3369 Dictee zondag 23-07-2023 (1) – dictee Dictee van de dag (1008) √ x

Dictee – dictees [3369]

Vragen en opmerkingen: leentfaarrein@gmail.com

Oefendictee januari 2019 (4), geheel herzien naar situatie 2023

Dictee van de dag (1008)

Oefendictee januari 2019 (4)

1. Voor alle duidelijkheid: lysergeenzuur = lyserg(ine)zuur [dat op zich is in de chemie een carbonzuur dat ontstaat bij hydrolyse van een ergotalkaloïde] en het di-ethylamide daarvan,
lysergeenzuurdi-ethylamide dus, is lsd [ook lysergamide, in het Duits: lysergsäurediäthylamid – dat hoeft niet zo nodig in VD ...], een reuk-, kleur- en smaakloze drug die hallucinaties en tijdsbelevingsstoornissen veroorzaakt (een hallucinogeen dus). Vient de paraître, zojuist verschenen: als u dit leest, dit Oefendictee. In december 2018 was er een update in de oVD met o.a. de denisovamens uit het Altajgebergte [uitgestorven mensensoort, die in Siberië en Zuidoost-Azië leefde – Denisovagrot]. Je wist het: de schrammelmuziek is genoemd naar Johann en Josef Schrammel. De nikab is een soort van kap, een gezichtssluier. Jacob van Ruisdael liet anderen de figuurtjes schilderen. Meid, mijd de mijt!

2. Dit is een kabinet van no-nonsense, een no-nonsensekabinet. Shiva is in het hindoeïsme de Vernietiger, Brahma de Schepper en Visjnoe de Instandhouder. Een twijfelaar weifelt en een weifelaar twijfelt. De tepronkstelling van die wilhelmina-vooruit was opvallend. Gerausjt is toch gewoon gerausd? De verwachtingsvolle(!) vrouw droeg iets wijds. Niet elke versiering betreft een versierring. Wie zijn bips brandt, moet op de blaren zitten. Het mv. van coming of age [volwassenwording] is coming of ages of comings of age [VD - een coming-of-ageroman]. Een haiduk [heiduk, vgl. voetbalclub Hajduk Split – Kroatië] is een ongeregelde, stropende, later geregelde, lichtgewapende Hongaarse soldaat. Prachtig, die bedauwde landouwen, gezien vanuit onze landauer. Hij lijdt aan iatrofobie [angst voor doktersbezoek] en heeft nomofobie [angst om zonder mobiele telefoon te zitten – no mobile].

3. Dus hoe zit het met een iatrofobie-nomofobielijder? 'Kom eens over de brug' zeg je niet tegen iemand met gefyrofobie, "Wat bloos je weer?" niet tegen iemand met erytrofobie, "Verzin eens een palindroom" niet tegen iemand met eibofobie, "Zal ik mijn fobie eens uitleggen" niet tegen iemand met fobofobie en "Ga fietsen" niet tegen iemand met cyclofobie'. Een shisha is een waterpijp, die rook je in een shishalounge, -bar of -café. Een rook- of shishapen is trouwens een elektronische sigaret waarmee gearomatiseerde waterdamp kan worden geïnhaleerd. Daar waren ze dan: oom agent en Tante Pos. De NVWA (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit) is een samenvoeging van (de oude) VWA [in NL: Voedsel- en Warenautoriteit], AID (Algemene Inspectiedienst) en PD (Plantenziektekundige Dienst). Is deze sla wel geazijnd? Ambigrammen zijn op meerdere manieren te lezen: 'nou' (180 graden draaien = verticaal spiegelen) en (met hoofdletters) 'TOT' (horizontaal spiegelen). Geef mij maar zo'n vrije-uitloopei [vrije uitloop].

4. Voor jazzzzz en gejazzzzz zal ik de handen wel niet op elkaar krijgen, maar 'jazz' en 'zzz' staan wel in VD (*) ... Gezocht op *redit*: accreditatie (toelatingsbewijs pers), credit (krediet, in Europa ook
28 studie-uren), creditcard (kredietkaart), credit default swap (cds, kredietrisico overdragen), de credits krijgen = waardering, eer, damnosa heriditas (juridisch: schadebrengende erfenis), decrediteren = krediet verliezen, ook discrediteren = iemand in diskrediet brengen, hereditair = erfelijk, heriditas jacens = juridisch: nog niet aanvaarde erfenis, heriditas sine sacris = buitenkansje, heriditas petitio = het opeisen van een erfenis, herediteit (erfelijkheid), hereditie [(!) uitspraak, nieuwe uitgave], (over)crediteren, recreditief (brief van terugroeping (van een gezant)), een hardcovereditie en een creditcardfirma.

(*) Hoe lees je het voor? Tijdens het concert viel het jazzgezoem, het jazzzzzzzzz erg op …

5. Met *rediet* eigenlijk alleen allerlei samenstellingen met 'krediet' zoals microkrediet [startende ondernemer ontwikkelingslanden] en CO₂-krediet (koolstofkrediet). Vitesse klasseerde zich voor de halve finale van de beker, in de competitie declasseerde Feyenoord Ajax volledig. Met *class*: businessclass, classaction [proces namens een groep], classeur [BE: ordner], de classic [wielersport: klassieker], classic rock [klassiek geworden popmuziek], classificatie [klassenverdeling], Lloyd's Register te Londen is een (scheeps)classificatiebureau, een classificator classificeert, een classificeerder is een los arbeider met schoonmaakwerk, classifiëren = classificeren, classy = klasse, stijl hebbend, declassé = aan lagerwal geraakt persoon (v.: declassee), declassificeren = vrijgeven [van geheime informatie], economyclasssyndroom = DVT [diepveneuze trombose], toeristenklassensyndroom, vliegtuigtrombose, first class [duurste in passagiersvliegtuig], locus classicus [mv.: loci classici] = klassieke (bewijs)plaats (van een woord of gezegde), masterclass, middle class [bnw., burgerlijk – middleclassgezin, middenklassenwijk – ook upper en lower class], een reclassent is cliënt bij een reclasseerder, bossanovaclassic, danceclassic, testis classicus [juridisch: volkomen betrouwbare getuige – mv. testes classici] en working class hero: idool, afkomstig uit de arbeidersklasse.

6. Met *klasse*: ynglingklasse, pop-klassiek, overallklassering, druk-, nok- en stuiklasser(!), korfbalklassieker, Alpenklassieker, Ardennenklassieker, vierde-, vijfde- of zesdeklasser, klassiaan = soldaat die geplaatst was in de klasse van discipline, hoofdklassendebutant, klassenbevoordeling, middenklassenachtergrond en klassenaanduiding [viermaal fout in oVD – is bij volgende update gecorrigeerd! – 2020 OK]. Een stuk terug kon u lezen over de bekerhalvefinale. Je kunt een rivier opzwemmen en afzwemmen. In het Japans heeft 'emoji' hetzelfde mv., in NL mag ook: emoji's. Het is maar de vraag of dat ook voor netsuke [mv. GB: netsukes, VD ook nog: netsuke dat lijkt fout.] opgaat: het Japanse woord is immers 'netsuku'! Het is daar een
sjonnies-en-anita's-camping (johnny's-en-marina's-camping) [sjonnies en anita's, johnny's en marina's].

7. In de hele wijk Feijenoord [voetbalclub: Feijenoord] was het anthem [lied met symbolische betekenis voor de aanhangers van een partij] "Geen woorden maar daden" te horen. De Assemblée tijdens de Franse Revolutie was rechts, behoudend en conservatief. Als apen gapen, is dat apengapen, als apen kool eten, eten ze apenkool (op apegapen liggen is figuurlijk benauwd, versuft, op sterven en apekool is figuurlijk onzin). Een g-string is een amperbroekie [Zuid-Afrika]. Prothesis is voorvoeging: nonkel i.p.v. onkel. Dit woord kon ik niet terugvinden in de woordenboeken: archionheus ... [maar: archi + onheus!]. Met E.G.M. schrijf je een Edelgrootmogende aan, maar wie is dat [niets over in VD]? De binnenhof, -plaats, van een grote moskee is een avlu [mv. avlu's]. Padel [niet in wdb. – 2020 wel: paa-dèhl] is een mix van tennis en squash.

8. Jeuk leert klauwen en armoede leert huishouwen. De vertaling van 'yuppie' is 'jappie'. Cum annexis (c.a.) is met alles wat erbij hoort, alle bij(be)horende zaken dus. Jut en Jul (iedereen) hebben de wijsheid in pacht. Na mijn queeste (zoektocht) naar het werkwoord 'kweesten' ken ik nu de betekenis (nachtvrijen). Een pv-cel is een fotovoltaïsche cel. Een (Franse) scheldnaam voor Duitser is boche. Poets wederom poets is leer om leer. Een essayeur controleert munten op edelemetalengehalte [edele metalen]. Een guinje is een gienje = oude gouden Engelse munt [later rekenmunt] van 21 shilling. De shilling [afko: sh. of s.] was historisch 1/20 van een pond sterling (het Britse pond, 100 pence – een muntje is een penny – symbool: £ – typ ALT +156 op het numerieke toetsenbord – code: GBP). Verder vinden we het woord shilling nog bij Keniaanse shilling (KES) [Keniashilling, lemma Keniaans, lijkt fout – 2020 OK!], Somalische shilling (SOS), Tanzaniaanse shilling (TZS) en Ugandese shilling (UGS – GB/VD ook Oegandese).