Dictee – dictees [3754]
BeNeDictee 2025 Harderwijk – René – nummer 95
Lijstenmakers – (auteur: René Dijkgraaf)
De 80 vet en onderstreepte genummerde items moesten worden ingevuld.
Commentaar in blauw.
1. Onze vele digitale bezigheden kunnen ontspannende liefhebberijen in de weg zitten. Facebook en 1 insta [wel: Instagram, instafoto, ww. instagrammen] hebben leuke kanten, maar
2 TikTokjustitie [wel: tiktokken] en 3 IMSI-catchers [international mobile subscriber identity – afluisteren van mobiele telefoons – ihm-zie] zijn ronduit bedreigend. Alles 4 bijeengenomen [lemma bijeen-] kan het 5 world wide web [www] een ongunstige invloed op onze mentale en lichamelijke gezondheid hebben (6 ipadt [iPad, ww. ipadden] u maar eens om er meer over te lezen). Daarom is het belangrijk een deel van uw 7 vrije tijd aan een niet-digitale hobby te besteden, voor u 8 mortelefitikus bent.
2. 9 Tai-chi [het tae-bo, het tai chi, maar ww.
tai-chiën!] maar eens, zou ik zeggen, of maak een keuze uit de ontelbare andere hobby's. Sommige mensen nemen avond aan avond hun 10 EV [vgl. LEV – light electric vehicle] 11 onder handen. Anderen worden vrijwilliger bij het 12 NiNsee [Nationaal Instituut Nederlands Slavernijverleden en Erfenis], en weer anderen luisteren dagelijks naar
13 psytrance [uitspraak zonder p – èh]. Ook geheime verzamelingen erotica zijn ondanks
14 sociaal-maatschappelijke afkeuring erg in trek. En, nog opwindender, rechtgeaarde dicteespecialisten smullen tot in de kleine uurtjes van hun geheime moeilijkewoordenlijst, niet-zijnde een
15 robbellijst [sierlijst meubelen met kort gegolfd oppervlak]. Daar wil ik in deze 16 rijkgeïllustreerde tekst wat dieper op ingaan. Wees niet ongerust: ik ben geen 17 pythisch orakel [orakel van Delphi, monsterslang Python] en het wordt ook geen
18 khutbah [vrijdagpreek islam].
3. Mijn eigen Lijst ontstond in december 2006, toen ik deelnam aan het Groot Dictee der Nederlandse Taal. Ik werd toen door 19 maître Jacques
[manusje-van-alles], naar ik me herinner gekleed in een 20 pulli of slip-over, 21 knock-out geslagen met vijf tegen dertig fout. Ik was dus echt 22 Joppie [kind van de rekening] ... Jacques vertelde in de uitzending dat hij vaak aan lokale dicteewedstrijden deelnam, daarom vroeg ik hem tijdens de borrel hoe hij achter datum en locatie van dicteewedstrijden kwam. Zo leerde ik dat er Google Alerts bestaan, waarbij je gewaarschuwd wordt als een bepaalde term op het internet verschijnt. Bij mij werd dat 'dictee'. De 23 daarbij behorende Lijst ontstond gelijktijdig. Al snel maakten lokale dictees me een beetje 24 genotziek.
4. De Lijst is het hartenlapje van elke dicteespecialist. Het is een afspiegeling van zijn – het merendeel is man – wensen en ambities. Ik waag me maar niet aan hypothesen over feminiene lijstkenmerken of aan grappen over 25 maenadengedrag [bacchante, volgelinge van Bacchus] van 26 b-girls [breakdance] op Maria-Lichtmis (27 Vrouwedag) ... Elke man denkt in ieder geval stiekem dat hij de langste lijst heeft, of dat lengte niets uitmaakt vanwege de superbe kwaliteit van zijn lijst. Er is ook schaamte over te korte lijstjes. Lijsten zijn krachtig: als iemand bijvoorbeeld 28 radicaallesbisch
[vgl. radicaalfeministisch] of 29 rechts-extremist fout schrijft terwijl zo'n woord in haar lijst staat, wordt de betrokken lijsteigenaar met de neus op haar tekortschietende vermogens gedrukt, want zo'n kemel voelt in retrospectief aan als 'vermijdbaar'. U kunt zich dan een echte 30 versjwartster nar [Jiddisj/ch: dwaas, idioot] voelen, of denken dat u slechts als 31 passevolant [uitgenodigd om het getal vol te maken] werd uitgenodigd.
32 Amoebedysenterie [n/s] zal er niet door
33 grasseren [van ziektes: woeden, heersen], maar soms is wel 34 odynolyse [stillen van de pijn] nodig, sommigen pleiten zelfs voor 35 moxibustie [Chinese geneeswijze].
5. Vanwege dit soort gevoeligheden zijn onze lijsten strikt geheim. Ze worden nooit openlijk besproken of uitgewisseld en lijstverbindingen bestaan niet.
36 Bisbilles [gekibbel] louter over lijsten maakte ik ook nog nooit mee. Toch ben ik 37 erachter gekomen dat een van de topspecialisten zijn lijst, die hij in de loop van de jaren in schriftjes vastlegde, ook woord voor woord insprak op cassettebandjes
(38 compact discs [cd’s] bestonden nog nauwelijks). Die bandjes gebruikte hij om woorden als
39 spectrumquartet [in vieren gesplitste lijn in een spectrum, niet: kwartet!], 40 raad van elf [assisteert Prins Carnaval] en 41 r.-k. kerk door zichzelf aan zichzelf te laten voorlezen in de maanden voorafgaand aan het jaarlijkse Davidsfondsdictee.
42 'Ernaar toeleven' was een understatement voor zijn stemming tijdens de voorbereiding. De ínhoud van zijn lijst bleef weliswaar diep verborgen, maar effectief was die wel: destijds won hij minstens zo vaak dicteewedstrijden als die Bredanaar tegenwoordig.
6. Jullie lijstschaamte zal ik proberen te verminderen door ongegeneerd te vertellen over de mijne, in de hoop dat jullie niet denken 'maak je 43 wejiewerig' [wieberig , weg]. Zo'n openbaring voelt aan als een striptease, maar gelukkig kan ik door mijn overdaad aan zelfvertrouwen bijna nooit 44 toebloks staan [blokken takel tegen elkaar, hoger kan niet].
7. Mijn Lijst beslaat een Excelpagina van ongeveer 150 bij 220 cellen en telt dus meer dan dertigduizend termen, verdeeld over meer dan dertig rubrieken. Het gaat me te ver om de Woordenlijst en Van Dale jaarlijks woord voor woord door te nemen, maar elk spellingkundig probleem dat ik ooit tegenkwam staat erin, inclusief alle fouten en 45 recidieffouten [opnieuw vertonen schijnbaar genezen ziekte – of, hier: fout] die ik ooit in dictees maakte. Recent voegde ik nog
46 Post-Acute Sequelae of COVID-19 [VD - PASC - long covid] toe en het feest 47 Onnozele-Kinderen. Als 48 chef de bureau heb ik nou eenmaal mijn eigen 49 bbbg [buitengewone bevoegdheden burgerlijk gezag]. Hij bevat nochtans ook woorden uit andere teksten die ik onder ogen kreeg, zoals myriaden Reindictees en Frank Denys' 50 neologismenlijsten (denk daarbij aan 51 8D-audio [geluid lijkt afkomstig uit bronnen die om de luisteraar heen bewegen], 52 alla puttanesca [met puttanescasaus] en 53 kawaii [neologisme: Japanse levensstijl – let op: kawai – zelfde uitspraak! = bonen als hangertje is geen neologisme]).
8. Veel termen komen meer dan eenmaal voor, sommige misschien wel tien keer. Dat komt door mijn oefenmethode: mijn iMac leest me 54 grazioso [bevallig] gerandomiseerde porties van vijftig woorden voor. Als ik, ondanks mijn
55 hbs B-opleiding, bij zo'n sessie een term fout schrijf, voeg ik hem opnieuw toe. Hoe slechter ik een woord onthoud, hoe vaker het dus terugkomt bij het oefenen. Excel is – ook voor de dictee-enthousiast – een bijzonder handig programma, hoewel je er soms wel een 56 Eben-Haëzer [steen der hulp – vaak op gebouwen: tot hiertoe heeft de Heer ons geholpen] bij nodig hebt. Naast het automatisch genereren van willekeurige voorleeslijsten, heb ik ook profijt van tabellen waarin ik lastig te spellen woorden rubriceerde. Zo is er bijvoorbeeld een 57 sheet [transparant blad overheadprojector] met honderdtwintig dieren die de dictee-evolutie overleefden door hun lastig te spellen namen, waaronder niet alleen de 58 braque ariégeois [zekere jachthond] en de 59 mangabey [hondaap], maar ook gewoon 60 cyperse [zekere huiskat] en
61 Siamese katten [= siamees!]. Er is er ook een met zo'n vierhonderd Franse leenwoorden, gerubriceerd naar met en zonder streepjes en naar de aanwezigheid van een 62 kuut [accent aigu, acutus] op de 63 e'tjes. Bij het schrijven van dictees kijk ik ook vaak naar mijn vierhonderd religieuze termen, denk daarbij aan 64 dhuhr (of 65 dohr – gebed kort na middaguur - islam), 66 sjema jisraël [belangrijk joods gebed] en 67 Vette Donderdag.[laatste donderdag voor vasten] En dan heb ik het nog niet eens gehad over de pagina 'Altijd fout', en de – met name voor jullie – belangrijke lijst 'Voor in dictees', waarin woorden stonden als 68 'geïkat' [ikatten – zeker weefsel] en 69 Dáil Éireann
[kamer van afgevaardigden in Ierland]. 'Voor in dictees' is uiteraard streng beveiligd!
9. 70 A je to [taak waarvoor je niet geleerd hebt, tot een goed einde brengen]! Met deze
71 mise au point [van: mettre au point] hoop ik lijstopenheid te hebben gestimuleerd. Maar maak u niet ongerust: als ik uw lijst een keer mag lezen, zal ik echt geen woorden overnemen in die van mij! We moeten de komende maanden onze lijsten trouwens grondig doornemen, want kort na 72 dierendag
[= Werelddierendag] zal het honderdste BeNeDictee plaatsvinden. Let hierbij met name op kleding en stoffen, zoals 73 kaïn pandjang [Javaans kledingstuk], iets als 74 brandebourgs [op uniform], of 75 boernoesen [uitspraak z, lange mantel met capuchon]. Ook eten is dicteematig altijd populair, bijvoorbeeld 76 ikan bali [gerecht met makreel en sambalsaus], 77 paling in 't groen [gestoofd, met zekere saus] en 78 lapkous [= labskous, zeker gerecht (p zit tussen b en s in)].
10. En ten slotte: mijn geheugen wordt slechter, maar ik heb veel vrije tijd en met intensief oefenen zal ik
18 oktober mijn dertigduizend woorden waarschijnlijk wel uit het hoofd kennen. Een
79 livesinfonietta-uitvoering [live ook los?: TA: mag ook los, afhankelijk van de uitspraak] of een
80 Drs. P-optreden zit er niet in, maar als ik na afloop mijn overwinning vier, zal Rien raar opkijken!
Rein: 31 fouten. Ik heb de laatste tijd alleen aan het updaten van de 3800 blogposts gewerkt (ik ben bij 1700). Als ik recentelijk nog mijn lijsten had doorgewerkt, had ik zeker 10 á 15 fouten minder gehad …
Geen opmerkingen:
Een reactie posten