2498 Dictee donderdag 02-12-2021 (1) dictee Dictee van de dag (410) √ x

Dictee – dictees [2498]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee 447 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (410)

1. Een stalinorgel vuurt katjoesjaraketten (korteafstandsraketten - korte afstand) af in snelle opvolging. De planken stellage [plankenstellage] had ook een plankenvloer [planken vloer]. De plano-uitleg [uitleggen van gedrukte vellen papier uit de pers] was eigenlijk geen gezicht. 'Onder de plak zitten' slaat kennelijk niet op tandplaque (tandplak). Deze plasticbom [plastic bom] was met plastic geld [plasticgeld – hoezo? fiches?] betaald. Deze plastic plastieken moeten heel bijzonder zijn. Een plaquetje (plaquettetje) kan een dichtbundeltje zijn. Een plaketje is een aan één zijde versierde medaille. Een plakkaat kun je afkondigen. Is er een vertaalwoordenboek van Platduits naar
Plat-New Yorks (vergelijk: Plat-Vroeg-West-Vlaams)? Ik bewandelde platgetreden paden. Het lint om de plattekaas (ook: platte kaas) (wittekaas = kwark) had een platte knoop. Het plompenblad [waterplant] lag naast een plomb [stuk lood]. De PLO is de Palestinian Liberation Organization (Palestijnse Bevrijdingsorganisatie). Een steentje kun je over het water keilen (kiskassen, plisjeplasje gooien).

2. Repletie is volbloedigheid (die plethora = volbloedigheid heb ik tegen dat ik weer als donor bloed moet geven). Een plimsollmerk geeft een beladingsgrens voor schepen aan. De plebejers (ze vormen het plebs) plachten plebejische uitdrukkingen te bezigen, vooral als er weer een plebisciet (volksstemming – met een grote opkomst) op komst was. De playboy mepte in het rond met de pleeboy. Ik kan me niet voorstellen dat de (het) plein-pouvoir [lastgeving tot verrichting van zaken zonder enige beperking] de atelierschilderkunst en het plein-air [schilderen in de vrije natuur] betrof. Plompverloren trok de tandarts zijn geplombeerde kies. De ondergeschikte was weer aan het pluimstrijken [vleien, kruipen]. De pluk-ze-wet heeft al veel opgebracht. Pluchevaste wethouders zijn plucheplakkers [znw.]. De pluchen [bnw.] beer lag dus op het pluchetapijt. De jongens waren weer aan het plukharen (vechten, polemiseren – bij schrijvers is dat pennentwisten). Stop het maar in de pmd-zak [in BE plastic flessen, metaalverpakkingen, drankkartons]. In een pluri-etnische [niet in wdb.: multiculti, multicultureel] samenleving zie je vaak een pluk-de-daghouding (pluk de dag - ben ik nu racistisch?).

3. Het meisje had al heel wat pluissel van het pluizenbeest afgetrokken (of ben ik nu weer antifeministisch?). Slapen de kinderen in die typische tipi's [indianentent, wigwam]? Onze poetsster wilde wel in mijn poesiealbum (poëziealbum) schrijven. Een poète maudit is een min of meer asociale schrijver. Een poesjenellenkelder vind je als marionettentheater in Antwerpen. Poe-ee [verbazing: allemachtig], dat is een grote! Een poesaka was een erfstuk in Indië. Op Poerim [Hamansfeest, Lotenfeest] wordt vaak veel poerim [drukte] gemaakt. Kun je poulet [kip, kuiken] ook als poelet in de soep gebruiken? Een poelepetaat is een parelhoen en een pochet een lefdoekje. Ook Poetin weet dat een poed een Russisch gewicht is. In dat poepchique hotel moet je poepchic gekleed zijn. De plof-bv [een faillissement richt daarbij weinig schade aan] verkocht als dekmantel sundae,
plombière-ijs. Poésie pure is de absolute dichtkunst (niet het dichten van dijken; de term is van Baudelaire). Wat is een poestaburger? Antwoord: een platte bal van gehakt vlees waarin kruiden en groenten verwerkt zijn. Podsolgrond is grond met inspoeling van schierzand [bleekzand].

4. Een portiuncula-aflaat [Portiunculakapel in Assisi – Franciscus! – en in de franciscaanse kerken] kun je op het Portiuncula-aflaatfeest verdienen. De zwager voelde zich door de rest van de familie buitengesloten: een typisch geval van buitensluiting. Wat is die grijnzaard een veinzaard [huichelaar], zeg. Die prodentglimlach verging hem wel op het procrustesbed. De mens is homoiotherm (homeotherm – warmbloedig, 'vaste' lichaamstemperatuur) en niet heterotherm (poikilotherm – koudbloedig). Met een thermocauter (thermocautère) kun je weefseldelen uit- of doorbranden. Wanneer gebruikt men Poldernederlands? Antwoord: als 'men' een hoogopgeleide vrouw is in de Randstad. Het is niet zo leuk meer in de bigbrothermaatschappij (dat vindt men ook bij zoeken op '*therm*'!). Het was pokkenweer [znw.]. De pokkenlijer vond de nieuwe regenjas van een pokkenduurte, om niet te zeggen: bereduur. Hij had daarbij een waterproof [woh] (waterproef [waa]) trenchcoat (gabardine regenjas, gabardineregenjas) en een mackintosh [idem] op het oog.

5. De poisemaat [pwaa-zuh] is een niet-SI-eenheid van viscositeit. De polak [Poolse Jood] ving een pollak [vlaswijting, witte koolvis]. Een lapalissade is een waarheid als een koe. Dat woord is niet ontstaan uit een lidwoord en 'palissade' [maar naar Monsieur de la Palisse, held van een zeker lied - die van de vérités de Mon­sieur de la Palisse - waarheden als koeien]. Een point sur tête en een point allongé staan boven een noot, een point-to-pointrace vindt plaats op een rechte baan, het point-lacé is een borduursel, het pointillé is in millepointsbinding geweven stof, een puntdicht heeft een pointe, een point d'appui is een steunpunt en een point d'honneur [ponteneur] is iets wat het eergevoel raakt. De pogrom [Jodenvervolging] was een poignante [schrijnend, ontroerend] vertoning; het pogoën [pogo = wilde, vrije dans bij punkmuziek, gekenmerkt door op en neer springen] trouwens niet minder. De poires belle Hélène smaakten prima. 'Polyglot(te)' kan naar een meertalige bijbel verwijzen.

6. De mens zou polyfyletisch (polygenetisch) zijn en afstammen van verschillende dieren. De term 'polyfyllie' wijst op overtallige (boventallige) bladeren bij een plant. Welke vragen stonden er op de polllijst? Polsvoelen was een tic van deze arts. Pollinose (pollinosis) is hooikoorts. Ze dansten de polka-mazurka. Schande! Hij veegde aan mij zijn pollevieën [aan zijn laars lappen]. Een hoody (sweater met kap; niet: foodie! – met voedisme) kan je identificatie bemoeilijken. Biljartkeus hebben pomeransen [knopje van leer of vilt dat op het stooteinde van de biljartkeu gelijmd is]. En biljarters hebben de biljartkeuze gemaakt. Mag ik je haarpommade [crème, lotion] lenen? Wat wil je, pommard [bourgognewijn uit de betreffende plaats] of pomerol [bordeauxwijn uit de betreffende plaats]? Wat is correct: 'Pompejaans', 'Pompejisch' of beide? Beide. Pongé is een lichte soort van taf. De voertuigen mochten druppelsgewijs de pontbrug over. Het bonzen deed ons fronsen. Het ponsen [doorslaan, drevelen] deed de bijen gonzen. Een porseleinservies [znw.] is een porseleinen [bnw.] servies. Pas maar op voor die pop-ups [afbeelding op scherm die openklapt en heel irritant kan zijn: zoek op internet dus een goeie
pop-upkiller]. Overzie je wel de portee [reikwijdte] van het huren van deze portakabin [kèh-bihn] [kant-en-klaar geleverd tijdelijk gebouw]? De portorico [rooktabak van het gelijknamige eiland] komt uit Porto [ook: Puerto] Rico.

7. 'Brunch' is een porte-manteauwoord [port-manteau - samentrekking: breakfast + lunch]. Een porte-malheur is een onheilsbode, een
porte-lettres een omslag voor stukken en brieven, een porte-bonheur een gladde armband, een porte-brisée een vleugeldeur, een
porte-cigares een sigarenkoker en een porte-crayon een potloodhouder. In de poshte [niet in wdb. – 2021 wel: bekakt] buurten wordt het meest port-salut (trappistenkaas) genuttigd. Potverteren is de pot verteren. Een pot-au-feu is een stoofpot van vlees met bouillon en groente [en een pot à feu een decoratieve vaas], een pot de chambre is een nachtspiegel, pots-de-vin zijn steekpenningen, van een spaarpot kun je een betaalpot maken (tv-reclame), de potica is een lekkernij uit Slovenië, een potje-dek is een ketellapper, potje-met-blommen is een bastaardvloek, dat sujet [persoon, meestal ongunstig] is een lastig potnat (potstuk – mens, snuiter) en poudre de riz (poudre d'iris) is gemalen en geparfumeerd talkpoeder, als blanketsel [bij maquillage, schminken] gebruikt. Het gemiddelde potlife [gebruiksduur van iets aangebrokens] is drie maanden. Het is allemaal één pot nat.

8. Een potemkindorp is een façadegemeente [n/s] [alleen in schijn]. Bij het WK poolbiljart waren de spelers in poules verdeeld. 'Poesje' is een verkorting van 'pousse-café' [glaasje cognac of likeur na een kop koffie]. Ik doe dit pour les beaux yeux de [uit pure liefde, zonder bijbedoelingen] Miep. 'Publiek-private samenwerking' wordt afgekort tot 'pps'. Ten onrechte heeft de gedachte postgevat dat potas [kaliumcarbonaat] oorspronkelijk iets anders was dan de naam suggereert. Het is wel zo dat bijtende potas kaliumhydroxide [KOH] is. Het cenakel was de zaal van het Laatste Avondmaal [ook: lit(t)eraire - doe in dictee 1 t! - of machtskring]. Een triakel (complex geneesmiddel – ook: teriakel) heeft wel iets van een panacee [middel tegen alle kwalen]. Een miraculeus mirakel is verwant aan een spectaculair spektakel. Een pentakel [pentagram, druïdevoet] is een drudevoet. Het Delfts orakel is niet het orakel van Delphi, het pythisch orakel (figuurlijk wel delfisch!). Een hibernakel [plant] heeft winterknoppen. De afkorting 'h.o.d.n.' staat voor 'handelende onder de naam' (bijvoorbeeld: vof Bakker – vennootschap onder firma). Een fabrikant heeft een fabriek waar de fabricage van fabricaten plaatsvindt. Was dat PPS (postpostscriptum) nou echt nodig?

9. Pyridine komt in nicotine voor, pyridoxine is vitamine B6 en water is H₂O. Als grapje moet daar voor 'HOOI' nog een 'I' achter (H₂OI). Het qu'en-dira-t-on zijn praatjes. De Taalunie zou een powerpointpresentatie (ook: P...P...) verzorgen (ze zouden powerpointen), waarbij de pianist dan ppp (pianississimo) speelde. De practical-jokers onder de praktikanten haalden practical jokes uit tijdens de practica. De prairie-indiaan wilde er niet over prakkiseren (VD ook: e, alleen: afprakkeseren). Ik wilde niet zeggen dat je foeilelijk bent. In die laatste zin is sprake van paraleipsis (praeteritio, pretermissie, paralipsis – juist onderstrepen wat je pretendeert te verzwijgen). Praxeologie is de studie van het menselijk handelen. Een praktiserend arts heeft een praxis (een praktijk). Dat was een prakticabel plan. Wat een cursor is weet je, een precursor is een voorloper. Er was geen rouw, nadat de prauw zonk. De pratatieve [praatgraag] carabas [parvenu, blaaskaak] zou nog prat gaan [fier, trots, hovaardig zijn] op de door blinde fortuin [puur geluk] verworven grote rijkdommen.

10. Eén oud aandeel kan worden gelijkgesteld aan drie nieuwe. Ten slotte (in één keer goed geschreven!) enkele 'pre'-woorden:
pre-embryonaal [eerste twee weken], preëmptief [preventief],
pre-emeritaat [voortijdig], pre-industriële [voor het industriële tijdperk], premier cru [kwaliteitsaanduiding van wijn], préjugé (vooroordeel), prednison [geneesmiddel], prelude [voorspel, dat voorafgaat],
pre-electoraal [voor de verkiezingen] en preëminent [boven andere(n) voortreffelijk].

 

 

2497 Dictee woensdag 01-12-2021 (1) dictee Dictee van de dag (409) √ x

Dictee – dictees [2497]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

[Oefendictee 448 OUD, geheel herzien naar situatie 2021]

Zoals altijd zijn alle woorden met koppelteken aan het eind van een regel overgebracht naar de volgende regel via Shift+Enter (zachte return = zonder hoofdletter op de nieuwe regel).

Dictee van de dag (409)

1. Dat er op de Maagdeneilanden nog steeds mensen wonen … Wonen daar dus alleen princesses lointaines [+ – uit de verte vereerde, onbereikbare geliefde]? De titel 'Prinses van Oranje' [titel van de gemalin van de Prins van Oranje voor de vestiging van het Koninkrijk der Nederlanden] wordt thans niet meer gevoerd. Delft is de prinsenstad. Een prince(strofe) is de slotstrofe van een rederijkersrefrein, gericht tot de prince (ook: envoi). Pretmakerij is pret maken. De prij [kwaadaardige vrouw] deed pretzels en prei in de soep. De prima donna [eerste zangeres aan een opera] wilde alleen in primetime [tijd met grootste luister- of kijkdichtheid] optreden. De leverancier wilde niets prijsgeven over de prijs-kwaliteitverhouding, maar wel voor de verloting een prijs geven. Een prijs- en inkomensbeleid is zo niet mogelijk. De princess charming [mooie vrouw – daar word je gemakkelijk verliefd op] en de prince dito [charmeur, prins op het witte paard] hebben elkaar gevonden. Als je vroeger
pro-Zuid-Afrika was, was je pro de apartheid (belijder van de proapartheid) en dus zeker geen aanhanger van de antiapartheidsbeweging. De onthullingen in dit blad hadden een hoog Privégehalte [blad in NL]. Mag ik misschien je Prittstift [nog merknaam] even lenen?

2. Hij was een echte prinzipienreitereiridder [doordraven op bepaalde principes]. Een prise directe is een rechtstreekse aandrijving. De prinses-van-de-nacht komt niet uit de Duizend-en-een-nacht [grote verzameling verhalen, sprookjes en spreuken], maar is een 's nachts bloeiende zuilcactus. Dit zijn nu eens prinsesselijke prinsessenbonen. Een p.m.-post is een pro-memoriepost [bedrag later in te vullen]. Is dit protegeetje een hij [protegé] of een zij [protegee]? De prolixe [wijdlopig, breedsprakig] redenaar hoorde zichzelf graag praten. Progeria (heel vroeg oud worden) is het hutchinson-gilfordsyndroom. Profiteroles zijn soesjes, maar geen delen van geldswaardige papieren (dat zijn souches). Een proëmium is een voorrede. Een proctoloog is een anusspecialist. De producer producete meerdere tv-programma's (teeveeprogramma's, televisieprogramma's). Haar gedrag is promiscue (altijd e – ze vertoont promiscuïteit – vrij seksueel verkeer, ongehuwd samenwonen), ze heeft een promiscue levenswandel. Kijk, de propellers [o] van het vliegtuig draaien. Ik heb hem propria manu [eigenhandig – ook: manu propria] uit het huis (het huis uit) gezet (een uithuiszetting dus – of: huisuitzetting). Daarna heeft hij zelf rücksichtslos [nietsontziend, meedogenloos, hard] zijn koers uitgezet.

3. Het proscenium bevindt zich voor het gordijn [van het toneel] en prosciutto is Italiaanse achterham. De NVSH [Nederlandse Vereniging voor Seksuele Hervorming] was protagonist [voorvechter] van vrij seksueel verkeer. Bij 'de lente strooit haar bloemen' is er sprake van personificatie (prosopopoeia – persoonsverbeelding). Pro nunc [juridisch: voorlopig] is het genoeg. Hoe schrijven we tegenwoordig 'propedeuse'? De Protestantenbond is in 1870 opgericht. In de Provence kan het er Provençaals vreemd toegaan. Een provençaal is trouwens een ridderlijke minnezanger in de twaalfde en dertiende eeuw. Ik heb voor Piet geprouveerd [gunstig getuigen, zeg maar:
à décharge]. Over het Protogrieks (Oergrieks, een voor-Griekse taal) uit de protohistorie is weinig bekend. Er vond een jammerlijke helikoptercrash (een goed Nederlands woord) plaats [maar: helicopterview en helikoptervisie]. Waarom schrijf je 'à propos' [Frans: daar valt mij juist in ... - apperpo - apprepo] en 'a priori' [Latijn: vooraf, van te voren] zoals je het schrijft? Zoek maar eens op wat een cannachopper [met waarnemingsapparatuur uitgeruste miniatuurhelikopter voor het opsporen van wietplantages] is. Hij heeft de weed (wiet) gewied. Hij woonde driehoog-achter in Doorn, zij tweehoog-voor in Melbourne.

4. Met EZ wordt het Ministerie (instelling!) van Economische Zaken aangeduid. Met een USP [joe-wèh-spie] wordt een unique sellingpoint [eigenschap waardoor een te verkopen product of dienst zich van alle andere onderscheidt] aangeduid. Wat hebben Randstedelingen op een dictee in Breskens te zoeken? Een pseudoniem is een pennennaam. Het linkse gebouw is solide, het middelste nog solider en het rechtse het soliedst [ook: solied, solieder, soliedst]. Deze mop was wel het stupiedst [stompzinnig] van allemaal. In Bijbelboek Psalmen komt voor Psalmen 23, dat begint met: "De Heer is mijn herder." Het gezongen lied is psalm 23. De prijzij [mv.: -en] is de vergoeding aan de vorige pachter verschuldigd voor de verbetering van de grond. Die prulpoëtische resultaten kunnen direct in de prullenbak. Provocant [provocerend, uitdagend] hield hij haar een stuk provolone [kaassoort] voor (provola is verse – Italiaanse – kaas van buffelmelk). De pseudoarts werd snel ontmaskerd … Lekker puh, ik heb die puit [kikker] gezien, jij niet. Hij wilde die cd-verzameling pugnis et calcibus [met alle middelen] hebben. De puinruimer heeft puingeruimd. Opa werd steeds puerieler [kinderlijker].

5. Puissant rijken reisden in pullmans [treinen, bussen]. Ook Zwartvoetindianen en prairie-indianen – het was tijdens de Indian summer (nazomer met mooi weer) – spreken Indiaans en houden van Indiase hennep. De volgende woorden komen uit een indianentaal (zoals Algonkin, Tupi, Arowaks (Lokono), Galibi, Guarani, Nahuatl (Azteeks), Quechua en Taino): anhinga (slangenhalsvogel), Aruba, balata [boom, rubbersoort], barbecue, baribal (zwarte beer), cacique (stamhoofd – ver-NL'st tot kazike), caoutchouc (rubber), chinchilla, curare (pijlgif), dividivi (peulen), dory (open roeiboot), hominy (dikke pap), lamantijn (manatee: rondstaartige zeekoe), pakoeli (geelhart(hout)), papaja, pekari (navelzwijn), piaiman (indiaanse sjamaan), potlatch (feest), pulque (drank uit sap van de agave), saguaro (reuzencactus), viscacha (voskonijn), wanehout (van een laurierboom) en yucca (sierplant, die waar de mot in kan zitten, geen yuca = maniok dus).

6. Een PTSS is een posttraumatische stressstoornis. Publiceren is iets publiek maken. Een psyché [spiegel] laat je psyche [geest] niet zien. De public relations officer [GB - nog Engels] had meerdere publicrelationsmedewerkers (pr-medewerkers). Met zijn suède herenschoen (GB: suèdeherenschoen – znw. – met crêpezool) was de putschist [couppleger – staatsgreep] letterlijk een (pusillanieme – kleinmoedig, laf) bordeelsluiper, toen hij de (putain) respectueuse [ironisch en eufemistisch: prostituee] bezocht. In de techniek is een push-pull een balansschakeling. In Botswana betaal je met pula's [BWP]. De tennisser met die fraaie pullover had in de tweede ronde een walk-over. Go Ahead was nog puntloos (moet de competitie nog beginnen?); in de heraldiek wordt met punteloos stomp bedoeld. De wond was behoorlijk purulent [etterend, etterig]. Hij is een mohammedaan pur sang [van het zuiverste water]. Deze hole is afgewerkt: er is geput, het balletje ligt via een putt nu in de hole. Ook de tegenstander heeft uitgeholed [bal in de hole slaan]. Preppy (chique) tienerkleding draag je op chique privéscholen. Wie heeft mijn vieruurtje (goûter) gepikt? Gaan we op chic? Hij kreeg een respectueuze (respectvolle) behandeling.

7. De streber had als adagium 'aperto vivere voto' (rond voor zijn wensen en drijfveren uitkomen). Het was een 18 holesgolfbaan (achttienholesgolfbaan). 'Pest' is een p-woord en 'hypotheek' een
h-woord. De pyrrusoverwinning is naar Pyrrhus genoemd, het pyrronisme naar Pyrrho. Pylonnen zie je bij bouwwerken en op sportvelden [vgl. pylonen - poortgebouw Egyptische tempels, gedenkzuil]. De dreumesen waren pyladessen [trouwe metgezellen]. Het Pyrenese hooggebergte is zeer ruw. Een wilde pyrethrum is een wilde bertram [plant]. Komen aldaar pycnici (geen leptosomen = met langwerpig smal gezicht, scherpe neus en smalle lichaamsbouw dus, maar mensen van het pyknische type – kort en gezet) voor? Pygmeeën zijn negrillo's. Pyleflebitis is poortaderontsteking. Pyemie is ettervergiftiging en pyelitis is ontsteking van het nierbekken. Kon het toenmalig pythisch orakel de winnaars van de Pythische Spelen voorspellen? Quant-à-moi [wat mij betreft] kun je de quarantainearts inschakelen (en overigens de Q-koorts krijgen). Quadrafonie (VD ook: quadrofonie) is stereoweergave via vier kanalen.

8. Het boekformaat kwarto wordt afgekort tot, jazeker: qto. Deze baan is voor quads [vierwielig motorrijtuig] en trikes [driewieler]. Hij paste het qi gong [Chinese meditatietechniek] toe op het xiang qi (Chinese schaakspel). Is quadrillé [geruit weefsel] toepasbaar bij quackers [kwèh-kuhrs] (in collegestijl gekleed iemand)? De quasi-intellectueel deed quasiwetenschappelijk werk, terwijl zijn partner zich quasi slapend hield. De Parijse randstedeling [NL: Randstedeling] wilde raneynikkel stelen. Prowesters is allang niet meer altijd
pro-Amerikaans. Prozac is een antidepressivum. Er waren ooit drie Punische oorlogen. Als je qualitate qua opereert, heb je een qualitate-quafunctie (een q.q.-functie = ambtshalve). De alttoets [op het toetsenbord] wordt weinig gebruikt (net als de chikwadraattoets – in de statistiek). De woorden 'brunch' [breakfast +lunch] en 'dinch' [dinner + lunch] zijn van na 1950. Weet u trouwens wat een tunch [high tea + lunch] is? Is die nieuwe site al gelauncht [lanceren, uitbrengen]? Couchpotato's zijn bankbintjes [bankhangers]. Een catchphrase is een typerende uitspraak van een stripfiguur [Heer Bommel: Tom Poes, verzin een list ...]. Via een touchpad [ah èh] (zeg maar: aanrakingsscherm) kun je de cursor met je vingers verplaatsen.

9. Langs het wandelpad bij de duinen was antiwortelstokkenfolie aangebracht. Ons zangkoor (cantorij, zangkorps) heeft een
cantor-organist en zingt van alles: zwanenzang, zingzang (zingezang), wiegezang, syllabisch gezang, soul, rock, serafijnenzang, reggae, rai, psalmen, musicalliederen, minnezang, jazz, gospels, liederen uit de Evangelische Gezangen [PKN] en de Gezangen voor Liturgie [r.-k. liedboek], folk, flamenco, duetten, country, bucolische [herderlijk] zangen en blues. Verder: ambrosiaanse hymnen, aria's, arrenbie (r&b, rhythm-and-blues), antifonen, adventsgezang, belcanto, barbershop, canti figurati [versierde zang, enk.: canto figurato], cantus firmus [melodie in hele noten waartegen contrapunten zijn geschreven (in middeleeuwse muziek als basis voor een polyfoon muziekstuk); mv. cantus firmi, ook: canto firmo, mv.: canti firmi], chansons d'amour, close harmony [meerstemmige zangstijl; stemmen volgen elkaar dicht], geblèr, gemeentezang, gregoriaanse gezangen, klezmer (traditionele Joodse muziek, gespeeld door klezmorim), een offertorium [offerandezang], opera buffa (luchtige opera met satirische elementen, waarin de zang met de dialoog afwisselt, ook: opéra bouffe, opéra comique), plain chant [eenstemmige koorzang], pinksterliederen, pop, praise [opgewekte christelijke muziek waarbij men in samenzang de Heer looft], rocksteady [variant van ska, gekenmerkt door een lager tempo en een grotere nadruk op zang], salve regina's [lofzang ter ere van de Heilige Maagd, zo genoemd naar de aanvangswoorden], shanty's [zeemansliedje met refrein, oorspronkelijk gezongen bij het werken aan de kaapstander, gangspillied], solfège [zangoefening, solmisatie], het Stabat Mater [geestelijk gezang ter ere van Maria], territoriumzang [van vogels], trillers [muziek: versiering bestaande in snelle afwisseling van een hoofdnoot en een bovenseconde – ook: vogels], vaudevilles [luchtig toneelstuk], vespers [uit brevier, getijdenboek], vocalises [zangoefening op klinker of 'la'], wintiliederen [om winti's, geesten, op te roepen] en smartlappen.

10. 'Dutchbat' is een verkorting van 'Dutch Battalion'. Hij ging van de ok (operatiekamer) linea recta naar de ic-afdeling (intensivecareafdeling – intensive care). Resuscitatie is reanimatie. Het was een pokkeneind [znw.] rijden, het was retedruk. Quick ratio betreft de kortetermijnliquiditeit van een bedrijf. Meisjes en jongens vertonen soms precociteit [vroegrijpheid]. Zijn beloning is prestatiegerelateerd. In de sport zorgen prestatiebevorderende middelen soms voor prestatiebevordering. Acte de présence is volgens mij gewoon presentie. De presessen van de studentencorpora waren gelijkgestemd en eensgezind. De muziekinstrumenten waren overigens gelijkgestemd.

 

 

2496 Dictee dinsdag 30-11-2021 (1) dictee Dictee van de dag (408) √ x

Dictee – dictees [2496]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee 449 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (408)

1. 'Quicunque vult [oe]' (ieder die wil) zijn de beginwoorden van het athanasiaanse [Athanasius, patriarch van Alexandrië, kerkvader] credo [motto, geloofsbelijdenis]: quicunque vult salvus esse [ieder die wil zal gered worden]. 'Quid pro quo' betekent zoveel als 'de ene gunst is de andere waard' (het qui pro quo is een misverstand, een verwisseling van personen of zaken). Quid nunc, wat nu? Quid faciendum, wat te doen? Hier volgt de complete verdere 'quid'-verzameling: quid ad me (wat gaat mij dat aan), quid ad te (wat gaat het u aan), quid inde (wat dan nog), quid mirum (wat wonder), quid novi (wat voor nieuws is er), quid plura (waarom er meer over zeggen), quid prodest (waartoe dient het) en quid rei (wat is er gaande). Zo'n quick-and-dirty quickscan kan ik niet serieus (au sérieux) nemen. Eind negentiende eeuw (19e eeuw, 19de eeuw) werden er nog tournures (queues de Paris – kussentje om de lendenen bij dames) gedragen. Een queue de cheval (paardenstaart) misstond daarbij. Is de QI (queteletindex) exact hetzelfde als de BMI (bodymassindex - 2025 aaneen!)? Ja. Onder het eten van een quenelle [worstje, ook: omgekeerde Hitlergroet] werden de qu'en-dira-t-on [praatjes] gedeeld.

2. De betaling van die quenasttegels [soort van porfier] is nog een question brûlante [brandend vraagstuk]. Een quetzal [vogel] is iets van Guatemala: een symbool of een munt. Haar queenies [damesschoen met puntneus, slanke leest en lage, dunne hak] vloekten met het Queen Annestoeltje. Wie weet, heb je 'quién sabe' [uh wie weet] goed geschreven. Stel, je schrijft – quod non – 'productie' met een 'k'. Er is nogal een verschil tussen 'quodlibet' (mengelmoes) en 'quod licet' (wat geoorloofd is). Werda, wie daar, qui-va-là? De quisling [collaborateur] had de quisse [gedeelte van gebraden kip] verdonkeremaand. Quinto, ten vijfde en ten slotte: ik geloof het niet. Gooi het maar in de quisquiliënmand [prullen]. Een quillaja is een zeepboom en het quintadeen was vroeger een orgelregister. De quiëtist [mystieke richting in het christendom die vooral in de zeventiende eeuw tegenover het dorre dogmatisme ontstond] speelde de muziek quieto [rustig, kalm]. Quizje [ook: kwisje] spelen: wat is een kwispedoor [spuwbak, voor tabak, etc.]? Heb jij nog leuke quotejes (citaat; niet te verwarren met die andere quotetjes – aandelen)? 'Coteren' [koo] op de beurs [opnemen in de officiële lijst] en 'quoteren' [kwoo] (quotum vaststellen) bij de visserij moet je het liefst niet verwarren.

3. Hierbij de 'quo'- en 'quod'-lijst: quo animo (met welke bedoeling), quocumque modo (op welke manier dan ook), quocumque nomine (onder welke naam dan ook), quod absurdum (hetgeen ongerijmd zou zijn), quo jure (met welk recht), quomodo (op welke wijze; als zelfstandig naamwoord: 'de wijze waarop'), quousque tandem (hoe lang nog), quo vadimus (waar gaan wij heen), quo vadis (waarheen gaat gij; Sienkiewicz koos deze woorden als titel voor zijn bekende roman, die speelt tijdens de christenvervolgingen onder Nero) en quovis modo (hoe dan ook). Hij had zoiets van een
laat-me-niet-lachenbenadering [laat me niet lachen]. Een raccrochement is een klein spoorwegemplacement. Zijn rijstijl maakte een racy indruk; toch racete hij vroeger harder. Met zijn keu produceerde hij een raccroc [rah-kroo] (geluksstoot). De raad van elf [carnaval] is weer compleet. Hier heerst momenteel rabiësgevaar [hondsdolheid]. Het raakschot was niet dodelijk.

4. In de kunst betekent 'raccourci' letterlijk 'verkort'. De Radenwet regelt onder andere de Raden van Arbeid. Radau is drukte, commotie (uit het Duits). Ik raclet; het raclettestel is geleend. Na de luchtraid aten ze ragout (op de raout [raa-oet], de deftige avondpartij – ook rout – uitspraak raut). Na de rafting [wildwatervaren] schaftten zij (wat de pot schafte). De raffleslamp [lamp bestaande uit twee matglazen stolpen op elkaar, aan glazen kettingen met een rij kristallen staafjes eromheen] bescheen de rafflesia's [planten] die met raffia [vezels als bindsel] opgebonden waren. Onze radio-cd-speler is kapot. Deze radicaalfeministische sujetten hebben radicaal-linkse ideeën. De RAF kan zowel de Royal Air Force zijn als de Rote-Armee-Fraktion (de Baader-Meinhofgroep – dat niet meer in VD). Wat is gangbaarder: 'railtje' of 'railsje'? Heb jij het tv-programma (teeveeprogramma, televisieprogramma) voor vanavond? Rond de rancho [landgoed Amerika] waren randjaus [in Indië: soort van voetangel van aangepunte bamboestokken] aangebracht. Die Duitse rijtjes zijn mijn hersens in gerammeid [VD – overg. – inrammeien, ook: inrammen]. De ramboersappelen [zuur, niet meer in VD] werden onder rembours [betalen bij ontvangst] verstuurd. Er was rammenas [soort radijs] en ananas. Bij rajayoga wil men het denken uitschakelen.

5. Het voorstel klinkt plausibel en raisonnabel. Sinds Nasser voert de Egyptische president de titel 'raïs'. Tast het de smaak aan als je raki [drank] in raku [oe] (zachtgebakken handgevormd aardewerk met loodglans, m.n. gebruikt in de Japanse theeceremonie) bewaart? Ach, die ratee [mislukkelinge - m. raté] met haar rapé [snuiftabak] ook. Hij heeft me een rapplement [standje, uitbrander] gegeven. De rapper [èh] heeft gerapt en daarna gerept (haastje-repje gewag gemaakt) van zijn rappartij [èh]. We rappelleren hooguit tweemaal, daarna komt de deurwaarder. Rarara, wie van jullie heeft mijn raquettes (sneeuwschoenen) gezien? Een tombola is een loterijspel; dat kan bijvoorbeeld een rad van fortuin zijn. In de woestijn vielen die paar rari nantes [zeldzame personen] niet op. De raspoetin (ook ras-Poetin is denkbaar) pakte zijn rassé (civetkat) die in het raspsel zat te wroeten. Moet je ratinéjas (ratiné jas) ook nog naar de ratsmodee [bliksem] gaan? Daar is de ratoe [titel voor vrouwelijke vorstelijke personen op Java en Madoera].

6. Opzoekwoorden zijn: ratafia [fijne likeur], ratatouille [ratjetoe], rastaquouère [vreemde snoeshaan] en ratanhiawortel [geneesmiddel, adstringerend middel – samentrekken zoals van bloedvaten]. Albert Heijn gaat ook in Duitsland beginnen; dat zal me niet alleen een
aha-erlebnis zijn maar ook een AH-erlebnis! Het Quirinaal is een van de zeven heuvels [VD arch., GB ook: heuvelen] waarop Rome gebouwd werd. Het rapsodengezelschap was rondgetrokken. Hoe schrijf je 'tête-à-tête' [gesprek onder vier ogen] en 'mer à boire' [een onbegonnen werk, een gebed zonder eind]? Ik zoek een recept voor kiesjeliesj [gefrituurd dun deeg in ruitvorm dat bij Poerim wordt gegeten = hamansoren – vgl. gremzelisj – pesachgebak]. We hebben een ouwelullen-tv (ouwelullenteevee) met een grootbeeldscherm (groot beeldscherm) gekocht. Bij de islamieten heet het Suikerfeest
Ied/Eid-al-Fitr [Offerfeest: Eid/Ied-al-Adha]. Mensen met ADHD (GB ook wel: adhd) kunnen het best ritalinnetjes [BE: rilatine] slikken. Het risaliet is een zeker deel van een voorgevel dat vooruitspringt. Poëten gebruiken soms dichterlijke vrijheden (licentiae vatum – enk.: licentia vatum, licentiae poeticae – enk.: licentia poetica). Mag je recensies schrijven zonder licentie? De persmuskiet trok rond als een razende roeland, spiedend met zijn argusogen.

7. Ik heb me daarvan recent nog recalcitrant [weerspannig] gedistantieerd. Rustend op mijn récamier [soort rustbank] luisterde ik naar de rebetika [melancholieke Griekse volksmuziek] en smulde ik van de reblochon [roomwitte zachte rauwmelkse kaas uit de Franse Savoie]. Hij heeft het razendsnel maar razend slordig gedaan. Wist je, dat de Razende Bol een plaat voor het Marsdiep bij Texel is? De raver [ee] ravede. Een rawah is in Indië een moeras, een sawa een nat rijstveld. Jij ravenaas [schoft], ze moesten je ophangen! Een ravenmoeder [ontaard, wreed] heet slechter te zijn dan ze mogelijk is. Die ravissante [verrukkelijk, betoverend] ravigotesaus [mayonaise + kruiden] zal ons nog lang heugen. Mijn oudeklareclub bestaat al lang, heel lang zelfs. We drinken vaak een recht op-en-neer [een gewone klare]. De rechtspraak wordt geacht recht doende te zijn. Je moet niet recht praten wat krom is. Kijk, het staat rechtsonder, rechts onderaan ((rechts)onderaan de bladzijde). Hij doet het meestal recht op en neer [op de gewone wijze]: hij heeft een recht-op-en-neerkarakter. Hij is meer rechtdoorzee dan zijn buurman. Die gaat(!) niet altijd recht door zee [en is dus niet rechtdoorzee] en is weleens [GB in toelichting ook wel los] achterbaks, par bricole.

8. Staat de (het) rechaud [gerechten warm houden – wel: warmhouder, warmhoudplaat] al aan? Dat is wel recommandabel [aanbevelenswaardig], ja. Een recipienda is een kandidaat-lid. Ze zaten recht tegenover elkaar (vis-à-vis). De rector magnificus moest het reçuutje hoogstpersoonlijk (af)tekenen. Een redingote is een geklede jas met twee rijen knopen. Een recul is een terugstoot. Denk hierbij ook aan recueil, fauteuil en trompe-l'oeil [uitspraak bij alle: uij]. De 'redengeving' refereert niet aan het 'redebegrip'. De referees hebben een référeetje aangespannen. Een reefer [ie] is een marihuanasigaret. Reflectie is terugkaatsing en deflexie is het verloren gaan van buigingsuitgangen; die worden dan vervangen door voorzetsels. Reinaert (nee, niet ik) stond bekend om zijn reinardieën. Hoe schrijf je: 'reïmponeren' [drukkersterm], 're-iteratief' [nieuwe herhaling],
're-importeren' [herinvoeren] en 'reïncarneren' [naar een volgend leven]? Een rek-op is een slingerplant. Wat rekwireerde het Openbaar Ministerie (OM) bij monde van de officier van justitie in zijn requisitoir [GB 2025 ook: rekwisitoor]? Wat is de essentie [grond, wezen] van zijn reminiscentie [gedachte uit verleden i.v.m. heden]? Het is een meer dan remarquabel [opmerkelijk] relict [overblijfsel – taal en biologie].

9. Deze commissie geeft relief [steun, bijstand] aan het behoud van de reliëfschilderingen. Een relâche forcée is een gedwongen oponthoud, met name bij schepen met averij. Fytoftora? Dat is een zwakziekte in aardappelloof, maar ook in de aardappelen zelf en in tomaten. Is er al iets gevonden voor die groeneplantenziekte? Stort het maar op dit goededoelenbank- of -girorekeningnummer. Zit je nichtje op een lomschool [letterwoord] of op een zmlk- dan wel zmok-school [beide: initiaalwoord]? De bikkels [keihard iemand] genoten van de (mixed) pickles [ingemaakte groenten, uitjes, etc.]. Jammer (of fijn!) voor dicteefanaten: in 'operaster' staat geen streepje! Een gitaarlick is een loopje op de gitaar; dat kun je ook in de lik [gevangenis] spelen. De afasie van Broca is het onvermogen tot spreken en schrijven, de afasie van Wernicke is het onvermogen tot verstaan en lezen. Een sick joke is een wrange, bijtende grap. De schicksalsstunde is het noodlotsuur. Ze maakte een knicksje, een reverence. Krijg jij daar nu ook een kick [aangename emotie] van? Hij gaf geen kik meer. Zij kiftten gisteren voortdurend.

10. We kregen verschillende andantes (VD ook: andante's - GB alleen bijwoord) te horen. Het kaartenhuis zag er toch soliedjes [van solied = soliede] uit. Je verging er van de rotte-eierenlucht. De Rotarians zijn via Rotaryclubs lid van de Rotary (niet de Rota! = rechtscollege van de Heilige Stoel). Wordt aldaar met een rotarytafel [draaischijf bij roterend boren] gewerkt? Driewerf neen!