2456 Dictee dinsdag 02-11-2021 (1) dictee Dictee van de dag (380) √ x

Dictee – dictees [2456]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee 477 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (380)

1. Hoeveel keer doen jullie het? Hoe vaak? Is retsina een sterkedrank (GB ook: sterke drank)? Ja, witte Griekse harswijn. En metaxa (niet in wdb.): merknaam van een Grieks wijndistillaat met een hoog alcoholpercentage? Ja, dus. De bovenleiding is kapotgetrokken. Door force majeure gaat het kaasfonduetje niet door: we fonduen dus niet. Foudroyant gangreen is zich snel uitbreidend koudvuur. De F1-fan en zijn kompaan verdroegen de beide compagnons niet. Een fouetté is een verlengde pirouette. Een francala is een breed Turks stokbrood. Een kordelier is een minderbroeder. Kunnen guereza's ftisis [tering] krijgen? Frisia non cantat: in Friesland wordt niet gezongen. De frisee [krulandijvie] werd op een fritporseleinen [van (ook:) frit(te) dus] schaal opgediend. Fulltimejournalisten [fulltime journalisten] zullen als regel fulltime [bijw.] werken. Zegt de fytopathologie [plantenziektekunde] ook iets over fytocide [stof die planten doodt]? Hij is een echte
flux-de-bouchespreker [is welbespraakt - flux de bouche, flux de paroles]. Een culi is een gourmet, een foodie. Een foergon (niet in VD) is een vrachtwagen. Hebben jullie al gefonduud? Foliumzuur is
N-pteroyl-L-glutaminezuur. Wat zijn de follikels van De Graaf (graafse follikels)? Antwoord: eiblaasjes!

2. Het Nederlandse 'paté' komt van 'pâté de foie gras' en niet van 'pâte' (verflaag). Voor de groten waren er fourrés [koekjes met middenlaag van crème], voor de kleinen fourreetjes. Fourragères [schouderkwasten met koorden] vind je op uniformen. De fosburyflop [hoogspringen: ruggelings] werd perfect uitgevoerd. Met een forensentrein (GB/VD ook: forenzentrein) kun je forenzen (VD alleen z, GB ook: s ). Daarna heb je geforensd (GB dus ook: t). Een frankipaal is een betonpaal, een frankolijn een patrijs. Hij forwardde direct het e-mailbericht. Framboesia is een tropische huidziekte. In het foyertje werd veel kwaaiigheid geuit. Met de fraîcheur [frisheid] van limoenen danste de Française de française [een dans]. Hebben franquisme [Spanje] en franskiljonisme [BE] iets gemeen? Nee, hooguit de kleine f. Het stond er echt in kapitalen: FRELE MAITRESSE GEVRAAGD [dan geen diakritische tekens]. Als frêleste heb ik toen maar gereageerd. In de Franse Savoie en Frans-Polynesië verorberden meerdere fransozen een fransje [klein stokbroodje]. Wist je dat Frederik van Eeden (g)een freatofytenfreak [putplant] was? De freelance eindredacteur [freelance-eindredacteur] had een freelancecontract [freelance contract].

3. Vrijheid, blijheid: freefighten is vechten met een miniem aantal regels, bij freejazzmuziek ligt de nadruk op improvisatie, freestylen is improviseren (in de sport: hij freestylet, ik freestylede), free publicity [gratis reclame in de media] is mooi meegenomen, een free kick krijg je bij het voetballen en freetraders [voorstander vrije handel] zijn voor free trade. Fair trade (voorbeeld: fairtradecacao) ten slotte is eerlijke handel. Hij vertoont freeridersgedrag [geen lid van de vakbond, wel profiteren ervan]. We kregen fricandeaus [mager stuk kalfsvlees] en fricasseeën [fijngehakt vlees met pikante saus]. Ik friemelde in de mieren die in mijn handpalm wriemelden. Fryslân boppe [Friesland boven, leve Friesland]! Krijg de ftisis [tering] met je ftaalimide [vaste stof, gebruikt voor syntheses]. In froufrous zit crème au beurre. Dat is nog eens iets geheel anders dan een crème-ei! Een frivolité kan tot hors-d'oeuvre dienen. De frulleman [knoeier] wilde aan zijn baard frunniken. Het friste water komt uit Spa. Dat gietijzer is gelouterd [gezuiverd], gepuddeld [ə], gefrischt, gefrist.

4. Jij rock-'n-rolde en ik heb ook gerock-'n-rold. Ik fietscros op mijn MTB-model [mountainbike]. Een masalaatje is een specerijenmengseltje. Is de demi-monde [de wereld van de schijnbaar fatsoenlijken die het echter met de moraal niet zo nauw nemen] maar half zo slecht als de beau monde [high society, hogere klasse, die veel uitgaat]? In het Oranje-elftal spelen oranjehemden. Is een duümviraat [tweemanschap, consuls oude Rome] twee derde van een triumviraat [driemanschap, idem]? Als skiester ski ik heel vaak. Mijn man skiede altijd mee. De kolonisten (settlers) trokken in colonne op. Red Bull is een energiedrankje. Ook op de Vastenavonden in het verleden vastenavondden we. Hij werkt off screen (niet op het scherm met de pc – niet in wdb.). Nederland heeft een middenwesten, Amerika een Midden-Westen. De nijlkrokodil heeft zijn habitat [natuurlijk woongebied] in de Nijlvallei. De dadeloze dadelplukker ging dientengevolge dadelloos naar huis. Hij kon de bal in tikken, dat doelpunt was een intikkertje. Wat is de bedoeling van een
à-propostussenwerpsel [daar valt mij juist in ... à propos, apprepo, apperpo]? Het was een ideeëloos bedrijf: dat bleek uit de lege ideeënbus. De ecotaks is een soort van groentaks [belasting].

5. Tijdens het gothicfestival werd in de gotische kerk uit de gothic novel [griezelroman, middeleeuwen] voorgelezen. Leden van de Vereniging van Vrouwelijke Studenten Leiden (VVSL) werden èles genoemd. Als je iemand een kontje geeft, geef je hem een gatje. Heden ten dage kun je 'gewoon' naar Vianen [stadje aan de Lek] gaan. Vroeger ging je dan te gronde, je bankroet of failliet tegemoet. Hij was een tae-bo- en tai-chifanaat (die beoefent dus tae-bo en tai chi). Onverbiddelijk en onmiddellijk werd er gestopt. In de taxfreeshop [GB, VD] kocht hij meerdere taxfree artikelen. Een bucardo is een pyreneeëngeit. Kwantiseren is uitdrukken in quanten [natuurkunde]. De geilbak [geilaard] verdronk in de gijlkuip [gistkuip]. Hij stond bol van de geile en lascieve [wulps] lubriciteit [grove zinnelijkheid]. Haal niet door elkaar het chijl (chylus), vet bevattende lymfe, en het chijm (chymus), de spijsbrij in de maag. De BSE [GB in toelichting ook wel: bse bse =
be­zin­kings­snel­heid van ery­tro­cy­ten] is de overbekende gekkekoeienziekte [boviene spongiforme encefalopathie].

6. Gazpacho is koude soep en een gaultheria is een plant. De gamay is een wijnsoort uit de Côte d'Or. Een galoche is een overschoen en een gamellehut [n/s] een bijkeuken aan boord. Garçonnières zijn vrijgezellenwoningen. De garde-manger [lid keukenbrigade voor koude schotels] parkeerde zijn inboedel in de garde-meuble [opslagplaats]. Oma is in het gagastadium (gagaë stadium). Galactorroe is melkvloed (en galactische stelsels zijn melkwegstelsels), een gaine [èh, ə] is een elastisch buikkorset en gabbro is een grofkorrelig gesteente dat bestaat uit basisch plagioklaas en augiet. Ze had een fullcolourportret van de vermiste. Fungicide [stof ter bestrijding van schimmels en paddenstoelen] is de vijand van de fungilore [folklore van paddenstoelen en schimmels]. Hij droeg fumé [bnw.] brillenglazen. Realo's [met realpolitik] houden het langer uit dan fundi's [politiek vanuit principes]. Hier snap ik geen fuck [helemaal niets] van. Fysisch-chemische processen kun je nooit fysischgeografisch verklaren. Wijnstokken zijn een fylacterion [toevluchtsoord] voor fylloxera [druifluis, geen mv.].

7. De ganzen gakkerden (gaggelden, gakten – kenmerkend geluid geven). Het stond in galjard (gaillard) gedrukt: een gaillarde is een Italiaanse dans en een gaillardia een plant. Een gallijer [galbak, chagrijn, sacherijn] leidt geen gal, maar lijdt aan chagrijn (sacherijn). Ze sloten een galantuomo's agreement [herenakkoord, gentleman's (ook: e) agreement]. Gants mousquetaires zijn handschoenen met grote kap. Ganja (uit het Hindi) klinkt minder belastend dan marihuana. Het guillemetje [<] komt niet van een ganzenvoetje maar van de drukker Guillaume. Corpsstudenten kennen het Gaudeamus (igitur, juvenes dum sumus – (laten we dus vrolijk zijn zolang we nog jong zijn)). De blaaskaak, de pocher, de gascogner, grossierde in gasconnades [opschepperij]. Voor zijn garrotteren [wurgen met touw] had hij [als galgenmaal] nog ragout gegeten. Garnisairs [ingelegerde soldaten] horen in een garnizoen thuis. De gaurs [groot rund] [gau-wər – g van goal] leken het hele veld te vullen. Gaufreren is plooien met een
plooi-ijzer. De gargantueske [overdadig in voedsel en drank] gargouille [waterspuwer – nou ja] kon je niet overzien. Het Geitje schitterde. De gebriljanteerde [tot briljant geslepen] steen blonk.

8. Gebastioneerd is van bastionnetjes voorzien. Een shockjock is een shocking diskjockey (deejay, dj) die van choqueren (ook: shockeren) zijn handelsmerk heeft gemaakt. De poëten vormen samen het genus irritabile vatum [het prikkelbare dichtersgeslacht]. De gepard, het jachtluipaard, en de gerbil (steppemarmot, renmuis, woestijnrat) gingen gebukt onder de forse stress van de ghibil, de hete woestijnwind in Noord-Afrika. In de dierentuin troffen we ook nog aan: de steppelynx (caracal), de quagga (steppezebra), de steppewolf (coyote), de steppeolifant [n/s] (in de savannen/s levende Afrikaanse olifant), de manoel (steppekat) en de Nubische wilde ezel (steppe-ezel). Als je de steppeflora en -fauna bestudeert, kom je vast ook nog wel de savannebuffel tegen. Gethsemane (VD) is de Hof van Olijven (olijfhof, olijvenhof). De Olijfberg is de plaats van de hemelvaart van Jezus.

9. Een Turkse scheldnaam voor alle niet-moslims is giaur [gaa-voer]. Hier volgen ten slotte nog wat dicteetoppers: geisslerse buis (voorloper van de gasontladingslamp), gere-integreerd, geisha-allures, genuïen en genuïniteit, consanguien en consanguiniteit, gekrookterieters (uiterste rechterzijde van de Gereformeerde Bond in de vroegere Nederlandse Hervormde Kerk, nu PKN), gelaatsscan, gelijkmaken (met een bulldozer) en gelijkkomen (bij voetbal). Gelijkklinkende instrumenten zullen assoneren, gelijk klinken. Ook: geltharing (mannetje), de Gelukzalige Eilanden (de Canarische Eilanden) en genderdysforie (transseksualiteit). Ga vooruit en steek daar je giraffennek [giraf + fen komt vaker voor dan giraffe + n/s] voor uit! Geelpelde kippen worden apart gehouden. Een geek [ie] is een computerfreak [ie]. De patiënte was gecontra-indiceerd voor een ruggenprik.

10. Is goedendagzeggen deftiger dan gedag zeggen? De geinponem heeft geïnternet en zijn klacht geuit. Met epateren (épater le bourgeois) wordt overdonderen bedoeld. Hij voelde zich ten achter gesteld (en leed onder die tenachterstelling). Ze leek op een gefacelifte assepoes en leed aan een gefakete kwaal. Dat fonduetje was letterlijk gefundenes Fressen voor hem. In Vlaanderen is verkeerdjassen [= geerten] gegeerd [gewild, gezocht]: er wordt heel wat afgegeert. Googelaars [oe] [ww. googelen] zijn kunstenaars en goochelaars [oo]. Dit vlees is op de grill gegrild. Vroeger werd er gejijd en gejoud, nu alleen nog maar gejouwd. Heeft deze ijsbeer geijsbeerd? We verwachten dat de teams gelijk opgaan. Het is 'mêlee' en 'mêleren', 'gelee' en 'geleren'. Hij dronk gemillesimeerde [van datum voorzien, van de beste kwaliteit] wijn.