2393 Dictee zondag 19-09-2021 (1) dictee Dictee van de dag (336) √ x

Dictee – dictees [2393]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee 521 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (336)

1. Dunglish is Dutch-English [Nederengels]. Wil je iemand dwarszitten, dan moet je hem de voet dwars zetten. Op den(!) duur, op de lange duur, werd de deugniet ontmaskerd. Een antiutopie (dystopie) is een anti-ideale toekomststaat. De antifa's (antifascisten) waren in de meerderheid. Welk aannamebeleid [n/s] hanteert deze kerk? De uitdrukking 'egregiously an ass' (bij uitstek een ezel) komt uit Shakespeares Othello. Een écusson is in de heraldiek een klein schildje in een wapen. Het eddyisme is genoemd naar de stichtster van de beweging Christian Science (Church). Elk en een iegelijk is iedereen. Egoutteurs zijn papierwalsen. Temeer daar ik je vertrouw, zou ik dat des te meer betreuren. Waar spreken ze zoal Nedersaksisch? Ze is erg occult [geheim, voor ingewijden], ze doet aan fetisjisme (met fetisjen – talisman – dus). Een neurotica [vrouw met neurotische aandoening] kan dysthymie [een chronische depressieve stemming] hebben. Met veel éclat [glans, luister] werd een eclatante [schitterend, opzienbarend] zege behaald. Let op de spelling van 'echamperen' [schilderkunst: licht en schaduw], 'échappade' [fout door haast, bij graveren] en 'échéance' [verschijning, verval].

2. Gezocht naar twee i-grecs (y's – *y*y* – kan niet meer in oVD 2021 - maximaal 2 jokertekens): yottabyte (YB, 2^80 bytes is ongeveer 10^24 bytes), yoghurtmayonaise, ylangylang (etherische olie), xyloglyptiek (houtplastiek), wysiwyg (what you see is what you get), tyltylschool [verstandelijk en lichamelijk gehandicapt], trihydroxybenzoëzuur [galluszuur], toys for boys [speeltjes, hebbedingetjes voor mannen], toyboy [jongere man als partner van oudere man of vrouw], T-lymfocyt (T-cel), theory of everything (unificatietheorie), teddyboy (nozem), taylorsysteem (taylorstelsel – effectief werken), syzygie (samenstand), synonymiek [leer der synoniemen], syndactylie [vergroeiing vingers of tenen], syncytium [massa samengesmolten cellen], synchysis (vervloeiing), symfysis [symfyse = verbinding van twee beenderen door kraakbeenweefsel, i.h.b. de schaambeenvoeg] en symfysiolyse [ernstige bekkeninstabiliteit], stayokay (jeugdherberg), spondylomyelitis [ontsteking wervels en ruggenmerg], smokey eyes [zwoele, donker opgemaakte ogen vrouw], salicylaldehyde [t.b.v. parfums en chemie], royalty [vergoeding aan auteur boek], pyrolyseolie (bio-olie), pyridyl [organisch-chemische groep], pyrenomyceet (kernzwam), psycholyticum (psychedelicum = bewustzijnsverruimende stof), polyvinylchloride (pvc), psychoanalytica [vr. beoefenaar psychoanalyse], polygyn (meerdere vrouwen als echtgenote toelatend), palmy days [bloeitijd], onycholyse [loslaten nagel], nylonpanty [nylon panty], nifty fifty [50 aandelen New York], myxomyceten [slijmzwammen], mytylschool [lichamelijk gehandicapten], nimbysyndroom [persoon: not in my backyard] en mayday [SOS-roep (van Frans: m'aidez - help me)].

3. Verder: münchhausen-by-proxysyndroom [aandoening verzinnen voor kind om zelf aandacht te krijgen], Lady Chatterley [prototype vrouw die haar man bedriegt], karyotype (karakter der chromosomen), karyolyse (oplossen celkern), karyofylleen (humuleen), karyocyt (grote cel in het beenmerg die bloedplaatjes produceert), isobutyraldehyde [met een vertakte koolstofketen], hypothyreoïdie (ook: hypothyroïdie = onvoldoende werking van de schildklier), hypothymie (duurzame depressieve stemming), hypocycloïde (zekere wiskundige kromme lijn), hypohydratie (vochtgebrek in het lichaam), hypoglykemie (abnormale daling van de bloedsuikerspiegel – GB ook glycemie!), hypofyse (hersenklier), hypodermoclyse (toedienen van een vrij grote hoeveelheid vocht via het subcutane weefsel), hygrofyt (vochtminnende plant, antoniem: xerofyt - droogteminnend), hydrofyt (waterplant), hydroformylering [i] (oxoreactie), gyrodyne (gyrovliegtuig), galleryplay [team dat ruim voorstaat], for your eyes only (strikt vertrouwelijk – fyi = for your information), fiftyfiftybasis [half om half] en ethyleenglycolmono-ethylether (oplosmiddel voor lakken en vernissen).

4. Ten slotte ook nog: erytromycine (antibioticum tegen veteranenziekte), emptynestsyndroom [kinderen huis uit], employability [flexibele inzet van werknemers], economyclasssyndroom (DVT, diepe veneuze trombose, vliegtuigtrombose), deweysysteem (decimale classificatie in de bibliografie), cytolyse (vernietiging van cellen), cyclothymie (manisch-depressieve psychose), cyclostyle (stencilmachine om te stencilen), cyanotypie (blauwdruk), coronary bypass (overbrugging van een kransslagader), chrysotypie (fotografie op papier dat met een goudoplossing behandeld is), cherrybrandy (kersenlikeur), CMC (carboxymethylcellulose), buddyhollybril [harrypotterbril – voor een nerd], bloody mary [cocktail wodka, tomatensap], benzylcyanide, ayeaye [vingerdier], angry young man [kunstenaar die zich afzet tegen vorige generaties], acetylsalicylzuur (aspirine), babyparty (geboortefeest), van Scylla in Charybdis komen [van de regen in de drup], cyclohexyl [organisch-chemische groep], don't worry, be happy [je moet niet te veel tobben] en epifysiolyse (loslaten uiteinde pijpbeen bij groeischijf).

5. Een diplomatieke term is 'échange de vues' [uitwisseling standpunten]. Ecarteren is ecarté [kaartspel] spelen. De term 'écartelé en sautoir' [een schild schuin gevierendeeld] komt uit de heraldiek. Een ecart is het koersverschil tussen vaste en premieaffaires. Geschubd leer is veau écaillé. Een e-dentifier is (kennelijk) een apparaatje om je bij elektronisch bankieren te identificeren. Eenieder, een iegelijk, mag meedoen. Wist je, dat EDTA ethyleendiaminetetra-azijnzuur is? Deze eendracht-maakt-machtige aanpak verdient hulde. Heeft eensgegeten haver ook een Latijnse naam [paardenmest ...]? De eerstejaarsstudent [eerstejaars student] maakte de eersteklas treinreis (eersteklastreinreis – betekenis!) in een eersteklascoupé (eersteklas coupé – betekenis!). Bij skijøring [voorttrekken op ski's door paard of auto] moet je een warm ski-jack dragen.

6. De drie Gestrenge Heren zijn de ijsheiligen Pancratius, Servatius en Bonifatius. Ook zonder zijn tussenkomst was er al iets tussen gekomen. Mouches volantes zijn muscae volitantes [zwarte vlekjes in oog]. Wat in een depotje zit, is en dépôt. Niet elke detaillist treedt bij zijn verkooptrucjes en détail. En déshabillé (ongekleed, ook: en (profond) négligé = in nachtkostuum, bijna zonder kleren) verkochten ze des histoires de femmes [vrouwenpraatjes]. Trouwens: een deshabillé [dee-zaa!] is een nachtgewaad. Die plant lijdt aan desiccatie [uitdroging]. De Endlösung [WO II] is de algehele uitroeiing van de Joden. En face [van voren] is niet en profil [van opzij]. En famille [in het huisgezin, onder elkaar] kun je meestal vrijuit spreken. Enfin seuls [eindelijk samen alleen] werden ze en flagrant délit [op heterdaad] betrapt. Die kinderen toch: enfants chéris [+] (lievelingen), enfants gâtés [+] (verwende kindjes), enfants perdus [+] (verloren kinderen), het enfant prodigue (de verloren zoon – Bijbel – mv. s s +), enfants prodiges [+] (wonderkinderen) en het enfant(s) terribles (een groepsbedreigend persoon – GB/VD). En pantoufles [niet-officieel] zijn er veel pantoffelhelden. Het conopeum [omhulsel ciborie = kelk met geconsacreerde hostie] is het ciborievelum [doek, kelkkleedje].

7. Wat is een conoïde (conoïde schaaldak)? [Niet in wdb.:] Het ligamentum conoideum verbindt het schouderblad (scapula) met het sleutelbeen (clavicula) en heet ook: ligamentum trapezoideum. Het ligamentum coracoclaviculare is een bindweefselband (ligament), die gelegen is in het schoudergewricht. En wat was in de nazitijd ontaarde kunst (entartete Kunst – niet geschikt voor nazipropaganda)? Wie zijn hier eigenhuisbezitter [eigen huis]? De leus van de Franse Revolutie was: vrijheid, gelijkheid, broederschap (liberté, égalité, fraternité). Eh bien, welnu, komt er nog wat van? Hij is van het
malle-idealistenprototype [male idealisten]. Eisdener klompkes [appelen] kun je schillen. Ik ben aan het eind van mijn Latijn: al die Latijnse uitdrukkingen zijn Latijn voor me. We eten elandfricassee [fijngehakt vlees met pikante saus]. Het EK is het Europees kampioenschap [de EK = meervoud]. Rotterdam werd ooit geëlektrificeerd [kreeg elektriciteit], een persoon wordt geëlektriseerd [figuurlijk: bezielende werking uitoefenen]. Het is een en al muziek: electric(al) art [met knoppen en schakelaars], elektropop [met synthesizers], electric boogie [danswijze met fel schokkende bewegingen], electro(clash) [housemuziek met elementen van elektropop] en electrofolk (folktronica – met elektronische instrumenten). Met 'elektro*' zijn er 189 hits (situatie 2015): daar begin ik niet aan. Kevers hebben een elytron (mv. elytra, elytronen – voorvleugel). Het kauwtje vliegt, er is geen koutje meer aan de lucht.

8. De elfen op het elfenbankje hadden allemaal elven [11'en] op hun kleding. Een likdoorn zou eigenlijk lijkdoorn moeten heten [eksteroog]. De medisch student studeerde ellenlang op de ellepijp. Met veel eloquentie [welsprekendheid] verklaarde hij deze elucubratie [moeizaam tot stand gebracht werkstuk]. De Elfstedenrijders reden de Elfstedentocht (langs de Elfstedensteden). Wat was de hoogste elorating [ee/ie] van mormoon Bobby Fischer ooit [betreft: schaken]? In het weekblad Elsevier wordt regelmatig het lettertype elzevier gebruikt. Via een embarcadère [aanlegplaats] kun je debarkeren [van boord gaan]. De Emme [rivier] ligt in Zwitserland: uit zijn dal komt de emmentaler – Emmentaler kaas, een soort van gruyèrekaas met gaten. Een émissaire is een emisario [spion]. Met discopathie [aandoening van een tussenwervelschijf, bijv. als oorzaak van hernia] kun je beter niet naar de disco gaan. Hij heeft zich regelmatig geëncanailleerd [omgaan met mensen beneden je stand]. Diabetici hebben vaak een encas [noodmaaltijd] bij zich. Een geëncodeerde boodschap [in code] is niet en clair [gewone taal, geen code]. En nage [geheel bezweet] gingen ze en masse [massaal] en marche [op weg]. Aan de meet stelden de toeschouwers zich en haie [in een haag] op. Hij woog met engels [een gewicht].

9. Doe het maar de coutume [uit gewoonte]. Hun enige
vader-en-moederskindje was het enigste(!) kind van de buurt. Bij 'engelenkoor' vindt u in VD heel wat hoofdletters. Cauteriseren is branden of etsen, een cautie (werkwoord: cautioneren) is een borgstelling, een elektrocauter is een galvanocauter: een instrument voor toepassen van de galvanocaustiek (in de chirurgie), een precautie is een voorzorgsmaatregel en een thermocauter (thermocautère) is een geneeskundig instrument om weefseldelen uit of door te branden. Een talentscout is een talentenjager, het antoniem van haute couture is prêt-à-porter [confectie], de chief scout is de hoofdleider bij de boyscouts, een couturière is een ontwerpster en vervaardigster van haute couture en een écoute is een luistergalerij. Bespreek deze begrippen: en flèche [bespanning paarden achter elkaar], en garçon [als vrijgezel], en gros [handel in het groot] en en passant [slaan bij het schaken, e.p. - een en-passantslag]. Hij sprak Engels en hoorde de engelse groetenis aan.

 

 

2325 Dictee vrijdag 30-07-2021 (1) dictee Dictee van de dag (285) √

Dictee – dictees [2325]

Oefendictee 572 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (285)

1. De fysica [vr. fysicus] gaf les in fysica [natuurkunde]. Beweert hij dat uit fysisch-chemisch gezichtspunt of vanuit een fysischgeografische invalshoek? De Drie-eenheid bestaat uit Vader, Zoon en Heilige Geest. Wat is een zoon der Kerk [een (rooms-)katholiek], de Zoon des hemels [keizer van China] en een zoon van het Hemelse Rijk [een Chinees]? Er was daar een ijsbaankoek-en-zopie. Hij zorbde [in bal de helling af] dat het een lieve lust was. Waar wilt u wonen: in een agrohotel [voor seizoenarbeiders], aparthotel [appartementenhotel], apartotel [idem], bonenhotel [Bargoens: gevangenis], botel [hotelboot – vgl. hoteldebotel zijn, stapelgek, smoorverliefd], derdeklashotel, dialysehotel, flotel [schip voor toeristisch vervoer van auto's en kampeerwagens, met hotelaccommodatie], lowbudgethotel [voor low budget], grand hôtel [groot, statig], homotel [voor homostellen ...], luxehotel, middenklassenhotel, motel, Oranjehotel [WO II, Scheveningen], podhotel [kleine, luxe kamers, luxekamers], sekshotel (wiphotel), servotel [serviceflat + hotel], urenhotel (uurhotel – ook: liefdeshotel), veelsterrenhotel, vlaschotel(!), vier- of vijfsterrenhotel, wotel [woonhotel] of zotel [zorghotel]? Zorilla's [gestreepte bunzing] en zorillo's [stinkdier] stinken. 'Van Zarathoestra' betekent: zoroastrisch. Met een zottebol [rond, planconvex] kun je krulbollen . Bij zottebollen hoort zotteklap of zottenpraat uitslaan. De windrichting zuidoost ten zuiden wordt afgekort tot Z.O.t.Z.

2. Zouk [oe] is dansmuziek. Labberdaan is zoutevis. Met Wolmans zoutmengsel wordt wolmanzout bedoeld. Met fleur de sel worden zoutvlokken aangeduid. De Zoutzee is de Dode Zee. De afkorting z.o.z. staat voor: zie ommezijde. Is zsa [zeer stil asfalt] hetzelfde als zoab [zeer open asfaltbeton]? Niet per se. Wat houdt de ZSM-aanpak
[zo spoedig mogelijk – bij veelvoorkomende criminaliteit] in? Wil je zucchetti [eetbare pompoen], zucchino [courgette] en de ingrediënten voor zuccotto [It. nagerecht met likeur] meebrengen? Een zuchtmeisje is goed in zuchtzingen [op sensuele wijze kreunen en steunen]. In het Zuiden [(Noord-)Brabant, Limburg] spreken ze allemaal met een zachte 'g'. De Zuiderdriehoek is de Zuidelijke Driehoek [sterrenbeeld]. Mijn opa heeft nog in het Zuidersop(pie) (niet meer in VD – Zuiderzee) gevist. In het kader van de Zuid-Zuidhandel voer de Zuidzeevaarder naar het Zuidzee-eiland. Dit is geen Toscaanse zuil, maar een Korinthische. Er zijn drie mensen gewond geraakt. Een zwezerik is een thymus. Geef duidelijk de lettergreepscheidingen aan in 'zwichtingserving' [zeewezen, zeker touw].

3. Willem de Zwijger was Willem I, Prins van Oranje [lemma ‘zwijger’]. Zwijnen zijn zoals bekend evenhoevige, niet-herkauwende dieren. Geen geld, geen zwitsers … [huursoldaat: ook: pauselijke garde]. Hij was zo zat als een zwitser (of een Maleier). Zwitserduits is
Zwitsers-Duits, Schwyzerdütsch. Zwitterion is amfoliet of betaïne. Duidelijk? De Zwitserse garde is de pauselijke garde. De zydeco [volksmuziek van Franstalige Amerikanen langs de Mississippi] is mede geïnspireerd door de musettemuziek [doedelzak, ook: trekharmonica]. Zythologen [bierkenner] nemen er vaak nog eentje. In de kerstnacht trokken de Drie Koningen (Balthasar, Caspar en Melchior) op naar Bethlehem [VD; NBG: Betlehem], naar het kindeke Jezus (het Kerstkind) in de kribbe. Op kerstmorgen herdenken we dat. Tijdens advent stond er steeds een bloemstuk voor in de kerk. Het alefbeet is het Hebreeuwse alfabet (1e letter: alef). De gasten kunnen nu binnenkomen, naar binnen komen. Ze zullen ons toch wel tegemoetkomen, tegemoetgegaan [VD aaneen, GB: niks] zijn?

4. We zongen het "Gloria in excelsis Deo" (peis (of: pais – dat in de vaste uitdrukking – en vree (niet: vrêe), kyrie eleison). Hoe breek je dat laatste woord trouwens af? We zongen ook "O Heer Jesu, God en mense" ter ere van de godheid van het Kerstkind. De collecte in de kerstdienst was voor de jeugd in Myanmar, om het (beroeps)onderwijs voor hen toegankelijker te maken. Ons werd voorgehouden dat we nieuwgeboren zouden moeten willen zijn. In het non-fictieboek kwam een nonrups [nonvlinder] voor. Je moet zijn eer niet te na komen, daar heb ik je uit-en-te(r)-na voor gewaarschuwd! Het slotlied op het kerstfeest was "Ere zij God in den hoge". Hij was welwillend en mij welgezind. Het genus irritabile vatum is het prikkelbare dichtersgeslacht. Giaur [gaa-voer] is de Turkse scheldnaam voor alle niet-moslims. Hij heeft een giraffennek [giraf - giraffen, giraffe + n/s komt minder vaak voor]. Hebben we nog geld voor enkele geltharingen [mannetje, hommer]? De Gelukzalige Eilanden zijn de Canarische.

5. Meerdere dieren gingen zwaar gebukt onder de stress van de ghibil, de hete woestijnwind in Noord-Afrika: geparden [ee] of cheeta's (jachtluipaarden), de gerbil (steppemarmot, renmuis, woestijnrat), de steppelynx (caracal), de quagga (steppezebra), de coyote (steppewolf), de steppeolifant (in de savannen – mv. n/s – levende Afrikaanse olifant), de manoel (steppekat) en de Nubische wilde ezel
(steppe-ezel). De savannebuffel [mv. n/s] dartelde vrolijk rond in de steppeflora en -fauna. De Hof van Olijven (Gethsemane) bevindt zich op de Olijfberg. Jezus’ hemelvaart (tenhemelstijging) vond plaats op Hemelvaart (Hemelvaartsdag). De gelaatsscans van de gekrookterieters waren diffuus: de beelden waren niet gelijkluidend.

6. Ik ga ervan uit dat er gaandeweg voortgang geboekt wordt. De uomo universale is de universele mens, het ideaal in de renaissancetijd [vergelijk: homo universalis]. Een garen-en-bandvrouwtje verkoopt garen en band in een garen-en-bandwinkeltje. Er was een eens gegeven toestemming om de eensgegeten haver [paardenmest] te mogen weghalen. Catechu is acajou (cachou, kasjoeboom met cashewnoten). Een diknek heeft een dikke nek, een fennek is een woestijnvos, de een heeft een giraffennek, de ander een gazellenek [mv. n/s], je kunt een heftrucknek [niet meer in VD: nekletsel wegens steeds achteromkijken] hebben of een langnek [langhals] zijn, een natnek of -hals [drinkebroer] zijn dan wel uitleggen dat ogoneks (Pools) in bepaalde talen onder sommige letters geplaatste tekens (˛) zijn. Je kunt een olifantsnek hebben of een stierennek dan wel een ossennek, en scheefnek, schurftnek of speknek zijn. Een rooinek of roodnek was vroeger, met name tijdens de Boerenoorlog, een scheldnaam voor de Engelse soldaten.

7. Gamaschen herinneren aan slobkousen en galoches zijn overschoenen. Help, het geboorteaangifteakteregister is zoek! Op zijn autoped heeft hij geautopet. Een snek is een bepaald Vikingschip, snacks kun je eten. Deze deïst [transcendente god die zich terugtrekt] deist [ij] [houdt zich stil] en houdt zich ook gedeisd. Die plant gedijt, gestolen goed niet. Hij was weer in het gebenedijde [gezegende] oord. Een geek [g van goal – ie] is een computerfreak [ie]. In Delft is er altijd wel een akkefietje (akkevietje). Dat miese (miesje – ook: bangelijke) kereltje zat me weer dwars. Deze getijcentrale werkt op getijdenbewegingen. Het gevangeniswezen zit raar in elkaar: gevangenzitten, gevangen krijgen (bij het spelletje), gevangenzetten, gevangenhouden, gevangenmaken, gevangen worden, gevangennemen en gevangen raken. Deze Germaan is een germain [neef met zelfde grootmoeder] van mij. Onder de geuzenvlag dronken de geuzen geuzelambiek. Bij getroebleerde verhoudingen zijn er tamelijk veel troebelen en trubbels: voer voor troubleshooters.

8. Geweldpleging is geweld plegen. Geklaarde boter is ghee [g van goal – ie]. Het glauke [zeegroen] glauconiet [groen tot zwart mineraal] glom in de zon. Het glagolitische schrift is het oudste Kerkslavische schrift. Naast de girandole [kandelaar met armen] lag een gizmo [voorwerp voor op de gitaar]. Wat zijn een in- en een succubus [duivel als man resp. vrouw in de coïtus]? Er werd wat afgehannest (ww.: hannesen). Ze gingen verkeerdjassen, ze hebben dus gegeert
[ww. geerten]. Zij begeert Geert: hij wordt begeerd (en is in trek, gewild, gegeerd). Politici gebruiken soms het épater le bourgeois, het epateren, het overdonderen. De teams zouden gelijk opgaan, welk achterstond kon gemakkelijk gelijkkomen. Ongegeneerd en zonder enige gêne maakten de gens du monde [mensen uit hoogste kringen] de allerallergênantste opmerkingen. Wat is het meervoud van geneesheer-directeur [GB: 4 x!]? Is hier sprake van replica's of van echte genuïniteit [nuu-wie]? De geboorte van de wereld is een soort genesis. En, heb je gelijk gekregen? Je vijand doet aan gejouw, je naaste aan gejou. Elkaar gelukkig nieuwjaar wensen, dat doet goed!

9. Karel vraagt aan zijn vrouw: mag ik Georges oor even lenen? Ja hoor, Sjors' oor staat altijd tot je beschikking. Op Tiengemeten wilden ze twee gemeten uitzetten. Het feest van de zuivering van Maria wordt ook wel Lichtmis (2 februari) genoemd. De maand oktober is nog steeds de Mariamaand nieuw 2025 [o m], de maand mei is (en was al ook) de Mariamaand [m M]. Waarom is februari de zuiveringsmaand [de tijdreken(ings)fouten worden gecorrigeerd]? Zukke [informeel, spreektaal] woorden gebruiken we hier niet! Zulle [BE, spreektaal: hoor, hè, nietwaar?], zeggen ze dat echt in Vlaanderen? Jaja, je zult maar Jood in Rusland zijn. Zullie [zij] zullen wel niet veel meer dan zulo
[zeer uitgebreid lager onderwijs, aanduiding van Piet Vroon voor wo – wetenschappelijk onderwijs] hebben. Diknekken [fig.: rijkaard] met zultlippen [diklip, ook een zeeslak]? Wordt zumbaën (zumba beoefenen – fitness met muziek en dans) begeleid door zummara's (tweedelige houten blaasinstrumenten)? Zurkel is wilde zuring. Hoe moet het? Wel, zus of zo. De zusters van de Heilige Carolus Borromeus (niet meer in VD: een van de vele orden en congregaties) en de zusters van het Rode Kruis werkten eendrachtelijk samen. Mooi zusje is dat, maar helaas hebben we hier geen sororaat [zusterhuwelijk, bij overlijden of gewoon recht op de jongere zussen – Nieuw-Guinea]. Pyrosis [zuurbranden, uit de maag door de slokdarm naar de keel] gaat altijd rechtstandig omhoog. Het Albestuur van de Albehoeder omvat het al.

10. Een acidimeter meet zuur. Een piskijker kijkt pis. En een zuurkijker? Die kijkt zuur. Die zuurpruimen kunnen zelfs het zuur pruimen. Zuurstelen [mv., zuring] hebben niets met zuur stelen te maken. Kun je met een oxymeter [zuurstofmeter] de oxidatie [verbinden met zuurstof] meten? Nee, dus. Zuurstof- of oxystaal wordt wel aangeduid als LD (Linz en Donawitz). Ze kon zuinigjes en zuurtjes kijken! Een zuwe is een looppad door een moeras. De nangka (jackfruit) is de zuurzakboom. Die deen [wilde zwaan] kan vliegen. Zoek op: de Agrippijnse [Vondel], Mantuaanse [Vergilius], Thebaanse zwaan [Pindarus], en de zwaan van Avon [èh-vuhn – Shakespeare  –
Stratford-upon-Avon], Vaucluse [Petrarca, Fontaine-de-Vaucluse] en Kamerijk [Fénélon, aartsbisschop]. Een molukkenkreeft is een zwaardstaart [ook: pijlstaartkreeft]. De Zwaardvis is de Goudvis [sterrenbeeld zuidelijk halfrond]. Wat is de zwaarte (het gewicht) van zwaardrecht [recht van het zwaard, van de sterkste].

 

 

2108 Dictee zondag 21-02-2021 (2) dictee Dictee van de dag (126) √ x

Dictee – dictees [2108]

Oefendictee 731 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (126)

1. Als je weer zo lazerstraalt, zal ik je op je lazerij geven. Zij zei zijdelings [zijlings, indirect, terzijde] dat ze van zijn gezeik niet gediend was. Je kunt het zeepokken-, lep- of (ape)lazarus krijgen en zo arm als Lazarus zijn. En strontlazarus [ladderzat] zijn, ook al heb je
mal-Saint-Lazare [ook: mal-Saint-Main], petit mal, lepra. Dat meisje werd lastiggevallen. Ze is minstens net zo lascief [wulps, wellustig] als haar buurmeisje. Dit is nog maar het larvenstadium. Gezocht op '*moy*': atermoyeren (uitstellen), de cherimoya (custardappel), larmoyant (huilerig) en moyenne (gemiddelde). Een bevalling à terme is niet te vroeg en niet te laat. Hij is atheïst en ook atheneïst [atheneum]. Ik zal er bedaard over nadenken, à tête reposée. Het was voor hen lastig hozen na de stortbui met die lederhosen [n = mv. – leren korte broek, Zuid-Duitsland, Oostenrijk] aan. Een leiboom is een (e)spalier [ie] (latwerk). De baghera, leidster van de welpen, wees op de Leidster (Geleidster) [2 x èh] tijdens de speurtocht.

2. Een schiefer is een leisteen. Lendeloos is lendenlam. Zou een libellenschrijver weten wat libellés [s = mv. – ambtelijke aantekening in de registers van de registratie] zijn? Franciscus van Assisi kwalificeerde zichzelf als Broeder Ezel. Vlamingen zingen 'Broeder Jacob', Nederlanders 'Vader Jacob' (Frère Jacques, overigens allemaal niet in de wdb.). Dat lied is een canon over monnik (broeder) Jacob die zich verslapen heeft als hij voor de metten [mv., 1e deel gebed, niet meer 's nachts] moet luiden. Lijdzaam zag ze toe hoe hij de leidsels overpakte. De (schijt)lijster scheet aan de lijzijde op het lijzeil. Met een lik-op-stukbeleid kan justitie boosdoeners lik op stuk geven. Met '*rick*': cricket(en), hattrick, limerick, bricks-and-mortar [bedrijfsvoering vanuit fysieke locaties: bricks = stenen, mortar = cement], onetrickpony [iemand die maar één ding goed kan], rickettsiae [e = mv. –
micro-organisme tussen virus en bacterie in] en rickettsiose [ziekte daardoor zoals vlektyfus], tips en tricks [handigheidjes, Engels: and], trick(y) [listig, sluw, getruukt] en trickledowneffect [indirect positief effect op andere zaken dan waarvoor de maatregel eigenlijk bedoeld was]. De Maagdenburgse halve bollen zijn door Von Guericke bedacht. Een hooligan is naar Patrick Hooligan [1890, Ierse misdager Londen
+ volgelingen] genoemd. Een dirkkraan [eenvoudige hijskraan bij montages] is geen derrick [boortoren].

3. Met een stretchlimo (stretched limo) of limousine kun je geen limousins [s = mv. – vleesrund] vervoeren. Leg uit het verschil tussen extreemlinks, linksgeoriënteerd en links-extremistisch. Zoiets louches [onguur, verdacht] had ik van jou niet verwacht. Ook Guadeloupers weten dat: entre chien et loup [in de schemering] zie je weinig, zelfs met een loep [vergrootglas]. De palfrenier [tweede koetsier] in livrei [uniform] had een daagje vrij. Hij kreeg (letterlijk) het lid op de neus en hield er een litteken aan over. Kassian Lou [die arme Lou], want lou rojem [daar is geen kijk op], lou loene [dat kun je denken; mis!]. Ook lauwwarm smaakte het prima. Lucifer(s)houtjes worden van luciferhout gemaakt en zitten in lucifer(s)doosjes. Ik neem je echt niet in het ootje [de maling], maar je maillotje [kousenbroek] moet gewassen worden. Heeft jouw muis [pc!] ook zo'n scrollwieltje? Ja. Ze voerden meerdere pas de deux(s) [enk. pas de deux] uit. De roep van de kruisvaarders was 'denique coelum' [see] (eindelijk de hemel, die zullen wij verwerven). De fijnheid van zijde wordt uitgedrukt in (de eenheid) denier. 1 denier is het gewicht in grammen van 9000 m [9 km] draad. Vergelijk: gauge (fijnheid weefsel).

4. De tijgermug, een kleine Aziatische mug, verspreidt de dengue of knokkelkoorts, soms verbasterd tot dandykoorts. Een judoscheidsrechter roept soms 'mate' [ah ee]. Een Zuid-Amerikaan drinkt vaak maté, paraguaythee. En matelassé [zekere stof] wordt voor dameskleding en peignoirs [ochtendjas, kamerjas dames] gebruikt. Een mastiff [èh/ah ih] is een Engelse dog, de mastino napoletano echter stamt al van de Romeinen. Waarom zou je van marsepein hersenpijn krijgen? Een maraboe(t) is een kropooieveaar. De meeste Surinamers hebben veel matties [s = mv. – straattaal: goede vriend]. Het finest hour [hoogtepunt] is beslist iets anders dan een quart d'heure de Rabelais: een mauvais quart d'heure, een benauwd ogenblik. Dat kwartet bezong het spectrumquartet [in vieren opgesplitste lijn of piek in kleurenband door ontleding van licht]. Een evenveeltje is een quatre-quarts [soort gebakje, 4 bestanddelen]. Die mauvais sujet (losbol) schilderde zijn vélocipède (velo = fiets) om hem moverende redenen geheel mauve [een zachte, met geel gemengde paarse kleur hebbend; van malve (maluwe) = kaasjeskruid – je maakt de kleur met mauveïne, anilinepurper].

5. Wil je mayonaise of dijonnaise? Mijn vrouw, gynaecologe, is een meesterkok. Mijn oom is chef-kok, meester-kok. Een mecano is een mecanicien. Mecalo is een verkorting van megacalorie (een miljoen calorieën, afko: Mcal). Mijn eed draaide uit op meineed. Een menhir is een Keltische gedenksteen. Naar de menhirbouwer Obelix worden dikkerds obelixen genoemd. In een faux ménage [huwelijk van personen die niet bij elkaar passen] krijgt een aide-ménage [hulp in de huishouding = menage] heel wat te verduren. Moet je in een ménage à trois [samenleving van 3 personen] met een menageboek [noteren van de uitgaven – eigenlijk door menagemeesters] werken? Is het memory nog goed: cd-rom (compact disc read-only memory), DRAM (dynamic random access memory, soort geheugenchip), PROM (programmable read-only memory) en RAM: random access memory.

6. Verder nog: ROM (read-only memory), SDRAM (synchronous DRAM) en SIMM (single in-line memory module). Meid, mijd de mijt. Hij komt uit de middle class. Dat burgermannetje [buma] gedraagt zich middle-of-the-road. Hij is een middle-of-the-roadmannetje. Hij speelt in een schrammelorkest [met Oostenrijkse populaire muziek] vaak middle of the road (middle-of-the-roadmuziek). De copperhead is een mokasen of mocassinslang. In die straat komt een mobilhomepje
[BE: motorhome = clubhuis van een motorclub, ook: groot model camper]. Ik ben je misselijkmakende praktijken beu. Ik kan misogynie [ziekelijke afkeer van vrouwen] en misandrie [idem: mannen] nooit uit elkaar houden. Voor we verdergaan met de mise-en-scène [toneelschikking], moet er echt eerst een mise au point [zuiver stellen van een kwestie, van de stand van zaken] plaatsvinden. Morieljes (zakjeszwammen) moet je niet verwarren met morellen (kersen). Nou heb ik jou toch mooi zitten [BE: het zitten hebben = de dupe zijn]! Hoe beoordeel ik nu zo'n mongolide, mongoloïde knul? Is moussaka [Grieks gerecht] niet een soort van moes? Nee, dus. Gaan we morgen barbecletten [racletten op de barbecue]?

7. De Barbadaanse munteenheid is de Barbadosdollar. Een acerola is een barbadoskers. Een mummie is gemummificeerd. Vanbinnen wist ik het wel. maar het wilde me niet echt meer te binnen schieten. Prutswerk: 't is natemetaat, 't is (naatje) pet. Ik wil een (vol)
coca-colablikje (wel van de Coca-Cola Company), zo'n
Pepsi-Colaflesje (PepsiCo Inc.) gaat er bij mij niet in! Zo'n heerlijke
nasi-ramesfantasie [nasi rames] gaat er altijd wel in. De paarden raceten nek aan nek [in een nek-aan-nekrace]. In de neecampagne hoopte het neekamp op veel nee-stemmers en dus op een nee-uitslag. Een nikab is een soort van kap, een gezichtssluier. De romanogotiek is een laatromaanse bouwstijl. Wanneer beleefde de
nouvelle-vaguestroming [nouvelle vague] zijn toppunt? In de sleur des levens ben je uit op verandering, novarum rerum cupidus. Een kruising à niveau is een gelijkvloerse kruising.

8. Hij streeft naar vernieuwing, renouveau. Nouveautés: art nouveau (geen mv., jugendstil, in Engeland: libertystyle), haute(s) nouveautés (modesnufje(s)), nouveaux riches [+] (parvenu('s) of parvenuutje(s)) en nouveaux romans [+] (experimentele romanvorm(en)). De art pompier was een zekere schilderkunst. De artotheek is de kunstuitleen. Artnapping [stelen kunstwerk, losgeld] is verwant aan kidnapping [ontvoering]. Hij is artium liberalium magister (meervoud: magistri): meester in de vrije kunsten. A (À) la de art deco worden nog steeds
art-decoserviezen gemaakt. Een cadavre (mv. + s) exquis is een collectieve tekst of tekening. Aan de Noordzeekust vind je noordzeekrabben en sliptongen. Een normen-en-waardendebat is niet waardevrij of waardeloos, maar waardevol. Deze Noordpoolexpeditie gaat naar het noordpoolgebied. Een coeliakiepatiënt [see] eet glutenvrij.

9. Nordic walken (walking) is noords wandelen. Een dryade, maenade, najade en oreade zijn nimfen. De hoorn van Amalthea is de hoorn des overvloeds. Een calypso is een lied en een dans. Dafnia's (niet meer in VD; wetenschappelijke naam: Daphnia) zijn watervlooien. Een hamadryade is een bosnimf, de hyaden zijn de beek- en vijvernimfen. Een narcissus is naar Narcissus genoemd: die versmaadde de liefde van de nimf Echo. De nereïdengroep omvat vijftig nimfen. Een oceanide is een oceaannimf. Zoek op: nymfale [dagvlinder], nymfaeum (mv. nymfaea – grote fontein met waterleiding ernaartoe), nymfomanie (geslachtsdrift vrouwen, antoniem: satyriasis of donjuanisme – bij mannen dus), nymfo(mane) en nymphe du pavé [straathoer]. De Tour de France is de Ronde van Frankrijk. Breng even een glas Heineken, een flesje Amstel en een Jupiler mee, wil je? Zelfs off Broadway
[in de buurt van – avant-garde] kun je een offday hebben bij het ten gehore brengen van offbeat [onbenadrukt maatdeel bij popmuziek]. Offline kun je niet melden offpiste te gaan skiën.

10. Kost zo'n offroad-gps nou veel extra? Je gebruikt die off the road, offroad. Waarom zet je dat offtopic [heeft niets met het onderwerp te maken] op dat offwhite [gebroken wit] bord? In een oeteldonk [droge plek in moeras] kom je alleen kikkers tegen, in Oeteldonk
['s-Hertogenbosch in carnavalstijd, onder prins Carnaval] alleen hossers [ww. hossen]. Oeds zijn fretloze [zonder fretten – metalen dwarsbalkjes van metaal of hoorn], elfsnarige Arabische luiten. Eigenlijk reuze beledigend, zo'n onheuse bejegening. Wie heeft die legotoren nou weer omvergelazerd? Omineus is met een omen [voorteken]. Bij een boustrofedon moet je om en om lezen.
'Half-en-half' en 'half-om-half' komen alleen bij eten en drinken voor. Doe mij maar een omelet [oh]. O mijn hemel, zeggen joden echt 'omein' voor 'amen' [slotwoord gebeden]? Ja. Met een olie- en azijnflesje heb je nog geen olie-en-azijnstel.