeds meer en ten slotte niets van alles weet.
Hanenvoet is
pied-de-poule [stofnaam]
en een pied-de-mouche is een alineateken. Waar gebruik je alkydhars
of -verf voor? Als bindmiddel. Op de
antieke manier is all'antica [klassiek Griek of
Romeins]. Allee, alla, allons, laten we gaan. Hij vreest het
alleen-zijn. Bij de computer is read-only
alleen-lezen. Rijkdom is
geen allehensje [niet voor iedereen].
Raar in VD: alles-in-éénpakket
[accenten zeer aanvechtbaar, 2023
een, net als bij ‘alles in één’
– 2023: nog steeds ‘één’ –
m.i. foutief] naast
alles-in-1-pakket. Allottava is in de
muziek een octaaf hoger uit te voeren. All'unisono is in de muziek op
dezelfde toon. Rond de Alpentoppen zie je veel Alpentoerisme (via
de Alpenpassen) en kijk je naar alpenherfsttijloos [Colchicum
alpinum] en alpenviooltje (cyclamen,
mv. cyclamens, variant: cyclaam en cyclamen).
5. De
alstroemeria is de incalelie. Het
alt-right (alt-rechts
– alternative)
omvat alle groeperingen met extreemrechtse opvattingen. De hoorn van
Amalthea is de hoorn des overvloeds. 'Nevel' en dus 'leven' zijn
ambigrammen [in 2 richtingen te lezen].
Een âme de boue is een verachtelijk wezen. Haze [heez
– wiet] heeft een hoog
THC-gehalte
[tetrahydrocannabinol
(de
psychoactieve stof in marihuana)].
Ken je het Amortisatiesyndicaat [voormalig
fonds tot aankoop door het Rijk van uitgestelde Nederlandse
schuldbrieven enz.]? Heb jij de buttplugs (buttpluggen
– anaalplug, anale dildo) gehaald? Koeswe [koes-wih]
is anatto, bixine of orleaan [kleurstof van
de anattoboom]. A.C.
en An.C.
= anno
Christi. In Angelsaksische landen zie je
vaak een anglicaanse kerk. Een anonymus in libro non edito, een
ongenoemde in een niet-uitgegeven boek, die mag je toch wel N.N.
[nomen nescio]
noemen? Orexie is eetlust en anorexie is gebrek daaraan. De antapex
[punt op de hemelbol diametraal tegenover de
apex, zie hierna] staat diametraal tegenover de apex
[astronomie: punt aan de hemel waar een groep
sterren heen schijnt te bewegen = vluchtpunt]. De antifouling
[au] is een zekere coating op
scheepshuiden en offshoreconstructies. Als je aan hyperacusis of
hyperakoesie lijdt, is antigeluid [zelfde
frequentie, halve golflengte uit fase – dooft dus
het originele geluid] een
wondermiddel.
6. Een hebber(d) (hij is hebberig of hebzuchtig) is behept met hebberigheid en is een have en geen havenot. Maar let op: ome Gevert is dood, ome Hebbert leeft nog! Een gever vertolkt het geverschap als gulle of milde gever. En de Gever van alle goeds is God. Een APM is een antipersoneelsmijn [anti-personnel mine geeft alleen de leenvertaling weer]. Hij is een antiqua homo virtute ac fide: een man van ouderwetse deugd en trouw. Die tafel is duidelijk geantiquiseerd [een antiek uiterlijk eraan geven]. Zij zijn antivaxers [principieel tegenstander van vaccinatie tegen bepaalde ziekten, m.n. van vaccinatie van kinderen volgens het Rijksvaccinatieprogramma = RVP (NL)]. Een antruwa [oe] eet je als groente [verwant aan aubergine]. R.p. op telegrammen is: réponse payée, antwoord betaald. Anno [in het jaar …] kort je af tot Ao. Rare aanduiding, AOA voor de Angolese kwanza. Dat blijft een lastige: A.O.C. = appellation d'origine contrôlée. Een apatride is een staatloze, een dp, een displaced person [vluchteling, ontheemde]. Hij was apetrots op zijn apestonede zoon [vgl.: stoned als een garnaal].
7. In een
regelmatige zeshoek met zijde 2a is het apothema [loodlijn
van middelpunt op zijde] a√3: reken maar (na)
[immers: hoogtelijn in gelijkzijdige driehoek
met zijde 2a]! Blijft lastig: appelgrijs [appelgrauw,
van paard] en appelgrond [vroeger:
appèl]. Een
yacon is een appelwortel [eetbare knol].
Geapp is gewhapp of gewhatsapp. Appiekim [Bargoens:
oké, voor elkaar], helemaal goed! Van succès d'estime
[papieren applaus, geen commercieel succes voor
kunstwerk] kun je niet leven. Apporte [tot
hond: haal, breng hier!], Bello [als
willekeurige hondennaam]! Hebben jullie ook geappparkeerd
[betaald – BE: betalend – parkeren met af-
en aanmelden via een app]? De Aquilo (VD:
A – Internet: god van de noordenwind) is een
noorden-
of noordoostenwind . Waar is dat goed voor, a cui bono, à quoi bon?
Een a.r. is in NL een antirevolutionair
[en in NL: ARP
= AR –
Antirevolutionaire
Partij].
Met Arabia felix wordt het schiereiland Arabië, het Arabische
Schiereiland, aangeduid. Enne ... Arabia petraea is het gebied van de
Sinaï. ARALL is aramid
reinforced aluminium
laminate (dunne
laagjes aluminium die onder hoge druk met aramide op elkaar zijn
gelijmd). Vul aan: de aiq. is de
... [arbeidsinkomensquote].
Een
AR-bril is een augmentedrealitybril.
Arcana coelestia zijn hemelse geheimen, arcana imperii
staatsgeheimen, arcana sacra heilige mysteries.
8. Een archie is in BE een (student) burgerlijk ingenieur-architect. Er hing daar een arendssneb aan de wand. Hij is bij de (congregatie van de) Arme Broeders van de H. Franciscus [Congregatio Fratrum Pauperum, C.F.P.]. Curieus, dat die schaaktweekamp via een armageddonpartij [gewoon schaken, snelschaken (vluggeren), blitzschaak, rapidpartij, armageddonpartij] beslist moest worden. De tuin van Armida, een armidatuin, is een tovertuin. Wat moet je daar met die armoe(d)zaaier en zijn armoedje [schamel bezit, armoede, armoe, armoei - VD]? Seksuele arousal [au] is dito opwinding. In de telecom kijken ze naar de arpu: average revenue per user. De luistervink luisterde met gespitste oren: arrectis auribus. Gelukkig hield het arrêt [de pal] het tegen. L'art pour l'art, tja, dat is ars gratia artis, de kunst omwille van de kunst. Een artsenijboom [struik, plant] is een jatropha. De florin is de Arubagulden. De asdic is het anti-submarine detection and investigation committee [zekere installatie op onderzeeboten]. Kan een asemmer asemen [= ademen]? Nee, dus. Is dit een wegdek met zoab [zeer open asfaltbeton]? In Midgard woonden de mensen (bij de Yggdrasil), in Asgard de Asen (en de Asinnen, de goden dus). Bij een asklepion [antiek heiligdom – Griekse god van de geneeskunde = Asklepios] heb je kuuroorden [vgl. Aesculaap en esculaap]. Pas op voor de Asmodee, de huwelijksduivel!
