3745 Dictee dinsdag 01-04-2025 (1) – dictee Groot Schoonrewoerds Dictee 2025 √ x

Dictee – Dictees [3745]

Groot Schoonrewoerds Dictee 2025

Inleiding

Het dicteecircus is ook in 2025 weer in Schoonrewoerd neergestreken. Schoonrewoerd: het dorp van het beste buurtinitiatief van de provincie Utrecht in de jaren 2022 en 2023. Het dorp dus met een “Kern met Pit”, maar ook het dorp van de Stichting Heerlijkheid Vijfheerenlanden [eigennaam]. En het dorp waar vanwege het duizendjarig bestaan tal van officiële activiteiten werden voorbereid en georganiseerd. Op deze avond kijken we nog een keer terug op enkele activiteiten uit genoemde periode en we doen dat middels “Het Schoonrewoerds Dictee”.

Na de pauze gebruiken we het tweede deel van het dictee om enkele van onze dorpsgenoten onder jullie aandacht te brengen. Mensen die jullie misschien niet kennen, maar die op de Wikipediapagina van ons dorp als Schoonrewoerdse BN’ers bekend zijn bij de bezoekers van onze Schoonrewoerdpagina. De vet-rode woorden werden nagekeken.

Deel 3 was voor een evt. shoot-out.

Deel 1

A. Ad de Jong en Janet de Zeeuw waren in 2022 diakenen in de Gereformeerde Kerk en de motor achter het voedselbankjesproject. 21 januari 2023 was een spannende dag voor hen. Op deze feestelijke bijeenkomst startten alle nieuwe initiatieven en tegelijkertijd deelden de voorgaande deelnemers hun resultaten en ontvingen zij het predicaat Kern met Pit, indien hun project was geslaagd. Het project Voedselbankje was ook aangemeld bij het landelijke project ‘Kern met Pit’. Een vakjury en een online publieksstemming bepaalden dat het Schoonrewoerdse initiatief van de diakenen in samenwerking met de werkgroep “Kerk in Actie” tot winnaar van de provincie Utrecht in 2022 werd gekroond.

B. Dorpsvereniging Schoonrewoerd won de Kern met Pit-trofee 2023 voor beste buurtinitiatief in de provincie Utrecht. Ze organiseerde ter ere van het 1000-jarig (duizendjarig) bestaan van Schoonrewoerd een theaterwandeling langs de Schoonrewoerdse Wiel met allerlei optredens van en met dorpelingen. Ze versloegen met dit project tien andere uiteenlopende initiatieven in de provinciale strijd. Deze titel kon alleen twee keer op rij worden gewonnen door veel inzet en enthousiasme van de Schoonrewoerdse vrijwilligers. Geen geblèr voor de bühne, maar hortsik, ertegenaan. Zij konden zich er niet van afmaken met een jantje-van-leiden, niet “ammehoela” roepen of volstaan met gejeremieer. “Niet lullen maar poetsen” zouden ze in Rotterdam zeggen.

C. Die betrokkenheid was en is ook nodig bij de natuur en de boomgaarden rondom de Wiel van Bassa [eigennaam]. Zo veel mogelijk gezamenlijk optrekken werd het credo en daardoor is bij een aantal bewoners het initiatief ontstaan om iets te doen om deze boomgaarden gezamenlijk duurzaam in stand te houden en de jaarlijkse oogsten een zinvolle bestemming te geven. Hiervoor is in 2021 de Stichting Heerlijkheid Vijfheerenlanden [eigennaam] opgericht. Het oogsten van het onbespoten hoogstamfruit is een belangrijke activiteit. Het samen plukken van fruit versterkt de sociale cohesie en van de oogst worden mooie streekproducten gemaakt, waarvan de opbrengst ten goede komt aan de hoogstamboomgaarden en de lokale gemeenschap. De hoogstamboomgaarden bestaan hoofdzakelijk uit appel- en perenbomen. Enkele appelrassen zijn: bellefleur, goudreinet, Transparante de Croncels (kleine letters?), Yellow Transparante (idem) en Zoete Ermga(a)rd (idem). Bij de peren zien we onder andere conference, doyenné du comice, gieser wildeman en Saint Rémy (kleine letters?).

D. Een ander voorbeeld van een initiatief in Schoonrewoerd zullen de bezoekers zich vast nog wel herinneren: het mooie benefietconcert in 2022 voor Oekraïne in de gereformeerde kerk (!). Een uitverkochte en succesvolle avond met Maya op cello en Marion op vleugel. Er diende zich nog een keer een gelegenheid aan een stukje cultuur neer te zetten en te genieten in Schoonrewoerd. De Spaanse Julia Lopez, op kamers wonend in ons dorp bij de familie Roeland en piano studerend aan het conservatorium in Utrecht, opperde de wens op te treden voor het dorp. Gelukkig was ze bereid op te treden voor een gereduceerd     honorarium.

E. Maar ook bij de bewoners van Schoonrewoerd die soms iets minder geïnteresseerd zijn in muziek, borrelde er iets bijzonders en speciaal in de keukens. Er werden voor- en hoofdgerechten bereid, taarten gebakken, desserts, jams en chutneys gemaakt. Deze recepten werden gebundeld in het kookboek: “Schoonrewoerd kookt!”. Het was te bestellen bij de Dag- en Landwinkel en de Ambachterij. Een jaar lang was je verzekerd van culinaire inspiratie, rechtstreeks uit de keukens van dorpsbewoners. Het kookboek “Schoonrewoerd kookt!” is een bloemlezing van allerlei authentieke gerechten. Van Suor Germana’s knoflooksoep tot C/cranachan, een Schots dessert, van Bordeauxs pannenkoekje tot panna cotta en van courgettesoep tot haricots agneau sautés.

F. Dit zijn slechts enkele voorbeelden die ontsproten zijn aan de creatieve breinen van Schoonrewoerders, die daardoor de publiciteit haalden, maar nog belangrijker: die hiermee een belangrijke bijdrage leverden aan de saamhorigheid van de dorpsbewoners.

Deel 2

Wie op de site Wikipedia Schoonrewoerd opzoekt ziet bij het kopje “geboren” de volgende personen vermeld worden:
•    Willem Jens (1908-1999), olympisch roeier
•    Lies Westenburg (1922-2004), regisseur,
      kunstenaar en cameraman
•    Jojada Verrips (1942), hoogleraar culturele
      antropologie
•    Tirza Verrips (1945-2023), beeldhouwer en
      installatiekunstenaar
•    Martine Bras (1978), wielrenster

Voor dit dictee beperken we ons tot de broers Jojada en Tirza Verrips.

G. Jojada Verrips is een cultureel antropoloog en hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam. Tot zijn bekendste publicaties behoort een studie van de protestantse samenleving van Ottoland in de Alblasserwaard, een dorp uit de Biblebelt of Bijbelgordel. De titel luidt “Boven de polder de hemel”. Hij behandelt de samenhang tussen de ontwikkeling van kerkgenootschappen in een
Zuid-Hollands dorp. Jojada beschrijft de wijze waarop dorpelingen oude bindingen trachten te bestendigen en nieuwe aangaan. De mogelijkheid en onmogelijkheid daartoe is verweven met hetgeen in het verleden door andere mensen tot stand is gebracht. Jojada ziet een dynamische relatie tussen het deel en het geheel, micro- en macroniveau.

H. Behalve voor beoefenaars van sociale wetenschappen zoals antropologen, sociologen en politicologen is dit boek ook van belang voor historici, sociaal geografen, maatschappelijk werkers, predikanten en Nederlanders die wat meer over hun eigen samenleving willen weten. Ook heeft hij onderzoek gedaan naar de wereld van de Nederlandse binnenschippers en van vissers in Ghana. Naast deze sociologische studies heeft hij tal van essays gepubliceerd, waarin hij zich een aandachtige antropologische commentator toont die kritisch nadenkt over de raadsels van de Westerse massaconsumptie en volkscultuur.

I. Tirza Verrips vertelde in een interview: “Mijn vader was kleermaker. We hadden een grote boomgaard met een klein woonhuis dat werd verhuurd aan Marinus Boezem (medegrondlegger van conceptuele kunst in dit land, red.) en twee grote stenen kippenhokken die leegstonden. Eén daarvan mocht ik gebruiken. Ik zal een jaar of twaalf geweest zijn en dat werd toen al mijn atelier.”

J. Als kunstenaar heeft hij zich autodidact ontwikkeld. De werken van Tirza ontstaan op het raakvlak van sculptuur, architectuur en inrichting van de openbare ruimte. Hij heeft enkele monumenten vervaardigd die betrekking hebben op de Tweede Wereldoorlog. Tirza Verrips was de meest veelzijdige kunstenaar van Apeldoorn. Hij was beeldend kunstenaar, ontwierp glazen, vazen, stoelen, tafels en op het gebied van mode: tassen en kleding. Tirza maakte en betaalde zijn prototypen zelf en hoopte wel op, maar verwachtte geen internationale doorbraak.

K. Op de opening van een groepstentoonstelling in Apeldoorn was hij als initiatiefnemer, samen met Renzo, zijn onafscheidelijke hond, aanwezig. Betrokken gesticulerend, enthousiast molenwiekend met zijn armen, bracht Tirza het publiek het belang van hedendaagse glaskunst over. Tirza nam letterlijk en figuurlijk ruimte in. Door zijn opvallende (acte de) présence met hoed of blauwe bontjas, een artistieke paradijsvogel. Hij nam ook ruimte in met zijn publieke kunstwerken (ik tel er 10 in Apeldoorn). Zo is er het herdenkingsmonument bij de synagoge, de Folly, een bootvormig tuinhuis van glas en staal in het Beekpark (een geliefd avondonderkomen voor Apeldoornse jongeren), de Freulebrug [eigennaam] over het Apeldoorns Kanaal, het Monument Woeste Hoeve, het Holocaustmonument aan de Paslaan, de Dwangarbeider op het Marktplein. Het zijn allemaal kunstwerken die bij vele Apeldoorners bekend zijn, historische en hedendaagse betekenis overbrengen en visuele ankers zijn voor de omgeving. Het laat zien hoe betekenisvol kunst in de openbare ruimte kan zijn.

L. ‘… En nog eens wat …’ zei hij vaak. Het werd een bekend signaal dat er weer grote plannen op stapel lagen, en dat betekende voor velen ‘werk aan de winkel’. Een prachtig voorbeeld is de buitententoonstelling Prelude, een onderdeel van de Triënnale [eigennaam] voor Cultuur, Tuin en Landschap. Tirza stelde deze tentoonstelling samen. Het project vond plaats in 2007 en 2008, en leverde 10 tijdelijke kunstwerken op. Tirza zelf maakte de Oranjeboom bij Paleis Het Loo [eigennaam]. Het project liet zien dat een artistiek buitenproject ook een heus evenement kan worden. Terug naar september 2022. Aan het eind van de opening van de zeer goed bezochte glastentoonstelling liep Tirza wapperend (jas, haar, armen, gewoon alles wat kon wapperen wapperde) naar zijn dubbelgeparkeerde Jaguar, opende de achterklep, Renzo erin, en kachelde weer naar huis, schijnbaar onvermoeid, op weg naar nieuwe plannen en projecten. Tirza Verrips overleed op 77-jarige leeftijd in 2023.

Deel 3

M. Ad de Jong en Janet de Zeeuw waren in 2022 diakenen in de gereformeerde kerk
[wel bv. Gereformeerde Kerken in Nederland] en de motor achter het voedselbankjesproject. 21 januari 2023 was een spannende dag voor hen. Op deze feestelijke bijeenkomst startten alle nieuwe initiatieven en tegelijkertijd deelden de voorgaande deelnemers hun resultaten en ontvingen zij het predicaat Kern met Pit, indien hun project was geslaagd. Het project Voedselbankje was ook aangemeld bij het landelijke project ‘Kern met Pit’. Een vakjury en een onlinepublieksstemming
[GB, VD] bepaalden dat het Schoonrewoerdse initiatief van de diakenen in samenwerking met de werkgroep “Kerk in Actie” tot winnaar van de provincie Utrecht in 2022 werd gekroond.

N. Dorpsvereniging Schoonrewoerd won de ‘Kern met Pit’-trofee 2023 voor beste buurtinitiatief in de provincie Utrecht. Ze organiseerde ter ere van het 1000-jarig bestaan van Schoonrewoerd een theaterwandeling langs de Schoonrewoerdse Wiel met allerlei optredens van en met dorpelingen. Ze versloegen met dit project tien andere uiteenlopende initiatieven in de provinciale strijd. Deze titel kon alleen twee keer op rij worden gewonnen door veel inzet en enthousiasme van de Schoonrewoerdse vrijwilligers. Geen geblèr voor de bühne, maar hortsik, ertegenaan. Zij konden zich er niet van afmaken met een jantje-van-leiden, niet “ammehoela” roepen of volstaan met gejeremieer. “Niet lullen maar poetsen” zouden ze in Rotterdam zeggen.

3744 Dictee zaterdag 29 maart 2025 (1) – dictee Groot Dictee van Heiloo in je moerstaal 2025 √ x

Dictee – dictees [3744]

Groot Dictee van Heiloo in je moerstaal 2025

Geen titel (auteur: Robin Raven)

1. Spelen met taal is een controversiële aangelegenheid.

2. Woorden zijn vaak voor tweeërlei uitleg vatbaar en dat leidt soms tot verwarring.

3. Ook in ons uitdijende dorp, dat zo idyllisch tegen de feeërieke Noordzee aanschuurt.

4. Neem een woord als ‘ziek’. Iemand van boven de vijfenzestig zal dat woord interpreteren als fysieke malheur, terwijl een adolescent het gebruikt als graadmeter voor kwaliteit: deze rap is ziek goed of ziek slecht [vgl. bv. vet cool, etc.].

5. Vrees niet, dit dictee wordt geen anthologie [bloemlezing] vol illustrerende uitweidingen.

6. Toch ben ik van mening dat anno 2025 niemand meer om taalontwikkelingen heen kan.

7. Via TikTok [VD] en andere socialmediakanalen druppelen dagelijks nieuwe woorden als exotische bijouterieën onze taal binnen.

8. Kijk naar onze vapende jeugd. Met hun minuscule dopjes in de oren lijkt dat rapaille op hun fatbikes een abonnement te hebben op onorthodoxe woorden als sigma * en skibidi **.
* In straattaal verwijst “sigma” naar een type persoon die onafhankelijk is, niet afhankelijk is van groepsdruk, en vaak zijn eigen pad volgt. De term wordt vaak geassocieerd met een attitude van zelfvertrouwen en afzijdigheid van de traditionele sociale hiërarchieën. Geen alfa of bèta dus!
** Skibidi toilet = heel erg vet. Het verwijst naar de gelijknamige populaire animatieserie van Georgiër Alexey Gerasimov. Rizzler - een goede flirter.

9. Soms snap ik er geen jota van.

10. Is dat een reden tot jeremiëren?

11. Zeker niet! Leg contact!

12. Ga ernaartoe!

13. Leer de moerstaal van de ander te appreciëren.

14. Zo bereik je een mooi compromis.

15. Je legt als AOW’er contact met een jongvolwassene en je bent sigma en
up-to-date.

3743 Dictee dinsdag 25-03-2025 (1) – dictee Groot Delfts Dictee 2024 √ x

Dictee – dictees [3743]

Groot Delfts Dictee

Het boekenweekgeschenk

1. Ze las het persbericht. Twee keer. Drie keer. Het zou haar doorbraak kunnen zijn.

2. De CPNB [Stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek] schrijft voor de negentigste Boekenweek een schrijfwedstrijd uit.

3. De voorwaarden zijn:
- Alle inzenders moeten ten minste één boek voor volwassenen bij een reguliere uitgever hebben gepubliceerd.
- Het manuscript moet 29.000 woorden of 96 pagina’s bevatten.
- Er mag geen gebruik worden gemaakt van artificiële intelligentie.

4. De geanonimiseerde manuscripten worden aan een jury voorgelegd.

5. De jury, onder voorzitterschap van tv-coryfee Rik van de Westelaken, zal een blind oordeel vellen.

6. Ze zocht in haar kast naar het boek Oeroeg.

7. Hella Haasse, de grande dame van de Nederlandse literatuur, was hiermee in 1948 door zo’n zelfde wedstrijd beroemd geworden.

8. “Oeroeg was mijn vriend.” Zo begint het verhaal. Mooie openingszin.

9. Tegenwoordig zou je zeggen dat het taalgebruik ietwat archaïsch is.

10. Nee, zij gaat het anders doen: vlotter, spannender, moderner.

11. De critici zullen over elkaar heen buitelen.

12. Een boekenweekgeschenk schrijven is niet voor bangeriken.

13. Welk onderwerp zou nu, anno 2025, geschikt zijn?

14. Derdegeneratieallochtonen? Milieubeschermingsmaatregelen? Een koeionerend kabinet?

15. Ooit had ze tijdens een studentenuitwisselingsprogramma een queeste proberen te schrijven.

16. Misschien had ze die nog ergens liggen. Ze zocht eindeloos en ten langen leste vond ze die in een doos met slechte recensies over haar debuut.

17. Het bleek een verhaal over de zwartekousenkerk waarin uitentreuren werd beschreven hoe benauwend zo’n opvoeding was.

18. Een inmiddels uitgemolken thema, totaal ongeschikt voor een boekenweekgeschenk, fröbelwerk.

19. Om de gedachten te verzetten, ging ze in een cafeetje om de hoek een cappuccino drinken.

20. Opeens kreeg ze een déjà-vugevoel van het kleine meisje in de jurk met vergeet-me-nietjes.

21. Daarover zou ze gaan schrijven, een gelukkige jeugd in een achenebbisj huisje midden in de Biblebelt. Want dat kon ook!

22. Ze ging aan de slag en na weken zwoegen en herschrijven had ze haar verhaal ge-e-maild naar de CPNB.

23. Een paar dagen later kreeg ze een e-mail terug: “Geachte mevrouw, Dank voor uw inzending. Helaas kwam deze na de inzendingstermijn binnen. Succes met uw verdere schrijverschap.”

3742 Dictee zondag 23-03-2025 (1) – dictee Groot Zoetermeers Dictee 2025 √ x

Dictee – dictees [3742]

Groot Zoetermeers Dictee 2025

[auteurs: een collectief]

1. Terwijl de zon ongenadig op het asfalt brandde en de geur van cappuccino zich door de airconditioningsroosters verspreidde, manoeuvreerden wij behoedzaam over de smalle, met grind bedekte haarspeldbochten van de Route Napoléon (internet), terwijl op de achterbank twee verveelde tieners luidruchtig You Tube Shorts (internet) keken en klaagden dat onze roadtrip saaier was dan de prehistorie.

2. Bij iedere péage [VD] haalden we gehaast onze portemonnees tevoorschijn, maar toen we eindelijk bij een tolpoort nabij Saint-Tropez (internet) arriveerden, beseften we tot onze ontsteltenis dat de vooraf geboekte e-vignetten nog ongedownload in een spammap stonden, waardoor een geïrriteerde beambte ons met een achteloos gebaar naar de zijkant dirigeerde.

3. Bij aankomst op de accommodatie aan de beroemde Côte d’Azur (internet) werden we verwelkomd door een uiterst professionele gastheer die ons naar onze luxueuze kamer leidde, waar we een adembenemend uitzicht hadden over de azuurblauwe zee en de schilderachtige Franse Rivièra, een streek die bekendstaat om zijn intellectuele inspiratie sinds de renaissance.

4. Nadat we onze koffers hadden uitgepakt en de wellnessfaciliteiten hadden verkend, ontdekten we dat het hotel ook een exclusief tweesterrenrestaurant bood, dat beroemd was om zijn verfijnde gastronomie en de culinaire ervaring bood die zijn [beter lijkt me: zijns] gelijke niet kende.

5. We konden genieten van intrigerende gerechten met verse mediterrane ingrediënten zoals bouillabaisse, ratatouille en andere culinaire hoogstandjes uit Normandië en Bordeaux, alles perfect gecombineerd met onder meer een verfijnde Chablis [moet kleine letter zijn: GB/VD] of een potente Côte-Rôtie [dat dan ook net als een bordeaux met kleine letter – term alleen op internet en daar - volgens de Nederlandse spellingsregels - ten onrechte met hoofdletters] met subtiele aroma’s.

6. Uiteraard zijn we niet geheel ideeëloos naar deze pittoreske bestemming afgereisd en daarom vertrokken we, nadat we onze reisgegevens hadden geüpdatet, naar een authentiek [evt. + e], lommerrijk gelegen Zuid-Franse kathedraal die bekendstaat [was (los) fout: moet aaneen – GB/VD – in alinea 3 wel goed!] om de zeventiende-eeuwse
glas-in-loodramen.

7. Wij schrokken ons het apezuur toen bleek dat het door ons zo geapprecieerde uitje op een hardnekkig misverstand bleek te berusten; de knowhow van de reisgids was niet accuraat waardoor we in een achenebbbisje [echt + e, de-woord – wel: een achenebbisj buurtje, het-woord] buurt belandden waar de beloofde kathedraal een bouwval bleek die, naar verluidt, weliswaar uit de middeleeuwen stamde, maar waar in groten getale vleermuizen waren gehuisvest en geenszins sprake was van een florissant, ravissant en eclatant interieur.

8. Vervolgens nam het gremium de schier unanieme beslissing een straf ommetje te wandelen, aan welke affaire slechts mijn schoonmoeder niet deelachtig werd [hele rare zin, met weglating van ‘aan’ wordt het iets beter …], hoewel het zonnetje verrukkelijk scheen en het zwerk egaal de teint had van lapis lazuli ((l)azuursteen), vanwege een milde laesie aan haar middenvoetsbeentje en een gehernieerde cervicale wervel.

9. Toen eveneens mijn schoonvader en diens enige telg, mijn eega welteverstaan, het onbekommerd verpozen op een peluw in de schaduw verkozen boven de excursie, moest ik aan het resterende segment van de schare meedelen, met van gêne en consternatie rossige wangen, dat zich een schisma had voorgedaan en dat het programma dientengevolge moest worden aangepast.

10. In een schilderachtig steegje van Saint-Tropez [geen komma] namen we plaats op het terras van een charmante brasserie, waar de geur van gekaramelliseerde sjalotten, vers gegrilde coquilles en perfect gebakken côte de boeuf [geen streepjes: GB/VD] ons tegemoetkwam [moet echt aaneen -
GB/VD].

3741 Dictee zaterdag 22-03-2025 (1) – dictee Groot Apeldoorns dictee 2025 √ X

Dictee – dictees [3741]

Groot Apeldoorns dictee 2025

Geen titel; auteur: Peter-Jan de Wilde

1. Is het een vorm van zelfkastijding of betreft het louter plezier in onze Nederlandse taal, waardoor u tijdelijk het toetsenbord voor de balpen heeft verruild en u zich zo-even op dit dictee heeft gestort?

2. Qua uitdaging staan we quitte, gezien het verzoek aan mij om ten faveure van een stichting hier ter stede, die inclusie hoog in haar vaandel heeft en muzikaal wat bijstand kan gebruiken, een opstel te construeren tot een compromisloze pennenvrucht, die ook nog te pruimen diende te zijn.

3. Het is dan ook geenszins de bedoeling u een toontje lager te laten zingen of bij u een gevoelige snaar te raken als u bang bent er geen fluit van te snappen: blaas gewoon gezellig uw partijtje mee.

4. Zowel diegenen, die met toestemming van de burgemeester deelnemen in onze Apeldoornse raadszaal, als zij, die onder het genot van een chablistje en guacamole met tortillachips thuis in de luie fauteuil meeschrijven wens ik veel succes en een relaxed avondje. Evenals zij, die aan de ledverlichte keukentafel een spelfoutencascade trotserend hun Nederlandstalige Waterloo (evt. w) met open vizier tegemoet durven te treden.

5. De thuisschrijvers ontberen helaas de ambiance van de gemeentelijke vergaderlocatie, waar onder de geïllumineerde, royale signatuur, die op originele wijze out of the box ’s konings konterfeitsel verbeeldt, de medekandidaten evenzeer hun up-to-date kennis van onze moerstaal ten beste geven.

-------------------------------------------------------------

6. Het is nu even pauze, waarbij ik u het gebruik van gerstenat en sterkedrank wil ontraden, indien u zo dadelijk het dictee fris van de lever en helder van geest wilt hervatten.

-------------------------------------------------------------

7. Denk nu niet dat ik u per se eczeem wil bezorgen door u naar hartenlust in moeilijkheden te manoeuvreren met hartstikke lastige woorden. De grenzen van uw comfortzone zijn voor mij een
no-goarea.

8. En wees niet bang om als risee van uw eloquente kennissenkring te worden gezien, waar u juist om uw moed zou moeten worden geëerd. Onze weliswaar rigoureuze correctoren hebben geheimhoudingsplicht, dus het resultaat van deze schrijfproef is in principe een privéaangelegenheid.

9. Wanneer u echter bij de afterparty tijdens een quasiontspannen evaluatie van het dictee op beschamende wijze geüpgradede blunders als verschrijvingen bagatelliseert, laadt u toch enige verdenking van een gapende leemte in schrijfvaardigheid op zich.

10. Enfin, laten we dan na deze enthousiasmerende inleiding starten met het dictee. Of bent u inmiddels al in groten getale afgehaakt, omdat u zich geëxcludeerd voelt door een te elitair vocabulaire? Juist nu ik u bijna door het labyrint der Nederlandse spelling heb geloodst met de mededeling dat in sommige gevallen meerdere schrijfwijzen worden getolereerd en het thema ‘inclusie’ is …

Nulfouter.

3740 Dictee donderdag 20-03-2025 (1) – dictee Boekhandeldictee Haarlem 2025 √ x

Dictee – dictees [3740]

Boekhandeldictee Haarlem 2025

Een wadlooptocht

1. We traverseerden de zeewering en begaven ons richting een golfbreker, die zich zeker een kilometer meanderend de zee in boorde. Geagiteerd stapte ik het drooggevallen wad op en zakte subiet weg tot ver boven kniehoogte. Smurrie tot aan mijn knieën.

2. Mijn veilig gelaarsde wadloopgids dartelde extatisch rond, zijn schriele gestalte (was) een silhouet tegen de waterige horizon. "Luister naar het wad!", riep de man olijk terwijl zijn woorden mysterieus echoden over het zilte zompige landschap.

3, Ik luisterde naar de kakofonische symfonie die opsteeg van het slib en de ijle lucht vulde. Ik moest bijwijlen mijn oren dichtstoppen tegen het tenhemelschreiende geblèr van onder meer vunzige vogels. Meeuwen krijsten als vuvuzela’s, waardoor het leek alsof mijn trommelvliezen werden geperforeerd. Nog even en ze waren compleet vernaggeld [VD ook: vernacheld, GB alleen ch], totaal naar de filistijnen.

4. Nooit geweten dat wadlopen zo verschrikkelijk was. Dat ik dit als eenentwintigste-eeuwer moest meemaken. Ondertussen werden we overvallen door een abominabel koele, zeg maar gerust ijs- en ijskoude wind. De gids daarentegen, die in zijn vrije tijd langeafstandsloper was, had nergens last van. Hij sprak geëxalteerd over het leven op het wad. Slijkgarnalen, heremietkreeftjes, zee-egels, nonnetjes en wat dies meer zij.

5. De geëngageerde waddendespoot wees naar tienpotige krabben en zwart-witte scholeksters, familie uit de orde (der) steltloperachtigen. Dit deed de man zo erudiet en consciëntieus dat ik me afvroeg of hij zich binnen de zoölogie gespecialiseerd had in carcinologie [leer, studie van de krabben en kreeften] en ornithologie [vogelkunde]. Het aplomb waarmee hij zich manifesteerde ging alle perken van fatsoen ver te buiten. Het schaamteloze geëtaleer werd bijkans een gênante vertoning.

6. Op steenworp afstand vlijde een amechtige zeehond zich neer. Een vreemd geluid trok onmiddellijk mijn aandacht. Hoorde ik daar een schorre, hoest die duidde op een aanval van pseudokroep? Het dier maakte exact dezelfde geluiden als mijn astmatische hoogbejaarde oma met haar voluptueuze decolleté en haar onnavolgbare gekakel in hyperbolen [overdrijving zoals: een zee van tranen].

7. De wadloopgids begon me middelerwijl de keel uit te hangen met zijn oeverloze gezever en hautain gebazel over de exuberantie [overstelpende weelde] van het wad. Zijn harrypotterbrilletje onder een cabareteske coupe van grijze krullen versterkte dit beeld. Eindeloos wijdde hij uit over (‘s) werelds woeste zeeën waarvan de Noordelijke IJszee, ook wel Arctische Oceaan genoemd, zijn onbetwiste voorkeur genoot.

8. Onderwijl dacht ik aan mijn guppy in het zoetwateraquarium met pH-neutraal kwartsgrind. Ik nam me voor het zwierige visje uit de tropen via de draaikolk van het toilet genadeloos te verbannen naar een ongewisse eindbestemming. Wegspoelen zonder ook maar een enkele scrupule.

 

3739 Dictee zondag 16-03-2025 (2) – dictee Groot Zutendaals Dictee 2025 √ x

Dictee – dictees [3739]

Groot Zutendaals Dictee 2025

De schoverik [niet in wdb.]

1. De schoverik is zonder twijfel één een [je kunt geen ‘uhn’ lezen] van onze meest fameuze lokale sagenfiguren. Deze bang makende [nergens aaneen, wel: bangmaker(ij)] naam vind je ook in andere dorpen, maar wij lokaliseren hem in het exquise gehucht Papendaal [vlak bij Zutendaal]. Hoewel een vuurgeest, moet je niet bij hem zijn voor je barbecue en ook niet voor andere vormen van contemporaine gezelligheid. Consciëntieuze ouders hielden indertijd hun kinderen weg van het zandslot waar hij resideerde. Slimmeriken waren niet geëquipeerd om hem te belagen. Sommige jeneverconsumenten daarentegen durfden hem weleens [GB,VD – alleen los bij contrastief gebruik met sterke nadruk op ‘wel’] te provoceren.

2. De schoverik onderscheid je van andere vileine spoken door de excessieve, exorbitante eisen die hij stelde aan zijn arbitrair gekozen slachtoffers. Vroeg hij aan de één een [begrijpelijk, maar bij strenge dicteeregels: een, je kunt geen 'uhn' lezen] een
[je kunt hier geen één lezen]  kruiwagen zand,
(dan - zonder lijkt me Vlaams) volstond voor een ander niet eens het przewalskipaard dat hij toevallig bezat. Kwam de buit niet op tijd, (dan - zie hiervoor) verscheen er een sinistere, zwarte hand op de voordeur. De volgende nacht kraaide dan de rode haan.

3. Schoveriken komen niet alleen in Zutendaalse vroegeenentwintigste-eeuwse [aaneen - GB] fantasieën voor. Je vindt ze ook in Diepenbeek bijvoorbeeld. Ons steilorig dorpsmonster eiste ijzeren en volgens sommige te diep in het glas
kijkende/gekeken hebbende boeren [of anders: boeren die te diep in het glas gekeken hadden] zelfs gouden schoenen. Dat gesmede schoeisel moest hem stante pede worden gebracht of de schoverik zou met gloeiende vingers de nek omwringen van wie zijn kas(h)ba [= Arabische citadel, vesting – minimaal verschil in uitspraak – in principe moet je opschrijven wat er voorgelezen wordt] naderde.

4. In Papendaal hielp het niet dat je er dicht bij een Mariaheiligdom of de neogotische
Onze-Lieve-Vrouwekerk woonde waar
rooms-katholieke gelovigen zich neervlijden om de genezing af te smeken van levercirrose, ontstoken bronchiën, X-benen of een acuut accres van genitale wratten. Wanneer de in toorn ontstoken schoverik zijn oude schoenen door het zwerk slingerde, volstonden onzevaders [x bidden, O = naam gebed, geen mv.] noch schapuliermedailles [ook scapulier, maar dat heeft een andere uitspraak], heidehoniglikeur [ook honing, maar dat heeft een andere uitspraak] noch zelfgestookte elixirs
[ook elixers, maar dat heeft een andere uitspraak]. Gloeiig [regionaal voor gloeiend] brandend landden ze op de strooien daken. Menigmaal brandde het (hele) gehucht af.

5. En zo geschiedde het dat de Papendalers hun edelmetalen en wat ze aan kostbaars ook (maar) hadden, naar dit Saharaans [niet in figuurlijke zin in de wdb. – dan waarschijnlijk: saharaans - vgl. Samaritaans en samaritaans] gebied brachten. Volgens sommigen zou het hier nog altijd liggen!
Af en toe wordt iets gouds [dat lijkt niet goed: iets van goud – het bnw. is niet goud, maar gouden] gevonden! De mensen uit het verrukkelijke Papendaal mag je daarom nooit de gênante vraag stellen vanwaar [aaneen; = waarvandaan] het precieuze kleinood komt dat ze op hun revers dragen. Mogelijk hebben ze hier iets kostelijks [bedoeld is: kostbaars - VD: in BE is kostelijk dat ook!] gevonden en zonder iets tegen iemand te zeggen omgesmolten [geen punt – geen beletselteken na een punt] ...

6. Voor de whatsappende generatie die hier zo amicaal samenzit met de oude garde die nog is opgegroeid met de bakelieten telefoon en sneller
ge-sms't heeft dan dit verhaal gelezen, is dit alles wellicht larie en apekool. Mogelijk ook verlangen ze op dit ogenblik vurig naar de spellingchecker, haten ze dit bacchanaal voor linguïsten en taalpuristen.