2186 Dictee maandag 19-04-2021 (1) dictee Dictee van de dag (183) √ x

Dictee – dictees [2186]

Oefendictee 674 OUD, geheel herzien naar situatie 2021

Dictee van de dag (183)

1. Opgang en ondergang: na het anabolisme [opbouwfase stofwisseling] komt het katabolisme [afbraakfase]. Een Qatarese komt uit Qatar. Je kauw- en slikbewegingen merk je zelf niet op. Een kauri is (ook) een kinkhoorntje. Het kavalje [oude, onaantrekkelijke vrouw] ging halje travalje [halsoverkop] naar de schoonheidsspecialiste. Kedengkedeng: dat moet [het geluid van] een trein zijn. Een
keeper-trainer speelt wel zelf mee, een keeper(s)trainer niet. Mijn nieuwe computer is keinijg. Dit product heeft het Kema-keur [Instituut - hoofdletter I - voor Keuring van Elektrotechnische Materialen]. Hij speelt inmiddels uitstekend kemenche [Turkse schootviool met twee snaren]. Hij heeft kein Talent doch ein Charakter: geen talent, wel een karakter. Dat is mijn keppekind (lieveling). Een tekst met kerning [drukkersterm: gelijkmatige spatiëring - uitlijnen] leest prettiger. Wie is hier bedreven in het Kerkslavisch [daarvoor: Oudkerkslavisch]? Morgen is daar een kermesse d'été [liefdadigheidsbazaar als tuinfeest]. In die kerstmis laatstleden ging de kersverse pastoor voor. Het labadisme is naar een Franse jezuïet genoemd [Jean de Labadie: piëtistische beweging in de 17e en 18e eeuw]. Een triakel (teriakel) is een geneesmiddel [tegen de beet van giftige dieren].

2. Een CVA (GB, VD: cerebrovasculair accident) is een beroerte. De legerschaar was doortrokken van een berserkerwoede [onweerstaanbare strijdwoede – berenvel]. Wat moet je nou met een dikke bertha (mortier Krupp WO I – en trouwens: wat met een berthe = kanten pelerine - vgl. berthekraag)? En het meervoud van berufsverbot is … [+ en]. Wat doet de beryllistiek [waarzeggerij uit spiegels]? Is dat de leer van het beryllium [Be, 4] ? Nee, dus. Het AB is het Algemeen Beschaafd, het Standaardnederlands, de Nederlandse standaardtaal. Die clash of civilizations, clash of cultures, cultureclash [beschavingsbotsing], was niet misselijk. Die good old BB, dat was de Bescherming Bevolking. Wie was de Besjt (denk aan het chassidisme – Baäl Sjem Tov = Meester van de Goede Naam)? Het
hang-en-sluitwerk is aan vervanging toe. Een MKZ-besmetting is een
mond-en-klauwzeerbesmetting. Dat is nou besneden veenland [= met vaarten]. Wat was het Geheim Besogne [commissie uit de gewesten van de Republiek voor buitenlandse zaken] en wat het Groot Besogne [verenigde vergadering van ministers, staatsraad, wetgevend lichaam en raad(s)pensionaris tijdens de Bataafse Republiek]? Werken volgens het bessemerproces [staalproductie] is natuurlijk bessemeren.

3. Een tonnetjeronde jonge vrouw is een Bessie Turf. Je bent een bovenste beste [mv. + n]. Deze grammofoonplaten zijn the bests of the nineties. Zij is een jong bestorven [man is pas overleden] weduwe. Ze heeft het evenwicht tussen yin en yang [vrouwelijke/mannelijke beginsel in de kosmos] gevonden. Zij blinken uit in bestuursobesitas [overdreven neiging om beleid te maken en op de uitvoering hiervan toe te zien]. Tot de bestuursrechterlijke taken behoort het nemen van bestuursrechtelijke beslissingen. Ze zit op de bèta-afdeling, ze doet gymnasium bèta. Een bvo is een betaaldvoetbalorganisatie. Ik heb betaal-tv (betaalteevee) en een prepaid telefoon [ook aaneen: klemtoon!]. Het provitamine A wordt ook wel bètacaroteen genoemd. Durf je wel, godbetert, God betere 't, zo'n klein kind! Hij was betsjoend [betoverd] door die vrouw. Bij de Grote en de Kleine Vissersbank benoorden de Doggersbank werd met de beug [lange lijn met dwarslijntjes en vishaken] gevist. Shimeji's zijn beukenzwammen. Een beunhaas heet in de verhalen altijd Beun de Haas.

4. Beurre blanc: saus op basis van boter met witte wijn, azijn, crème fraîche = dikke zurige room en sjalotten = uitjes en beurre noisette (beurre noir, bruine boter, zwarte boter): boter die verhit wordt totdat ze een lichtbruine kleur heeft en die aan gerechten een nootachtige smaak geeft. Bij de mis gebruikt de priester het corporale (ook: corporaal = wit linnen doekje waarop kelk en hostieschaal staan). Een IPO is een initial public offering, beursintroductie of beursgang. De Belgische AFM (Autoriteit-FM) is de FSMA [Financial Services and Markets Authority]. De drie Bevalligheden zijn de drie Gratiën. Bevergeil is castoreum. Een kastoren hoed is van beverhaar. Beaverteen of bevertien is moleskin. Een confirmatoire eed is een bevestigingseed. Ik voorkom zo dat je een bévue [flater] begaat. Hij heeft zijn roem volledig bewaarheid. Hij scoorde met een bewussie [schijnbaar toevallig doeltreffend schot, maar toch bewust]. In dat museum hebben ze nog 10 bezanten [oude gouden munt Byzantium]. Ik voelde me bezeken [ww. bezeiken, belazerd]. Dat wapenvlak [heraldiek] is geheel bezanté [gevuld met bezanten = kleine, gekleurd metalen, gouden of zilveren schijf op een schild].

5. Een bezestein is een markthal. Een envoûtement is een bezwering. Hartsvriendinnen, bff's [bie-jèh-fèhfs – best friends forever] … Is die dosis gif letaal [dodelijk]? De rajneeshies of sannyasins zijn naar Bhagwan Shree Rajneesh genoemd. Het bhakti (vergelijk: bhaktiyoga) is de hoogste vorm van godsdienstige toewijding in het hindoeïsme. Met bha/eng (verdovend middel) is de bhangra [Aziatische muziekstijl] nog opwindender. In Bhutan betaal je met ngultrums [BTN]. Is businessintelligence (BI) niet gewoon ordinair bedrijfsspionage? Niet helemaal. Ze koopt vaak lootjes, als bibelotjes [oo/oht] [snuisterijen] de prijzen zijn. Een bias (dat spreek je uit als 'baa-juhs') is een vervorming of vertekening. De leden van de BIAP [Bond van Internationale Autoparasieten = lifters] zijn fervente biappers. Ik vind 'biafraantje' [kind, door langdurig hongerlijden uitgemergeld] niet kunnen. Biacetyl is 2,3-butaandion, een groengele vloeistof die in boter voorkomt.

6. De vogel vloog op en bibi [= ik] kon de foto vergeten. Hoe goed is die bibliothecografie [beschrijving van bibliotheken]? De Wet Bibob heet naar bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur. Een bichon is een soort maltezer [hond]. Een bidnis is een mihrab. Met een bidelotje [oo/oht], een aapje, kun je een das strikken. Biddemannen zijn bedelaars. Hier wordt de biddag [protestant] voor gewas en arbeid nog gevierd [r.-k.: Biddag]. Ik vind het maar zozo [lala] en niet zo bie. Daar komt een bielsen [bnw.] [van biel(s)] omheining. Biel ---> biels en biels ---> biels/zen - znw. Bien cuit is goed doorbakken en bien entendu welteverstaan. Waar is volgend jaar die biënnale [tweejaarlijkse gebeurtenis]? Bien étonnés de se trouver ensemble: zeer verwonderd zich in elkaars gezelschap te bevinden, met name in de betekenis van: samen genoemd te worden. Bierbeslag is maische. We hebben de hele avond gebierd en gepilst. En we hebben ook nog gebierpongd [bierpong = tafeltennis met bekertjes bier op de tafel, vgl. pingpong]. Biestepannenkoeken, lekker!

7. Colostrum is biest. Een bietebauw van een bullebak is een bullenbijter. Is een bietser [bedelaar] een kiebitzer [commentaar van de zijlijn]? Nee, dus. Een inwoner van Tietjerk is een biezensnijder [schertsend]. De mozes-in-het-biezen-mandje is een bekende kamerplant uit Mexico. Weet je trouwens dat het biezenmandje in relatie met Mozes uit Van Dale verdwenen is? Het overheidsapparaat wordt met big brother aangeduid. Trouwens: de fiscus is watching you! De Bijbel van deux aes is de Deux-aesbijbel. Op dat bijbeltegeltje staat een Bijbeltekst. De bewusteloze werd bijgebracht. Aan de eeuwigheid kunnen we niets bij- of afdoen. Terwijl de dames bijeenzaten (VD), bleven de heren bijeen staan. Een bignonia is een trompetbloem. De epididymis is de bijbal. Een yeti is een bigfoot [sneeuwman]. Wat hebben big bazooka's [drastische financiële of economische maatregel] met geld te maken? Bifurqueren is een bifurcatie [wegsplitsing] vormen.

8. Geld bijeenleggen is botje bij botje leggen. Bijeentrommelen is bij elkaar trommelen. Wat is een bijkerij [imkerij]? Contradictio in terminis: je haar laten bijknippen. Een bijlander is een platboomd vaartuig van 30-50 m lengte, getuigd als een snauw [klein schip binnen- en kustvaart]. De lictoren droegen de fasces [bijlbundel]. Bijlo, bilo [kreet om iets te bekrachtigen], het lijkt wel bijltjesdag [afrekenen met landverraders, ook: uur van de waarheid, examen, etc.]! Het ruggenmerg heet ook medulla, de bijnierschors ook cortex. Is honing een bij(en)product? Bijous zijn bijouterieën. Met de bijstandswet wordt doorgaans de ABW, de Algemene Bijstandswet (thans: Wet Werk en Bijstand – WWB) bedoeld. Je moet beslist meer van je af bijten. Ongeoefende lezers moeten onder het lezen bijwijzen. We gaan met Jan Bil z'n wagen (met de billenwagen – benenwagen, te voet). Zijn kinderen hebben veel bildung (algemene ontwikkeling) meegekregen. Bilharzia (bilharziasis, bilharziosis) is schistosomiasis [een tropische infectieziekte]. Er vonden te veel bilaatjes [bila: bilateraal overleg –
2 personen, partijen] plaats.

9. Zij wil beslist geen bimbootje [blond haar, grote borsten] zijn. Kijk, een hindoevrouw [godsdienst, anders: Hindoevrouw] met een bindi [rode stip]. Hij gaf geen kik meer, maar haar aaiing gaf hem een kick. Hoeveel kilo-ohm (kΩ) is deze weerstand groot? De afkorting kVA staat voor kilovoltampère. Het was daar al kinnesinne [kif, jaloezie]. In de Kinderboekenweek kreeg je het kinderboekenweekgeschenk: De Kinderkruistocht. Het waren er kirakira [ongeveer] honderd. Kiribati was tot 1979 een Britse kolonie onder de naam Gilbert en Ellice Islands. Kinshasa is de hoofdstad van Congo. Het kismet is het noodlot [voorbestemde beschikking] volgens islamitische opvatting. Heeft u ook kissproof lippenstift (lipstick)? Een kladderadatsch [economische of morele ineenstorting] kan dus ook moreel zijn. Een kiur [uitgestorven reuzenvogel] vind je nu niet meer op Madagaskar. Kiyu is een van de leerlingengraden bij budo. De klappei [babbelaarster, kwaadspreekster] had geen goed woord over voor dat klapei [dat in de broedmachine openbarst als gevolg van gasvormende rotting]. Het klassenwerk leverde soms opvallend klassewerk op.

10. Een botje-bij-botje is een picknick waarbij ieder zijn aandeel aan spijs en drank in natura meebrengt. De dokter heeft haar bijgeholpen [bijbrengen]. Daardoor is zij bijgekomen (hij heeft haar bijgemaakt). Je moet niet zo grauwen en snauwen. Het leek wel een uitdragerij [eigenlijk: winkel met gebruikte spullen]: de relikwie werd voor de priester uit gedragen. De deur moet nog afgebeten [afbijten t.b.v. opnieuw verven] worden. Bij het biljarten kun je biljarderen
[bal tweemaal of twee ballen tegelijk raken]. Een biljartcafé is een café billard (mv. s). Bilzekruid is dolkruid. Je kinnebak is je kakement. In een kleiige streek is klei-industrie op zijn plaats. Zo'n kleinduimpje is naar Klein Duimpje genoemd. We gaan morgen kleiduivenschieten. Een kleinkinderschooltje [klein kind] is een kleuterschool.