3755 Dictee dinsdag 27-05-2025 (1) – dictee BeNeDictee 2025 Harderwijk – Jeroen – nummer 96

Dictee – dictees [3755]

BeNeDictee 2025 Harderwijk – Jeroen – nummer 96

De 80 vet en onderstreepte genummerde items moesten worden ingevuld.
Commentaar in blauw.

Het 1p-woord [VD, slaat op: pensioen]

1. Nog een halfjaartje, dan mag ik mij terugtrekken als eindredacteur van ‘het Joodse blaadje’. Op een dag in de 2louwmaand [januari] van 2026 is het: 3kladiladi [niet in wdb. – klap die laptop dicht], 4tabee [gegroet] NIW [Nieuw Israëlietisch - eigennaam -  Weekblad]! Weg uit de wereld van 5chabadniks [stroming binnen het chassidisme] met hun 6sjtreimels [bonthoed] en 7tsietsiet [ook: tsitses, gedenkkwasten aan het gebedskleed = talliet, talles], geen gruwelverhalen meer lezen over de 8briet mila [besnijdenis joodse jongen], geen bijschriften meer corrigeren over 9druzen [ook droezen: volk en religieuze sekte in Libanon en Syrië] die de 10aron hakodesj [heilige ark in de synagoge] ontheiligen.

2. Vrienden vragen mij steevast: “Wat ga je doen met al die vrije tijd?” 11Poe-ee [uitroep van verbazing: allemachtig], heb je ’n 12amerijtje [ogenblik]? Er is zoveel keuze! Veel jongbejaarden gaan een eindje 13nordiccen [nordic walken] over de 14driesen [braakliggende akker], waar je je ogen kunt 15weiden aan 16rijkbloeiende bermen met
17hoe-langer-hoe-liever [plant], 18herfsttijloos [idem], 19gaultheria [idem] en kruipend 20zenegroen [plant]. Eventueel zelfs te paard, in Gooise stijl met 21jodhpurs [rijbroek] en caps [hoofddeksel], zij op een 22hakkenei [damespaard], ik op een 23criollo [rijpaard gaucho’s]. Best een geinig idee.

3. Maar kan ik mij niet beter aan sport wijden? Fietsen ligt me wel, indertijd was ik de koning van de 24chasse-patate [achtervolging wielrennen]. Of zal ik eens kiezen voor zo’n moderne mengsport als 25pickleball [racketsport]? Laatst hoorde ik van iemand dat zij 26tai-chizumbade. Nou zeg! Dan denk ik: 29wordt je [= jou] niet door al die rare combiuitwassen compleet de kop gek gemaakt? Veiliger is een 30klasseloze sportclub, waar ik gewoon in een 31chris [christusstand] kan hangen in een ouderwets 32rhönrad [2 grote hoepels aan elkaar verbonden] en waar een betrouwbare 33kinesitherapeut [fysio-] – of desnoods een 34cesartherapeut [wel: caesarsalade]– op broze deelnemers let. Maar het 35allerallerbeste is natuurlijk een echte ouwelullensport als biljarten. Ik zal die [in cijfers en symbool] 3665+’ers van 37acquit [start, begin] af aan versteld doen staan met mijn 38gepiqueerde [piqué = stoot met verticale keu] ballen en flamboyante driebanders die ik
39par pistolet [uit de losse hand gestoten] aflever!

4. We zijn nog maar met z’n tweetjes, geen 40twixters [21-29 jaar, woont thuis] meer in huis, zelfs blafmans – een mix van 41Berner senner [hond] en 42dhole [idem], die huizenhoog scoorde op de 43magtest [maatschappelijk aangepast gedrag] – is allang in de hondenhemel. We kunnen gaan en staan waar we willen. Mijn 44bistronomisch [laagdrempelige, betaalbare gastronomie] angehauchte vrouw heeft de 45bahut [hutkoffer] al klaarstaan. Ze dringt aan op camperreisjes langs Italiaanse havenstadjes om de 46cacciucco [traditionele Italiaanse vissoep] en 47gnocchi [tussengerecht] met
48sint-jakobsschelpen te proberen, maar ik ben sinds een minder geslaagde 49moqueca [traditioneel Braziliaans visgerecht] in Rio de Janeiro bang voor 50ciguatera [visvergiftiging]. En bovendien, mijn Italiaans is 51schabouwelijk [ellendig].

5. Nee hoor, ik ben 52gekke Gerrit [wel: een gekke gerrit] niet. Laat ik het maar dicht bij huis houden. Ik zou bij de lokale 53papeterist [papeterie = winkel van papierwaren] een riem [hoeveelheid, bv. 500 vel] 54natsterk [bestand tegen nat worden] 55marokijnpapier [voor boekbanden of portefeuilles] of een setje 56oudhollands
[oud-Hollands papier] kunnen aanschaffen om mijn poëtische gedachten in 57ghazelvorm [Perzische dichtvorm, ook: ghazele] uit te drukken. Misschien waag ik me aan een 58chrie [behandeling van een thema naar een gegeven schema van gezichtspunten] over een actueel thema. En af en toe zal ik natuurlijk nog zo’n dicteetje in 59Schubbekutteveen [Lutjebroek, fictieve plaatsnaam in the middle of nowhere] bezoeken. Zelfs voor de taalquiz van Bert kom ik graag opdraven, nu ik weet wat een 60bahuvrihicompositum [possessieve samenstelling, vb. bleekgezicht] is en een litotes
[vb. niet gek, niet onaardig] van een 61hendiadys [bv. ‘zand en heide’ voor ‘zandige heide’] kan onderscheiden.

6. Maar met schrijverij alleen kom je de tijd niet door. De politiek trekt me geenszins, ik ben bepaald geen 62op-en-top loyale 63apptivist [app voor leden politieke partij] die dagelijks 64parforce [met alle geweld] zijn gehoor de partijstandpunten door de strot douwt. En de filippica’s van die 65brijbekken [brijen = brouwen – scheldnaam Zwollenaars] in Den Haag, met hun 66mesquinerie [kleingeestigheid] en snel 67gepikeerde [ww. pikeren, prikkelen] egootjes, stuiten me tegen de borst. Tot nu toe heb ik goed 68gecoopt [ww. copen = weten om te gaan met een probleem] met die bende van 69kardoes [grote rommel] in de 70hofstad [Den Haag], maar de laatste tijd mijd ik al die politieke 71pikuren [pikuur – steek onder water] steeds vaker. Dan trek ik me terug met een glaasje 72côtes du Rhône [wijn], laat ik een 73laidback [ingetogen, rustig] Bachconcertje via Spotify klinken en wentel me in onversneden
74je-m’en-foutisme [onverschilligheid].

7. Dat is niet bevorderlijk voor de gezondheid en bovendien vindt mijn vrouw het niet goed. 75Word je immers niet door zoveel ledigheid linea recta naar 76Vriend Hein [de dood, Magere Hein, Pietje de Dood] gejaagd? Welaan dan, laat ik de keuze nog maar even uitstellen. We kunnen een 77cope [kavel grond] kopen voor een moestuintje, onze lieve kleindochters verwennen met kleedjes in 78barbiecore [met kleur roze en glitters] … kortom: de wereld ligt aan mijn voeten zodra de AOW zijn intrede heeft gedaan in mijn leven. Dank voor uw aandacht, 79houd u kloek en 80tot mailens!

Rein: 18 fout. Met wél herhaalde lijsten (en in goede vorm) zouden dat er zeker 10 minder geweest zijn!

 

3754 Dictee maandag 26-05-2025 (1) – dictee BeNeDictee 2025 Harderwijk – René – nummer 95

Dictee – dictees [3754]

BeNeDictee 2025 Harderwijk – René – nummer 95

Lijstenmakers – (auteur: René Dijkgraaf)

De 80 vet en onderstreepte genummerde items moesten worden ingevuld.
Commentaar in blauw.

1. Onze vele digitale bezigheden kunnen ontspannende liefhebberijen in de weg zitten. Facebook en 1 insta [wel: Instagram, instafoto, ww. instagrammen] hebben leuke kanten, maar
2 TikTokjustitie [wel: tiktokken] en 3 IMSI-catchers [international mobile subscriber identity – afluisteren van mobiele telefoons – ihm-zie] zijn ronduit bedreigend. Alles 4 bijeengenomen [lemma bijeen-] kan het 5 world wide web [www] een ongunstige invloed op onze mentale en lichamelijke gezondheid hebben (6 ipadt [iPad, ww. ipadden] u maar eens om er meer over te lezen). Daarom is het belangrijk een deel van uw 7 vrije tijd aan een niet-digitale hobby te besteden, voor u 8 mortelefitikus bent.

2. 9 Tai-chi [het tae-bo, het tai chi, maar ww.
tai-chiën!] maar eens, zou ik zeggen, of maak een keuze uit de ontelbare andere hobby's. Sommige mensen nemen avond aan avond hun 10 EV [vgl. LEV – light electric vehicle] 11 onder handen. Anderen worden vrijwilliger bij het 12 NiNsee [Nationaal Instituut Nederlands Slavernijverleden en Erfenis], en weer anderen luisteren dagelijks naar
13 psytrance [uitspraak zonder p – èh]. Ook geheime verzamelingen erotica zijn ondanks
14 sociaal-maatschappelijke afkeuring erg in trek. En, nog opwindender, rechtgeaarde dicteespecialisten smullen tot in de kleine uurtjes van hun geheime moeilijkewoordenlijst, niet-zijnde een
15 robbellijst [sierlijst meubelen met kort gegolfd oppervlak]. Daar wil ik in deze 16 rijkgeïllustreerde tekst wat dieper op ingaan. Wees niet ongerust: ik ben geen 17 pythisch orakel [orakel van Delphi, monsterslang Python] en het wordt ook geen
18 khutbah [vrijdagpreek islam].

3. Mijn eigen Lijst ontstond in december 2006, toen ik deelnam aan het Groot Dictee der Nederlandse Taal. Ik werd toen door 19 maître Jacques
[manusje-van-alles], naar ik me herinner gekleed in een 20 pulli of slip-over, 21 knock-out geslagen met vijf tegen dertig fout. Ik was dus echt 22 Joppie [kind van de rekening] ... Jacques vertelde in de uitzending dat hij vaak aan lokale dicteewedstrijden deelnam, daarom vroeg ik hem tijdens de borrel hoe hij achter datum en locatie van dicteewedstrijden kwam. Zo leerde ik dat er Google Alerts bestaan, waarbij je gewaarschuwd wordt als een bepaalde term op het internet verschijnt. Bij mij werd dat 'dictee'. De 23 daarbij behorende Lijst ontstond gelijktijdig. Al snel maakten lokale dictees me een beetje 24 genotziek.

4. De Lijst is het hartenlapje van elke dicteespecialist. Het is een afspiegeling van zijn  – het merendeel is man – wensen en ambities. Ik waag me maar niet aan hypothesen over feminiene lijstkenmerken of aan grappen over 25 maenadengedrag [bacchante, volgelinge van Bacchus] van 26 b-girls [breakdance] op Maria-Lichtmis (27 Vrouwedag) ... Elke man denkt in ieder geval stiekem dat hij de langste lijst heeft, of dat lengte niets uitmaakt vanwege de superbe kwaliteit van zijn lijst. Er is ook schaamte over te korte lijstjes. Lijsten zijn krachtig: als iemand bijvoorbeeld 28 radicaallesbisch
[vgl. radicaalfeministisch] of 29 rechts-extremist fout schrijft terwijl zo'n woord in haar lijst staat, wordt de betrokken lijsteigenaar met de neus op haar tekortschietende vermogens gedrukt, want zo'n kemel voelt in retrospectief aan als 'vermijdbaar'. U kunt zich dan een echte 30 versjwartster nar [Jiddisj/ch: dwaas, idioot] voelen, of denken dat u slechts als 31 passevolant [uitgenodigd om het getal vol te maken] werd uitgenodigd.
32 Amoebedysenterie [n/s] zal er niet door
33 grasseren [van ziektes: woeden, heersen], maar soms is wel 34 odynolyse [stillen van de pijn] nodig, sommigen pleiten zelfs voor 35 moxibustie [Chinese geneeswijze].

5. Vanwege dit soort gevoeligheden zijn onze lijsten strikt geheim. Ze worden nooit openlijk besproken of uitgewisseld en lijstverbindingen bestaan niet.
36 Bisbilles [gekibbel] louter over lijsten maakte ik ook nog nooit mee. Toch ben ik 37 erachter gekomen dat een van de topspecialisten zijn lijst, die hij in de loop van de jaren in schriftjes vastlegde, ook woord voor woord insprak op cassettebandjes
(38 compact discs [cd’s] bestonden nog nauwelijks). Die bandjes gebruikte hij om woorden als
39 spectrumquartet [in vieren gesplitste lijn in een spectrum, niet: kwartet!], 40 raad van elf [assisteert Prins Carnaval] en 41 r.-k. kerk door zichzelf aan zichzelf te laten voorlezen in de maanden voorafgaand aan het jaarlijkse Davidsfondsdictee.
42 'Ernaar toeleven' was een understatement voor zijn stemming tijdens de voorbereiding. De ínhoud van zijn lijst bleef weliswaar diep verborgen, maar effectief was die wel: destijds won hij minstens zo vaak dicteewedstrijden als die Bredanaar tegenwoordig.

6. Jullie lijstschaamte zal ik proberen te verminderen door ongegeneerd te vertellen over de mijne, in de hoop dat jullie niet denken 'maak je 43 wejiewerig' [wieberig , weg]. Zo'n openbaring voelt aan als een striptease, maar gelukkig kan ik door mijn overdaad aan zelfvertrouwen bijna nooit 44 toebloks staan [blokken takel tegen elkaar, hoger kan niet].

7. Mijn Lijst beslaat een Excelpagina van ongeveer 150 bij 220 cellen en telt dus meer dan dertigduizend termen, verdeeld over meer dan dertig rubrieken. Het gaat me te ver om de Woordenlijst en Van Dale jaarlijks woord voor woord door te nemen, maar elk spellingkundig probleem dat ik ooit tegenkwam staat erin, inclusief alle fouten en 45 recidieffouten [opnieuw vertonen schijnbaar genezen ziekte – of, hier: fout] die ik ooit in dictees maakte. Recent voegde ik nog
46 Post-Acute Sequelae of COVID-19 [VD - PASC - long covid] toe en het feest 47 Onnozele-Kinderen. Als 48 chef de bureau heb ik nou eenmaal mijn eigen 49 bbbg [buitengewone bevoegdheden burgerlijk gezag]. Hij bevat nochtans ook woorden uit andere teksten die ik onder ogen kreeg, zoals myriaden Reindictees en Frank Denys' 50 neologismenlijsten (denk daarbij aan 51 8D-audio [geluid lijkt afkomstig uit bronnen die om de luisteraar heen bewegen], 52 alla puttanesca [met puttanescasaus] en 53 kawaii [neologisme: Japanse levensstijl – let op: kawai – zelfde uitspraak! = bonen als hangertje is geen neologisme]).

8. Veel termen komen meer dan eenmaal voor, sommige misschien wel tien keer. Dat komt door mijn oefenmethode: mijn iMac leest me 54 grazioso [bevallig] gerandomiseerde porties van vijftig woorden voor. Als ik, ondanks mijn
55 hbs B-opleiding, bij zo'n sessie een term fout schrijf, voeg ik hem opnieuw toe. Hoe slechter ik een woord onthoud, hoe vaker het dus terugkomt bij het oefenen. Excel is – ook voor de dictee-enthousiast – een bijzonder handig programma, hoewel je er soms wel een 56 Eben-Haëzer [steen der hulp – vaak op gebouwen: tot hiertoe heeft de Heer ons geholpen] bij nodig hebt. Naast het automatisch genereren van willekeurige voorleeslijsten, heb ik ook profijt van tabellen waarin ik lastig te spellen woorden rubriceerde. Zo is er bijvoorbeeld een 57 sheet [transparant blad overheadprojector] met honderdtwintig dieren die de dictee-evolutie overleefden door hun lastig te spellen namen, waaronder niet alleen de 58 braque ariégeois [zekere jachthond] en de 59 mangabey [hondaap], maar ook gewoon 60 cyperse [zekere huiskat] en
61 Siamese katten [= siamees!]. Er is er ook een met zo'n vierhonderd Franse leenwoorden, gerubriceerd naar met en zonder streepjes en naar de aanwezigheid van een 62 kuut [accent aigu, acutus] op de 63 e'tjes. Bij het schrijven van dictees kijk ik ook vaak naar mijn vierhonderd religieuze termen, denk daarbij aan 64 dhuhr (of 65 dohr – gebed kort na middaguur - islam), 66 sjema jisraël [belangrijk joods gebed] en 67 Vette Donderdag.[laatste donderdag voor vasten] En dan heb ik het nog niet eens gehad over de pagina 'Altijd fout', en de – met name voor jullie – belangrijke lijst 'Voor in dictees', waarin woorden stonden als 68 'geïkat' [ikatten – zeker weefsel] en 69 Dáil Éireann
[ka­mer van af­ge­vaar­dig­den in Ier­land]. 'Voor in dictees' is uiteraard streng beveiligd!

9. 70 A je to [taak waarvoor je niet geleerd hebt, tot een goed einde brengen]! Met deze
71 mise au point [van: mettre au point] hoop ik lijstopenheid te hebben gestimuleerd. Maar maak u niet ongerust: als ik uw lijst een keer mag lezen, zal ik echt geen woorden overnemen in die van mij! We moeten de komende maanden onze lijsten trouwens grondig doornemen, want kort na 72 dierendag
[= Werelddierendag] zal het honderdste BeNeDictee plaatsvinden. Let hierbij met name op kleding en stoffen, zoals 73 kaïn pandjang [Javaans kledingstuk], iets als 74 brandebourgs [op uniform], of 75 boernoesen [uitspraak z, lange mantel met capuchon]. Ook eten is dicteematig altijd populair, bijvoorbeeld 76 ikan bali [gerecht met makreel en sambalsaus], 77 paling in 't groen [gestoofd, met zekere saus] en 78 lapkous [= labskous, zeker gerecht (p zit tussen b en s in)].

10. En ten slotte: mijn geheugen wordt slechter, maar ik heb veel vrije tijd en met intensief oefenen zal ik
18 oktober mijn dertigduizend woorden waarschijnlijk wel uit het hoofd kennen. Een
79 livesinfonietta-uitvoering [live ook los?: TA: mag ook los, afhankelijk van de uitspraak] of een
80 Drs. P-optreden zit er niet in, maar als ik na afloop mijn overwinning vier, zal Rien raar opkijken!

Rein: 31 fouten. Ik heb de laatste tijd alleen aan het updaten van de 3800 blogposts gewerkt (ik ben bij 1700). Als ik recentelijk nog mijn lijsten had doorgewerkt, had ik zeker 10 á 15 fouten minder gehad …

 

3753 Dictee zondag 27-04-2025 (1) – dictee Groot Dictee der Nederlandse Taal Rekto:Verso 2025 √ x

Dictee – dictees [3753]

Groot Dictee der Nederlandse Taal Rekto:Verso 2025

Dikthee (auteur: Karel De Sadeleer)

Alinea 0 was alleen de inleiding, werd alleen voorgelezen, hoefde niet te worden opgeschreven en telde ook niet mee!
0. De jonge Andreas, een Duits-Tadzjiekse Foucaultexegeet [Michel Foucault, Frans filosoof], wordt graag gesoigneerd [verzorgd] door Anna Lopez, z’n Filipijnse eega. Zij is de ascetische [systematische onthouding van zingenot uit religieuze overwegingen, al of niet gepaard met zelfkastijding] bolleboos in huis en hij, naar verluidt, de bon vivant, zij het Sancho Panzaësk (*). Pyknisch [kort en gezet] van de rachitis [Engelse ziekte] noemt men hem soms. Sinds kerst rochelt Anna non-stop bloedfluimen op. Volgens de dokter is het longemfyseem. Andreas gelooft dat het licht betijt; hij heeft altijd de komiekste ideeën erop nagehouden [GB, VD: eropna houden], maar z’n wappie [gekke **] omgang met longziekten spant even de expatkroon [langere tijd in het buitenland]. Anna Lopez is karakteristiek clement [mild] en noemt z’n houding een reflectie van een te antedateren [ook: antidateren, andere uitspraak] chiliasme [geloof in een duizendjarig vrederijk op aarde] voor incels [jongeman die tegen zijn zin geen seksuele relatie heeft en de schuld daarvoor zoekt bij de vrouwen in het algemeen], bijgekleurd door het sikkeneurige symboolfetisjisme overgehouden aan z’n postcommunistische opvoeding.

* Taaladvies NL: sanchopanzaësk - 'losgeweekt' van de originele figuur en nu allegorisch bedoeld.
** Volgens VD mag het bnw. ‘wappie’ alleen predicatief gebruikt worden, GB noemt die beperking – als gebruikelijk – niet!

1. Heel onschuldig is d’r emfyseem niet. Anna Lopez moet als de wiedeweerga het ziekenhuis in, d’r keuken uit. Volgens de dokter kan de resuscitatie [reanimatie] een maand duren. Bezoek van Andreas mag ze niet.

2. Om niet helemaal de voeling met z’n huwelijk te verliezen werkt Andreas zich volcontinu door het compromittante traktaat dat Anna Lopez net voor kerst had gepubliceerd over prekapitalistisch rentmeesterschap, en dat, in de bib [bibliotheek] geprangd [gekweld] tussen antihegeliaanse godsbewijzen en het gecoiffeerde thomisme van haar vicerector, toch een verbijsterende hoeveelheid lezers vond. Helemaal thuis in het academisme [schoolse regels] van z’n vrouw is hij niet, maar Andreas meent op de pagina’s [2 x letters] drieëndertig tot tweeënvijftig toch het dedain [minachting] te herkennen van de op hasjiesj en manchego [Spaanse schapenkaas] grootgebrachte [letters] mei achtenzestiger [vreemd, beter: mei (')68’er – volgens mij in beide gevallen geen streepje, vgl. gen Z’er *] die d’r vader was.

* Taaladvies NL: meiachtenzestiger of mei '68'er

3. Halfweg begreep hij dat d’r tekst bestond bij gratie van een pointillistische [schilderen met puntjes en streepjes] drum-’n-bassmoraal die in d’r jeugd geannoteerd was geweest met de partijoekazes van pa Lopez. Vader had er een commemorabel genoegen in geschapen z’n dochter zowel flatulente [opgezette buik, winderigheid] geopolitiek als rapsodische [mengelmoes] keukenmores bij te brengen. Nadat hij haar bijvoorbeeld de werking van de elektrische combioven had uitgelegd, stapte hij naadloos over op een exposeetje opgetakeld aan de sociopolitieke dogma’s die het kapitalistische Westen steeds vaker outsourcet [uitbesteden] aan de
BRICS-landen [oorspronkelijk: Brasil, Russia, India, China, South-Africa]. Samengevat: van te hete camembert kabbelt je buikvet boller.

4. Soms, gevangen tussen ataxie [stoornis in de samenwerking van de spieren] en ataraxie [volstrekte gemoedsrust, onbewogenheid], en met de inhoud van een fles beaujolais hergistend tussen larynx [strottenhoofd] en coccyx [staartbeen of stuit, niet in wdb.], ligt Andreas in z’n crapaud te dromen van de halloumischotel met bataatpuree, koolsla-romanescopesto en hollandaisesaus die z’n vrouw in d’r oven placht te schuiven. Is hij droevig? Niet echt. Na twee weken echter, terwijl hij op de pot door de virulente [aanstekend] antropoceenquatsch [zeker tijdperk] van mobisodes [GB, aflevering televisiedrama – mobiel + episode] en andermans socials zit te quadden [met een quad rijden, ook: quatten - andere uitspraak], begint hem − oblomov [kleine letter!] of eenzame dégénéré − opeens de volledige reikwijdte te dagen van z’n voor poststructuralisten hoogsteigenaardige [niet los; VD hoogst bw. … als de volgende …]
je-m’en-foutisme [onverschilligheid] vis-à-vis [recht tegenover] z’n eega en d’r longen. Is dat de honger? Ongetwijfeld. Mist hij Anna Lopez? Wellicht. Zal hij alles doen om haar te zien? Dat weet hij zelf niet.

5. Andreas slaat aan het kokkerellen. Wat hij al weet is dat pocheren [gaar maken in een bijna kokende vloeistof] staat tot braiseren [smoren] als spuiten tot slikken. Of was het vice versa? Door de keuken man(o)euvreren pikte hij op als een civetkat labomuizen. Binnen de kortste keren heeft hij een favoriet gerecht: champignongnocchi met gekonfijte shiitake [Japanse paddenstoel] en ibericoham om te beginnen, lamscouscous [koeskoes is een dier] met pastinaakcrème erbovenop. Lekker geil! Stante pede [onmiddellijk] staat hij te dromen als een foodaficionado bol van de culinaire aspiraties. Een plebejische [vulgair, plat] staminee [de-woord, vr., betekenis: kroeg] of een kakkineus restaurant met renommee [goede naam, wel: par renommée = bij toeval]? Misschien. Maar om te beginnen: een culinaire bijbel. Het concept? Het Westen koloniseert non-stop de keuken van het Midden-Oosten en Noord-Afrika. De titel? ‘Van kabbala [geheime leer joden middeleeuwen] tot Kabylië [beter: de Kabylen], met een pitstop [GB/VD ook: pitsstop] in Piëmont [NTU, ook: Piemonte - andere uitspraak]’. Copyright: de keukenprins himself.

6. Wat zal − hoe heet ze ook alweer − Anna Lopez daarvan zeggen? En waar blijft ze?

 

3752 Dictee maandag 15-04-2025 (1) – dictee Groot Dictee van Oisterwijk 2025 √ x

Dictee – dictees [3752]

Groot Dictee van Oisterwijk 2025

Na het eclatante echec van vorig jaar had ik me voorgenomen om niet meer naar Oisterwijk te gaan. Toen er echter per mail een vriendelijke uitnodiging kwam om mee te doen, ben ik toch maar weer gezwicht. En zeker niet ten ondomme (nutteloos), naar bleek. Prima organisatie, mooie dicteetekst, maar zeker niet gemakkelijk. Jammer dat er net als vorig jaar maar 5 deelnemers waren, maar ja, hopelijk gaat de aanhouder winnen. De sfeer was erg gemoedelijk en gezellig. De auteur verklapte nog dat ze het dictee door AI had laten maken (ChatGPT), maar dat ze er nog wel wat aan had bijgeschaafd. De tekst was niet overal ‘logisch’, maar het geheel is toch een leuk en aantrekkelijk dictee geworden. Voorlezen: prima, bijna alles verder ook; er is altijd wel wat te zeuren: we kregen ongelinieerd papier, maar alla. Alles overziende geef ik dit dictee een dikke 9!

Groot Dictee van Oisterwijk 2025 (dat was de titel - auteur: Anke van Herk)

1. In een Hilversumse studio zat een bont gezelschap rond de ovale talkshowtafel: een oud-Kamerlid, een tatoeëerder, een lid van een a-capellakoor en een blaséë [de-woord] recensent.

2. De discussie ging over exitstrategieën van jongeren in de agglomeratie: hoe hbo'ers zich staande houden tussen graffiti, tofoeschnitzels
[GB/VD ook tofu en daarnaast tahoe – andere uitspraak] en torenhoge huurprijzen.

3. “De maatschappij is apathisch.” stelde het
oud-Kamerlid, wiens standpunten eerder publiekelijk waren gedesavoueerd [loochenen, wraken]. “Er is geen plaats meer voor idealisme.”

4. “Misschien,” zei de tatoeëerder, “maar dat klinkt wel erg voor de hand liggend. Zijn we heden ten dage niet meer dan consumptieartikelen?”

5. Te midden van deze socratische dialoog verscheen Ilja Leonard Pfeijffer [telde niet mee] op het beeldscherm, die voorlas uit zijn chef-d’oeuvre [meesterwerk] over een belligerente [van een staat: oorlogvoerend ...] Griek in Noordoost-Macedonië.

6. De recensent rolde met zijn ogen. “Dit wordt een larmoyant [huilerig, klagend] welles-nietesspelletje. De oplossing ligt niet in nostalgie of kunst, maar in beleid.”

7. Op dat moment floepte het scherm uit. Iemand had per ongeluk het bestand gedeletet.

8. Het koorlid barstte uit in een euforische hymne, die echter klonk als de snerpende aandrijving van een hogesnelheidstrein.

9. In de coulissen, naast een ladekast vol vergeten scripts, verzuchtte de interim-producer: “We hebben geen verhaal meer.”

10. “Jawel,” zei de stagiaire [vrouw!], terwijl zij een gletsjer op het scherm projecteerde. “We maken er een metafoor van voor smeltende idealen.”

11. Iedereen knikte. Per se origineel was het niet, maar het werkte.

Rein 1 fout (chef d’oeuvre), beste plaatselijke deelnemers 14 en 18 fouten.

 

 

3751 Dictee zondag 13-04-2025 (4) – dictee BeNeDictee 2025 Aalsmeer – Huib – nummer 94 √ x

Dictee – dictees [3751]

BeNeDictee 2025 Aalsmeer – Huib – nummer 94

De 80 rood en vette (genummerde) items moesten worden ingevuld

Recht en krom (auteur: Huib Boogert)

1. De 1. strafrecht(s)pleging in Nederland ligt op haar gat. Er zijn te weinig cellen en te weinig
2. cipiers. De 3. staatssecretaris van 4. Justitie en Veiligheid overweegt 5. licht( )gestrafte gevangenen twee weken eerder vrij te laten. Het kostte de 6. bewindsvrouwe bij de stemming op dinsdag 1 april jl. bijna de politieke kop. Deze vervroegde vrijlating is nieuw in Nederland, maar – naar het schijnt – al 7. usance in België.

2. Dan zijn er ook nog de 8. delinquenten die hun straf niet ondergaan, maar die vrij rondlopen vanwege die 9. cellen- en personele tekorten. En vergeet niet de 10. criminelen die 11. toedeledokie [wel: okidoki!] riepen en de wijk namen naar het buitenland. 12. Rechterlijke vonnissen worden
13. dusdoende niet 14. geëxecuteerd. Zéér frustrerend voor de 15. magistratuur.

3. Die wantoestand wordt nog 16. verergerd door een tekort aan menskracht bij het 17. Openbaar Ministerie. Immers, er zijn te weinig 18. officieren van justitie, waardoor de strafzaken zich ophopen.

4. In Nederland worden de zwaardere misdrijven (bijvoorbeeld het aansmeren van
19. subprimehypotheken [rommelhypotheek met dubieus onderpand] aan 20. naïevelingen) 21. ten laste gelegd op basis van het 22. Wetboek van Strafrecht. De ‘zware’ verdachten verschijnen doorgaans voor de meervoudige strafkamer van de rechtbank, die uiteindelijk als een soort 23. loya jirga [landelijke raad van stamhoofden in Afghanistan] een 24. foudroyant [bliksemend, als de bliksem] vonnis velt, digitaal of op 25. calicotpapier [katoenachtig]. Dan gaat de 26. onschuldpresumptie [veronderstelling] in de kast.

5. De Nederlandse landkaart is verdeeld in elf
27. arrondissementen, die elk één rechtbank hebben. Die rechtbanken huizen doorgaans in statige gebouwen, waar de 28. juridische werkkamers zijn ingericht met 29. campêchehouten meubelen en een keurig 30. gemopte vloer.

6. Er is veelal ook een inpandig
31. à-la-carterestaurant, waar (ook) de
32. pro-Deoadvocaten uit de 33. confrérie een
34. gyozagerecht [Chinese keuken: soort van gefrituurde wonton] kunnen nuttigen en een
35. advocateborrel of een 36 advocaatje kunnen genieten. Als dessert staat vaak een plankje
37. grana-padanokaas [van koemelk] op tafel. Het is voor de hele 38. bups [boel] een 39. obesogene [obesitas veroorzakend] omgeving!

7. Terwijl in het restaurant de maaltijd
40. gesavoureerd [genieten] wordt, buigen elders in het gebouw drie rechters in 41. raadkamer zich (in het kader van 42. lik-op-stukbeleid) over de strafzaak van een 43. malafide knaap uit de
44 ahmadiyyabeweging [stroming binnen de islam, gesticht door Mirza Gulam Ahmad], die een dik
45. dossier heeft opgebouwd van fraude en
46. flessentrekkerij en over wie nu een vonnis in
47. journalees taalgebruik moet worden gewezen.

8. De bewijzen 48. à charge en 49. à décharge moeten worden afgewogen, alsook de
50. getuigenverklaringen en (uiteraard) de eigen verklaring van de verdachte, die steeds beweerde dat hem alles 51. per arabier [bij toeval] was overkomen. Toch viel het
52. requisitoir/rekwisitoor [eis OM] van het 53. OM niet in zijn voordeel uit.

9. De rechtbank achtte het misdrijf bewezen en velde een vonnis waarvan de verdachte zich het
54. apelazarus schrok. Hij had gehoopt op
55. niet-ontvankelijkheid, maar de uitspraak werd een ware 56. jobstijding voor hem.

10. Maar geen nood, hij kan nog altijd 57. contrair gaan [in beroep]. Hij kan in 58. appel bij het
59. gerechtshof in het betrokken ressort. En 60. ten slotte staat via 61. cassatie ook nog de weg naar de 62. Hoge Raad open.

11. Een gevangenisstraf wordt in Nederland uitgezeten in een cel in een 63. penitentiaire inrichting [p.i.], maar ja, zoals gezegd: die cellen zijn 64. momentaan overvol. Mochten de rechters in hun vonnis voor een geldboete kiezen, dan hoeft de verdachte niet te 65. panikeren: die straf kan
66. eenvoudigweg via een 67. en-ofbankrekening voldaan worden. Maar wie niet betaalt, kan een
68. deurwaardersexploot of uiteindelijk een
69. conservatoir beslag [door de schuldeiser] verwachten.

12. Vrijspraak hoort ook tot de mogelijkheden. Dat zal de 70. politici in het 71. kabinet-Schoof goed uitkomen. Want dan is er géén celruimte nodig …

13. Overigens kent België, anders dan Nederland, voor zware misdrijven het systeem van de
72. juryrechts(s)praak [ss – GB]. Daartoe wordt een 73. hof van assisen samengesteld, bestaande uit een voorzitter en twee 74. assessoren, én een jury met twaalf 75. gezworenen, gekozen uit het volk. De 76. procureur des Konings fungeert als aanklager.

14. De zittingen duren doorgaans lang en trekken veel 77. publieke belangstelling. De jury beslist over het schuldig of onschuldig. In geval van schuldigverklaring bepalen de drie rechters de straf.

15. In Nederland wordt de openbare behandeling van een strafzaak door een meervoudige strafkamer doorgaans afgesloten met het 78. dictum [slotsom] ‘Uitspraak over 14 dagen’.

16. Maar daarmee komt allerminst een einde aan de chaos in de 79. tenuitvoerlegging van opgelegde straffen. Het blijft tobben. Is het vreemd, dat
80. Vrouwe Justitia af en toe een traantje laat …?

 

3750 Dictee zondag 13-04-2025 (3) – dictee BeNeDictee 2025 Aalsmeer - Dian – nummer 93 √ x

Dictee – dictees [3750]

BeNeDictee 2025 Aalsmeer – Dian – nummer 93

Leuk! Een nieuw experiment! Een invuldictee, waarbij 77 maal een IPA-notatie (zie hiervoor in het dictee zelf) met stippeltjes erachter ertoe moest leiden dat de deelnemer op de stippeltjes het woord of de uitdrukking schreef, die bij die notatie behoorde.

Voorbeeld:

(27) /ɑ̃trəʃɛ̃elu/ ………………………………
De deelnemer moest dan invullen:
Entre chien et loup (E – begin zin!)

De voorlezer hoefde eigenlijk niets te doen. Haar opmerkingen en hints waren mooi meegenomen, maar in feite volstond het invulformulier!

De 77 in te vullen items zijn in rood en vet weergegeven (en genummerd!)

Fonetisch schrift (auteur Dian van Gelder)

Met een (1) big smile op mijn gezicht nodig ik jullie uit voor dit taalkundig (2) experiment. Simpelweg goed luisteren, letten op de (3) context en gewoon opschrijven wat er volgens de (4) uitspraaknotatie in het woordenboek, al fonetisch in de invulvelden staat. Het is wel een beetje zware kost.

Fonetiek/Fonologie
De fundamentele klanken waaruit onze (5) usus loquendi bestaat, zijn het onderwerp van twee deelgebieden binnen de taalkunde, de fonetiek en de fonologie.

Fonetiek
De fonetiek bestudeert (6) articulatorisch de productie van spraakklanken door de spraakorganen, (7) akoestisch met de klank van taal als (8) continu (9) geluidssignaal de eigenschappen van spraak op (10) fysisch gebied en (11) auditief de waarneming van spraakgeluiden.

Fonologie
Fonologie of klankleer is de tak van de
(12) linguïstiek die zich primair richt op de vorming en functie van fonemen, de spraakklanken in het taalsysteem. Op taalgebied vertoont fonologie raakvlakken met (13) bewustzijnspsychologie en (14) sociologie. In de fonologie bestaat onderscheid naar twee varianten. In de (15) diachronie wordt beschreven hoe klanksystemen in de loop van de tijd veranderen. In de (16) synchronie vooral hoe het klanksysteem van een bepaalde taal op een bepaald moment in elkaar zit. (17) Prosodie is ritme en
(18) intonatie van de stem bij het uitspreken van een zin of zinsdeel.

Fonologie beschrijft klankverschuivingen zoals:
•    De (19) elisie ofwel het weglaten van een klinker op het eind van een woord als het volgende met een klinker begint of het weglaten van een onbeklemtoonde klinker.
•    De (20) procope ofwel het weglaten van een klinker of medeklinker voor in een woord.
•    De (21) apocope ofwel het weglaten van een letter(greep) aan het einde van een woord.
•    De (22) syncope ofwel het weglaten van een (mede)klinker midden in een woord.
•    Het (23) syncoperen ofwel een klank in het midden van een woord laten wegvallen.
•    De (24) prothesis ofwel het aanvoegen van een vocaal of consonant voor een woord.

Fonologische processen
De fonologische processen richten zich onder andere op de grammaticale structuur van talen. Regels die specifiek van toepassing zijn op morfemen zijn
(25) lexicaal. Een ander belangrijk onderwerp van studie is klankwisseling ofwel (26) alternantie.

Geschiedenis
(27) Entre chien et loup werd in een
(28) überbrettl, een (29) literair/litterair (30) café chantant, in een (31) cenakel, van (32) ceux qui savent beschikkend over (33) flux de paroles, waaronder een (34) associate professor en een (35) foniater, de basis voor de fonologie gelegd. Dit naar aanleiding van het (36) paradepaard en
(37) succesnummer, (38) vient de paraître, in
(39) écriture artiste ofwel impressionistische prozastijl en gekenmerkt door (40) syntagma en
(41) syntaxis.

Fonetisch alfabet
Eigenlijk is fonetisch schrijven dus het schrijven zoals een woord uitgesproken wordt. Een fonetisch
(42) alfabet wordt gebruikt voor een nauwkeurige (43) transcriptie van elk opeenvolgend spraakgeluid. Men zet streepjes /.../ om een woord om aan te duiden dat het fonetisch geschreven is. Het bekendste voorbeeld van een fonetisch alfabet is het International Phonetic Alfabet (IPA), van de International Phonetic Association (ook afgekort als IPA). Denk je inmiddels: “Geef mijn (44) portie maar aan Fikkie!”, ik ga wel voor (45) India pale ale!

Klankinventaris van het Nederlands
Het Standaardnederlands kent ongeveer
40 verschillende fonemen. Een foneem kan zijn een
(46) consonant of een klinker. Een (47) occlusief is een afsluitende medeklinker. Medeklinkers ondergaan doorgaans regressieve (48) assimilatie van de stem. Door (49) sandhi worden de eind- en beginklank van opeenvolgende woorden of delen van een samenstelling (gedeeltelijk) gelijk. Een
(50) liquida is een medeklinker die bij de
(51) articulatie een vloeiend (52) karakter en weinig (53) obstructie heeft. (54) Anaptyxis is inlassing van een klinker, de (55) svarabhaktivocaal (de toonloze e of sjwa) tussen twee medeklinkers ter vergemakkelijking van de uitspraak. Een
(56) affricaat is een klank die als (57) explosief begint en als (58) fricatief eindigt. Tweeklanken of diftongen zijn klankreeksen die sterk (59) dynamisch zijn. De (60) continuant is een spraakklank waarvan de luchtstroom bij de articulatie niet wordt onderbroken. Halfrijm is gelijkheid van klank ofwel door gelijkheid van de klinkers van de beklemtoonde lettergrepen: (61) assonantie of klinkerrijm, ofwel door gelijkheid van de medeklinkers:
(62) acconsonantie of medeklinkerrijm.
De (63) hendekasyllabus is een elflettergrepig vers.

Als voorbeeld enkele uitspraken van r
De uitspraak van het foneem /r/ verschilt veel per gebied en kan ook voor individuele sprekers verschillend zijn. Over het algemeen komen voor:
•    De variant (64) alveolair ofwel de oorspronkelijke uitspraak die als standaard wordt gezien. De variant (65) uvulair die kenmerkend is voor het zuiden en zuidoosten.

In de praktijk is het (66) idiolect van de (67) native speaker, het samenstel van de individuele karakteristieke spraakgewoonten.

Van spraak naar muziek. Het stond in de
(68) cicerone. Een klank-en-lichtspel ofwel (69) son et lumière, een schouwspel van muziek en licht als toeristische attractie, met een (70) appoggiatura (71) con sordino en (72) appassionato.

Was dit nu een makkie, een fluitje van een cent,
(73) piece of cake, (74) not my cup of tea of een (75) hell of a job?

In dit tranendal: (76) in hac lacrymarum valle.
Uw troosteres der bedrukten: (77) consolatrix afflictorum.

Rein: 8 fouten (waarvan 3 echt onnodig), Birgit 9, rest meer.

3749 Dictee zondag 13-04-2025 (2) – dictee Groot Dictee van Hengelo 2025 √ x

Dictee – dictees [3749]

Groot Dictee van Hengelo 2025

Geen titel (auteur: Theo Hakkert)

1. Ontsteld zat de chef-kok van het driesterrenrestaurant [3 sterrenrestaurant] in de feeëriek verlichte eetzaal, die vroeger een refectorium van een klooster van de orde der cisterciënzers [in VD: orde der benedictijnen] was geweest, te bladeren in een lilakleurig poesiealbum [ook: poëziealbum, andere uitspraak] dat de garçon hem zojuist, met een besmuikte glimlach, had overhandigd.

2. Deze derdegeneratieallochtoon, een charmante flierefluiter die het prestissimo tot maître had gebracht en voor wie het Nederlands bepaald geen ver-van-mijn-bedshow was, had dit liber amicorum [bundel korte bijdragen van een groot aantal personen] zelf geconcipieerd. Ook al was zijn baas geen paleoloog [oudheidkundige], hij zou door het craquelé [met haarscheurtjes] van de bladzijden en het scabreuze jargon subiet weten dat het hier een brisant [explosief] manuscript betrof, even singulier [bijzonder] als een incunabel [met losse letters gedrukt boek] op perkament of het manuscript van Van den vos Reynaerde.

3. Terug in de keuken fluisterde * hij de commis de cuisine [leerling-kok], die hij als allrounder had geholpen met de mise-en-place [gereed­maken van alles wat nodig is voor de bereiding van de gerechten] van de zee-egel met quinoa [zaden van de gelijknamige plant] onder een exquis [geen e,
het-woord] laagje vadou [VD: vadouvan = een oosterse kruidenmix] van hollandaiseschuim [met eieren gebonden warme botersaus], het hoofdgerecht dat geen middenklassengezin zich kon permitteren, in * dat hun plan naar wens verliep. Ze waren ’s mans gejeremieer zat.

* Deze tangconstructie is minder gewenst!

4. Meesmuilend zagen ze hoe hun patron ideeëloos met zijn linkerwijsvinger [GB] door de cappuccino roerde. Of het nieuwe aed-apparaat [automatische externe defibrillator – hartstarter] al was geïnstalleerd, vroeg de stagiair zich grinnikend af toen ze hun baas onsamenhangende termen als kaketoe, mond-en-klauwzeer en somnambulisme hoorden stamelen. Toen de restaurateur klaar was met prakkiseren [ook: prakkeseren, andere uitspraak] en het vermaledijde boekwerk in een kwispedoor [spuwbak] begon te proppen, wisselde zijn personeel een high five uit. De coauteurs van deze vileine pastiche [slechte nabootsing] wisten nu zeker dat ze met Moederdag een dag vrij zouden hebben. Nu tweede paasdag nog.