Dictee – dictees [3373]
Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com
Oefendictee maart 2019 (1), geheel herzien naar situatie 2023
Dictee van de dag (1011)
Oefendictee maart 2019 (1)
1. Uit de taal Zoeloe van de Zoeloes kennen we de volgende woorden: amaas (alastrim = huidziekte, kafferpokken), impala (soort antilope), kwela (jazzy dansmuziek uit de Zuid-Afrikaanse townships), nyala (soort antilope, koedoe), sangoma (Afrikaanse traditionele genezer en waarzegger), vuvuzela (olifantentrompet) en Zoeloes als bnw. [Zoeloe = 'hemel']. Een decagram (dag) is honderd (100) decigram (dg). De dinar is wijdverspreid: Bahrein (BHD), Algerije (DZD), Irak (IQD), Jordanië (JOD), Koeweit (KWD), Libië (LID), Servië (RSD), Soe/udan (vroeger: SDD - nu SAR - riyal), Tunesië (TND) en voormalig Joegoslavië (YUM). "Wat nu?", dixit Pichegru (Pichegru dixit - zei Pichegru). Wat doet de doodlewebapp [afspraken vastleggen, meerdere personen, soort agenda]? Het zij maar weer eens gezegd: S.P.Q.R. staat voor Senatus Populusque Romanus: senaat en volk van Rome.
2.
"Het drentenieren hoeft niet per se in Drenthe plaats te vinden,
maar het drenthe(leven)gevoel krijgen
wel', zei de Drentenaar (wiens
schaapjes nog maar net op het droge stonden)
tegen een Drentse die al jarenlang van het zwitserlevengevoel genoot
tussen de ericaceeën [heidefamilie;
erica = dopheide] in Erica
(plaatsje in
Drenthe). Gezocht op *bert:
camembert (kaas),
colbert (jas,
kostuum), flobert (tuingeweer),
gilbert [Gb
– cgs-eenheid van magnetomotorische kracht (thans
uitgedrukt in ampères - A)], lambert
[(in Amerika wel
gebruikte)
eenheid van lichtsterkte overeenkomend met 1 lumen per cm2
lichtuitstralend oppervlak (symbool:
L, la)], lubbert (sul,
sufferd), luibert (ooievaar),
robert [witte
krodde = een eenjarige plant uit de kruisbloemenfamilie (Thlaspi
arvensi),
ook: dubbeltjeskruid, schildkruid, waterroos (beter:
waterrozen)
en zandbes], sportcolbert en
herencolbert. En niet vergeten: Schubert, Lucebert, hij liefhebbert,
het schip dobbert op de golven, Albert (koning
der Belgen - 2024 koning Filip), Norbert
regelt het, hij versombert nogal, het
zeil labbert
(slap
bewegen).
3. Ome Gevert is dood, ome Hebbert(!) leeft nog: het is beter te ontvangen dan te geven ... Uit de kruisbloemenfamilie [cruciferen – kruisbloemen] verder nog: aubrietia, barbarakruid, boerenkers, bosveldkers, herderstas(je), herik (hederik), judaspenning, onze gebruikelijke koolsoorten, maca [uit de taal Quechua – kèh-tsjoe-waa], peper- of mierikswortel, pinksterbloem, priemkruid, raap = knol, raket = rucola, randjesbloem (begijntje), rijzaad, rotsschildzaad, scheefbloem (iberis), scheefkelk, snavelhauwtje, steenraket (wilde dragon), torenkruid, twijgzandkool, varkenskers, veldkers (koekoeksbloem, pinksterbloem), viermachtig [bnw., plantkunde], violier, vroegeling, waterkers (cresson), zandkool, zandraket, zeekool, zeeraket en zeeviolier. Een sinksenbloem is een pinksterlelie.
4.
Gezocht op *berd: belabberd, bobber(d)
[dikkerd],
dooramberd (met
amberkleur), duimberd
[duimshout],
geamberd, hebberd(!
hebzuchtig persoon), schobber(d)
[haveloos, berooid
persoon, schobbejak], tabberd [=
tabbaard, toga], tobber(d)
[stakker,
piekeraar, v.: tobster],
uitgelubberd [van
kleren: vorm verloren hebben],
zijberd (treeplank),
schrobberd, etc. [iemand
die schrobt] en gerubberd. Het
parvo(virus)
veroorzaakt de vijfde ziekte [rode uitslag,
lichte koorts]. Vivere parvo is van weinig leven. Hij schonk
me een parvum non parvae amicitiae pignus: een klein bewijs van een
allerminst kleine vriendschap. Bedoel je echt eenduizend twee (of:
tweeduizend een)? Electro =
electroclash en elektro = elektronica. Vooraf kregen we een empaná
(GB,
borrelhapje), de hoofdmaaltijd
was empanada (gevulde
deegwaar). De middelmaat, daar
kun je makkelijk boven uitsteken. Ik ben erin geluisd. Een editeur
moet editeren, editen.
5.
De Edison is een Nederlandse onderscheiding. De afkorting van
Provinciale Staten is niet PS [Parti
Socialiste, postscriptum,
ISO-landcode Palestijnse Gebieden/Staat]
of P.S. [niet in wdb.] maar Prov. St.
D'r op en d'r over staat niet in de wdb., erop en erover wel. Ze
wilden erop losgaan en erop los slaan. Het was erop of eronder. Toen
ze op vakantie eropuit waren, waren ze erop uit om zo veel mogelijk
te genieten! Hij heeft een ervige [erfelijk]
ziekte. Kom we gaan op staminee [estaminet,
café]. Een gouwe ouwe is wel een
evergreen, maar geen plant. Via de kleine kas vinden extracomptabele
activiteiten/uitgaven plaats. Op euka*:
eukaryoot, etc. en(!)
EU-kandidaat. Op euca*: veel afleidingen
van eucalyptus (gomboom),
zoals eucalyptusolie, eucalyptol = cineol (geneesmiddel,
reukstof) en eucapnie [medisch:
het doorsnee koolzuurgehalte
– doorsneekoolzuurgehalte
– in het bloed].
Waren de Tachtigers [letterkundigen, De Nieuwe
Gids] met zijn tachtigen? Nee, maar die andere tachtigers
misschien wel! Hij riep verontwaardigd:
"Ik voel me veronachtzaamd!"
Verbeid de tijd, want de tijd verglijdt.
6.
Het kan me geen vits schelen of je die scharnierpen (fits)
nog terugvindt. Een maria is een Mariabeeld, net zoals een
jezus een Jezusbeeld en een boeddha een Boeddhabeeld is. Iemand als
ik wordt niet zo gauw opgewonden. De
mens is gehuld in een vlezen kleed. In
Zeeland klinkt zoiets niet raar: de boer, hij vliedt
met zijn vee naar een vliedberg. De
drone vloog onder de Vlieg [sterrenbeeld].
'Vlieg-' en 'haalbijen' zijn synoniemen. Is hij vliegerarts [vliegt
niet] of arts-vlieger [vliegt
zelf ook; niet in wdb.]? De
schubvleugeligen zijn de vlinders (insecten
en dus dieren, wetenschappelijke naam: Lepidoptera).
Vlinderkundigen zijn lepidopteristen. Hoe bevalt dat
opgeknapteachterstandswijkresultaat [opgeknapte achterstandswijk]? De onderhandelingen werden vlot
getrokken. Voordezen is vroeger, voor dezen is voor dit tijdstip en
met 'voor deze(n)'
[n:
meervoud] ondertekende men wel
een gemandateerde brief. Santiago de Chile is de volledige naam van
de hoofdstad van Chili. Santiago de Compostella ligt
in Spanje: deze Nederlandse schrijfwijze [NTU]
wordt steeds vaker vervangen door de Spaanse (Santiago
de Compostela – VD). Een
watoessi is een Afrikaans rund.
7. Thans: Duizend-en-een-nacht is een verzameling sprookjes: het zijn de verhalen of vertellingen of sprookjes van 1001 of duizend-en-een nacht, ook verkort tot 1001 nacht: een klassieke, erotisch getinte raamvertelling uit de Arabische wereld. Wham, die botsing zag je aankomen ... Ik werd door een witte jood [niet-Jood met bedrieglijke = à la Joden – handelspraktijken] gepiepeld en besjoecheld. Die wokkok is gespecialiseerd in wadjan(g)gerechten. De dikke bertha was een Kruppproduct. Een bridezilla [aanstaande bruid] vormt een belasting voor haar omgeving. De groom [oe] [stalknecht, livreier] moest het chroom poetsen. Hij moet op voor zijn grootrijbewijs [GB - VD los!]. Gropesi [groo-pih-sie – g van goal] is taugé (groeiboontjes). Verder op *pesi*: aposiopesis (weglating, bv.: ik zal ze), blakaipesi [SR: de eetbare zaden (boontjes) van Vigna sinensis, wit met een zwarte vlek], campesino (Zuid-Amerikaanse boer), dapes inemptae (niet-gekochte levensmiddelen, d.w.z. van eigen teelt), dyarpesi (lijkt veel op blakaipesi), magnas inter opes inops: arm te midden van grote rijkdommen, spes incerta futuri: de onzekere hoop op de toekomst en herpesinfectie(!).
8. Van de
guaveboom plukken we de djamboe bidji (boom;
denk ook aan de djamboe monjet, idem).
Guiambo = jambo = okrasoep (ook:
okersoep). Die guste koe is
niet(-)drachtig.
Hij deed het met veel gusto, goesting, animo. Hij had de guts niet om
ervoor uit te komen. Een gîte [zjiet]
is een vakantiehuisje. Een Jantje Contantje en een jan-contant zweren
beide bij handje contantje. Nee, dat mag niet in natura, dat moet je
in solutum (contanten)
[per cassa] betalen! De Jannen: Jan de
loodgieter (gewone
man), Jan Boezeroen (de
arbeider), Jan Grabbel (de
kleine burgerman), Jan Langarm
(de pomp),
voor Jan Lul zitten, Jan Patat (de
gewone man), een huishouden van
Jan Steen
[ook: Kea], jongens van Jan de
Witt en: hij is boven Jan.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten