2523 Dictee maandag 20-12-2021 (1) dictee Dictee van de dag (428) √ x

Dictee – dictees [2523]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee OUD 429, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (428)

1. Een marshmallow is een zoete lekkernij. Het lieveheersbeestje is naar de Lieve-Heer genoemd. Het Lieve-Vrouwemeisje in de processie kweekte thuis (onze)lievevrouwebedstro. Het lijdt geen twijfel dat lijf om lijf vechten hetzelfde is als een lijf-aan-lijfgevecht. In de lightrail [tram, metro] creëerde hij een light verse [amusementspoëzie]. Op het zeilschip moesten de lijpo's, waaronder lijsjes-weetal [en de jan-weetal] met de lijsjes-albed(r)il, alle lijzeilen [onder de wind] bijzetten. Het limbisch systeem [zetel emotie en kortetermijngeheugen] vind je in de hersenen. De limbo's komen uit Limbabwe [Limburg]. Lilliputters zien er soms lila-achtig uit. Lik op stuk geven is nogal wat anders dan een
lik-op-stukbeleid. Hij was een vent van likmevestje, gezien al dat lijntrekken. Een ligue is een verbond. De Ligurische kust is het deel van de kust van Italië om Genua. De linneaanse [Linnaeus] taxonomie [classificatie] is algemeen gebruikelijk [planten]. De line-up van de cricketers maakte een stoere indruk. In de limousine maakte hij een limerick over de limousin [groot vleesrund].

2. Wat begin je nog zonder Hyves, Twitter, LinkedIn en Facebook? Er was limonade gazeuse en limonade-extract. Een limquat [dwergcitroentje] en een kumquat [lijkt op sinaasappel] zijn allebei zuur. Na de linzensoepmaaltijd dronken we lindethee [n/s]. Het liernurstelsel is een rioleringssysteem. De ontdekte Lineair A-inscriptie was werkelijk wereldschokkend. Het is witte flip met die twee (dus zeker niet: Flip en Jacob = dat past nie bij elkaar). De insecten werden weggeflit [ww. flitten] met de flitspuit tijdens de best wel, maar toch voor hun beider bestwil, broodnodige flitsscheiding. Waar dankt fluitenkruid zijn naam aan? Daar kun je fluitjes van maken. De baseballclub is kortelings ter ziele gegaan. Hij heeft de flowerpower nog bewust meegemaakt. Er was een bloemenpracht die Eden (het Paradijs) nooit gekend heeft. Waar gebruik je floridawater [SR: reukwater] voor? Met flor wordt de schimmellaag op sherry aangeduid. Ik wil foeyonghai (en golauyoek). Een foerier zorgt voor foerage: hij moet de 'spullen' fourneren [verschaffen]. Waar gaat jullie fly-drive(vakantie) (fly-and-drive) naartoe? Breng nu fluks [snel] die fluxmeter [voor de magnetische flux, stroom] eens terug! Flusjes [zo-even] wilde je nog wel!

3. Hier, je flûteje champagne. Eindelijk kon hij zich te ruste [VD ook: te rusten, ter ruste, ter rust; GB ook nog: te rusten] begeven en zijn hoofd op het fluwijn [kussensloop] te ruste leggen [+ variaties]. Folliculaire zakjes (follikels) zijn eiblaasjes. Die fokkenmaat is helemaal mijn maat niet! Fonduen zonder fonduestel [uitgaan van znw. – ook wel ww., GB, dan: fondustel] gaat lastig. Piet wilde ook een kaasfonduetje organiseren. Hier volgt een aantal interessante adjectieven: dodecafonisch [met twaalftoonsmuziek], eufonisch [welluidend], kakofonisch [slecht samenklinkend], quadrafonisch (VD ook: quadrofonisch – stereofonie met 4 kanalen), symfonisch [harmonisch geheel], aerofonisch [met een aerofoon, zoals fluit en orgel], cryptofonisch [met een cryptofoon, scrambler - ww. scrambelen of scramblen], magnetofonisch [met magnetofoon, bandrecorder], mobilofonisch [telefoon bij voer- en vaartuigen] en semafonisch [via een pieper]. Footloose organisaties hebben geen specifieke vestigingsplaats. Het NCRV-programma heette indertijd 'Farce Majeure', force majeure is overmacht. Forechecking komt voor bij ijshockey. De forsgebouwde [GB, VD] man plukte de forsythia. Een fortnight duurt twee weken. Het fortuynisme [gedateerd] is op z'n retour. Een fossa is een fretkat. Is dat een fourwheeldrive (4wd, 4 wheeldrive, fourwheeldrive)? Grand(s) foulards liggen op stoelen en banken.

4. Loodzetten [bij drukkers] is vervangen door fotozetten. Een fourniturenzaak kan van alles fourneren [leveren]. Bedoel je de Zwitserse 'frank' (GB) of de Franse 'frank' ['franc' is vrijwel uitgebannen]? Of mag je beide termen in alle gevallen door elkaar gebruiken? Van VD wel. Ik kom in allen gevalle naar het dictee, beloofd is beloofd … Een franc-tireur was een gewapende burger. De anglofielen [voorliefde voor Engels en de Engelsen] brachten niet veel meer uit dan een beetje Franglais [Frans, doorspekt met Engels]. Zullen we er een Franse cognac [geen Hollandse = vieux] op drinken en een fransje [o.a. Goudse kaas] bij eten? De Franse Revolutie begon in 1789. Een seizoenarbeider in Frankrijk [bijv. vanuit Nederland] is een fransman. Freatisch is het grondwater betreffende. De freelancejournalist [freelance journalist] was ingehuurd voor het freestyleskiën [freestyle skiën], het freejazzfestival [znw.] en de freefightcompetitie [znw.]. Wat heeft een Franstalige en Franssprekende fransoos in Frans-Polynesië te zoeken? De Franse strategische kernwapens worden met 'force de frappe' aangeduid. De fransmanbirambi [boom] heeft niets met blimbing [een zure vrucht] te maken (en ook niet met blingbling = opvallende versiering]. Een fricassee is een schotel met verschillende spijzen. Dat was een freudiaanse [iets uit het onderbewustzijn] verspreking. Hij was een internationaal erkende kei in frescoschilderen.

5. Freon [verzamelnaam voor cfk-producten, chloorfluorkoolstof] wordt in koelmachines gebruikt. Hij was een frenetiek [dol, razend] frenoloog [schedelkundige]. De full house (bijv. 3 azen en 2 achten) stond in fullcolourdruk in de bridgefolder. De woorden 'ftisis' [tering] en 'ftaalzuur' [1,2-benzeendicarbonzuur] zijn onuitspreekbaar. Met 'fruits de mer' [mv.] en 'frutti di mare' wordt een schaal- en schelpdierengerecht aangeduid. Fungi zijn zwammen, een funerarium is een rouwcentrum. Een fuseepen zit in de auto bij het wiel. Er is fyto- [plantaardig] en zoöplankton [dierlijk]. Ganzen gakken. Gabarit (GB; mal, vorm, sjabloon; VD: gaberiet) heeft met fietspaden, kunststoten en massaproductie te maken. Op de Galapagoseilanden (GB, VD) komen galapagosschildpadden voor. Het gallicanisme is een stroming in het Franse katholicisme [FR onafhankelijk van Rome – ultramontanisme]. Een gallicisme is trouwens een naar het Frans gevormde uitdrukking [fruits de mer i.p.v. zeefruit].

6. Hier volgt nog een dicteewoordenserie: una serie (in één reeks, onafgebroken), kostbare tapisserieën (geweven wandtapijten), patisserie (banketbakkerij), leprozerie (voor melaatsen), niaiserie (onnozelheid), japonaiserie [snuisterijen, japannerie], chinoiserie [kunstvoorwerpen], confiserie [snoepwinkel], causerie en carrosserie. Hij had een jezuscomplex en dat trok leed aan. Gezocht op '*aker' en gevonden: bookmaker [bookie, met gokkantoor], breaker (bij zendamateurs - breekt in bij lopend contact), cocktailshaker (shaker), engeltjesmaker [onbevoegd aborteur], fiaker (fiacre, rijtuig), gennaker (groot voorzeil), godverzaker, hijlikmaker [koek], intaker, ladyspeaker, loudspeaker, mattemakolmaker [quasikoper op de markt, handlanger], loentjesmaker [vertelt leugenverhalen], de Maker (Schepper), moneymaker, native speaker, pacemaker, reinmaker(!) [schoonmaker suikerfabriek], quaker [godsdienstige sekte, pacifistisch], sneaker (sportschoen), soaker (waterpistool), spinnaker (GB ook n, ballonfok), streaker [naaktloper], typetjesmaker [typejesmaker, tiepjesmaker], Spaanse waker (windwijzer op masttop), Zaligmaker, glazenmaker (insect), carrièremaker, clichémaker en oorlogswinstmaker (oweeër, ow'er).

7. Het malocchio is het boze oog, net als de ograi. Dat weet je vast wel: Pinokkio (letterlijk: dennenappel * zie onder) is de naam van een ledenpop, hoofdfiguur van het bekende kinderboek van Collodi. Benigne is goedaardig en maligne kwaadaardig. Een petit mal is een absence en mammelukken zijn Egyptische soldaten. Een sociaal geograaf houdt zich bezig met sociaalgeografische problemen, een literair historicus met literair-historische. R.I.P., requiesca(n)t in pace, rest in peace: hij ruste in vrede. Hij was kunst- en literatuurminnend
(3 maal GB ook: tt - doe bij dictee 1 t!). Zijn ribfluwelen (ripsfluwelen) nieuwe werkpak voldeed prima. Een lisenenbekleding werd gebruikt in de romaanse bouwstijl. Van lipgloss krijg je glanzende lippen. De lionne du jour is de heldin van de dag. Die liquette [mv. n/s] [dat hemd] wordt weinig gebruikt. Welke planten behoren tot de lisdoddenfamilie? Een likeur is geestrijker dan liquor (sterkwater – aaneen!). Hij staat in de opstelling linksmidden. 

* 2025 GB: pinokkioneus en pinocchioneus, VD: pinokkio (grote leugenaar) en pinokkioneus - wel in etymiologie: Pinocchio.

8. Let op: liquefactie is vervloeiing. 'Dat is zo gek nog niet' is een voorbeeld van een litotes [overdrijven door ontkenning]. Javanais is gebak van laagjes biscuit en crème au beurre. De loddenvisserij vind je in Finland. Op het WK voetbal werd een loepzuiver doelpunt afgekeurd. Kijk die Lochemer lobbesen (loebassen – hond, sul) nu eens! Lochemer bergkristallen komen uit de Lochemer Berg. Dat het boek in kwartoformaat gebruikt moest worden, kwam pas loco quarto [in de vierde plaats]. Een llanero is een herder die de llano's [boomloze grassteppe] bewoont. Staat deze boot op Lloyd's-lijst? Beide echtparen sliepen in lits-jumeauxs. Het live-tv-debat [live tv-debat] in die
live-uitzending [live uitzending] is ook in een liveopname [live opname] op een live-elpee [live elpee] te beluisteren. Niet iedereen wist de live pornoact [livepornoact] te waarderen. De loerah [dorpshoofd op Java] dronk loewak(koffie) [door de ratten gegeten en uitgeworpen]. Een loganbes is half braam, half framboos. De (briggse – grondtal 10) log log van tien biljard is een: reken maar na - 10^10. Een longsleeve is een T-shirt met zeer lange mouwen. We gaan lombokkers [soort aardnootjes] pellen.

9. Hij was een lombrosotype, een geboren misdadiger. Lombardse [begin zin] bonen en een lombards hoen komen uit Lombardije. Dat stak de lont in het kruitvat. Zij verbleef op de logeabele longstayafdeling. Het look-zonder-look is een tweejarige, kruisbloemige plant. De lorkenboom heet zo (naar de lariks), de sporkeboom naar de sprokkelmaand. Met losgeschroefde vulpen werden die woorden los geschreven. Moet je 'los- en laadbedrijf' aaneenschrijven? In een
lpg-installatie zit liquefied petroleum gas. Voor een lsd-trip heb je lysergeenzuurdi-ethylamide [Duits: säure] van node. Loutre is otterbont. Een windhapper [luchthapper, via patrijspoort] moet lucht happen, een vis ook. Doe niet zo lul-de-behangerig, lul-de-behanger! Het lulletje rozenwater, hij stond vaak voor Jan Lul, was een echte janlul en was met een tepeltje taptemelk getrouwd. De lullensmid [tandarts] speelde in zijn vrije tijd op de lullepijp [doedelzak, ook: microfoon, mike]. Wat is het wezenlijke verschil tussen Luikerwaals [taal van de Luikerwalen] en koeterwaals [gebrabbel, gebroken Hollands]?

10. De Luikenaar had niet veel op met die Luikerwalen. Zijn luid sprekende stem ('luidsprekend' willen we voor apparatuur - zoals een luidspreker reserveren - kijk ook bij lemma 'schreeuwerig') was luid klinkend. Een lugerpistool is een parabellum. Een galoche is een overschoen, de galoet is de diaspora. Een gander is een mannetjesgans. Gamma-ijzer is stabiel rond de [cijfers] 1000 [letters] graden Celsius. Een gamma-uil is een gammavlinder. De garage-eigenaar had gangreen (koudvuur) aan zijn been (of figuurlijk: aan zijn broek). 'Gannef' heeft twee meervoudsvormen: gannefen en ganneven (GB ook nog: gannefs). Een ganglion is een zenuwknoop. De fijngestampte bast van de garoe(boom) is een blaartrekkend middel.